Δύο ενδιαφέροντα άρθρα στο Bible and Interpretation / Two interesting articles on The Bible and Interpretation

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation έχουν αναρτηθεί δύο ενδιαφέρονται άρθρα. Το πρώτο είναι του Roland Boer, ο οποίος συζητά τις θέσεις των Lemche και Avalos σχετικά με την χρησιμότητα και το περιεχόμενο των βιβλικών σπουδών σήμερα. Οι δύο αυτοί μελετητές δημοσίευσαν κείμενα (αναφορά και διευθύνσεις μπορεί να βρει ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης στο άρθρο του Boer) στην ίδια ιστοσελίδα παλαιότερα. Ο μεν Lemche υποστηρίζει την επικαιρότητα και τη σπουδαιότητα της Βίβλου στο σύγχρονο κόσμο, ενώ ο Avalos θεωρεί τη Βίβλο ένα επικίνδυνο για τον κόσμο βιβλίο. Για να διαβάσετε τα σχόλια του Boer, πατήστε εδώ.

Το δεύτερο άρθρο είναι του Richard S. Hess. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι, όταν οι Ισραηλίτες εγκαταστάθηκαν στην Χαναάν, συνάντησαν εκεί πολλούς λαούς, των οποίων οι μνήμες διασώζονται μέσα στις βιβλικές πηγές. Για να διαβάσετε το σχετικό κείμενο, πατήστε εδώ.

Το τρέχον τεύχος του ZAW / In the current issue of ZAW

Στο τρέχον τεύχος του Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 122:3 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Jacob L. Wright, "Commensal Politics in Ancient Western Asia: The Background to Nehemiah's Feasting (continued, Part II)", 333-352
Στο προηγούμενο τεύχος είχε δημοσιευθεί το πρώτο μέρος του άρθρου. Σε αυτό το τεύχος δημοσιεύεται το δεύτερο μέρος στο οποίο ο συγγραφέας συνεχίζει τη συζήτηση για την ευρεία κλίμακα αρχαίων κειμένων της Εγγύς Ανατολής τα οποία τελικά αξιοποιεί για την ερμηνεία των απομνημονευμάτων του Νεεμία.

Raik Heckl, "Augenzeugenschaft und Verfasserschaft des Mose als zwei hermeneutische Konzepte der Rezeption und Präsentation literarischer Traditionen beim Abschluss des Pentateuchs", 353-373
Στην τελική εκδοχή του Δτν η ερμηνευτική ιδέα του Μωυσή ως αυτόπτη μάρτυρα, η οποία νομιμοποιεί τα κείμενα του Δτν, αντικαταστάθηκε από την ιδέα της προέλευσης των κειμένων από τον Μωυσή. Η παρουσίαση μίας παλιότερη αιτιολογίας (Δτν 27) από την ιερατική τελική εκδοχή χρησιμεύει στην αντικατάσταση του Δτν ως του δεσμευτικού κειμένου από την Πεντάτευχο στο σύνολό της και στην ενσωμάτωση του παλαιότερου Δτν ως μέρους της Πεντατεύχου. Αυτό επιτεύχθηκε με την απόδοση στο Μωυσή της συγγραφής (Δτν 31). Στη σχετική με το Σινά περικοπή υπάρχουν κάποιοι υπαινιγμοί ότι αυτό δεν είναι μόνο μια ιδέα του Δτν και της δικής της προοπτικής αλλά μία γενική ιδέα, η οποία περιβάλλει την Πεντάτευχο στο σύνολό της. Σκοπό έχει να ενώσει μεταξύ τους διαφορετικές και ανεξάρτητες παραδόσεις και την ίδια στιγμή να αφαιρέσει θεολογικά τη νομιμοποίηση από παλαιότερες εκδόσεις και πηγές τους στην μεταιχμαλωσιακή περίοδο.

Robert Gnuse, "Northern Prophetic Traditions in the Books of Samuel and Kings as Precursor to the Elohist", 374-386
Ο συγγραφέας του άρθρου προτείνει ότι οι αφηγήσεις περί προφητών που στα βιβλία Σαμουήλ και Βασιλειών, οι οποίες προέρχονται από το Β. Βασίλειο, επηρέασαν την εξέλιξη των ελωχιμιστικών παραδόσεων μέσα στην Πεντάτευχο. Αυτές οι μεταγενέστερες ελωχιμιστικές "δεξαμενές της παράδοσης" εμφανίστηκαν κατά τον 7ο αι. π.Χ. πριν τη χρήση τους κατά τον 6ο αι. π.Χ. από των Γιαχβιστή ιστορικό. Μοτίβα και θεολογικές ιδέες στις προφητικές αυτές αφηγήσεις, όπως οι εμπειρίες στην κορυφή ορέων, η φωτιά, ο άγγελος του Θεού, τα όνειρα, η προφητική ταυτότητα, η δραστηριότητα των ζώων, η άμεση απόδοση δικαιοσύνης, ο φόβος του Θεού και η υπακοή συγκρίνονται με όμοιες ιδέες στον Ελωχιμιστή της Πεντατεύχου προκειμένου να διαπιστωθεί η αρχαιότητα των προφητικών κειμένων.

Elie Assis, "The Structure and Meaning of the Locust Plague Oracles in Joel 1,2–2,17", 401-416
Στο άρθρο εξετάζεται η δομή και η σημασία των χρησμών στο Ιωήλ 1, 2 - 2, 17, όπου γίνεται λόγος για την πληγή των ακρίδων και τις καταστροφικές της συνέπειες. Υποστηρίζεται ότι το κείμενο χωρίζεται σε 4 επιμέρους προφητείες κι ότι αυτές είναι σχεδιασμένες με βάση ένα κύριο σχέδιο και συνδέονται μεταξύ τους σε μία ρητορική ενότητα μέσα στην οποία η καθεμιά αποκαλύπτει κάθε φορά περισσότερα από εκείνη που προηγείται. Η δομή των προφητειών, η οποία μαρτυρεί μία πορεία από το ένα κείμενο στο άλλο, καθιστά σαφή τον κύριο σκοπό των προφητειών, ο οποίος είναι να οδηγήσει τους ανθρώπους στο να προσευχηθούν στον Θεό για την απομάκρυνση της πληγής. Μια προσευχή τέτοιου είδους εμφανίζεται στην τέταρτη προφητεία (2, 17). Αυτός ο σκοπός αποκαλύπτει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο προφήτης: η αποχή γενικά των ανθρώπων από την προσευχή. Αυτή είναι χαρακτηριστική για την περίοδο της αιχμαλωσίας, όταν οι άνθρωποι πίστευαν ότι τους είχε εγκαταλείψει ο Θεός και ότι δεν υπήρχε πια η δυνατότητα να απευθυνθούν σε Εκείνον. Ο Ιωήλ προσπαθεί να περάσει την ιδέα ότι η υπάρχει ακόμη η δυνατότητα της προσευχής και ότι αυτή φέρνει αποτελέσματα ακόμη και σε εποχές σκότους και απόγνωσης τις οποίες διέρχονται τώρα οι άνθρωποι.

Anselm C. Hagedorn, "Die Frau des Hohenlieds zwischen babylonisch-assyrischer Morphoskopie und Jacques Lacan (Teil 1)", 417-430
Ξεκινώντας από μία εξήγηση των Άσμα 4, 1-7 και 7, 1-1 ο συγγραφέας ερευνά πώς ο εραστής του Άσματος βλέπει τη σύντροφό του. Αυτή η διερεύνηση γίνεται σε τρία στάδια: πρώτα εξετάζονται προσεκτικά τα δύο κείμενα, προτού -σε ένα δεύτερο στάδιο- ληφθεί υπόψη ένα ανάλογο υλικό από την αρχαία Εγγύς Ανατολή. Στο άρθρο ο συγγραφέας εστιάζει την προσοχή του σε μία σειρά βαβυλωνιακών οιωνών (šumma sinništi qaqqada rabât). Η σύγκριση καταδεικνύει ότι - παράλληλα με τη δυναμική πλευρά του γυναικείου σώματος - θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το σχήμα του. Τέλος αυτές οι κλασικές εξηγητικές προσεγγίσεις συμπληρώνονται με τη βοήθεια των πορισμάτων του Γάλλου ψυχολόγου J. Lacan και εξετάζεται κατά πόσο αυτά τα πορίσματα μπορούν να συμβάλουν στην εξήγηση του Άσματος.

Nathan MacDonald, "Issues and Questions in the Dating of Deuteronomy: A Response to Juha Pakkala", 431-435
Σε ένα πρόσφατο άρθρο στο περιοδικό ο Juha Pakkala παρουσίασε διάφορους λόγους που οδηγούν στη χρονολόγηση της αρχαιότερης έκδοσης του Δευτερονομίου μετά το 586 π.Χ. Αυτή η απάντηση εξετάζει αυτούς τους λόγους και τους βρίσκει προβληματικούς.

Colette Briffard, "Gen 16,13: Hagar a-t-elle vu Dieu?", 436-438
Το μασωριτικό κείμενο του Γεν 16, 13 θα πρέπει να κατανοηθεί ως μία συνειδητή έμμεση αναφορά στο Έξ 33, 23 και σκοπό έχει να τονίσει το γεγονός ότι η Άγαρ δεν είδε ένα θεϊκό όραμα το οποίο να ήταν ανώτερο από εκείνο του Μωυσή.

Nili Samet, "Two Sumerian Parallels to Isaiah 55,10", 439-440

Στο νέο τεύχος του RestQ / In the current issue of RestQ

Στο νέο τεύχος του Restoration Quarterly 52:4 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Mark W. Hamilton, "The Bible and the common good : meditations on teaching Scripture in the Christian university", 193-206
• Timothy R. Sensing, "Preaching to Colossians", 207-222
• James W. Thompson, "Paul, Plutarch and the ethic of the family", 223-226
• Josh Ketchum, "The 'go'el' custom in Ruth : a comparative study", 237-245
  

Ημερίδα στη μνήμη του καθ. Σ. Αγουρίδη (2) / Conference in memory of S. Agouridis (2)

Στην πρώτη απογευματινή συνεδία (πρόεδρος καθ. Τμήματος Θεολογίας Μ. Κωνσταντίνου) ο πρώτος ομιλητής ήταν ο Δρ. Π. Καλαϊτζίδης, Συντονιστής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών της Ι.Μ. Δημητριάδος και επισκέπτης καθ. στο Θεολογικό Ινστιτούτο του αγ. Σεργίου (Παρίσι) και ο τίτλος της εισήγησής του ήταν "Ο Σάββας Αγουρίδης και ο προφητικός χριστιανισμός". Ο ομιλητής απαρίθμησε και σχολίασε τα στοιχεία εκείνα στη θεολογική σκέψη του Α., τα οποία υπογραμμίζουν τον προφητικό χαρακτήρα της: την ευαγγελική κριτική της κοινωνικής αδικίας και την έμπρακτη συμπαράσταση και αλληλεγγύη με τους φτωχούς και με τα θύματα της Ιστορίας, την αντίθεσή του στην ιεροκρατική εκτροπή της θεσμικής Εκκλησίας, τη δημιουργική πρόσληψη και αφομοίωση των νέων θεολογικών ρευμάτων και το συνεχή θεολογικό διάλογο με τις καινούργιες πολιτισμικές και κοινωνικές πραγματικότητες, τη δημιουργική κατάφαση του παρόντος και του μέλλοντος και την ενεργό παρέμβασή του στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα του καιρού του, την ευαισθησία του για την Ιστορία και το ιστορικό πράττειν χωρίς, όμως, να λησμονείται η εσχατολογική φύση του χριστιανισμού, την έμφασή του στις βιβλικές σπουδές και την έγκαιρη επισήμανση της μονομέρειας που συνόδευε την περίφημη “επιστροφή στους Πατέρες”, κ.ά.

Ο επόμενος ομιλητής ήταν ο καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας (ΕΚΠΑ) κ. Σ. Παπαλεξανδρόπουλος, ο οποίος παρουσίασε την κριτική στάση του Α. απέναντι στα νέα θεολογικά ρεύματα που αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα ("Ο Σάββας Αγουρίδης και τα νέα θεολογικά ρεύματα"). Τα ρεύματα στα οποία ο Α. άσκησε κριτική ήταν η ευχαριστιακή θεολογία, η νεοπατερική σύνθεση, ο "βυζαντινός μυστικισμός", ο "περσοναλισμός" και η "νεοορθοδοξία". Ο Α. στάθηκε κριτικά απέναντί τους, διότι θεωρούσε ότι αυτά α) αποκλίνουν από αυτό που εκείνος κατανοούσε ως χριστιανισμό, β) είναι προϊόντα εσφαλμένων επιστημολογικών προϋποθέσεων και γ) επιβάλλουν εκ των προτέρων ιδεολογίες στον τρόπο ανάγνωσης των γεγονότων της ιστορίας. Ο Α. ήταν αντίθετος σε κάθε μορφή απολυτοποίησης και αναγωγισμού (reductionism) και αντέτεινε σε αυτήν την τάση τον πλουραλισμό καθώς και τη σύνδεση της θεολογίας με την ιστορική της συνάφεια. Ήταν πεπεισμένος ότι η θεολογία αποτελείται τόσο από το θείο όσο και από το ιστορικό στοιχείο και τόνιζε τόσο την εσχατολογική προοπτική της Εκκλησίας όσο και την ανάγκη της κοινωνικής στράτευσής της μέσα στο ιστορικό παρόν.

Ο ομότιμος καθ. της Θεολογικής Σχολής (ΑΠΘ) κ. Ι. Καραβιδόπουλος στη συνέχεια παρουσίασε το ερμηνευτικό έργο του αείμνηστου καθηγητή Σ. Αγουρίδη ("Ο καθηγητής Σάββας Αγουρίδης ως πρωτοπόρος ερμηνευτής της Αγίας Γραφής"). Ο Α. στο ερμηνευτικό του έργο τόνισε με έμφαση το εσχατολογικό στοιχείο στη διδασκαλία του Ιησού και της Εκκλησίας. Έτσι η εσχατολογία για τον Α. από τελευταίο κεφάλαιο της δογματικής έγινε πρώτο κεφάλαιο της βιβλικής ερμηνευτικής. Ο Α. γνώριζε και χρησιμοποιούσε τις σύγχρονες ερμηνευτικές μεθόδους, οι οποίες εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της ιστορικοκριτικής μεθόδου ταυτόχρονα όμως στάθηκε με σεβασμό και αξιοποίησε δημιουργικά την προηγούμενη πατερική παράδοση. Στην ερμηνεία του τόνισε την ευχαριστιακή εμπειρία ως βάση της ερμηνείας της Αγίας Γραφής. Τα κείμενα που κατεξοχήν μελέτησε και ερμήνευσε ο Α. ήταν η ιωάννεια γραμματεία. Ενώ υποστήριξε με σθένος τη συνεργασία της θεολογίας με άλλες επιστήμες που ασχολούνται με άλλους τομείς του επιστητού από την άλλη αγωνίστηκε για το άνοιγμα της θεολογίας προς την κοινωνία και τη μετάδοση του ευαγγελικού μηνύματος στο ευρύτερο κοινό.

Στη συνέχεια ο καθ. του Τμήματος Θεολογίας (ΑΠΘ) κ. Ι. Πέτρου παρουσίασε τον κοινωνικό προσανατολισμό της θεολογικής σκέψης του τιμώμενου καθηγητή ("Ο Σάββας Αγουρίδης ως κοινωνικός αναλυτής"). Ο ομιλητής τόνισε ότι ο Α. ενδιαφερόταν για την ανάλυση της κοινωνικής πραγματικότητας κι όχι για τη θρησκειοποίησή της. Στη συνέχεια παρουσιάσθηκαν τρεις βασικοί άξονες του έργου του Α. στους οποίους είναι εμφανής αυτός ο κοινωνικός προσανατολισμός: α) η χρήση της κοινωνικής ανάλυσης στο πλαίσιο της βιβλικής επιστήμης, β) η προσέγγιση του θέματος της σχέσης Εκκλησίας και Κράτους και γ) τα ανθρώπινα δικαιώματα και ανθρώπινος πλουραλισμός.

Στη δεύτερη απογευματινή συνεδρία (πρόεδρος καθ. Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Δ. Καϊμάκης) πρώτος ομιλητής ήταν ο Πρόεδρος του Ιδρύματος "ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ" και Δ/ντής του περιοδικού "ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ" κ. Σ. Ζουμπουλάκης, ο οποίος παρουσίασε την στάση που τήρησε ο καθ. Σ. Αγουρίδης απέναντι στην αναβίωση του μοναχισμού στα χρόνιά του και στη δράση των χριστιανικών οργανώσεων ("Ο Σάββας Αγουρίδης, ο μοναχισμός και οι θρησκευτικές οργανώσεις"). Ο Α. στάθηκε κριτικά απέναντι στο φαινόμενο της αναβίωσης του μοναχισμού, διότι τον θεωρούσε συνέχεια του βυζαντινού μοναχισμού τον οποίο κατηγορούσε για ατομικισμό, έλλειψη κοινωνικού προσανατολισμού και απομάκρυνση από τον αρχικό στόχο του Χριστιανισμού που ήταν η μεταμόρφωση του κόσμου σε Βασιλεία του Θεού. Από την άλλη θεώρησε τις οργανώσεις έκφραση της ανάγκης διαμόρφωσης ενός αστικού χριστιανισμού και μία σοβαρή προσπάθεια βιβλικού ευαγγελικού χριστιανισμού. Ενώ ο Α. εκτιμά θετικά αυτόν τον ηθικοκοινωνικό προσανατολισμό των οργανώσεων από την άλλη τους ασκεί κριτική, διότι δεν κατάφεραν τελικά να συνδεθούν με την εργατική τάξη, μικροαστικοποιήθηκε και ταυτίσθηκαν με το εκκλησιαστικό και πολιτικό κατεστημένο.

Ο καθ. του Τμήματος Θεολογίας (ΑΠΘ) κ. Μ. Κωνσταντίνου παρουσίασε στη συνέχεια το μεταφραστικό έργο της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρείας και σχολίασε τη συμβολή του Σ. Αγουρίδη σε αυτό. Η δουλειά την οποία επιτελεί εδώ και χρόνια η Ελληνική Βιβλική Εταιρία δεν περιορίζεται στο μεταφραστικό μόνο τομέα, αλλά λειτουργεί ως καταλύτης στις σχέσεις μεταξύ των προερχόμενων από διαφορετικές παραδόσεις χριστιανών του ελλαδικού χώρου. Ο Α. δραστηριοποιήθηκε σε αυτήν την προσπάθεια της Ε.Β.Ε. Βασικά στοιχεία της συμβολής του ήταν το πλήθος των ρηξικέλευθων ερμηνειών που πρότεινε στο πλαίσιο της τελευταίας μετάφρασης της Κ.Δ. από την Ε.Β.Ε. και ο σταθερός του προσανατολισμός να καλλιεργεί τις σχέσεις κοινωνίας και ειρήνης, την ευαισθησία και την αλληλεγγύη πέρα από οποιονδήποτε τοπικισμό και επαρχιωτισμό.

Ο τελευταίος ομιλητής της ημερίδας ήταν ο καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας (ΑΠΘ) κ. Π. Βασιλειάδης ο οποίος παρουσίασε τη στάση του Σάββα Αγουρίδη απέναντι στο διαθρησκειακό διάλογο ("Η συμβολή του Σάββα Αγουρίδη στη διαθρησκειακή προσέγγιση"). Ο Α. δραστηριοποίηθηκε στο διαθρησκειακό διάλογο κατά τη δεκαετία του '90, όταν παγκοσμίως διαπιστώνεται μία έξαρση του εθνικισμού, και συμπαρατάχθηκε με όσους αγωνίζονταν για τα πανανθρώπινα ιδανικά παρά τις αντιδράσεις που συνάντησε σε αυτήν την κατεύθυνση. Ως αυθεντικός ερμηνευτής των Γραφών τόνισε μαζί με άλλους τη "διακονία της καταλλαγής" έχοντας ως βάση του την ορθόδοξη πνευματολογία της "οικονομίας του Αγίου Πνεύματος"

(Ευχαριστώ και πάλι τον αγαπητό συνάδελφο κ. Μ. Γκουτζιούδη για το φωτογραφικό υλικό και για τις χρήσιμες πληροφορίες)

Δημοσιεύσεις του M. Goodacre online / Goodacre's publications online

Ο Mark Goodacre ανάρτησε στο ιστολόγιό του τα ακόλουθα άρθρα του, τα οποία ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να διαβάσει online ή να καταφορτώσει (σε μορφή pdf):

“Mark, Elijah, the Baptist and Matthew: The Success of the First Intertextual Reading of Mark” in Tom Hatina (ed.), Biblical Interpretation in Early Christian Gospels, Volume 2: Matthew (Library of New Testament Studies 310; London & New York: T & T Clark, 2008), 73-84

"Scripturalization in Mark's Crucifixion Narrative" in Geert van Oyen and Tom Shepherd (eds.), The Trial and Death of Jesus: Essays on the Passion Narrative in Mark(Leuven: Peeters, 2006): 33-47

"The Rock on Rocky Ground: Matthew, Mark and Peter as Skandalon" in Philip McCosker (ed.), What Is It That the Scripture Says?: Essays in Biblical Interpretation, Translation, And Reception in Honour of Henry Wansbrough Osb (Library of New Testament Studies; London & New York: Continuum, 2006): 61-73

Δημοσιεύσεις του Emanuel Tov online / Εmanuel Tov's publications online

Από το ιστολόγιο Evangelical Textual Criticism πληροφορούμαστε ότι ο ο γνωστός καθηγητής Emanuel Tov έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του και διαθέτει ελεύθερα προς ανάγνωση και καταφόρτωση πολλά από τα κείμενά του. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Ένα νέο άρθρο στο JHS / A new article on JHS

Αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του Journal of Hebrew Scriptures 10 (2010) ένα ακόμη άρθρο, το οποίο ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να διαβάσει ή να καταφορτώσει (σε μορφή pdf):

David Frankel, "El as the Speaking Voice in Psalm 82:6–8"

Ημερίδα στη μνήμη του καθ. Σ. Αγουρίδη (1) / Conference in memory of S. Agourides (1)

Σήμερα πραγματοποιήθηκε η ημερίδα, που διοργάνωσε το Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. σε συνεργασία με τη Βιβλική Εταιρεία και το Ίδρυμα ΆΡΤΟΣ ΖΩΗΣ στη μνήμη του καθηγητή της Κ.Δ. Σάββα Αγουρίδη και την οποία ήδη είχαμε εξαγγείλει σε προηγούμενες αναρτήσεις μας. Οι ομιλητές, μαθητές του και μαθητές των μαθητών του, παρουσίασαν πτυχές του έργου του σημαντικού αυτού Έλληνα ερμηνευτή και θεολόγου που σημάδεψε τις βιβλικές σπουδές του 20ου αιώνα και το αποτίμησαν κριτικά. Παρόντες στην εκδήλωση που έλαβε χώρα στην αίθουσα τελετών της Παλαιάς Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. ήταν εκτός από καθηγητές και φοιτητές της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης και Αθηνών, συνάδελφοι καθηγητές θεολόγοι αλλά και η σύζυγος και ο γιος του αείμνηστου καθηγητή.

Στην παρούσα πρώτη ανάρτηση θα παρουσιάσουμε τις πρωινές συνεδρίες της ημερίδας και σε επόμενη ανάρτηση τις υπόλοιπες. Για τα όσα ακολουθούν και για το φωτογραφικό υλικό που συνοδεύει την ανάρτηση ευχαριστώ θερμά τον αγαπητό συνάδελφο λέκτορα της Κ.Δ. του Τμήματος Θεολογίας κ. Μόσχο Γκουτζιούδη.

Την ημερίδα προσφώνησαν η αντιπρύτανις και καθ. του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας κ. Δ. Λιάλιου, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής καθ. κ. Μ. Τρίτος, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ κ. Σ. Ζουμπουλάκης και ο Διευθυντής της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας κ. Μ. Χατζηγιάννης. Όλοι τόνισαν το πρωτοποριακό και ρηξικέλευθο έργο του καθ. Σ. Αγουρίδη, τη μεγάλη του θεολογική κατάρτιση, τον κοινωνικά ευαισθητοποιημένο λόγο του και τη μεγάλη του συμβολή στην ελλαδική θεολογική πραγματικότητα του 20ου αι. Ο Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ. στη συνέχεια, κ. Δ. Καϊμάκης, προλόγισε την ημερίδα παρουσιάζοντας τη ζωή και το έργο του Σ. Αγουρίδη.

Κατά την πρώτη πρωινή συνεδρία (πρόεδρος ομότ. καθ. Κ.Δ. κ. Ι. Καραβιδόπουλος) ο πρώτος ομιλητής, επίκ. καθ. Κ.Δ. του Τμήματος Θεολογίας (ΑΠΘ), π. Ι. Σκιαδαρέσης, παρουσίασε την ερμηνευτική συμβολή του Σ. Αγουρίδη στο βιβλίο της Αποκαλύψεως ("Η ερμηνεία της Αποκαλύψεως από τον καθ. Σ. Αγουρίδη"). Ο ομιλητής παρουσίασε με συντομία το περιεχόμενο των έντεκα μικρότερων μελετών και του υπομνήματος του Σ. Αγουρίδη. Ιδιαίτερα επέμεινε στο έργο του "Η Αποκάλυψη του Ιωάννη: ιστορική και συγχρονιστική προσπάθεια" στο οποίο απαντούν οι περισσότερες από τις θέσεις που ο συγγραφέας θα επαναλάβει στη συνέχεια στο υπόμνημά του στο βιβλίο της Αποκαλύψεως. Τρία βασικά σημεία ξεχωρίζουν ήδη στην εισαγωγή αυτού του έργου: α) η Αποκ κατανοείται από τον Αγουρίδη ως ένα εκτυλισσόμενο δράμα σε 7 πράξεις και 7 σκηνές, β) το κείμενο της Αποκ συνδέεται με το φιλολογικό είδος της αποκάλυψης που αναπτύσσεται στους κόλπους του Ιουδαϊσμού κατά την ίδια περίοδο και γ) ο καθηγητής παρουσιάζει με συστηματικότητα και πειθώ τα βασικά ερμηνευτικά κλεισιά για την κατανόηση του βιβλίου. Τόσο σε αυτό το έργο του όσο και στα υπόλοιπα διακρίνεται το έντονο ενδιαφέρον του Α. να μεταφέρει το βιβλικό μήνυμα σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες και η πεποίθησή του ότι η σωστή ερμηνεία του βιβλίου της Αποκ., η οποία μπορεί να έχει σημασία για το σύγχρονο κόσμο, μπορεί να θρέψει όλην την κοινωνία αδιάκριτα. Μέσα από το ερμηνευτικό έργο του στην Αποκ διαφαίνεται το ενδιαφέρον του Α. για τη μαχόμενη στην εκπαίδευση θεολογία και η επιθυμία του για ευαγγελισμό όχι μόνο της διανόησης αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας.

Ο καθ. της Π.Δ. του Τμήματος Θεολογίας (ΑΠΘ), κ. Δ. Καϊμάκης, στη συνέχεια παρουσίασε τις σημαντικότερες μελέτες του Α. για κείμενα και θέματα της Π.Δ. και του μεσοδιαθηκικού Ιουδαϊσμού ("Η Παλαιά Διαθήκη στο έργο του Σ. Αγουρίδη"). Ο ομιλητής παρουσίασε με συντομία τις μελέτες αυτές και τόνισε τα ιδιαίτερα στοιχεία της καθεμιάς. Μέσα από αυτές διαφαίνονται βασικές θέσεις του Α. όσον αφορά στην εξέλιξη της ισραηλιτικής θρησκείας και θίγονται βασικά θεολογικά ερμηνευτικά ζητήματα. Ανάμεσα στις μελέτες του ξεχωρίζει η μελέτη "Μύθος, Ιστορία, Θεολογία", όπου ο Α. παρουσιάζει τον τρόπο που ο Ισραήλ προσλαμβάνει από το περιβάλλον του μύθους, τους οποίους αξιοποιεί για να διατυπώσει την πίστη του. Μία επίσης σημαντική μελέτη του Α. είναι η "Ιστορία της Θρησκείας του Ισραήλ", στο οποίο ο Α. υποστήριξε ότι στην Π.Δ. αποτυπώνεται μία εξέλιξη των θεσμών και της θεολογικής σκέψης του Ισραήλ, την οποία μάλιστα παρουσιάζει στη συνέχεια. Ο Α. εκδήλωσε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μεσοδιαθηκικό Ιουδαϊσμό. Εκτός από σχετικά άρθρα εξέδωσε και τα απόκρυφα της Π.Δ καθώς επίσης και τα σημαντικότερα κείμενα του Κουμράν (μετάφραση και σχόλια) αλλά και τα βασικότερα κείμενα του Nag Hammadi.

Κατά τη δεύτερη πρωινή συνεδρία (πρόεδρος καθ. Κ.Δ. Τμήματος Θεολογίας κ. Π. Βασιλειάδης) ο πρώτος ομιλητής λέκτορας της Κ.Δ. του Τμήματος Θεολογίας (ΑΠΘ) κ. Χ. Ατματζίδης, παρουσίασε τα κείμενα του Α. στα οποία ο αείμνηστος καινοδιαθηκολόγος ασχολήθηκε με ένα ενδιαφέρον όσο και δύσκολο για τα ελληνικά θεολογικά δεδομένα θέμα, εκείνο του ιστορικού Ιησού ("Ο καθηγητής Σ. Αγουρίδης και η έρευνα για τον ιστορικό Ιησού"). Ο ομιλητής παρουσίασε με συντομία τις δύο τάσεις που εκδηλώνονται στην ορθόδοξη ελλαδική πραγματικότητα όσον αφορά στην έρευνα για τον ιστορικό Ιησού: μία τάση περισσότερο επιφυλακτική έως και αρνητική, η οποία θεωρεί την πίστη προϋπόθεση για την έρευνα και αντιλαμβάνεται την επιστήμη ως θεραπαινίδα της πίστης και μία τάση περισσότερο ανοικτή στην επιστήμη και τις μεθόδους της, η οποία εκδηλώνει μία κριτική στάση απέναντι στα κείμενα. Σε αυτήν την δεύτερη τάση εντάσσεται κι ο Α. Ο ομιλητής παρουσίασε τον τρόπο που ο Α. αξιοποίησε στη σχετική με τον ιστορικό Ιησού μελέτη το προηγούμενο ερευνητικό έργο: ο Α. στέκεται κριτικά απέναντι στα σημαντικότερα έργα, όπως του Reimarus, Renan, Schweitzer, Bultmann, Allegro και Trocmé. H κριτική αυτή παρουσίαση αναδεικνύει τον Α. στρατευμένο διανοητή της εποχής του αλλά και κοινωνικά ευαισθητοποιημένο δάσκαλο και καλό γνώστη του αντικειμένου. Με τη μελέτη του άνοιξε δρόμους στην έρευνα, αν και στον ελλαδικό χώρο το παράδειγμά του, όσον αφορά στην έρευνα για τον ιστορικό Ιησού, δεν το ακολούθησαν παρά ελάχιστοι είτε εξαιτίας του ότι το θέμα δε φαίνεται να προκάλεσε το ερευνητικό ενδιαφέρον είτε γιατί το θέμα θεωρήθηκε αντίθετο προς μία επικρατούσα εκκλησιαστική τάση.

Στη συνέχεια η Δρ. Θεολ. και επιστ. συνεργ. της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου, κ. Ελ. Κασελούρη, παρουσίασε την κοινωνική διάσταση του έργου του Α. επικεντρώνοντας την εισήγησή της στους άξονες κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα ("Ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη στο έργο του Σ. Αγουρίδη"). Ο Α. μέσα από το έργο του, που αποπνέει την κοινωνική του ευαισθησία και την οικουμενική του συνείδηση, τόνισε την ανάγκη στράτευσης των μελών της Εκκλησίας στην επίλυση των προβλημάτων του σύγχρονου κόσμου, όπως την επικράτηση της ειρήνης, την άρση κάθε κοινωνικής αδικίας κτλ. Ανατρέχοντας στον αρχέγονο Χριστιανισμό μελέτησε κριτικά την τύχη που είχε στην πράξη το ζήτημα της ισότητας στα μετέπειτα χρόνια της Εκκλησίας, τόνισε όμως ότι σε κάθε περίπτωση η Εκκλησία δεν απεμπόλησε τη θεωρητική θεολογική βάση της ισότητας. Το ζήτημα επομένως εάν οι σύγχρονοι χριστιανοί είναι πρόθυμοι να εργαστούν για μια ισότητα ανδρών και γυναικών. Ως κεντρικό σημείο αναφοράς της στάσης του χριστιανού απέναντι στα κοινωνικοοικονομικά προβλήματα και στο ζήτημα της κάθε είδους αδικίας ο Α. τόνισε το Σταυρό του Ιησού, διότι "στο Σταυρό του Χριστού δεν συγκρούονται στο πεδίο της μάχης μόνο υπερκόσμιες δυνάμεις αλλά και ιστορικές: άδικες και καταπιεστικές καθεστηκυίες δυνάμεις, συστήματα ψεύδους και ανελευθερίας καταπολεμούνται υπό του Χριστού και υπό όσων του ανήκουν...η πάλη του Χριστού είναι ολοκληρωμένη όταν η συντριβή των δυνάμεων αυτών είναι κύριος στόχος του Σταυρού της Εκκλησίας".

Στο τρέχον τεύχος του JETS / In the current issue of JETS

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal of the Evangelical Theological Society 53:3 (2010) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Daniel I. Block, "'You shall not covet your neighbor's wife' : a study in Deuteronomic domestic ideology", 449-474
• Leslie MacFall, "The chronology of Saul and David", 475-533
• Jeffrey J. Niehaus, "Covenant and narrative, God and time", 535-559
• Robert B. Chisholm, "When prophecy appears to fail, check your hermeneutic", 561-577
• Jarvis J. Williams, "Violent atonement in Romans : the foundation of Paul's soteriology", 579-599
• John F. Kilner, "Humanity in God's image : is the image really damaged?", 601-617

Η σωτηρία στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο / Salvation in John's Gospel

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Πουρναράς ένα νέο βιβλίο για τη θέση που καταλαμβάνει το γεγονός της σωτηρίας μέσα στην Ιωάννεια θεολογία. Ο συγγραφέας του π. Κωνσταντίνος Παπαθανασίου αναλύει διεξοδικά τα χωρία εκείνα του τετάρτου ευαγγελίου τα οποία αναφέρονται στο γεγονός της σωτηρίας και εντοπίζει βασικές πτυχές της ιωάννειας σωτηριολογίας. Ως σημαντικό χωρίο θεωρεί το Ιω -3, 16-17, όπου αποκαλύπτεται το λυτρωτικό σχέδιο του Θεού. Αυτό που αποτελεί κεντρικό άξονα του περί σωτηρίας λόγου του ευαγγελίου είναι η καθολική διάσταση της σωτηρίας εν Χριστώ η οποία σαφώς υπερβαίνει τα στενά όρια της εκλογής ενός λαού. Βασικές έννοιες που συνδέονται άμεσα με τη σωτηρία στο τέταρτο ευαγγέλιο είναι η αιώνιος ζωή, η αλήθεια, η ελευθερία, ενώ το γεγονός της σωτηρίας συνδέεται άμεσα με το πρόσωπο του Ιησού Χριστού.

π. Κων/νου Π. Παπαθανασίου, Το γεγονός της σωτηρίας στην ιωάννεια θεολογία (Ευαγγέλιο - Επιστολές - Αποκάλυψη), (Βιβλική Βιβλιοθήκη 45), εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2010

735 σελίδες

ISBN: 9789602424377

40 ευρώ

Συνέδριο για τον θρησκευτικό και πολιτικό μεσσιανισμό / Conference of religious and political messianism

Το Ίδρυμα ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ διοργανώνει διήμερο συνέδριο με θέμα:

"Η μεσσιανική ιδέα και οι μεταμορφώσεις της. Από την Παλαιά Διαθήκη ως τους πολιτικούς μεσσιανισμούς"

Παρασκευή 26/11 έως Σάββατο 27/11

Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στο αμφιθέατρο "Μεγάρου Διοικητού Θεοδώρου Β. Καρατζά", Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Αιόλου 82-84, Αθήνα.

Για λεπτομέρειες σχετικά με το πρόγραμμα θα σας ενημερώσουμε στο άμεσο μέλλον.

Παύλος και Αγία Γραφή (SBL) / Paul and Scriptures (SBL)

Και η ομάδα εργασίας "Paul and Scripture" έχει αναρτήσει κάποιες από τις εισηγήσεις που θα διαβαστούν στη φετινή συνάντησή της στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της SBL στην Atlanta:

• Ben Witherington (Asbury Theological Seminary), 'IN PRINCIPIO ERAT VERBUM': Sacred Texts in an Oral Culture
• Leonard Greenspoon (Creighton University), By the Letter?/Word for Word? Scriptural Citation in Paul
• Matthew Bates (University of Notre Dame), Getting Some Fatherly Advice: Refining ‘Intertextuality’ in the Study of Paul’s Scriptural Interpretation

Δείπνα στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο / Meals in the Greco-Roman world

Στη σελίδα της ομάδας εργασίας "Δείπνα στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο" της SBL έχουν αναρτηθεί κάποιες από τις εισηγήσεις που θα παρουσιασθούν στην φετινή ετήσια συνάντηση της SBL στην Atlanta:

• Dennis E. Smith, "Rethinking Last Supper/Lord's Supper I"
• Matthias Klinghardt, "Rethinking Last Supper/Lord's Supper II"
• THESES: Toward a Profile of Eucharistic Origins (prepared by Andrew McGowan and Lillian Larsen)
• Andrew McGowan, "A Profile of Eucharistic Origins I: Symposia, Sustenance, and Sacrifice"
• THESES: Table as Generative Locus for Social Formation in Early Judaism (prepared by Jonathan Brumberg-Kraus, Susan Marks, and Jordan D. Rosenblum)

Το τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblica / In the current issue of Biblica

Αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του περιοδικού Biblica τα άρθρα του τρέχοντος τεύχους [91:3 (2010)]. Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να τα διαβάσει online:

• David J. Armitage , "Rescued Already? The Significance of yntyn( in Psalm 22,22", 335-347
• Étienne Nodet, "On Jesus' Last Supper", 348-369
• Gesila Nneka Uzukwu , "Gal 3,28 and its Alleged Relationship to Rabbinic Writings", 370-392
• Callia Rulmu, "Between Ambition and Quietism: the Socio-political Background of 1 Thessalonians 4,9-12", 393-417
• Deena Grant, "A Brief Discussion of the Difference between Human and Divine hmx", 418-424
• Gregory T.K. Wong, "Goliath's Death and the Testament of Judah", 425-432
• Samantha Joo , "«Trembled Like Him»: Reassessment of 1 Sam 13,7b", 433-440