Μια διαφορετική ερμηνεία της σφραγίδας από την Ιερουσαλήμ / A different interpretation of the seal from Jerusalem

O George Athas ανάρτησε στο ιστολόγιό του With Meagre Powers μία διαφορετική ερμηνεία της χρήσης της σφραγίδας που βρέθηκε πρόσφατα στην περιοχή της αρχαίας Ιερουσαλήμ. Σύμφωνα με αυτήν την ερμηνεία η σφραγίδα δινόταν από τους αργυραμοιβούς του Ναού σε όσους αντάλλασσαν νομίσματα και τους έδινε τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιοήσουν στο Ναό.

A Currency Exchange Token? A New Take on the Recently Discovered Ancient Seal from Jerusalem

RBL 31/12/ 2011

Daniel Bodi, The Demise of the Warlord: A New Look at the David Story
Reviewed by Jeremy Hutton

M. Eugene Boring, Mark: A Commentary
 Reviewed by W. R. Telford

Bruce Chilton and Deirdre J. Good, Studying the New Testament: A Fortress Introduction
Reviewed by Paul Foster

Hemchand Gossai, Power and Marginality in the Abraham Narrative
Reviewed by Thomas Hieke

David G. Horrell, Cherryl Hunt, and Christopher Southgate, Greening Paul: Rereading the Apostle in a Time of Ecological Crisis
Reviewed by Amy L. B. Peeler

André Lemaire, ed., Congress Volume: Ljubljana 2007
Reviewed by Siegfried Kreuzer

Herbert Migsch, Studien zum Jeremiabuch und andere Beiträge zum Alten Testament
Reviewed by Hannes Bezzel

Carolyn J. Sharp, Wrestling the Word: The Hebrew Scriptures and the Christian Believer
Reviewed by Phillip G. Camp

Matthew A. Thomas, These Are the Generations: Identity, Covenant, and the 'toledot' Formula
Reviewed by Mark McEntire

Eugene Ulrich and Peter W. Flint, Qumran Cave 1.II: The Isaiah Scrolls
Reviewed by Eibert Tigchelaar

Ένα ενδιαφέρον εύρημα από την Ιερουσαλήμ / An interesting find from Jerusalem

Στις 25 Δεκεμβρίου η Εφορία Αρχαιοτήτων του Ισραήλ ανακοίνωσε το εύρεση μίας σπάνιας σφραγίδας (φωτ.) που βρέθηκε στην περιοχή της αρχαίας Ιερουσαλήμ. Η σφαγίδα, σε μέγεθος κουμπιού, φέρει την επιγραφή στα αραμαϊκά "καθαρό για τον Θεό" (επάνω "דכא" και κάτω "ליה") Χρονολογείται κατά τις εκτιμήσεις των ειδικών μεταξύ του 1ου αι. π.Χ. και του 70 μ.Χ. Πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημα που συνδέεται και πάλι σύμφωνα με το δημοσίευμα της Israel Antiquities Authority με τη λατρεία του Ναού. Εικάζεται ότι με τη σφραγίδα αυτή σφραγίζονταν προϊόντα ή αντικείμενα που προσφέρονταν στο Ναό και τα οποία έπρεπε να είναι καθαρά.

ΙΑΑ -Press Release

The Associated Press

(φωτογραφία από τη σελίδα της IAA)

Σοφία και ευαγγέλιο / Wisdom and Gospel

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Peeters ένα νέο βιβλίο για το πιθανό υπόβαθρο της στάση του ευαγγελίου απέναντι στη σοφία:

H.-J. Inkelaar, Conflict over Wisdom: The Theme of 1 Corinthians 1-4 Rooted in Scripture (Contributions to Biblical Exegesis and Theology 63), Peeters, Leuven 2011

XVIII + 351 σελίδες

47 ευρώ

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Ενώ η σοφία χαίρει μεγάλης εκτίμησης στον ελληνιστικό κόσμο, μόνο σε ένα σημείο της Κ.Δ. γίνεται αναφορά στο ευαγγέλιο σε σχέση με τη σοφία: 1 Κορ 1-4. Ωστόσο αντί να προχωρήσει σε μία συμβιβαστική πρόταση ο Παύλος έρχεται αντιπαρατίθεται με τη σοσφία. Στην παρούσα μελέτη υποστηρίζεται ότι οι ρίζες αυτής της σύγκρουσης μπορούν να εντοπισθούν στη Βίβλο και ιδιαίτερα στα προφητικά βιβλία του Ησαΐα και του Ιερεμία, όπως δηλώνουν τα παραθέματα από αυτά τα βιβλία. Οι θεολογικές και λογοτεχνικές σχέσεις μεταξύ τους αναδεικνύονται μέσα από μία διακειμενική προσέγγιση.

Στο τρέχον τεύχος του JSNT / In the current issue of JSNT

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal for the Study of the New Testament 34:2 (2011) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

R. Barry Matlock, "Zeal for Paul but Not According to Knowledge: Douglas Campbell’s War on ‘Justification Theory’", 115-149

Το έργο του Douglas Campbell, The Deliverance of God: An Apocalyptic Rereading of Justification in Paul είναι μία ενδελεχής κριτική αυτού που ο Campbell oνομάζει "θεωρία της δικαίωσης" (ΘΔ "μία κατά βάση εξατομικευμένη και λογοκρατική σωτηριολογία"), η οποία, θεωρεί ,ότι είναι η ουσιαστική αιτία για ένα μεγάλο αριθμό παλαιότερων και σύγχρονων δυσκολιών στην ανάγνωση του Παύλου. Ο Campbell έχει ως στόχο του να αποσυνδέσει τη ΘΔ από τον Παύλο, πρώτον, ασκώντας κριτική σε αυτήν καθαυτή και, δεύτερον, απομακρύνοντάς την από κείμενα του Παύλου μέσα από μία "ρητορική" και "αποκαλυπτική" ανάγνωση εκ νέου τωνΡωμ 1-4 και άλλων σχετικών κειμένων. Με αυτόν τον τρόπο ελπίζει ότι θα οδηγήσει την έρευνα για τον Παύλο όχι μόνο "πέρα από τη λουθηρανή ανάγνωση του Παύλου" αλλά και "πέρα από τις διαμαρτυρίες της "νέας οπτικής" και χαρακτηρίζει το βιβλίο του ως "μία σημαντική στιγμή στην πορεία του εκκλησιαστικού και ακαδημαϊκού θριάμβου του συμμετοχικού και αποκαλυπτικού ευαγγελίου". Στο παρόν άρθρο ο συγγραφέας παρακολουθεί προσεκτικά την περιγραφή εκ μέρους του Campbell της ΘΔ και των δυσκολιών της, ασκεί μία μεθοδολογική και ουσιαστική κριτική στη "θεωρητική περιγραφή" της ΘΔ εκ μέρους του Campbell  και της "συμβατικής ανάγνωσης" της Ρωμ και εντοπίζει και ασκεί κριτική στις βασικές κινήσεις που συνιστούν την ανάγνωση εκ νέου των Ρωμ 1-4 από τον Campbell. 

Grant Macaskill, "Review Article: The Deliverance of God", 150-161

Στο πρόσφατο βιβλίο του ο Douglas Campbell (The Deliverance of God) προτείνει μία σημαντική ανάγνωση εκ νέου της προς Ρωμαίους και κυρίως των πρώτων κεφαλαίων της επιστολής και μέσα από αυτήν προσφέρει μία ευρύτερη επανερμηνεία της παύλειας σωτηριολογίας, την οποία εσκεμμένα συγκρίνει με θεολογικές παραδόσεις, ιδιαίτερα με εκείνες που στηρίζονται στη δικανική κατανόηση του ιλασμού. Σε αυτό το άρθρο αξιολογούνται τα βασικά στοιχεία του επιχειρήματος του Campbell και ειδικότερα (1) ο τρόπος που περιγράφει την ιουδαϊκή σωτηριολογία, (2) την υπόθεσή του ότι πολλά στην ενότητα Ρωμ 1, 18 - 3, 20 μπορούν να εξηγηθούν μέσω της "προσωποποιΐας" κι επομένως αντιπροσωπεύουν την άποψη των αντιπάλων του Παύλου κι όχι του ίδιου του αποστόλου και (3) ο τρόπος που πραγματεύεται το ζήτημα της ιστορικής θεολογίας. Το έργο The Deliverance of God είναι προκλητικό και ενδιαφέρον σε πολλά σημεία, συμβάλλει στην έρευνα, αλλά δεν πείθει στα κύρια σημεία του. 

Douglas A. Campbell, "An Attempt to be Understood: A Response to the Concerns of Matlock and Macaskill with The Deliverance of God", 162-208

Το παρόν άρθρο είναι η απάντηση στην κριτική των Grant Macaskill και Barry Matlock του έργου The Deliverance of God. Επειδή γενικά έχουν παρανοήσει το σύνθετο επιχείρημα του συγκεκριμένου βιβλίου, κατά την άποψη του συγγραφέα ,δίνεται εδώ μία εφαρμογή του στο παράδειγμα του Γαλ 2, 15-16, έτσι ώστε να καταστεί σαφές ότι οι Macaskill και Matlock έχουν παραπλανηθεί ή δεν έχουν κατανοήσει αρκετά το βιβλίο. Αντίθετα προς τις αρνητικές τους εκτιμήσεις υποστηρίζεται ότι τα ουσιώδη προβλήματα του αρειανισμού μέσα στην περιγραφή του Παύλου που δίνεται στο βιβλίο, παραμένουν πραγματικά και κριτικά κι ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές δυσκολίες στον τρόπο που ο Μ. Αθανάσιος διαβάζει τα κείμενα του Παύλου για τη δικαίωση κι όπως αυτός παρουσιάζεται στο βιβλίο. Εναλλακτικά: αν ο Παύλος διαβαστεί με συνέπεια "προς τα πίσω" κι όχι "προς τα μπροστά", το τέλμα των ερμηνευτικών δυσκολιών μπορούν να αντιμετωπισθεί.  

Ένα άρθρο του Philip F. Esler για την πολιτισμική ανθρωπολογία στις βιβλικές σπουδές / An article of Philip F. Esler on cultural anthropology and the Bible

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation έχει αναρτηθεί ένα κείμενο του γνωστού καθηγητή της Κ.Δ. στο St Mary’s University College (Λονδίνο), Philip F. Esler, σχετικά με την αξιοποίηση των πορισμάτων των κοινωνικών επιστημών και κυρίως της πολιτισμικής ανθρωπολογίας στη μελέτη των βιβλικών κειμένων:

"Reading Biblical Narrative with Its Ancient Audience"

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού BZ / In the current issue of BZ

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblische Zeitschrift 55:2 (2011) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

 

• Nathalie Siffer-Wiederhold, "L'image de Dieu dans la source Q", 161-178
• Adrian Wypadlo, ""Wahrhaftig, dieser Mensch war Gottes Sohn" (Mk 15,39) : Überlegungen zur Funktion des Centuriobekenntnisses im christologischen Entwurf des Markusevangeliums", 179-208
• Georg Braulik, "Gott kämpft für Israel : zur Intertextualität der Deuteronomistischen Landeroberungserzählung mit Exodus 1-14", 209-223
• Jakob Wöhrle, "Der verborgene und der rettende Gott : exegetische und religionsgeschichtliche Überlegungen zur Theologie der Klagepsalmen", 224-241
• Gerhard Dautzenberg, "Jesus und das Gesetz : neu evaluiert von John P. Meier". 242-248
• Martin Mulzer, "Elischas Diener Gehasi in 2 Kön 4", 245-256
• Catherine Vialle, "Achior l'Ammonite : une conversion au judaïsme peu banale dans le livre de Judith", 257-264
• Bernd Biberger, "Unbefriedigende Gegenwart und ideale Zukunft : gesamtisraelitische Heilsperspektiven in den letzten Worten Tobits (Tob 14)", 265-280 

Ένα νέο βιβλίο για τη σχέση συνοπτικών και Παύλου / Α new book on the relationship of the synoptics to Paul

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Vandenhoeck & Ruprecht ένα νέο βιβλίο στη σειρά NTOA/StUNT σχετικά με τη σχέση των συνοπτικών με τον Παύλο:

Eric Kun Chun Wong, Evangelien im Dialog mit Paulus: Eine intertextuelle Studie zu den Synoptikern (NTOA/StUNT 89), Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2012
ISBN: 978-3-525-53037-5
201 σελίδες
49.95 €

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Τα συνοπτικά συνήθως ερμηνεύονται χωρίς καμιά αναφορά στον Παύλο και στη θεολογία του. Ο συγγραφέας της παρούσης μελέτης υποστηρίζει ότι και τα τρία ευαγγέλια περιέχουν ένα συνεχή διάλογο με τον Παύλο. Το ευαγγέλιο του Μάρκου έχει έναν αριθμό κοινών για τον Ιησού και συχνά θεωρείται ότι απαντά στον Παύλο και προσπαθεί να τις επανατοποθετήσει στην αρχική τους σημασία. Κάνει λόγο για το ευαγγέλιο, την μεταμορφώνει, αλλά ωστόσο βρίσκεται πολύ κοντά στη διδασκαλία του Παύλου για το σταυρό. Η σχέση μεταξύ του Μάρκου και του Παύλου θα μπορούσε να θεωρηθεί κριτική αλλά ουδέτερη. Το ευαγγέλιο του Ματθαίου, από την άλλη, σαφώς επιτίθεται στον Παύλο σε διάφορα σημεία και τονίζει, αντί για τον ευαγγελισμό του ευαγγελίου στα έθνη, την ηθική φύση του μηνύματος του Χριστού. Εντελώς διαφορετική είναι η προσέγγιση του συγγραφέα του κατά Λουκάν: είναι θαυμαστής του Παύλου και παρουσιάζει τη διδασκαλία του για τη δικαίωση μέσα στο πλαίσιο της παράδοσης του Παύλου.  

Ο συγγραφέας καταλήγει σε αυτά τα συμπεράσματα μέσα από μία διακειμενική έρευνα. Ο διάλογος με ένα άλλο κείμενο δεν περιορίζεται σε κατά λέξη αναφορές στο κείμενο στην αρχική του μορφή. Από ιστορικής απόψεως ένας τέτοιος διάλογος είναι πολύ πιθανόν: και τα τρία συνοπτικά προϋποθέτουν την ιεραποστολική δραστηριότητα του Παύλου στα έθνη και δε θα πρέπει να γράφτηκαν έχοντας υπόψη αυτή τη δραστηριότητα. Είναι απίθανο οι συγγραφείς του να μην γνώριζαν τον Παύλο και τη θεολογία του, ακόμη κι αν αυτή η γνώση δε διατυπώνεται με σαφήνεια στα ευαγγελικά κείμενα.

Στo HTS 67:3 (2011) - In the current issue of HTS 67:3 (2011)

Στο 67:3 (2011) του περιοδικού Hervormde Teologiese Studies δημοσιεύονται μεταξύ των άλλων άρθρων και πολλά που παρουσιάζουν βιβλικό ενδιαφέρον (σε κάποια από αυτά αναφερθήκαμε κατά καιρούς και τώρα τα παρουσιάζουμε όλα μαζί για να έχουν οι αναγνώστες μία συνολική εικόνα):

James Alfred Loader, "What do the heavens declare? On the Old Testament motif of God’s beauty in creation"

Johannes van Oort, "The Holy Spirit and the Early Church: Doctrine & Confession"

Ernest van Eck, "In the kingdom everybody has enough – A social-scientific and realistic reading of the parable of the lost sheep (Lk 15:4–6)"

Pieter M. Venter, "The function of the Ammonite Achior in the book of Judith"

Andries G. van Aarde, "Rudolf Bultmann: Sy mees invloedryke bydrae in die 20ste eeu: ‘Urchristentum’, ‘Jesus’, ‘Johannes’-kommentaar?"

Ernest van Eck, "Do not question my honour: A social-scientific reading of the parable of the minas (Lk 19:12b–24, 27)"

Zeba A. Crook, "Fictive-friendship and the Fourth Gospel"

Eric Stewart, " I’m okay, you’re not okay: Constancy of character and Paul’s understanding of change in his own and Peter’s behaviour"

Andries G. van Aarde, "Regeneration and resurrection in Matthew – Peasants in campo hearing time signals from scribes"

Carlos Molina, Ernest van Eck, "Sfragís and its metaphorical testimonial presence in 2 Timothy 2:19"

Jacobus W. Gericke, "Descriptive currents in philosophy of religion for Hebrew Bible studies"

Elritia le Roux, "Levitikus as agtergrond van Markus 5:25–34, geïnterpreteer in terme van eer-en-skaamte"

Ferdinand M. M’bwangi , "A case of tribal defilement in a Kenyan rural village: A narratological and socio-rhetorical function of the motifs of ‘hearing and understanding’ and ‘contrast’ in Matthew 15:10–11 vis-à-vis Leviticus 11:1–4"

S. Philip Nolte, Pierre J. Jordaan, "Ideology and intertextuality: Intertextual allusions in Judith 16"

Daniël P. Veldsman, "The iconic significance of the Psalms as a literary genre for speaking about God: A phenomenological perspective"

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού JSPs / In the current issue of JSPs

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal for the Study of Pseudepigrapha 21:2 (2011) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Ljubica Jovanović, "Aseneth’s Gaze Turns Swords into Dust", 83-97
Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι η προσευχή της Ασενέθ και η θεϊκή απάντηση στο Ιωσήφ & Ασενέθ 27, 8 είναι μεταγενέστερες αγιολογικές προσθήκες που αντικατοπτρίζουν τα ενδιαφέροντα της ανατολικής ορθόδοξης χριστιανοσύνης. Στην ελληνιστική εκδοχή του βιβλίου η ηρωΐδα διαφεύγει θαυματουργικά μόνο με το βλέμμα της: η δύναμη που έχει η ματιά της συμφωνεί πλήρως με τις αντίστοιχες αντιλήψεις της αρχαιότητας για τη θεϊκή φύση του φωτός. Τα ακροατήρια των ελληνιστικών χρόνων γνώριζαν την ιδέα της εκπομπής ενέργειας μέσα από το ανθρώπινο μάτι - μια ιδέα που υποστηρίζεται από τον Πλάτωνα, τον Ευκλείδη και τον Πτολεμαίο -, το οποίο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και τη θεία εύνοια μπορούσε να πραγματοποιήσει θαύματα. Διορθωτές του κειμένου με επιδράσεις από τα αγιογραφικά κείμενα υποστήριξαν ότι το θαύμα δε συνδέεται με το δυνατό βλέμμα της Ασενέθ αλλά με την ευσέβειά της και την θεϊκή ανταπόκριση σε αυτήν και πρόσθεσαν την προσευχή μεταθέτοντας έτσι το ενδιαφέρον από το δυνατό βλέμμα της Ασενέθ στη δύναμη της ευσέβειάς της.

Dale C. Allison, Jr, "Eldad and Modad ", 99-131
Στον Ποιμένα του Ερμά  παρατίθεται ένα απόσπασμα από ένα έργο που ονομάζεται "Ελδάδ και Μοδάδ" κι αρκετοί εκκλησιαστικοί κατάλογοι βιβλίων το αναφέρουν επίσης. Ενώ αυτό το έργο δεν είναι γνωστό από αλλού, υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να υποθέσει κανείς ότι όχι μόνο το γνώριζαν οι συγγραφείς της Ιακώβου, της 1 Κλημ και της 2 Κλημ, αλλά κι ότι διέσωσαν κάποιες αράδες από αυτό. Αν αυτό ισχύει, τότε αυτοί οι στίχοι που διασώθηκαν μπορούν να μας βοηθήσουν να σχηματίσουμε μια εικόνα για τη φύση και το μέγεθος αυτής της χαμένης αποκάλυψης ή του χαμένου ψευδεπίγραφου. 

Todd Klutz, "Jesus, Morton Smith, and the Eighth Book of Moses (PGM 13.1-734)", 133-159
Η πρωτοποριακή ερμηνεία του PGM 13.1-734 από τον Morton Q. Smith, σύμφωνα με την οποία αυτό το κείμενο περιέχει όχι δύο αλλά τρεις διαφορετικές εκδοχές του 8ου Βιβλίου του Μωυσή (Μωυσής VIII) στηρίχθηκε σε υποθέσεις, οι οποίες δεν έχουν εξετασθεί κριτικά είτε από τους μελετητές αυτού του κειμένου είτε στην κριτική συζήτηση για τη χρήση των μαγικών παπύρων στο βιβλίο του Morton Smith, Jesus the Magician. Η κριτική εξέταση αυτών των υποθέσεων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αρνητική εκ μέρους του Smith αξιολόγηση της κοσμοαντίληψης του Μωυσής VIII, άσκησε αρνητική επίδραση τόσο στη μετάφραση του κειμένου, που εκπόνησε, όσο και στις εκτιμήσεις του σχετικά με τις πηγές του βιβλίου και τη λογοτεχνική του δομή. Ως κριτική εναλλακτική λύση στις απόψεις του Smith, ο συγγραφέας στο παρόν άρθρο επανέρχεται στην προ του Smith έρευνα και υποστηρίζει ότι στο PGM 13.1-734 διασώζονται μόνο δύο εκδοχές του Μωυσής VIII. Παρέχει επίσης μία συγκριτική ανάλυση των δύο εκδοχών, όπου η εκδοχή Β (στ. 343-734) παρουσιάζεται ότι αντιπροσωπεύει την αρχαιότερη φάση ανάπτυξης της παράδοσης και η εκδοχή Α (στ. 1-343) θεωρείται ως μία χριστιανική αναθεώρηση του κειμένου κατά τον 4ο αι. μ.Χ., η οποία ανήκει εν μέρει στην ιστορία πρόσληψης των ευαγγελίων και των Πράξεων της Κ.Δ.

Δύο άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του HTR / Two articles of biblical interest in the current issue of HTR

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Harvard Theological Review 105:1 (2011) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Tzvi Novick, "Charity and Reciprocity: Structures of Benevolence in Rabbinic Literature", 33-52

Στο πρόσφατο βιβλίο του ο Seth Schwarz διερευνά "την ένταση που υπάρχει μεταξύ της ισότιμης αλληλεγγύης και της ανταγωνιστικής ανταποδοτικότητας" κατά την περίοδο του Δεύτερου Ναού και στο ραββινικό Ιουδαϊσμό. Όπως υπαινίσσεται ο χαρακτηρισμός της ανταποδοτικότητας, που κάνει ο Schwartz, αυτή δε συμφωνεί με την ισότητα, επειδή η ανταλλαγή δωρεών έξω από τα όρια της αγοράς στηρίζεται συνήθως στην ασυμμετρία κι έτσι εξαρτάται από τις ιεραρχικές σχέσεις της πατρωνίας και της εξάρτησης. Για τον Schwartz η φυσική τάση του Ιουδαϊσμού, όπως αυτή τουλάχιστον δηλώνεται μέσα στην Τορά, στρέφεται προς την ισότιμη αλληλεγγύη. Για να καταστήσει περιττή την ανάγκη "εξάρτησης-προσφοράς δώρου" η Τορά απαιτεί τη μεταφορά πλούτου στους φτωχούς μέσα από την ελεήμονα δωρεά (να αφήνει κανείς αθέριστο το χωράφι του για τους φτωχούς κ.ά.). Η ελεημοσύνη, διαφορετικά από το δώρο, δε δημιουργεί την υποχρέωση ανταπόδοσης: " ο φτωχός, όπως κι ο ιερέας, δεν πρέπει να αισθάνονται ευγνωμοσύνη - τουλάχιστον όχι προς τον δωρητή". Λαμβάνοντας υπόψη την προτίμηση για αλληλεγγύη, το πρόβλημα του Ιουδαϊσμού κατά την Ύστερη Αρχαιότητα μέσα σε μία κοινωνία στην οποία επικρατεί το σύστημα της πατρωνίας, έγκειται στο "πώς να συμφιλιωθεί με την πρακτική αναπόφευκτη εφαρμογή των κοινωνικών θεσμών της κοινωνίας μέσα στην οποία βρίσκεται και οι οποίοι στηρίζονται στη λογική της αμοιβαίας ανταλλαγής".

Simon Gathercole, "Named Testimonia to the Gospel of Thomas: An Expanded Inventory and Analysis", 53-89

Το ερώτημα πόσα από τα απόκρυφα ευαγγέλια πολεμήθηκαν, αποσύρθηκαν ή ακόμη καταστράφηκαν κατά την αρχαιότητα, απασχολεί έντονα τόσο την έρευνα όσο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.  Στο παρόν άρθρο δεν καταβάλλεται η προσπάθεια να απαντηθεί αυτό το ερώτημα αλλά επιχειρείται η ανάλυση των διάφορων μαρτυριών - από την αρχαιότητα μέχρι και τον Μεσαίωνα - για το ευαγγέλιο του Θωμά. Ο συγγραφέας δεν ασχολείται με τις πολυάριθμες έμμεσες αναφορές και παραθέσεις του περιεχομένου του απόκρυφου ευαγγελίου, αλλά περιορίζεται μόνο στις αναφορές στον τίτλο του (γι' αυτό και ο χαρακτηρισμός "testimonia"). Αφορμή της συγκεκριμένης αυτής έρευνας είναι η παρουσία στον κολοφώνα, στο τέλος της δεύτερης πραγματείας από τον Κώδικα ΙΙ του Nag Hammadi του τίτλου "Το κατά Θωμάν ευαγγέλιο". Λαμβάνοντας υπόψη το επίμαχο περιεχόμενο αυτού του ευαγγελίου και την εξίσου αμφιλεγόμενη θέση, την οποία καταλαμβάνει μέσα στη συζήτηση των ερευνητών για τις απαρχές του Χριστιανισμού, η πρόσληψη του ευαγγελίου του Θωμά κατά την αρχαιότητα έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτηση από την εποχή της ανακάλυψης της βιβλιοθήκης του Nag Hammadi κι εξής.  

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Lectio difficilior / In the current issue of Lectio difficilior

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Lectio difficilior 2/2011 δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Nadja Boeck, "Frauen im Matthäusevangelium – revisited"
• Monika Brockhaus, "Achsah: who ever saw her was angry with his wife. Achsah in the Bible and Bavli Temurah 16a "
• Charlene van der Walt, "Hearing Tamar's voice: How the margin hears differently. Contextual readings of 2 Samuel 13:1-22 "

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ / In the current issue of THEOLOGIA

Κυκλοφόρησε το τρίτο τεύχος του 82ου τόμου του περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ, το οποίο είναι ποικίλης ύλης. Μεταξύ των πολλών πολύ ενδιαφερόντων άρθρων αναφέρουμε εδώ δύο τα οποία παρουσιάζουν βιβλικό ενδιαφέρον:

• Χ.Κ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, "Ο απόστολος Παύλος, η Εκκλησία της Θεσσαλονίκης και οι δύο επιστολές προς Θεσσαλονικείς", 57-92
• Δ. ΟΥΛΗ, "Η "Ελληνοποίηση" του Ιησού ως παράδειγμα "μετανεωτερικού" Εθνικισμού", 291-314

Ένα νέο βιβλίο με μελέτες στην Αποκάλυψη / A new collection with studies on Revelation

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Σφακιανάκη το βιβλίο του επίκουρου καθηγητή της Κ.Δ. στο Τμήμα Θεολογίας ΑΠΘ, π. Ιωάννη Σκιαδαρέση, στο οποίο περιέχονται μελέτες σχετικά με το βιβλίο της Αποκάλυψης:

π. Ι. Σκιαδαρέση, Αποκαλύψεως Εξηγητικόν. Ερμηνευτικά και θεολογικά μελετήματα στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, εκδ. Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2011

398 σελίδες

ISBN: 978-960-6681-41-7

Περιεχόμενα βιβλίου

• Συντακτικές ετερότητες στο κείμενο της Αποκάλυψης του Ιωάννη και εκλογικεύσεις τους στη χειρόγραφη παράδοσή του, 9-46
• Γένεση και Αποκάλυψη (Τα πρώτα και τα έσχατα εν διαλόγω), 47-102
• Ο αντιγνωστικός χαρακτήρας της Αποκάλυψης του Ιωάννη, 103-132
• Αποκάλυψη του Ιωάννη και πνευματικότητα, 133-168
• Εκκλησία, λατρεία και ευχαριστία στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, 169-204
• Πρότυπα ιερατικής διακονίας στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, 205-246
• Οι Λειτουργικές σκηνές και το υμνικό υλικό της Αποκάλυψης του Ιωάννη, 247-292
• Η Αποκάλυψη του Ιωάννη έναντι του Ιουδαϊσμού, 293-320
• Οι ζοφερές εικόνες της Αποκάλυψης του Ιωάννη και η λειτουργία τους, 321-348
• Το εσχατολογικό όραμα της Αποκάλυψης για τον άνθρωπο σε σχέση με το περιβάλλον του (σχόλιο στο Αποκ 21-22, 1-5), 349-376

Από τον πρόλογο του βιβλίου

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, αυτό το όντως δύσβατο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, ελκύει στις μέρες μας, όπως και στα μαύρα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς, πολλούς αναγνώστες, εξαιτίας του σπάνιου πλούτου που κρύβει στα σπλάχνα της. Κυρίως εμπνέει ελπίδα αλλά και αγωνιστικότητα που αποτελούν εκφράσεις της γνήσιας πνευματικότητας.

Οι μελέτες αυτού του τόμου είναι καρπός μακράς σπουδής στο βιβλίο της Αποκάλυψης, το οποίο κλείνει μεν την κανόνα της Αγίας Γραφής, μας ανοίγει όμως την όραση προς τον εσχατολογικό μας ορίζοντας που είναι πλατύς, φωτεινός και ολοένα εγγίζων.

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού CurrBR / In the current issue of CurrBR

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Currents in Biblical Research 10:1 (2011) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Judith A. Diehl, "Anti-imperial rhetoric in the New Testament", 9-52

Σε αυτή τη μελέτη γίνεται μία σύντομη παρουσίαση της σύγχρονης έρευνας όσον αφορά την αντι-αυτοκρατορική ρητορεία στα ευαγγέλια και στις Πράξεις των Αποστόλων. Κατά τον 1ο αι. μ.Χ., εάν ο αυτοκράτορας λατρευόταν ως θεός, τότε τι σήμαινε αυτό για τους χριστιανούς, οι οποίοι δήλωναν την πίστη τους σε έναν άλλο θεό; Έπρεπε οι συγγραφείς της Κ.Δ. να υιοθετήσουν ανατρεπτική κι έμμεση γλώσσα, ανατρεπτικά σύμβολα και ανατρεπτικές λέξεις για να κρύψουν την πραγματική σημασία του μηνύματός τους από τις αυτοκρατορικές αρχές; Οι απαντήσεις σε αυτές τις σημαντικές ερωτήσεις μπορούν να μας δώσουν μία σαφή εικόνα για την κουλτούρα, την κοινωνία και το περιβάλλον μέσα στο οποίο γράφηκαν τα κείμενα της Κ.Δ.  Σκοπός αυτής της σύνθετης μελέτης είναι να μελετήσεις το πώς η σύγχρονη έρευνα αντιμετωπίζει την αντι-αυτοκρατορική ρητορεία και τις συνέπειες που αυτή έχει μέσα στην Κ.Δ. υποθέτοντας βέβαια ότι αυτή η ρητορεία υπάρχει μέσα στα κείμενα. Η συγγραφέας της μελέτης εξετάζει τη σύγχρονη έρευνα, όσον αφορά στο υπόβαθρο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, τις σύγχρονες ερμηνευτικές μεθόδους και την έρευνα όσον αφορά στην αντι-αυτοκρατορική γλώσσα που απαντά στα ευαγγέλια και στις Πράξεις. 

John W. Olley, "Trajectories of Ezekiel : (part 2): beyond the book", 53-80
Σε μία παλαιότερη μελέτη στο ίδιο περιοδικό (9:2: ‘Trajectories of Ezekiel: Part 1’), ο συγγραφέας εξέτασε τις πηγές και τις μελέτες που σχετίζονται με το κείμενο του βιβλίου του Ιεζεκιήλ, τόσο στα ελληνικά όσο και στα εβραϊκά, και τη σημασία των διαφορών τους. Στην παρούσα μελέτη η έρευνα εστιάζεται στον τρόπο που αυτό το βιβλίο και οι εικόνες σε αυτό επηρέασαν άλλα έργα, από τα κείμενα της ιουδαϊκής ερήμου έως την Κ.Δ. και μέχρι την πατερική περίοδο. Για παράδειγμα, η επίδραση του οράματος στο κεφ. 1 είναι τόσο διαδεδομένη που οδήγησε τελικά στην πνευματικότητα της Merkabah. Η επίδραση του οράματος των ξηρών οστών στο κεφ. 37 είναι επίσης διαδεδομένη και συνδέεται με τη συζήτηση για την ανάσταση. Το βιβλίο του Ιεζεκιήλ χρησιμοποιείται σε μεγάλη έκσταση στο βιβλίο της Αποκάλυψης καθώς και σε άλλα βιβλία της Κ.Δ.

Brisio J. Oropeza, "The warning passages in Hebrews : revised theologies and new methods of interpretation", 81-100
Η ερμηνεία των παραινετικών περικοπών της Εβραίους έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης για πολύ καιρό και ιδιαίτερα η περικοπή 6, 4-6. Οι συζητήσεις σχετικά με το ζήτημα κατά τις τελευταίες δεκαετίες παραμένουν συνήθως στο χώρο του διαλόγου με τις θεολογίες των Καλβινιστών και το ζήτημα που συνήθως απασχολεί όσους μετέχουν σε αυτόν το διάλογο είναι εάν οι αποδέκτες του μηνύματος είναι "πραγματικοί" πιστοί και είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν την σωτηρία τους εξαιτίας της αποστασίας. Οι πρόσφατες μέθοδοι ερμηνείας άνοιξαν νέους δρόμους κατανόησης αυτής της παραίνεσης.  Αυτές οι μέθοδοι περιλαμβάνουν εκείνες της ιστορικοκριτικής, της κοινωνικορητορικής, της κοινωνιολογικής, της διακειμενικότητας και της κριτικής από απόψεως της προφορικότητας. Σε αυτή τη μελέτη παρουσιάζονται μελέτες που σχετίζονται με αυτές τις προσεγγίσεις και εξετάζονται ερμηνείες που λαμβάνουν υπόψη την καλβινική παράδοση.

Robert R. Cargill, "The state of the archaeological debate at Qumran", 101-118
Σε αυτήν τη μελέτη εξετάζεται η παρούσα κατάσταση της αρχαιολογικής έρευνας στο Κουμράν. Ο συγγραφέας πρώτα παρουσιάζει τους ερευνητές που ήρθαν στο Κουμράν πριν την ανακάλυψη των χειρογράφων και ερμήνευσαν την τοποθεσία χωρίς να έχουν τη μαρτυρία των χειρογράφων. Στη συνέχεια εξετάζει πώς η ερμηνεία της τοποθεσίας μεταβλήθηκε εξαιτίας της ανακάλυψης των χειρογράφων και της ανασκαφής που διεξήγαγε στην τοποθεσία ο Roland de Vaux. Στη συνέχεια εξετάζονται οι τελευταίες μελέτες εκείνων που έσκαψαν στην περιοχή μετά τον de Vaux καθώς και οι μελέτες μελετητών που δεν ανέσκαψαν στην περιοχή αλλά επηρέασαν την έρευνα. Ο συγγραφέας καταλήγει συζητώντας το ερώτημα, γιατί η ερμηνεία του Κουμράν μπορεί να επηρεάσει τόσο πολύ τον τρόπο που κατανοούμε και ερμηνεύουμε σήμερα τα χειρόγραφα της Νεκράς Θαλάσσης.  

Eileen M. Schuller, "Recent scholarship on the 'Hodayot' 1993-2010", 119-162
Η Hodayot είναι μία συλλογή ποιητικών συνθέσεων αίνου και ευχαριστίας που έγινε γνωστή για πρώτη φορά μετά την ανακάλυψη των χειρογράφων στα σπήλαια του Κουμράν. Αυτά τα κείμενα διασώζονται σε οκτώ αντίγραφα, δύο βρέθηκαν στο σπήλαιο 1  (1QH^a, 1QH^b) κι έξι στο σπήλαιο 4 (4QH^a-e, 4QpapH^f, 4Q427-432). Αυτή η συλλογή θεωρείται μαζί με άλλα κείμενα, όπως ο Κανόνας της Κοινότητας, ο Κύλινδρος του Πολέμου και τα Pesharim, ως τα κεντρικά κείμενα της ιουδαϊκής ομάδας που αντιπροσωπεύεται από αυτά τα κείμενα. Στο πρώτο μέρος της μελέτης περιγράφονται τα χειρόγραφα 1QH^a, 1QH^b, and 4QH^a-f και δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθενός και στον τρόπο που αυτά συμβάλλουν στην κατανόηση της φύσης και της διαμόρφωσης της συλλογής. Στο δεύτερο μέρος το θέμα είναι ιδιαίτερα ζητήματα, τα οποία έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην έρευνα για την Hodayot μετά την έκδοση των χειρογράφων του σπηλαίου 4.  

Παιδίον εγεννήθη ημίν / A child is born to us

"... παιδίον ἐγεννήθη ἡμῖν υἱὸς καὶ ἐδόθη ἡμῖν οὗ ἡ ἀρχὴ ἐγεννήθη ἐπὶ τοῦ ὤμου αὐτοῦ καὶ καλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ μεγάλης βουλῆς ἄγγελος. ἐγὼ γὰρ ἄξω εἰρήνη ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας, εἰρήνην καὶ ὑγίειαν αὐτῷ (Ησ 9, 5)"

"For to us a child is born, to us a son is given, and the government will be on his shoulders. And he will be called Wonderful Counselor, Mighty God, Everlasting Father, Prince of Peace. (Isa　9:6　NIV)"

Χρόνια πολλά

ευλογημένα και ειρηνικά Χριστούγεννα

(* Η φωτογραφία από την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ 25/12/2011)