Στο τρέχον τεύχος του HTR / In the current issue of HTR

 Harvard Theological Review 116/2 (2023)

• Mark G. Brett, " 'The Canaanites were then in the Land' and Other Shechemite Ironies," 173-189 (abstract)
• Alexander Kulik, "Gilayon and “Apocalypse”: Reconsidering an Early Jewish Concept and Genre," 190-227 (open access)

    

Στο τρέχον τεύχος του JECS / In the current issue of JECS

 Journal of Early Christian Studies 31/1 (2023)

• M. David Litwa, "Deification and Defecation: Valentinus Fragment 3 and the Physiology of Jesus’s Digestion," 1-18 (abstract)
• Vít Hušek, "In Search of Clement of Alexandria’s Hypotyposes, " 19-31 (abstract)
• Elizabeth Sunshine Koroma, "Imprecatory Psalms as Prophecy: How John Chrysostom’s Commentary on the Psalms Addresses the Moral Problem of Anger,"  33-56 (abstract)
• Jeremiah Coogan, "Reading (in) a Quadriform Cosmos: Gospel Books in the Early Christian Bibliographic Imagination," 85-103 (open access)

Το τρέχον τεύχος του JECH / The current issue of JECH

 Journal of Early Christian History 12/3 (2022)

• Constantine A. Bozinis, "Divine Eros in the Apocryphal Acts of Paul and Thecla," 1-26 (abstract)
• David R. Edwards, "' Taken Up in Glory': Early Christian Traditions of the Ascension in Light of 1 Timothy 3:16," 27-47 (abstract)
• David C. Harris, "The Maritime Wars of 4Q285 and Revelation," 48-58 (abstract)
• Johnathan Jodamus, "(Con)texturing Ideologies of Modesty, Authority, and Childbearing in 1 Timothy 2:8–15," 59-78 (abstract)

Ένα νέο άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος στο Verbum et Ecclesia / A new article of biblical interest in the current issue of Verbum et Ecclesia

 Verbum et Ecclesia 44/1 (2023)

Philip S. Chia, "The mysterious Hebrew word שׂרקים in Zechariah 1:8"

Ένα νέο άρθρο στο τρέχον τεύχος του HTS / A new article in the current issue of HTS

 Hervormde Teologiese Studies 79/2 (2023)

Xi Li, "Deuteronomistic theology in Psalms 44, 74, 80 and 89: Examined through the lens of trauma"

Στο τρέχον τεύχος των ETL / In the current issue of ETL

 Ephemerides Theologicae Lovanienses 99/1 (2023)

Ivan Miroshnikov- Alexey B. Somov, "Two Men on a Dining Couch: Luke 17,34 as a Meal Scene," 113 - 129 (abstract) 

Το τρέχον τεύχος του Novum Testamentum / The current issue of Novum Testamentum

 Novum Testamentum 65/2 (2023)

• Andreas Märs - Tommy Wasserman, "Scribal Harmonization and Matthew’s Fulfillment Citations in Codices Alexandrinus, Vaticanus, and Sinaiticus," 143–174 (abstract)
• Cornelis Hoogerwerf, "A Farewell to the Pondering Mary: Lexical, Aspectual and Exegetical Considerations Regarding συμβαλλουσα in Luke 2:19," 175–191 (abstract)
• Matthew J. Klem, "Prophecy in Philo and the Fourth Gospel: Beyond Wayne Meeks’s Prophet-King," 192-204 (abstract)
• Jackson Abhau, "Whence the Womb? John 7:37–39 and the Motherhood of Jesus in John," 205–220 (abstract)
• Luca Cadili, "'The Scythians Do Still Scare Us': A Case for the Traditional Interpretation of Col 3:11," 221–226 (abstract)
• Kai Akagi, "A Note on the Structure of Hebrews 10:11–13," 227–239 (abstract)
• Benjamin Sargent, "Neither Jew nor Greek: Ignatius of Antioch’s Use of Scripture and the 'Parting(s) of the Ways'," 240–255 (abstract)

Το τρέχον τεύχος του Biblische Zeitschrift / The current issue of Biblische Zeitschrift

 Biblische Zeitschrift 67/1 (2023)

• Georg Braulik, "Gottesbund und Gnade im Deuteronomium," 1-42 (abstract)
• Daewook Kim, "Absalom’s Rebellion and David’s Flight (2 Sam 15): The Emergence of the Ideal King David," 43–63 (abstract)
• Jan Dochhorn, "Das Gleichnis vom ungerechten Haushalter (Lk 16,1–8)," 64–85 (abstract)
• Ulrich Busse, "Die Funktion von Lk 17,1–10 im Mittelteil des Evangeliums," 86–106 (abstract)
• Markus Tiwald, "Die unverschämte Freiheit der Kinder Gottes – Jesuanische Impulse für eine Erneuerung der Kirche," 107–122 (abstract)
• Michael A. Lyons, "Ezekiel 14,10–11: ‘The Beatings Will Continue until Morals Improve’?" 123–138 (abstract)

Το τρέχον τεύχος του HTR / The current issue of HTR

 Harvard Theological Review 166/1 (2023)

• Christopher S. Atkins, "Textualizing Pauline Revelation: Self-Referentiality, Reading Practices, and Pseudepigraphy in Ephesians," 24-43 (open access)
• Stephen Robert Llewelyn, Will Robinson, "Hyperbole and the Cost of Discipleship: A Case Study of Luke 14:26," 44-65 (abstract)
• Julia Snyder, "Prooftexting from Other People’s Scriptures? “Prophets and Patriarchs” in Acts of Philip 5–7," 66-90 (abstract)
• Aviram Sariel, "Jonasian Gnosticism," 91-122 (open access)

Το τρέχον τεύχος του New Testament Studies / The current issues of New Testament Studies

 New Testament Studies 69/2 (2023)

• Joel Marcus, "The Enigma of the Antitheses," 121-137 (open access)
• Brittany E. Wilson, "The Scriptural Shape of God: Divine Anthropomorphisms in Synoptic Perspective," 138-153 (abstract)
• Marc Rastoin, "La promesse face à la peur: de nouveau Mc 16. 8b," 154-165 (abstract)
• Lukas Bormann, "Die Zukunft Jerusalems nach Lukasevangelium und Apostelgeschichte," 166-181 (open access)
• Annalisa Phillips Wilson, "Συνɛίδησις in Paul's Texts and Stoic Self-Perception," 182-194 (abstract)
• Ruben A. Bühner, "Die paulinische Rede von der Selbstversklavung in 1 Kor 9,19 vor dem Hintergrund jüdischer Identität im Sklavenstand," 195-209 (open access)
• Grigory Kessel, "A New (Double Palimpsest) Witness to the Old Syriac Gospels (Vat. iber. 4, ff. 1 & 5)," 210-221 (open access)

 Short Study 

• Rebekah Eklund, "Fury or Folly? ἄνοια in Luke 6.11," 222-229 (abstract)
• Euntaek D. Shin, "‘I Will Complete a New Covenant’ (Heb 8.8): Christology and New Creation in Hebrews," 230-234 (abstract)

Το τρέχον τεύχος του Protokolle zur Bibel / The current issue of Protokolle zur Bibel

 Protokolle zur Bibel 31/2 (2022)

• Simon Bellmann "Die Schöpfungswerke des Gottessohns. Zur Relevanz der Septuaginta-Bezüge in Mk 7,37" 
• Stefan Fischer, "Janus Parallelism in the Song of Songs. Polysemes, Homonyms, and Phonological Wordplays"
• Michael Hölscher, "Urheber droht mit Plage (Offb 22,18–19). Zur Funktion von Krankheiten und Katastrophen in der Johannesoffenbarung und im Corpus defixionum"

 Biblische Notizen 196 (2023)

• Martin Mulzer, "'Lasst uns Menschen machen!' Zum Plural in Gen 1,26,"  3-18
• Simon Bellmann, "Die schöpferische Eigenwirksamkeit des Geschaffenen: Anmerkungen zu einem schöpfungstheologischen Motiv von Gen 1 bis zur frühchristlichen Evangelienüberlieferung," 19-24
• Domenico Lo Sardo, "'[...] et adcommodauerunt illis': Tge Despoiling of the Egyptians in Exod 11:3b and the Role of the Vetus Latina," 25-50
• Bernard Gosse, "Psautier: De "Yahvé Sabaot" des livres de Samuel à la crainte de Yahvé des Proverbes," 51-68
• Stefan Bojowald, "Zur übertragenen Verwendung von Pflanzen als Kleider im Akkadischen und Ägyptischen," 59-74
• Christian Blumenthal, "Ein prophetisches Gerichtswort gegen die Leugner der göttlichen Herrschermacht - Beobachtungen zum Judasbrief," 75-96
• Beatrice Wyss, "Unfassbarkeit, Philon aus Alexandria über die Unfassbarkeit der Schöpfung, Gottes und des Menschen. Aspekte apophatischer Kosmologie, Anthropologie und Theologie - Teil 1," 97-130

Το τρέχον τεύχος του ZNW / The current issue of ZNW

 Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft 114/1 (2023)

• Jeffrey W. Aernie, "“She of Uriah” (Matthew 1,6): An Evocative and Multivalent Genealogical Annotation," 1-21 (abstract)
• Heiko Wojtkowiak, "Mit realistischem Blick – Lukanische Perspektiven auf Geld," 22-52 (abstract)
• Hans Förster, "Philologische Überlegungen zu Lk 11,41 im Kontext (Lk 11,39–41)," 53-64 (open access)
• Barbara Beyer, "Ἔν τινι εἶναι als Hintergrund der paulinischen Rede vom Sein ‚in Christus‘," 65-78 (abstract)
• Troels Engberg-Pedersen, "Story Telling and Rhetorical You Concern in 2 Corinthians 8–9," 79-101 (abstract)
• Jeremy W. Barrier, "τὰ στοιχεῖα τοῦ κόσμου Again: Interpreting Cosmos in Gal 4,3 and 9 as Prepuce (or Foreskin)," 102-122 (abstract)
• Stefan Krauter, "Ein Geist der Besonnenheit? Σωφρονισμός in 2Tim 1,7," 123-136 (abstract)

Το τρέχον τεύχος του JSNT / The current issue of JSNT

 Journal for the Study of the New Testament 45/ 3 (2023)

• Jonathan Rowlands, "In Defence of ‘Theological’ Readings of the New Testament," 243-263 (abstract)
• Rebecca L. Copeland, "The Perils of Premature Judgment: Reading Matthew 21.18–22.14 with the Fig Tree," 264-283 (abstract)
• Alan Garrow, "Gnats, Camels, and Matthew’s Use of Luke," 284-303 (open access)
• Kenneth Trax, "Happy Reading: Textual Self-Consciousness and Human Flourishing in the Macarisms of Lk 11.28, Gos. Thom. 79.2, and Rev. 1.3," 304-329 (abstract)
• Connor Purcell Wood, "Epicurean Critical Praxis and Philonian Metaphor in Johannine Parrhêsia," 330-347 (abstract)  

    

Ιωάννης Καραβιδόπουλος (1937-15.4.2023)

Έφυγε από τη ζωή ο ομότιμος καθηγητής της Καινής Διαθήκης Ιωάννης Καραβιδόπουλος. Δίδαξε Καινή Διαθήκη (ερμηνεία και θεολογία και κριτική του κειμένου της ΚΔ) στη Θεολογική Σχολή ΑΠΘ στο διάστημα 1969-2004. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης και συνέχισε τις σπουδές του στο Strassbourg  και στο Göttingen, κοντά σε σημαντικούς καινοδιαθηκολόγους της εποχής του. Υπήρξε πολυγραφότατος και τα βιβλία του αποτελούν σημείo αναφοράς και διδακτικά εγχειρίδια στις δύο θεολογικές σχολές της Ελλάδος, ενώ έχουν μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες. Μαζί με τον Β. Στογιάννο ίδρυσε δύο σημαντικές σειρές βιβλικών μελετών, οι οποίες κυκλοφορούσαν από τον εκδοτικό οίκο του Π.Πουρναρά: Βιβλική Βιβλιοθήκη και Ερμηνεία της Καινής Διαθήκης. Η διατριβή κι η υφηγεσία του ήταν αφιερωμένες στην παύλεια θεολογία (Εἰκών Θεοῦ καὶ "κατ' εἰκόνα" Θεοῦ παρὰ τῷ ἀποστόλῳ Παύλῳ. Αἱ χριστολογικαὶ βάσεις τῆς παυλείου ἀνθρωπολογίας [1964] και Ἡ ἁμαρτία κατὰ τὸν Ἀπόστολον Παῦλον [1968]), αλλά ασχολήθηκε επίσης και με την ερμηνεία των συνοπτικών ευαγγελίων (Τὸ σωτήριον πάθος [1974]) και με την έκδοση και τον κριτικό σχολιασμό των απόκρυφων χριστιανικών κειμένων (Απόκρυφα Χριστιανικά Κείμενα, τόμ. Α΄ [1999] και τόμ. Β΄ [2004]· Τὸ γνωστικὸν κατὰ Θωμᾶν Εὐαγγέλιον [1967]). Σημαντικά είναι επίσης τα δύο υπομνήματά του, στον κατά Μάρκον ευαγγέλιο (1988) και στις παύλειες επιστολές της αιχμαλωσίας (1981) και η εισαγωγή του στην Καινή Διαθήκη (2016). Ο εκλιπών καθηγητής υπήρξε ένας εκ των 6 μεταφραστών της μετάφρασης της Καινής Διαθήκης στη Νεοελληνική που κυκλοφόρησε από την Ελληνική Βιβλική Εταιρία στη δεκαετία του 1980. Επίσης υπήρξε ο πρώτος Έλληνας καινοδιαθηκολόγος ο οποίος ασχολήθηκε συστηματικά με την ιστορία του κειμένου της Καινής Διαθήκης στη χειρόγραφη παράδοση. Διετέλεσε μέλος της εκδοτικής επιτροπής της κριτικής έκδοσης της Καινής Διαθήκης των United Bible Societies (4η και 5η έκδοση) καθώς και της 26ης και 27ης έκδοσης της ΚΔ Nestle Aland. 

To έργο του καθηγητή υπήρξε πολυσχιδές και πλούσιο και διακρίνεται για τη συστηματικότητα και την εις βάθος κριτική ανάλυση. Υπηρέτησε την καινοδιαθηκική έρευνα με συνέπεια, ακαδημαϊκό ήθος και ευθύνη. Είχε την ιδιαίτερη ικανότητα να συνδυάζει γόνιμα τις σύγχρονες ερμηνευτικές μεθόδους με την ορθόδοξη θεολογική παράδοση διακονώντας τόσο την ακαδημαϊκή θεολογία όσο και την Εκκλησία κερδίζοντας τον σεβασμό όλων. Μέχρι το τέλος της ζωής του συνέχισε να δημοσιεύει σύντομα ερμηνευτικά άρθρα στο διαδίκτυο καθιστώντας την καινοδιαθηκική ερμηνεία προσιτή στον μέσο αναγνώστη. Η επίδρασή του στα θεολογικά γράμματα και κυρίως στη βιβλική έρευνα είναι αξιόλογη και εκτείνεται πέραν των ελλαδικών συνόρων. Μαζί με τους συναδέλφους του συνέβαλε στην ουσιαστική άνθηση των βιβλικών σπουδών στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης συνεχίζοντας το έργο του Σάββα Αγουρίδη, του οποίου υπήρξε μαθητής. Η συνετή και κριτική του προσέγγιση, η ευρυμάθεια, ο οικουμενικός του προσανατολισμός και το εκκλησιαστικό του ήθος συνέβαλαν στο βηματισμό των καινοδιαθηκικών σπουδών στην Θεσσαλονίκη: σεβασμός στην εκκλησιαστική παράδοση και ερμηνεία, άνοιγμα όμως και δημιουργική πρόσληψη και εφαρμογή των νέων ερμηνευτικών μεθόδων και τάσεων. Χάρη στον Ιωάννη Καραβιδόπουλο και τους ομοτέχνους του, πολλοί εκ των οποίων πλέον δεν είναι στη ζωή, η βιβλική έρευνα στη Θεσσαλονίκη διατήρησε την εξωστρέφεια και την ανοικτότητά της προς την οικουμένη, χωρίς να εγκαταλείπει την αναφορά της στην παράδοση αλλά και χωρίς να εγκλωβίζεται σε μία άγονη αυτοαναφορά. Αφήνει πίσω του μαθητές και μια σημαντική κληρονομιά και την ελπίδα το έργο αυτής της γενιάς των βιβλικών να συνεχιστεί από τους επόμενους. Ας είναι αιώνια η μνήμη του!  

Wayne A. Meeks (8.1.1932-10.1.2023)

Έφυγε από τη ζωή ο γνωστός καινοδιαθηκολόγος και ομότιμος καθηγητής του Divinity School του Πανεπιστημίου του Yale, Wayne A. Meeks. O αγαπητός Wayne, τον οποίο είχα την τιμή να γνωρίζω προσωπικά, συνδέεται με τη στροφή των καινοδιαθηκικών σπουδών προς την κοινωνική ιστορία. Η μελέτη του The First Urban Christians έθεσε σε νέες βάσεις τη συζήτηση για το κοινωνικό προφίλ και την οργάνωση των παύλειων κοινοτήτων στις πόλεις στο ανατολικό τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Με τη βοήθεια των εργαλείων της αρχαίας κοινωνικής ιστορίας και τα αρχαιολογικά και επιγραφικά ευρήματα ανέδειξε τον αστικό χαρακτήρα αυτών των εκκλησιών κι αμφισβήτησε τις παλαιότερες απόψεις για το χαρακτήρα και τη θέση των χριστιανικών κοινοτήτων μέσα στο εθνικό τους περιβάλλον. Η σημασία αυτής της μελέτης αποτυπώνεται και στο συλλογικό έργο After the First Urban Christians (2009) σε επιμέλεια του Todd D. Still, το οποίο αξιολογεί το αποτύπωμα της κλασικής πλέον μελέτης του Meeks  στην καινοδιαθηκική έρευνα. Για αυτήν τη μελέτη και το γενικότερο ερευνητικό του έργο ο Wayne τιμήθηκε μεταξύ πολλών άλλων από την American Academy of Religions, την British Academy και την American Academy of Arts and Sciences. Το 1990 το Πανεπιστήμιο του Uppsala του απένειμε τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα. Ως συνεκδότης συνεργάστηκε με άλλους μεγάλους επιστήμονες της αρχαίας ιστορίας και της Καινής Διαθήκης, όπως τους Abraham Malherbe,  John Fitzgerald, Jacob Jervell, David Balch, Everett Ferguson κ.ά. 

Άλλες σημαντικές μελέτες του εκλιπόντος είναι The Μοral World of the First Christians (1986), The Origins of Christian Morality: The First Two Centuries (1992) και In Search of the Early Christians: Selected Essays (2002). 

Διετέλεσε μέλος των διοικητικών οργάνων πολλών επιστημονικών εταιρειών, όπως της SNTS και της SBL καθώς και εκδότης σε σημαντικά περιοδικά (New Testament Studies, Biblical Interpretation).

Οι σύντομες μελέτες του σε επιστημονικά περιοδικά και μελέτες είναι πολυάριθμες. Θα ξεχωρίσω μία ανάμεσά τους που συνδέεται και μία προσωπική ανάμνηση από τη φιλία με τον Wayne και την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για μία πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη για το γνωστό μωσαϊκό της Δευτέρας Παρουσίας στη Μονή Λατόμου της Θεσσαλονίκης. Σε αυτήν τη μελέτη περιγράφεται και ερμηνεύεται το μωσαϊκό του 5ου αι. μέσα από τη βιβλική οπτική ("Vision of God and Scripture Interpretation in a Fifth-Century Mosaic.” Στο έργο των Charles A. Bobertz και David Brakke, επιμ., Reading in Christian Communities: Essays on Interpretation in the Early Church in Honor of Rowan A. Greer. Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press, 2002, 124-46, ανατ. στο έργο του In Search of the Early Christians).

Είχαμε την τιμή να φιλοξενήσουμε στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού τον Wayne κι οι φοιτητές μας τότε μπόρεσαν να ακούσουν τον καθηγητή σε μια σειρά διαλέξεων. 

Ο Wayne Meeks υπήρξε ένας ευγενής άνθρωπος, με ταπεινότητα και αγάπη για τους φοιτητές του και τους νέους ερευνητές. Με τίμησε με την φιλία του και το ερευνητικό του έργο υπήρξε έμπνευση για τα δικά μου πρώτα δειλά ερευνητικά βήματα. Ας τον αναπαύει ο Θεός κι ας παρηγορεί τους οικείους του. Αιωνία η μνήμη! 

Νεκρολογία από το Πανεπιστήμιο του Yale