Πέμπτη 26 Μαΐου 2011

Το τρέχον τεύχος του JSJ / The current issue of JSJ

Στο τρέχον τεύχος του Journal for the Study of Judaism 42:2 (2011) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Lawrence M. Wills, "Jewish Novellas in a Greek and Roman Age: Fiction and Identity", 141-165
Μολονότι οι ιουδαϊκές νουβέλλες (Εσθήρ, Δανιήλ, Τωβίτ, Ιουδείθ και Ιωσήφ και Ασενέθ) έχουν πρόσφατα προκαλέσει το ενδιαφέρον ως ένα ιδιαίτερο φιλολογικό είδος μέσα στην αρχαία ιουδαϊκή γραμματεία, η σχέση τους με τα ελληνικά και ρωμαϊκά μυθιστορήματα συζητιέται ακόμη. Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι, μολονότι κάποιες από τις ιουδαϊκές νουβέλλες είναι αρχαιότερες, θα πρέπει να θεωρηθούν ως μέρος της ευρύτερης κατηγορίας της μυθιστορηματικής γραμματείας. Η πλούσια έρευνα στην πολιτισμική συνάφεια των ελληνικών και ρωμαϊκών μυθιστορημάτων μπορεί να εφαρμοσθεί και στα ιουδαϊκά επίσης. Εξετάζεται επίσης μία επιπλέον ερώτηση: αν τα ιουδαϊκά κείμενα θεωρήθηκαν αρχικά μυθιστορηματικά, τότε πώς κατέληξαν να θεωρούνται βιβλικά και ιστορικά; Προτείνονται δύο λύσεις: οι πρωταγωνιστές των αφηγήσεων τιμήθηκαν ως ήρωες της πίστης ανεξάρτητα από τα κείμενα και η εμφάνιση της "βιβλικής ιστορίας" απαιτούσε τη χρήση της Εσθήρ και του Δανιήλ για να συμπληρώσει τα κενά της χρονολογίας.

Katell Berthelot, "Philos Perception of the Roman Empire", 166-187
Ο τρόπος που ο Φίλων αντιλαμβάνεται τη Ρώμη είναι λιγότερο θετικός από ό,τι γενικά θεωρείται. Μολονότι ο Φίλων είχε σε μεγάλη εκτίμηση την pax romana και τη θρησκευτική ελευθερία που γενικά απολάμβαναν οι Ιουδαίοι στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, τηρούσε ωστόσο κριτική στάση απέναντι στη Ρώμη.  Ειδικότερα απέρριψε την ιδέα ότι η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν το αποτέλεσμα της θείας πρόνοιας και ότι θα υφίστατο για πάντα. Επιπλέον, περίμενε η ρωμαϊκή εξουσία να ξεθωριάσει στο τέλος. Αντιπαράβαλλε την πνευματική βασιλεία στον Ισραήλ προς την προσωρινή εξουσία της Ρώμης. Επιπλέον ανέμενε η ρωμαϊκή εξουσία να σβήσει στο τέλος και τον Ισραήλ να γνωρίσει μια τέτοια άνθηση όπως κανένα άλλο έθνος στο παρελθόν.


Paul Heger, "Stringency in Qumran?", 188-217
Κάποιοι ειδικοί υποθέτουν μία αυστηρή ιδεολογία πίσω από την αυστηρή κουμρανική halakhot σε αντίθεση προς την υποτιθέμενη επιείκεια στις παράλληλες ραββινικές εντολές. Ο Vered Noam δέχεται ότι η ραββινική τάση για επιείκεια και καινοτομία, σε αντίθεση προς την κουμρανική προσέγγιση είναι η πηγή των συζητήσεών τους. Έτσι η κουμρανική αυστηρότητα δεν είναι "αντικειμενική" αλλά σχετική προς τον επιεική ραββινικό νόμο. Στο άρθρο εξετάζεται κριτικά η θέση του Noam και υποστηρίζεται ότι η halakhot του Κουμράν στηριζόταν σε μία φιλελεύθερη προσκόλληση στις Γραφές σε αντίθεση προς το ραββινικό πραγματισμό. Ο συγγραφέας του άρθρου επίσης συζητά παραδείγματα που παραθέτει ο Noam και παρέχει αντίθετες εξηγήσεις. Μελετά προσεκτικά τις διαφορές στις συζητήσεις που αφορούν σε ερμηνείες και φυσικά δεδομένα, τις λογικές που κρύβονται πίσω από τις διάφορες ταξινομήσεις και τη σχέση μεταξύ των διαφορετικών βαθμών αγιότητας και εκείνων της ακαθαρσίας.  

Jose Costa, "Emanation et creation: le motif du manteau de lumiere revisite", 218-252
Σε πολλά κείμενα οι ραββίνοι της αρχαιότητας ερμήνευσαν το Ψα 104, 2 (ενδύθηκε το φως ως ιμάτιο)  με αναφορά στο πρώτο φως.  Τρεις μεγάλοι ερευνητές ασχολούνται με αυτό στα υπομνήματά τους:  V. Aptowitzer, A. Altmann και G. Scholem. Ωστόσο κανείς από αυτούς δε λαμβάνει υπόψη όλα τα σχετικά κείμενα. Μία σύγκριση με όλες τις υπάρχουσες εκδοχές καθιστά δυνατή μία επανεκτίμηση  των ήδη προταθέντων μοντέλων και ρίχνει φως σε τέσσερα ουσιαστικής σημασίας ζητήματα: σε μία διπλή δομή, η οποία εξηγεί την προέλευση του φωτός με δύο διαφορετικούς τρόπου (την εξήγηση του ενδύματος και την εμφάνιση του φωτός), δύο ομάδες κειμένων, το ένα των οποίων ασχολείται με την εμφάνιση του φωτός και το άλλο με τη δημιουργία του κόσμου από το φως, στη σχέση μεταξύ της απόρροιας και της δημιουργίας και στην εσωτερική / μυστική διάσταση των κειμένων. Η διάκριση μεταξύ απόρροιας και δημιουργίας, η οποία χαρακτηρίζει σαφώς τις τελευταίες εκδοχές κι ίσως και τις αρχαιότερες, προέρχεται από τον ελληνιστικό Ιουδαϊσμό. Προλαμβάνει ανάλογες συζητήσεις των Ιουδαίων φιλοσόφων και μυστικών  του Μεσαίωνα ή ίσως είναι σύγχρονη με αυτές.  

Fergus Millar, "Inscriptions, Synagogues and Rabbis in Late Antique Palestine", 253-277
Ο μεγάλος αριθμός των κειμένων της "ραββινικής" γραμματείας που συντάχθηκε στην Παλαιστίνη κατά την Ύστερη Αρχαιότητα, τα οποία στο σύνολό τους διασώθηκαν στα μεσαιωνικά χειρόγραφα, παρέχουν απέραντες δυνατότητες για τον ιστορικό αλλά και εξαιρετικά σύνθετα προβλήματα. Πότε χρονοογούνται και πότε το καθένα από αυτά απέκτησε τη σταθερή του μορφή. Αν δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την απόδοση των λόγων σε επιμέρους επώνυμους ραββίνους, πώς θα μπορέσουμε να συνδέσουμε το υλικό σε μία σαφή εποχή ή  σε μία συγκεκριμένη κοινωνική συνάφεια; Σε αυτήν την κατάσταση είναι φυσικό και σωστό να ανατρέξουμε στις σύγχρονες προς αυτά τα κείμενα μαρτυρίες, αρχαιολογικές, εικονογραφικές και επιγραφικές. Οι κύριες αρχαιολογικές μαρτυρίες παρέχονται από ένα συνεχώς αυξανόμενο αριθμός συναγωγών που έχουν έρθει στο φως. Υποστηρίζεται ωστόσο ότι τα ραββινικά κείμενα δεν ασχολούνται με τις συναγωγές οι τις συνάξεις που λάμβαναν χώρα εκεί. Έτσι πιθανόν ο "ραββινικός Ιουδαϊσμός" και ο "Ιουδαϊσμός της συναγωγής" είναι δύο διαφορετικά συστήματα. Εναλλακτικά οι επιγραφικές μαρτυρίες βεβαιώνουν την παρουσία ανθρώπων που φέρουν τον τίτλο "ραββίνος" και αυτές οι επιγραφές, σε πέτρες και μωσαϊκά, περιλαμβάνουν κάποιες που προέρχονται από συναγωγές. Όμως ίσως ο τίτλος "ραββίνος" σε αυτήν τη συνάφεια ήταν απλά ένας συνηθισμένος τιμητικός τίτλος, κι ίσως αυτοί να μην είναι οι "πραγματικοί" ραββίνοι των κειμένων; Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι η διάκριση είναι ανώφελη κι ότι σε κάθε περίπτωση η μεγαλύτερη και σημαντικότερη επιγραφή από το Rahov είναι τόσο "ραββινική" όσο και αναφέρει τους ραββίνους ως θρησκευτικούς ειδικούς.

Δεν υπάρχουν σχόλια: