Η ιστοσελίδα του αναπλ. καθηγητή Π. Παχή

Παρουσιάζουμε σήμερα την ιστοσελίδα του αναπληρωτή καθηγητή της Θρησκειολογίας του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. κ. Παναγιώτη Παχή. Ο επισκέπτης της μπορεί να πληροφορηθεί για τα μαθήματα του καθηγητή, να δει σημειώσεις και παρουσιάσεις Power Point των μαθημάτων του και να διαβάσει και μία σειρά από άρθρα του κ. Π. Παχή, τα οποία είναι αναρτημένα σε μορφή pdf:

"La Signification d' Astrologie selon le Systeme Manicheen", Τιμητικό Αφιέρωμα στους Ομότιμους Καθηγητές Πρόδρομο Ακανθόπουλο και Βασίλειο Ψευτογκά, Επιστημονική
Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής - Τμήμα Θεολογίας, τόμος 11, Θεσσαλονίκη 2001, σσ. 243-252

"΄Extra imperium et Religionem nulla salus΄. Die Religionspolitik des romischen Staates gegen die Manichaer", ΚΑΙΡΟΣ, Αφιέρωμα στον Καθηγητή Δαμιανό Αθ. Δόϊκο, Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής - Τμήμα Θεολογίας, τόμος 4, Θεσσαλονίκη 1994, σσ. 815-828.

"Η έννοια της περιπλάνησης κατά τη διάρκεια των ελληνιστικών χρόνων", Τιμητικό Αφιέρωμα στον Ομότιμο Καθηγητή Νικόλαο Αθ. Ματσούκα, Επιστημονική Επετηρίδα Θεολογικής Σχολής - Τμήμα Θεολογίας, τόμος 12, Θεσσαλονίκη 2002, σσ. 274-323

“The Hellenistic Era as an Age of propaganda : the Case of Isis" Cult”, at L. H. Martin & P. Pachis (eds), Theoretical Frameworks for the Study of Graeco-Roman Religions, Thessaloniki 2003, pp. 97-125.

“"Manufacturing Religion" in the Hellenistic Age: The Case of Isis-Demeter Cult”, at L. H. Martin & P. Pachis (eds), Hellenisation, Empire and Globalisation : Lessons from Antiquity, Thessaloniki 2004, pp. 163-207

‘“Γαλιλαίον Κυβέλης ολόλυγμα” (Anthol. Palat. VI,173): L’Élément orgiastique dans le culte de Cybèle’, Cybele, Attis and Related Cults (ed.Eugene N. Lane; Religions in the Graeco Roman World 131; Leiden: Brill, 1996) pp. 193–222

"Η ιστορία της έρευνας των θρησκειών της ελληνιστικής εποχής, Ανάμεσα στην παράδοση και τη νεωτερικότητα", Φιλία και Κοινωνία, Τιμητικός Τόμος στον Καθηγητή Γρηγόριο Δ. Ζιάκα, Θεσσαλονίκη 2008, σσ. 449-546

Για να βρεθείτε στη σελίδα του καθ. Π. Παχή, πατήστε εδώ.

Όρια της ομάδας και τελετουργία

Ο J.C. Baker ανάρτησε χθες ένα ακόμη ενδιαφέρον κείμενο σχετικά με την ταυτότητα της ομάδας και τα όριά της καθώς και τον ορισμό των ορίων μέσω τελετουργικών πράξεων. Παραπέμπει στο έργο του Fredrik Barth, o οποίος υποστήριξε ότι τα όρια είναι ρευστά και εξαρτώνται άμεσα από την εκάστοτε συνάφεια. Στη συνέχεια αναφέρεται στο έργο της Mary Douglas, η οποία υποστήριξε ότι τα όρια δεν αντιπροσωπεύουν τίποτε άλλο παρά αυτή τη διάκριση μεταξύ καθαρού και ακάθαρτου, αυτό που ανήκει στο σύστημα κι αυτό που είναι ξένο προς αυτό.

Ο J.C. στη συνέχεια θέτει το ερώτημα πώς μπορεί κάποιος να ενταχθεί στην ομάδα και παραπέμπει στο έργο της Catherine Bell, η οποία διακρίνει έξι τύπους τελετουργιών. Από αυτούς, αυτός που εδώ ενδιαφέρει είναι οι τελετές μετάβασης (rites of passage) σε μία νέα κατάσταση. Στη συνέχεια ο J.C. παραπέμπει στις μελέτες των Arnold van Gennep, Les rites de passage και Victor Turner, The Ritual Process. Kαι οι δύο διακρίνουν τρία επίπεδα μύησης: α) απομάκρυνση από την ομάδα και κίνηση προς τη νέα ομάδα ή κοινωνική θέση, β) το μεταβατικό στάδιο - η ενδιάμεση περίοδος, όταν κανείς χάνει την κοινωνική του θέση και την ταυτότητα, γ) επανένταξη στην κοινωνία ή ενσωμάτωση στη νέα ομάδα με τη νέα κοινωνική θέση .

Για να διαβάσετε το κείμενο του J.C. Baker, πατήστε εδώ.

Το νέο τεύχος του Biblica

Στο νέο τεύχος του περιοδικού Biblica 89:4 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα (πατώντας στους τίτλους των άρθρων θα βρεθείτε στο κείμενό τους σε pdf):

J.-N. Aletti, «La soumission des chrétiens aux autorités en Rm 13,1-7. Validité des arguments pauliniens?» , 457-476

Το Ρωμ 13,1-7 έχει ερμηνευθεί με διαφορετικούς τρόπους συχνά μη συμβατούς μεταξύ τους. Στο άρθρο γίνεται η απόπειρα να καταδειχθεί ότι αυτή η περικοπή δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς την άμεση συνάφειά του και επίσης ότι δεν έχει σκοπό να διατυπώσει ένα πολιτικό δόγμα ή να αιτιολογήσει τη νομιμότητα της πολιτικής εξουσίας. Ούτε ο Παύλος ωθεί τους χριστιανούς να επηρεάσουν την πολιτική ζωή. Αντίθετα τους παροτρύνει να ξεπεράσουν κάθε πιθανό φόβο και έμμεσα να επιδείξουν την αγάπη τους σε όλα τα ανθρώπινα όντα. Σρ αυτό το σημείο καινοτομεί.

C. Balogh, «'He Filled Zion with Justice and Righteousness'. The Composition of Isaiah 33», 477-504.

Σε αντίθεση προς τις περισσότερες απόψεις σχετικά με το Ησ 33, αυτή η περικοπή είναι πολύ σύνθετη για να θεωρηθεί ως ένα ενιαία κείμενο. Το Ησ 33 έχει ως βάση του (στ. 1+4) ένα σύντομο αντι-ασσυριακό θρήνο, ο οποίος ήταν η κατακλείδα των θρήνων στα Ησ 28-33. Οι στίχοι 1+4 συμπληρώθηκαν αρχικά (γύρω στα 598 ή 587) από έναν ύμνο της κοινότητας, οι στ. 2-3+5+7-12, που εισάγουν την ιδέα της τιμωρία του Ιούδα και και την ιδέα της τιμωρίας του εχθρού στους στ. 1+4. Δεύτερον (λίγο μετά το 539) οι στ. 1-5.7-12 συμπληρώθηκαν από μία προφητεία σωτηρίας, τους στ. 6+13-24, που αφορούσαν όσους επέστρεψαν από την αιχμαλωσία, την αποκατάσαση της Ιερουσαλήμ και τη μοναρχία.

H.F. van Rooy, «The Headings of the Psalms in the East Syriac Tradition Reconsidered», 505-525

Στο πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα οι τίτλοι των Ψαλμών στην ανατολική συριακή παράδοση προκάλεσαν το ενδιαφέρουν και επιστήμονες όπως οι Devreesse and Vosté παρουσίασαν αξιόλογες μελέτες σχετικά με το θέμα. Στα 1960 ο Bloemendaal εξέδωσε αυτούς τους τίτλους. Από το 1960 κι εξής ένας αριθμός σημαντικών νέων χειρογράφων ήρθαν στο φως καθώς επίσης και μία μετάφραση του υπομνήματος του Θεόδωρου και μία μετάφραση του υπομνήματος του Διοδώρου για τους πρώτους 50 Ψαλμούς. Στο άρθρο εξετάζεται η συμβολή δύο χειρογράφων, που δεν είχε στη διάθεσή του ο Bloemendaal, στην κατανόηση της ιστορίας αυτών των αρχαίων συριακών τίτλων. Τα παραδείγματα που εξετάζονται οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο 6t1, που χρησιμοποιεί ο Bloemendaal, δεν πρέπει να θεωρηθεί ως ο υποδειγματικός μάρτυρας για όλες τις περιπτώσεις.

L. Kierspel, «'Dematerializing' Religion: Reading John 2–4 as a Chiasm», 526-554

Μετά την κριτική ανάλυση του συνθετικού παραλληλισμού του Moloney για το Ιω 2-4, στο άρθρο υποστηρίζεται ότι η χιαστική δομή του κύκλου Κανά-Κανά, που οδηγεί τον αναγνώστη από τα ορατά πράγματα (2,1-12+4,43-54) και τα φυσικά χαρακτηριστικά της θρησκείας (2,13-22+4,1-42) στον Ιησού ως το μεταφυσικό μεσίτης της σωτηρίας και της κρίσης του Θεού (3,1-21+3,22-36). Αυτή η νέα "απαλλαγμένη από τα υλικά" πίστη επομένως μετατοπίζει τις προσδοκίες για την υλική αποκατάσταση και προσανατολίζει το μάτι του πιστού όχι προς το θυσιαστήριο αλλά προς τον Υιό.

B.A. Paschke, «Die damnatio und consecratio der zwei Zeugen (Offb 11)», 555-575
Όσον αφορά στην προφητεία του θανάτου, βεβήλωσης, ανάστασης και ανάληψης των δύο μαρτύρων (Αποκ 11,7-13) οι περισσότεροι ερμηνευτές υποθέτουν ένα ιουδαϊκό υπόβαθρο. Ωστόσο, τα ιουδαϊκά παράλληλα, στα οποία αναφέρονται, προέρχονται από διαφορετικά έργα, συνάφειες και εποχές. Κάποιοι ερμηνευτές επίσης θεωρούν το πάθος, την ανάσταση και την ανάληψη του Ιησού ως το υπόβαθρο του Αποκ 11,7-13. Ωστόσο η πορεία του Ιησού (όπως παρουσιάζεται στην Κ.Δ.) σαφώς διαφέρει από τα γεγονότα που περιγράφονται στο Αποκ 11,7-13. Στο παρόν άρθρο υποστηρίζεται ότι οι ρωμαϊκές damnatio και consecratio ως ένα εναλλακτικό (ή τουλάχιστον συμπληρωματικό) ιστορικό υπόβαθρο για το Αποκ 11,7-13. Σε αντίθεση προς τις ιουδαϊκές και χριστιανικές παραδόσεις / πηγές, αυτό το υπόβαθρο συμπεριλαμβάνει όλα τα στοιχεία με ένα συνεκτικό τρόπο. Επομένως οι ρωμαϊκές damnatio και consecratio θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψει ως ένα ερμηνευτικό πλαίσιο για το Αποκ 11,7-13.

Το περιοδικό CRAI προσβάσιμο ηλεκτρονικά

Από το ιστολόγιο Ketuvim πληροφορούμαστε ότι το περιοδικό Comptes-rendus des séances de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres είναι προσβάσιμο ηλεκτρονικά για τα έτη 1950-1989. Για να δείτε τα άρθρα του, πατήστε εδώ.

Μία διόρθωση

Εκ παραδρομής σε παλαιότερη ανάρτησή μας για άρθρο του J.C. Baker σχετικά με την κοινωνική ταυτότητα η διεύθυνση αναφοράς που δώσαμε ήταν λανθασμένη. Ευχαριστούμε όσους μας υπέδειξαν το λάθος και διορθώνοντας δίνουμε τη σωστή διεύθυνση. Καλή ανάγνωση!

Social Identity Theory

Το νέο τεύχος του JOTS

Στο νέο τεύχος του Journal of Old Testament Studies 33:3 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Roland Boer, "The Forgetfulness of Julia Kristeva: Psychoanalysis, Marxism and the Taboo of the Mother", 259-276

Η Julia Kristeva είναι γνωστή τόσο για τις επανερμηνείες της με τη βοήθεια της ψυχοανάλυσης όσο και για τις συχνές ερμηνευτικές προσεγγίσεις της Βίβλου. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι η παλαιότερη ενασχόλησή της με τη μαρξιστική ανάλυση, μολονότι ακόμη και τώρα καταφεύγει στον Μαρξ, όταν στριμώχνεται στη γωνία. Σε αυτό το άρθρο το ενδιαφέρον του συγγρ. επικεντρώνεται σε μία από τις καλύτερες βιβλικές αναγνώσεις της Kristeva - τα ταμπού στο βιβλίο του Λευιτικού, τα οποία τελικά στηρίζονται στο ταμπού της μητέρας - όπου μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η κυρίαρχη ψυχοαναλυτική ανάγνωσή της μπορεί να την οδηγήσει μόνο μέχρι εκείνο το σημείο. Για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε πιο πέρα, θα πρέπει να ξεχάσουμε τη μαρξίστρια Κristeva. Αφού ο συγγρ. εντοπίζει τον Μαρξ σε πολλά από τα κείμενά της προτείνει έναν τρόπο, με τον οποία η ανάγνωση του Λευιτικού από την Kristeva μπορεί να συμπληρωθεί από στοιχεία της κοινωνικής και οικονομικής ανάλυσης.

Katie M. Heffelfinger, "'My Father is King': Chiefly Politics and the Rise and Fall of Abimelech", 277-292

Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι το μοντέλο της "σύνθετης δευτερογενούς αρχηγίας στη φυλή", το οποίο πρόσφατα διατυπώθηκε από τον Robert D. Miller μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση διάφορων ασυμφωνιών στην αφήγηση του Αβιμέλεχ στα Κρ 8 και 9. Αυτό το μοντέλο περιγράφεται εν συντομία και εφαρμόζεται σε τέσσερα λογικά κενά της ιστορίας του Αβιμέλεχ. Αυτά είναι: (1) η αντίφαση μεταξύ της άρνησης του Γεδεών για την κληρονομική βασιλεία και την εικασία από όλους τους χαρακτήρες ότι ένας από τους γιους του Γεδεών θα κυβερνούσε μετά από εκείνον, (2) η έκκληση, που κάνει ο Αβιμέλεχ, για λογαριασμό των αρχόντων της Συχέμ, (3) ο τρόπος που αντιμετωπίζει η ιστορία την επιδρομή εκ μέρους των αρχόντων της Συχέμ ως προσωπική προσβολή ενταντίον του Αβιμέλχ και (4) η αιτία για την χωρίς κίνητρο επίθεση του Αβιμέλεχ εναντίον της Thebez.

Neil Glover, "Your People, My People: An Exploration of Ethnicity in Ruth", 293-313

Στο άρθρο εξετάζονται ανταγωνιστικές μεταξύ τους θεωρίες για την εθνική ταυτότητα με σκοπό να αναδειχθούν διάφορα σημεία στο βιβλίο της Ρουθ, όπου η Ρουθ η Μωαβίτισσα ίσως γίνει Ισραηλίτισσα. Μια προσεχτική ανάγνωση του κειμένου ευνοεί την υπόθεση ότι η Ρουθ εισέρχεται την ισραηλιτική εθνική ομάδα, όταν την αποδέχεται η κοινότητα της Βηθλεέμ στο κεφ. 4. Αυτό συμφωνεί με τη συνθετική αντίληψη για την εθνική ταυτότητα, όπου η βιολογική καταγωγή δε σημαίνει ταυτόχρονα και συμμετοχή σε μία εθνική ομάδα. Μολονότι το εθνικό όραμα του βιβλίου της Ρουθ αντιπαραβάλλεται συχνά με εκείνο του Έσδρα-Νεεμία, οι ιδέες της εθνολογικής θεωρίας οδηγούν στο συμπέρασμα μία μεγαλύτερης σύγκλισης μεταξύ των δύο κειμένων. Στο συμπέρασμα αναφέρονται μερικά προτερήματα και ορισμένοι κίνδυνοι, όταν κανείς χρησιμοποιεί την ανθρωπολογική θεωρία στις βιβλικές σπουδές.

Steven T. Mann, "'You're Fired': An Application of Speech Act Theory to 2 Samuel 15.23—16.14", 315-334

Ενώ η θεωρία για τις πράξεις λόγου στη μελέτη πώς οι λέξεις κάνουν πράγματα στην καθημερινή ζωή συνεχίζει να συμβάλλει στη μελέτη της γλώσσας, αυτή η θεωρία μπορεί επίσης να συμβάλει σε μία κατανόηση της επιτελεστικής φύσης των λέξεων όσον αφορά στη βιβλική αφήγηση. Σε αυτό το άρθρο η θεωρία για τις πράξεις λόγου εφαρμόζεται στο 2 Σαμ 15,23-16,14 με δύο τρόπους. Πρώτον, οι πράξεις λόγου των χαρακτήρων αναλύονται ως πραγματικές πράξεις λόγου χρησιμοποιώντας τις κατηγορίες που παρουσιάζονται από τον John Searle ώστε να ερευνηθεί πώς λειτουργούν μέσα στην ιστορία. Δεύτερον, λαμβάνεται υπόψη η πραγματικότητα ότι αυτές οι πράξεις λόγου είναι στην πραγματικότητα επενθετικές και όλες οι πράξεις λόγους συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων του αφηγητή εξετάζονται με σκοπό να διαπιστωθεί ο τρόπος με τον οποίο δημιουργούν έναν φιλολογικό κόσμο, ο οποίος συνιστά πράξεις πειθούς που σκοπό έχουν να επηρεάσουν ένα υποτιθέμενο ακροατήριο.

Paul S. Evans, "The Hezekiah—Sennacherib Narrative as Polyphonic Text", 335-358

Τα 2 Βασ 18-19 γενικά θεωρούνται ως μία αφήγηση στερούμενη συνοχής, η οποία αποτελείται από πολλές πηγές, κάτι που καθιστά αναγκαία μία διαχρονική προσέγγιση. Ωστόσο αυτή η υπόθεση είναι μόνο ένα ευρετικό μοντέλο που προτείνει να διαβάσουμε το κείμενο με αυτόν τον τρόπο. Στο άρθρο αντίθετα χρησιμοποιείται η θεωρία του Bakhtin, σύμφωνα με την οποία τα 2 Βασ 18-19 αντιμετωπίζονται ως μία πολυφωνική σύνθεση, κάτι το οποίο μπορεί να δικαιολογήσει τόσο τις ασυνέχειες μέσα στο κείμενο όσο και την ενότητά του. Αν γίνει κατανοητό ως ένας διάλογος φιλολογικών ειδών (αφήγηση που ομοιάζει την ιστορία, ευθύς λόγος και προφητικός χρησμός) μέσα σε ένα έμμεσο διάλογο, αυτή η αφήγηση είναι "διαλογική" καθώς διαφορετικές φωνές παρεμβαίνουν στην περικοπή, αποκαλύπτοντας μία πολυφωνία απόψεων. Μια τέτοια προσέγγιση όχι μόνο επιτρέπει μία νέα ερμηνεία της αφήγησης, αλλά επίσης έχει επιπτώσεις όσον αφορά τη σύνθεση της αφήγησης επιτρέποντας στον Δευτερονομιστή μεγαλύτερη δημιουργικότητα από ό,τι συνήθως συμβαίνει.

Kenneth Ngwa, "Did Job Suffer for Nothing? The Ethics of Piety, Presumption and the Reception of Disaster in the Prologue of Job", 359-380

Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι η δήλωση πως ο Ιώβ υπέφερε για το τίποτε (92,3. πρβλ. 9,17) δεν είναι περιφερειακή στον Ιώβ. Όταν ο Ιώβ αρχίζει να υποφέρει, η θεωρητική ερώτηση του Σατανά "Μάταια ο Ιώβ φοβάται τον Θεό;" (1,9) τίθεται σε ένα νέο πλαίσιο με την αξιολογική δήλωση του Γιαχβέ: "με παρότρυνες εναντίον του να τον τον καταπιώ για το τίποτε" (2,3). Οι κακουχίες του Ιώβ δεν είναι τυχαίες. Απεναντίας σχεδιάστηκαν, εκτελέστηκαν και αξιολογήθηκαν πολύ καλά. Απαντώντας ο Ιώβ θέτει το ζήτημα για την αποδοχή της καταστροφής και των δεινών (2,10). Ο πρόλογος διερευνά την πραγματικότητα των δεινών /της καταστροφής μέσα από τον τριπλό φακό της αιτιώδους θεωρίας των δεινών, την πραγματικότητα των δεινών, και την θεωρία "πρόσληψης" των δεινών. Επειδή η συστηματική και συστημική δοκιμασία πλήττει τον ηθικό, υπαρξιακό και κοινωνικό πυρήνα της ανθρωπότητας και της θεότητας, καθίσταται συνήθως η ισχυρότερη κριτική των δικών της αιτιολογικών, υπαρξιακών θεωριών και των θεωριών πρόσληψης ανεξάρτητα από το εάν τέτοιες θεωρίες είναι θεϊκής ή ανθρώπινης προέλευσης.

Το νέο τεύχος του Restoration Quarterly

Στο νέο τεύχος του Restoration Quarterly 51 (2009) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• David A. Skelton, "Ben Sira's imaginative theodicy : reflections on the Aaronide priesthood under Gentile rule", 1-12
• Ira J. Jolivet, "Christ the telos in Romans 10:4 as both fulfillment and termination of the law", 13-30
• Wayne Walden, "Galatians 3:28 : grammar observations", 45-50

Το νέο τεύχος του Liber Annuus

Στο νέο τεύχος του Liber Annuus 57 (2007) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• David Volgger, "Die "Opfer" in Gen 1-11", 9-27
• Enzo Cortese, "Una teologia dei salmi storica : storia della fede e della preghiera d'Israele nel salterio", 29-81
• Alviero Niccacci, "Il libro del profeta Michea : testo, traduzione, composizione, senzo", 83-161
• Massimo Pazzini - Rosario Pierri, "Il libro di Abacuc secondo la versione siriaca (Peshitto)", 163-170
• Giorgio Giurisato, "Gv 16,16-33: analisi retorico-letteraria, struttura e messaggio", 171-214
• Frédéric Manns, "Traditions sacerdotales dans le quatrième Evangile", 215-228
• Alfio M. Buscemi, "Una rilettura filologica di Colossesi 2,23", 229-252
• Nello Casalini, "Corpus pastorale - Corpus constitutionale (La costituzione della chiesa nelle Pastorali)", 253-315
• Christopher Begg, "Samson’s Initial Exploits According to Josephus", 317-341
• Gregor Geiger, "Schreibung und Vokalisierung des Partizips im Biblischen Hebräisch", 343-376
• Rosario Pierri, "Esempi di dativo assoluto nei Settanta", 377-380
• Rosario Pierri, "L’infinito con articolo al genitivo nel Nuovo Testamento", 381-404

Βιβλιοπαρουσιάσεις του Review of Biblical Literature, 11/02/2009

Στη νέα ηλεκτρονική έκδοση του Review of Biblical Literature 11/2/2009 έχουν αναρτηθεί οι ακόλουθες βιβλιοκρισίες / βιβλιοπαρουσιάσεις (πατήστε επάνω στον τίτλο του βιβλίου):

John M. G. Barclay and Simon Gathercole, eds., Divine and Human Agency in Paul and His Cultural Environment
Reviewed by Stephan Joubert

George J. Brooke and Thomas Römer, eds., Ancient and Modern Scriptural Historiography / L'Historiographie Biblique, Ancienne et Moderne
Reviewed by Ernst Axel Knauf

Maurice Casey, The Solution to the 'Son of Man' Problem
Reviewed by Paul Owen

David J. Chalcraft, ed., Sectarianism in Early Judaism: Sociological Advances
Reviewed by Boris Repschinski

Martin Ebner, ed., Herrenmahl und Gruppenidentität
Reviewed by Christoph Stenschke

Mary Ann Getty-Sullivan, Parables of the Kingdom: Jesus and the Use of Parables in the Synoptic Tradition
Reviewed by Dan O. Via

Rowan A. Greer and Margaret M. Mitchell, The "Belly-Myther" of Endor: Interpretations of 1 Kingdoms 28 in the Early Church
Reviewed by Thomas J. Kraus

Stefanie Ulrike Gulde, Der Tod als Herrscher in Ugarit und Israel
Reviewed by Matthew Suriano

Yigal Levin, ed., A Time of Change: Judah and Its Neighbours in the Persian and Early Hellenistic Periods
Reviewed by Oded Lipschits

J. G. McConville and Karl Möller, eds., Reading the Law: Studies in Honour of Gordon J. Wenham
Reviewed by Eckart Otto

Benjamin Edidin Scolnic, Thy Brother's Blood: The Maccabees and Dynastic Morality in the Hellenistic World
Reviewed by Lester L. Grabbe

V. George Shillington, An Introduction to the Study of Luke-Acts
Reviewed by Nils Neumann

Stanley D. Walters, Go Figure! Figuration in Biblical Interpretation
Reviewed by Paul Elbert
Reviewed by Richard S. Briggs

Timothy L. Walton, Experimenting with Qohelet: A Text-Linguistic Approach to Reading Qohelet as Discourse
Reviewed by Andreas Wagner

Ελεύθερη πρόσβαση σε περιοδικά βιβλικού ενδιαφέροντος στο SAGE

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα SAGE προσφέρει ελεύθερη πρόσβαση στα περιοδικά θεολογικού και βιβλικού ενδιαφέροντος μέχρι τις 31 Μαρτίου. Όσοι ενδιαφέρονται, θα πρέπει να εγγραφούν (είναι δωρεάν) στην πλατφόρμα (πατήστε εδώ). Τα περιοδικά, τα οποία διατίθενται ελεύθερα γι' αυτό το διάστημα είναι:

• Biblical Theology Bulletin
• Currents in Biblical Research
• Feminist Theology
• Irish Theological Quarterly
• Journal for the Study of the New Testament
• Journal for the Study of the Old Testament
• Journal for the Study of the Pseudepigrapha
• Social Compass
• Studies in Christian Ethics
• The Expository Times
• Transformation

Κατάλογος ψηφιοποιημένων χειρογράφων

Από το ιστολόγιο του Roger Pearse πληροφορούμαστε για την ύπαρξη στο διαδίκτυο καταλόγου ψηφιοποιημένων χειρογράφων του Μεσαίωνα (μεταξύ των οποίων και αρκετών της Αγίας Γραφής. Για να βρεθείτε στη βάση δεδομένων, πατήστε εδώ. Για να διαβάσετε τη σχετική ανάρτηση του Roger Pearse, πατήστε εδώ.

Ομιλία με θέμα τον Φώτιο ως ερμηνευτή της Καινής Διαθήκης

Στην επίσημη ιστοσελίδα της Εκκλησίας της Ελλάδος διαβάζουμε στο Δελτίο Τύπου σχετικά με τις εκδηλώσεις μνήμης του αγίου Φωτίου ότι φετινή εισήγηση είχε θέμα «Ο Μέγας Φώτιος ως Ερμηνευτής της Καινής Διαθήκης». Εισηγητής ήταν ο ο καθηγητής της Κ.Δ. και πρόεδρος του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Χρήστος Οικονόμου. Παραθέτουμε τα όσα αναφέρει από το λόγο του η ιστοσελίδα:

"Από το πλούσιο ερμηνευτικό έργο του ιερού Φωτίου φαίνεται ότι ο ιερός Πατήρ γνωρίζει άριστα την ελληνική γλώσσα και είναι αριστοτέχνης ερμηνευτής της Αγίας Γραφής. Προτάσσει τη γραμματική και συντακτική ανάλυση, επιμένει στην ορθή γραφή και στίξη, επεξηγεί τα διάφορα συντακτικά σχήματα, αναλύει τις διαφορετικές έννοιες πολλών λέξεων, φράσεων και ρημάτων, ανατρέχει σε πολλαπλά παράλληλα ομόηχα ή συνώνυμα χωρία της Αγίας Γραφής και της κλασσικής ελληνικής γραμματείας. Χρησιμοποιεί τις μεταφράσεις της Παλαιάς Διαθήκης (Ακύλα, Συμμάχου και Θεοδωτίωνος) και προκειμένου να επικυρώσει τις απόψεις του παραπέμπει στις ερμηνείες των πατερικών κειμένων, όπως του ιερού Χρυσοστόμου, του Θεοδωρήτου και του Γερμανού Κωνσταντινουπόλεως, γιατί γνωρίζει και προϋποθέτει την ερμηνευτική παράδοση των πατέρων της Εκκλησίας. Αξιοποιεί τόσο τις ερμηνείες τους όσο και τις ερμηνευτικές τους αρχές και θεωρίες. Ο ιερός Φώτιος προτάσσει την ιστορική και γραμματική ερμηνεία, την οποία συμπληρώνει με αναγωγική ή πνευματική θεωρία ή ερμηνεία. Έτσι ο ιερός Πατήρ επιβεβαιώνει την απόλυτη ισχύ των ερμηνευτικών αρχών, που χρησιμοποιούσαν οι Πατέρες της Εκκλησίας και επικύρωσε με τις αποφάσεις της η εν Τρούλλω Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος (691/92) με τον 19ο κανόνα της.Η Αγία Γραφή είναι για τον ιερό Φώτιο η κύρια πηγή της αληθινής πίστης, των ορθών δογμάτων και η οδός προς την αληθινή σωτηρία.

Σε άλλο σημείο υπογράμμισε :«Κομβικό σημείο για την κατανόηση των ερμηνευτικών θέσεων του ιερού Φωτίου είναι η άποψή του για τη σχέση των δύο Διαθηκών. Η Παλαιά και Καινή Διαθήκη αποτελούν τη θεόπνευστη Αγία Γραφή, η οποία περιέχει την θείαν Αποκάλυψη, προς τους ανθρώπους σε διάφορες εποχές και από διαφορετικούς θεόπνευστους ιερούς συγγραφείς. Γι’ αυτό οι δύο Διαθήκες έχουν την ιδίαν αυθεντίαν είναι ισόκυρες, ισάξιες και ισότιμες, γιατί η Παλαιά Διαθήκη περιλαμβάνει τις επαγγελίες του Θεού προς τον Ισραηλιτικό λαό, ενώ η Καινή Διαθήκη αποτελεί την πραγματοποίησή τους στο πρόσωπο του ενανθρωπήσαντος Ιησού Χριστού. Στην περίπτωση της Καινής Διαθήκης, υποστηρίζει ο ιερός Πατήρ, με τον ερχομό του Χριστού εκπληρώνονται οι προφητείες και οι ασάφειες διευκρινίζονται με το ευαγγέλιο της σωτηρίας, προς κάθε άνθρωπο και την οικουμένη ολόκληρη: «Χριστοῦ παραγεγονότος, διὰ τῆς πρὸς αὐτὸν ἐπιστροφῆς ἀνακαλυφθῆ τὸ θησαυριζόμενον». Για όλους αυτούς τους λόγους ο ιερός Φώτιος διακρίνει μία οργανική ενότητα και μια εσωτερική σχέση και σύνδεση των δύο Διαθηκών. Η μία είναι συνέχεια της άλλης, γι’αυτό η Παλαιά πάντοτε πρέπει να εξετάζεται υπό το πρίσμα της Καινής Διαθήκης, ως εκπλήρωση των προφητειών.Υπογραμμίζοντας την τυπολογική σημασία της Παλαιάς Διαθήκης ο ιερός Φώτιος την θεωρεί ως παιδαγωγό εις Χριστόν . Γι’ αυτό πολλές φορές ο ιερός Πατήρ χρησιμοποιεί παράλληλα χωρία της Παλαιάς Διαθήκης.

Τέλος ο κ. Οικονόμου, συμπλήρωσε: « Ο ιερός Φώτιος εντάσσεται στην αδιάκοπη παράδοση των μεγάλων ελλήνων ερμηνευτών Πατέρων, την οποία γνωρίζει πολύ καλά και αξιοποιεί κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο ένατος αιώνας δεν έχει να επιδείξει άλλο μεγαλύτερο πατέρα της Εκκλησίας με βαθειά γνώση της Γραφής και τόση επιμέλεια για την ερμηνεία της."

Σεμινάριο για τη λεγόμενη "Αποκάλυψη του Γαβριήλ"

Η April DeConick ανάρτησε σύντομη περίληψη των εισηγήσεων που διαβάστηκαν στο πλαίσιο σεμιναρίου στο Rice University για τη λεγόμενη "Αποκάλυψη του Γαβριήλ", ένα κείμενο που έχει προκαλέσει αρκετές συζητήσεις εδώ και ενάμιση περίπου χρόνο μεταξύ των ειδικών. Πρόκειται για μία εβραϊκή επιγραφή 87 στίχων, η οποία χρονολογείται στο τ. του 1ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με την αποκατάσταση που προτείνει ο εκδότης της I. Knohl το κείμενο κάνει λόγο για τριήμερη ανάσταση εκ νεκρών, κάτι που οδήγησε στην υπόθεση ότι η ιδέα της τριημέρου αναστάσεως ήταν ήδη γνωστή στον Ιουδαϊσμό πριν από την έλευση του Χριστού και τη σύνταξη των ευαγγελίων. Το σημείο αυτό όμως του κειμένου είναι ιδιαίτερα φθαρμένο κι επομένως κατά την εκτίμηση μίας μεγάλης ομάδας ειδικών δύσκολο να αποκατασταθεί έτσι όπως προτείνει ο Knohl. Από όσο διαβάζω, το περιοδικό National Geographic έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την επιγραφή αυτή (ίσως θα αποτελέσει θέμα ενός από τα ντοκυμαντέρ, που εντελώς τυχαία προβάλλει λίγο πριν το Πάσχα...). Για να διαβάσετε τις ενδιαφέρουσες περιλήψεις της συνάντησης στο Rice University, πατήστε εδώ.

Διεθνές συνέδριο για τη μετάφραση των Ο΄ και τον αρχέγονο Χριστιανισμό

Από το ιστολόγιο του Chris Tilling πληροφορούμαστε ότι διοργανώνεται διεθνές συνέδριο από την Ευαγγελική Σχολή της Τυβίγγης με τον τίτλο "The Septuagint and Christian Origins - Die Septuaginta und das frühe Christentum" στις 1-3 Απριλίου 2009.

Δημόσιες διαλέξεις θα δώσουν οι: M. Hengel, C. Holladay, L. Stuckenbruck, E.Tov
Εισηγήσεις στο πλαίσιο του συνεδρίου θα κάνουν: E. Bons, S. Caulley, A. Despotis, J.c. de Vos, R. Fedmeier, R. Heine, A. Lange, H. Lichtenberger, D. Moessner, H.-D. Neef, W. Kraus, S. Krauter, U. Mittmann, A.M. Schwemer, F. Siegert, H. Spiekermann

Πρόγραμμα συνεδρίου

1 Απριλίου
13:45 Opening Session / Greetings
14:00 Stefan Krauter (Stuttgart), Die Septuaginta und andere Übersetzungen religiöser Text in der Antike
15:00 H. Spiekermann & Reinhard Feldmeier (Göttingen), Vom "Herrn der Heerschaften" zum "Allmächtigen" . Die LXX als Wegbereiterin einer christlichen Gotteslehre
16:30 Coffe break
16:45 J.Cornelis de Vos, Das Land Israels in der Sicht der LXX
18:00 Dinner Break
20:00 Public lecture: Emanuel Tov (Jerusalem), Jewish and Christian Aspects of the Septuagint
21:30 Stand-up reception

2 Απριλίου
8:15 Folker Siegert (Münster), Kanonischer und kritischer Text? Zur Handhabung der Konjekturen in der Septuaginta
9:15 Heinz-Dieter Neef (Tübingen), Das Hoseabuch im Spiegel der Septuaginta - Aspekte der Deutung
10:15 Coffee break
10:30 Armin Lange (Wien), Textpluralität und Textqualität im ägyptischen Judentum
11:30 Eberhard Bons (Strassburg), Beobachtungen zu theologischen Begriffen und Konzepten der griechischen Bibel und zu ihrem Einfluß auf das Neue Testament und die Schriften des Urchristentums
12:30 Lunch break
14:00 Public lecture: Carl Holladay (Atlanta), Luke's Use of the LXX in Acts
15:00 Gudrun Holtz (Tübingen), Zur Pentateuchrezeption in Hebr 7,1-10.18
16:00 Coffee break
16:15 Hermann Lichtenberg (Tübingen), Das Alte Testament in der Offenbarung des Johannes
17:00 Anna Maria Schwemer (Tübingen), Lukas als Kenner der Septuaginta
18:00 Dinner break
20:00 Public lecture: Loren Stuckenbruck (Durham), The Apocrypha and Pseudepigrapha in Septuagint Tradition

3 Απριλίου
8:30 David Moessner (Dubuque, Iowa), Joh 8,52-59 und LXX Genesis 22 im Vergleich mit MT Genesis 22
9:30 Athanasios Despotis (Bonn), Die Übersetzungsmethode der LXX und die Textstrategie des Paulus in Röm 9-11
10:30 Coffee break
10:45 Ulrike Mittmann (Osnabrück), Jes 53 MT oder Jes 53 LXX? Zum traditionsgeschichtlichen Hintergrund der Einsetzungsworte
11:45 Wolfgang Kraus (Saarbrücken), Die Rolle der LXX im NT: Amos 9,11f und die Aufnahme in Apg 15,16f
12:45 Lunch break
14:30 Scott Caulley (Tübingen), The Septuagint in the Bodmer Codex
15:30 Ron Heine (Eugene, Oregon), Origen and the Eternal Boundaries
16:30 Coffee break
16:45 Public lecture: Martin Hengel (Tübingen), Die LXX in den ersten christlichen Bibliotheken
18:15 Dinner

Το νέο τεύχος του SJOT

Στο νέο τεύχος του Scandinavian Journal of Old Testament 22:2 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

• Nicolas Wyatt, "The mythic mind revisited : myth and history, or myth versus history, a continuing problem in biblical studies", 161-175
• Aron Pinker, "Qohelet 4,13-16", 176-194
• Philippe Guillaume, "Jerusalem 720-705 BCE : no flood of Israelite refugees", 195-211
• Peter Bauck, "1 Samuel 19: David and the "teraphim" : Yahwh im Dawid and the emplotted narrative", 212-236
• Pieter B. van Petegem, "Sur le psaume 95", 237-252
• Marieke den Braber ; Jan W. Wesselius, "The unity of Joshua 1-8, its relation to the story of King Keret, and the literary background to the Exodus and conquest stories", 253-274
• Louis C. Jonker, "The Chronicler and the Prophets : who were his authoritative sources", 275-295
• Tal Davidovich, "GB in the OT - a case of borrowing", 296-303

Το νέο τεύχος του Laurentianum

Στο νέο τεύχος του Laurentianum 49:2 (2008) δημοσιεύονται μεταξύ των άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Frederic Raurell, "Ben Sira, lettore di testi biblici", 303-319
• Christopher T. Begg, "The Marah incident according to Josephus and Philo", 321-336
• Giuseppe Baldanza, "La libagione di Paolo alla luce di Fil 2,12-18", 337-351

Το μοντέλο της ταυτότητας στο εσωτερικό της ομάδας

Συνεχίζοντας τα ενδιαφέροντα άρθρα του για την κοινωνική ταυτότητα ο J.C. Baker δημοσίευσε πριν από λίγο ένα ακόμη κείμενο, το οποίο αυτήν τη φορά ασχολείται με το μοντέλο της κοινής ταυτότητας μέσα στην ομάδα (Common Ingroup Identity Model), το οποίο προτάθηκε από τον Samuel Gaertner. Παραθέτω τα όσα γράφει ο J.C. για αυτό το μοντέλο:

"Rather than eliminating the boundaries altogether, Gaertner et al. suggested that boundaries should be redrawn to bring the two identities into one superordinate identity so that ingroupers and outgroupers recognize their commonality and view one another as members of the same group."

Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο πατήστε εδώ.

Ένα νέο άρθρο στο JGrChrJ

Το πρώτο άρθρο στο νέο τεύχος του Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism 6 (2009) έχει αναρτηθεί (πατώντας στον τίτλο θα βρεθείτε στο κείμενο του άρθρου σε μορφή pdf):

Jintae Kim, The Concept of Atonement in the Gospel of John

O συγγραφέας εξετάζει κατά πόσο το θέμα του εξιλασμού υπάρχει στο κατά Ιωάννην και καταλήγει ότι παρά τις παλαιότερες εκτιμήσεις ότι αυτό το θέμα απουσιάζει στην πραγματικότητα αυτό είναι παρόν έστω και με έμμεσο τρόπο. Πρώτα εξετάζει το Ιω 3,16.17. Τα στοιχεία που παρουσιάζει ως αποδείξεις είναι: 1) η συγχώρηση των αμαρτιών εννοείται έμμεσα σε φράσεις όπως "μὴ ἀπόληται", "κρίνῃ τὸν κόσμον", όταν τα βρίσκουμε μαζί (8,21-24. 5,24), 2) ο θάνατος του Ιησού προϋποτίθεται στην έκφραση "ὑψωθῆναι" (3,14. 12,32-33), 3) η χρήση του "δεῖ" και του ρήματος "ὑψώω" στο 3,14 παραπέμπει στις προρρήσεις του πάθους στη συνοπτική παράδοση και στο δούλο του Γιαχβέ στον Ησαΐα.

Το δεύτερο κείμενο που εξετάζεται είναι το Ιω 1,29. Θεωρείται ότι εδώ το θέμα του εξιλασμού αναφέρεται έμμεσα: 1) η φράση "ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ" παραπέμπει στο δούλο του Γιαχβέ, 2) η φράση συνδέεται επίσης με τις θυσίες και 3) η φράση "ὁ αἵρων τὴν ἁμαρτίαν" αναφέρεται στην αντιπροσωπευτική θυσία για εξιλασμό.

Το τρίτο κείμενο είναι το Ιω 10,15 (καὶ τὴν ψυχήν μου τίθημι ὑπὲρ τῶν προβάτων"). Και αυτή η φράση απηχεί τη γλώσσα του εξιλασμού: 1) είναι ιωάννεια συνώνυμα σε ανάλογες εκφράσεις του Μάρκου (Μκ 10,45), 2) το λεξιλόγιό του παραπέμπει στο Ησ 53.

Τέλος ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η ευχαριστηριακή γλώσσα στο Ιω 6 απηχεί την αντίστοιχη στη συνοπτική παράδοση και τον Παύλο και περιέχει την ιδέα του εξιλασμού.

Ο συγγρ. καταλήγει ότι το θέμα του εξιλασμού υπάρχει σε εκφράσεις και κείμενα του κατά Ιωάννην.

Klauck: Die apokryphe Bibel (14)

Στο τέταρτο κεφάλαιο του βιβλίου του ο K. ασχολείται με τη λεγόμενη αλληλογραφία μεταξύ Σενέκα και Παύλου.

Απόκρυφη αλληλογραφία Σενέκα και Παύλου

1. Εισαγωγικά
Ο Κ. εκτιμά ότι ίσως αφορμή για τη σύνδεση Παύλου και Σενέκα δίνει η πληροφορία των Πρξ 18,12-17 ότι ο Παύλος στην Κόρινθο βρέθηκε μπροστά στον Γαλλίωνα, τον ανθύπατο της Αχαΐας (51/52 ή 52/53 μ.Χ.). Ο Γαλλίων ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του Σενέκα και υπηρέτησε ως ύπατος στη Ρώμη στα 58 μ.Χ. Επιπλέον ο Παύλος βρέθηκε δέσμιος στην Ρώμη (Πρξ 28,30) και ο φρουρός του ίσως ανήκε στους πραιτωριανούς του Burrus, ο οποίος μοιράστηκε την εξουσία με τον Γαλλίωνα στη Ρώμη μαζί. Μολονότι το θέμα της χρονολογίας της ζωής του Παύλου παραμένει ανοικτό, γενικά εκτιμάται ότι ο Παύλος έφτασε στη Ρώμη κάπου μεταξύ των 52 και 62 μ.Χ., εποχή που ο φιλόσοφος Σενέκας ήταν στο απόγειο της δύναμής του. Επιπλέον δύο αναφορές στην Φιλιππησίους ίσως συνδέονται με την παραμονή του Παύλου στη Ρώμη (1,13 και 4,22).
Η απόκρυφη αλληλογραφία Σενέκα και Παύλου, που περιλαμβάνει 14 επιστολές στη λατινική γλώσσα (8 του Σενέκα και 6 του Παύλου) τοποθετείται από τον συγγραφέα της σε αυτήν την περίοδο. Παραδίδεται σε 300 χειρόγραφα του Μεσαίωνα και περίπου 25 από την Ύστερη Αρχαιότητα συχνά μαζί με τα υπόλοιπα έργα του Σενέκα.
Η γνησιότητα αυτών των κειμένων είναι θέμα συζήτησης μέχρι και σήμερα. Πολλοί μάλιστα ερευνητές υποστηρίζουν με πάθος τη γνησιότητά τους. Ο Κ. παραπέμπει στο χαρακτηριστικό παράδειγμα του Giuseppe Giovanni Gamba, ο οποίος υποστηρίζει ότι στα 58/59 ο Σενέκας έγινε χριστιανός κάτω από την επίδραση του Παύλου αντίθετα από το σύγχρονό του Πετρώνιο και τον ίδιο τον Νέρωνα, οι οποίοι, ενώ αρχικά έδειξαν ενδιαφέρον για το χριστιανισμό, στη συνέχεια τον εγκατέλειψαν. Αποδίδει την τραγωδία Octavia στο Σενέκα. Σε αυτήν ο φιλόσοφος παρουσίασε με έμμεσο τρόπο χριστιανικές αξίες. Το Satyricon του Πετρώνιου είναι για τον Gamba μία κρυπτογραφημένη γελοιοποίηση των χριστιανικών μορφών και πρακτικών (π.χ. ο οικοδεσπότης της Cena Trimalchionis είναι ο ίδιος ο Παύλος). Επομένως αυτά τα κείμενα είναι γνήσια και επιτρέπουν την αποκατάσταση της χρονολόγησης της ζωής του Παύλου κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του.
Η κριτική ωστόσο έρευνα του κειμένου έχει αποδείξει ήδη από την εποχή του Εράσμου ότι πρόκειται για πολύ μεταγενέστερα κείμενα και σε καμιά περίπτωση για γνήσια.

2. Εποχή σύνταξης των επιστολών
Σύμφωνα με τον Έρασμο τα κείμενα αυτά θα πρέπει να συντάχθηκαν κάποια στιγμή πριν το 392 μ.Χ., γιατί αναφέρονται από τον Ιερώνυμο για πρώτη φορά στο έργο του De viris illustribus (12). Μάλλον στην εποχή του η ανάγνωση αυτών των κειμένων ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη και ίσως συνδέεται με μία πρόσφατη εμφάνισή τους. Από την άλλη ο Λακτάντιος, όταν στα 324 μ.Χ. κάνει λόγο για τον Σενέκα στο έργο του Divinae institutiones (VI 24,14) δεν αναφέρει αυτήν την αλληλογραφία.
Στην αλληλογραφία ο Σενέκας δεν εμφανίζεται ως χριστιανός αλλά ως ευσεβής εθνικός. Ο μύθος του χριστιανού Σενέκα γεννήθηκε από τους πρώτους ανθρωπιστές κατά τον 14ο αι. (βλ. το άρθρο του A. Momigliano, “Bemerkungen über die Legende vom Christentum Senecas“ [1950]).

3. Εσωτερικά κριτήρια χρονολόγησης
Υφολογικά και γλωσσικά χαρακτηριστικά οδηγούν στη χρονολόγηση των κειμένων αυτών στον 4ο αι.
Πιθανόν ο συγγραφέας είχε παρακολουθήσει κάποια μαθήματα ρητορικής και είχε γνώση των κανόνων της επιστολογραφίας της εποχής. Μάλιστα ο Claude W. Barlow διατύπωσε την υπόθεση ότι ίσως αυτές οι επιστολές γεννήθηκαν από τη σχολική πρακτική σύνταξης τέτοιων ψευδεπίγραφων επιστολών ως μέρος της σχολικής άσκησης.
Ο Κ. παραπέμπει επίσης στο έργο του H. Koskenniemi, Studien zur Idee und Phraseologie des griechischen Briefes bis 400 n.Chr. (1956), όπου γίνεται λόγος για τρεις κεντρικές έννοιες που συνδέονται με την αρχαία επιστολογραφία: α) η φιλοφρόνησις, δηλ. η φιλική διάθεση που οδηγεί στην ανταλλαγή επιστολών, β) η παρουσία, διότι τα κείμενα καλύπτουν την απόσταση μεταξύ φίλων και γ) ὁμιλία, διότι τα επιστολικά κείμενα έχουν διαλογικό χαρακτήρα. Αυτά τα τρία στοιχεία υπάρχουν φυσικά και στην αλληλογραφία Σενέκα και Παύλου.
Στη συνέχεια ο Κ. παρουσιάζει το περιεχόμενο των 14 επιστολών και συζητά κάποια σημεία τους καθώς και γνωστά κι από άλλα κείμενα επιστολικά μοτίβα.
Καταλήγοντας την παρουσίασή του ο Κ. σχολιάζει τη χαμηλή ποιότητα της γλώσσας αυτών των κειμένωνκαι παρατηρεί τα εξής:
- δεν είναι πιθανό να μεταφράστηκαν από τα ελληνικά
- απίθανο είναι επίσης τα κείμενα να συντάχθηκαν από ιουδαιοχριστιανικούς κύκλους για να δυσφημίσουν τον Παύλου
- θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη κριτικές μελέτες του κειμένου, σύμφωνα με τις οποίες μόνο οι επιστολές 10,11 και 12 είναι αρχαίες, ενώ οι υπόλοιπες ανάγονται στην καρολίνεια περίοδο

Η επιλογή του Σενέκα ως συνομιλητή του Παύλου οφείλεται στη μεγάλη εκτίμηση την οποία είχαν οι Πατέρες της Δύσης για το Ρωμαίο φιλόσοφο.
Ο Κ. βρίσκει επίσης ομοιότητες μεταξύ αυτών των κειμένων και της 3 Κορινθίους (επιστολή των πρεσβυτέρων της Κορίνθου με προτροπή του Θεοφίλου και απάντηση του Παύλου, που βρίσκεται στη Ρώμη). Υποστηρίζει επίσης ότι έχουν επηρεαστεί από τις απόκρυφες Πράξεις Παύλου. Είναι ίσως επίσης πιθανό ο συγγρ. τους να επέλεξε την αλληλογραφία ως είδος πάνω στο οποίο έστησε όλη την ιστορία του συνειδητά, επειδή γνώριζε ότι μια συνάντηση Παύλου και Σενέκα δεν έλαβε ποτέ χώρα.

Τρία άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο νέο Augustinianum

Στο νέο τεύχος του Augustinianum 48:2 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Emanuele Castelli, "La Chiesa, la cattedra, il rotolo : l'identità della statua d'Ippolito alla luce del Pastore di Erma", 305-322
• Robert C. Hill, "Zechariah in Alexandria and Antioch", 323-343
• Josef Lößl, "Poetry, prophecy, and criticism in classical and patristic exegesis", 345-367

Το νέο τεύχος του RHRP

Στο νέο τεύχος του Revue d'histoire et de philosophie religieuses 88:4 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Jean C. Dubs, "4Q321 ou le calendrier bien tempéré", 417-450

Το ημερολόγιο 4Q321 συγκεντρώνει όλες τις πληροφορίες για το ημερολογιακό σύστημα του Κουμράν με ένα ανανεούμενο με ακρίβεια ηλιακό έτος των 364 ημερών, του οποίου οι ημερομηνίες πέφτουν τις ίδιες μέρες της εβδομάδας. Για να υπερτερήσει έναντι του σεληνιακού ημερολογίου αυτό το ηλιακό ημερολόγιο προσδιορίζει τις ηλιακές ημερομηνίες της Πανσελήνου (PL) με μεγάλη ακρίβεια από την πρώτη Τετάρτη στην ιστορία του κόσμου (Γεν 1,14-16) καθώς επίσης και τις ηλιακές ημερομηνίες για τη Νέα Σελήνη (PJL), που φέρει το προσωνύμιο duqah (δηλ. "οξύς, αλλά δύσκολο να παρατηρηθεί"). Έτσι ανακαλύπτουμε ένα σύστημα, όπου μία προσεκτική διατύπωση της αριθμητικής σχέσης μεταξύ των δύο σεληνιακών φάσεων, ορίζει το λειτουργικό ημερολόγιος μέσα σε ένα αυτορυθμιζόμενο κοσμογραφικό πλαίσιο.

Ludovic Lefebvre, "La diffusion du culte de Sarapis en Grèce continentale dans les îles de l'Égée au III siècle avant J.-C.", 451-467

Οι λόγοι που οδηγούν στην εξάπλωση της λατρείας μίας νέας θεότητας αποτελούν θέμα συζήτησης για τους ιστορικούς, οι οποίοι θέλουν να κατανοήσουν γιατί ένας θεός γίνεται περισσότερο ή λιγότερο αποδεκτός από τον πληθυσμό μίας χώρας. Ο Σάραπις είναι ένα τέτοιο καλό παράδειγμα. Γεννήθηκε στην Αίγυπτο, απέκτησε όμως μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου ελληνικό χαρακτήρα και η λατρεία του γνώρισε άνθηση ήδη από την αρχή του 3ου αι. όχι μόνο στην Αίγυπτο αλλά και σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Το θέμα αυτού του άρθρου είναι η ανάλυση των μαρτυριών αυτής της εξάπλωσης και η συνοπτική παρουσίαση των καταστάσεων που την επέτρεψαν. Ο συγγρ. μελετά τη στάση των Πτολεμαίων μέσα σε αυτήν τη συνάφεια καθώς και το θέμα της παρεμβατικότητάς τους.

Antoine Fleyfel, "Richard Simon, critique de la sacralité biblique" 469-492
Στο άρθρο εξετάζεται η θύραθεν προσέγγιση της Βίβλου από τον Richard Simon, του οποίου η φιλολογική και ιστορικοκριτική προσέγγιση πηγάζει από τους Capel και Spinoza. Η χρήση και η ανάπτυξη της θύραθεν μεθοδολογίας από τον Simon αδυνατίζει την αυθεντία της Βίβλου και εντάσσει τη βιβλική ιστορία μέσα στο πλαίσιο της παγκόσμιας ιστορίας. Ο Simon εφάρμοσε αυτήν την προσέγγιση στην Πεντάτευχο, στους προφήτες, στην εβραϊκή γλώσσα και στο θέμα της θεοπνευστίας.

Ένα νέο βιβλίο για τα πρωτοχριστιανικά δείπνα

Ένα νέο βιβλίο σχετικά με τα πρωτοχριστιανικά δείπνα και τη σημασία τους στις επιστολές της Κ.Δ. και στην Αποκάλυψη κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Mohr Siebeck:

Hans Joachim Stein, Frühchristliche Mahlfeiern. Ihre Gestalt und Bedeutung nach der neutestamentlichen Briefliteratur und der Johannesoffenbarung, (WUNT II 255), Mohr Siebeck, Tübingen 2008

Περίληψη εκδοτικού οίκου

Πού και πότε συγκεντώνονταν οι πρωτοχριστιανικές κοινότητες για το κοινό δείπνο; Ποιος έπαιρνε μέρος σε αυτό; Ποια ήταν η διαδικασία; Τι έτρωγαν και έπιναν; Ποιους συμβολισμούς συνέδεαν με τα δείπνα; Ο Hans Joachim Stein ασχολείται με τη μορφή και τη σημασία των πρωτοχριστιανικών δείπνων, με ποιο τρόπο ασχολούνται με αυτά οι επιστολές της Κ.Δ. καθώς επίσης και με το ιουδαϊκό και ελληνορωμαϊκό υπόβαθρο. Έτσι συνδυάζει την κοινωνιολογική και θεολογική έρευνα για τα δείπνα: τα πρωτοχριστιανικά δείπνα γεννήθηκαν μέσα από τις πολιτισμικές προϋποθέσεις της Μεσογείου, ωστόσο μέσα σε μια κοινωνία που κινείται γύρω από τα δείπνα δημιουργείται μία θεολογικά προσδιοριζόμενη ταυτότητα, η οποία βρίσκει την τελετουργική της έκφραση στο κοινό δείπνο και η οποία δε μπορεί να ερμηνευθεί μόνο από το πολιτισμικό περιβάλλον των πρώτων χριστιανών. Αυτή η πρωτοχριστιανική κουλτούρα του δείπνου είναι πολυσχιδής: δεν υπήρχε ένας ενιαίος κανονισμός εισόδου και μία ενιαία δομή της ιεραρχίας. Καταλώνονταν διάφορα τρόφιμα και ποτά. Και η θεολογική ερμηνεία τους παρουσιάζει διαφοροποιήσεις. Αυτές οι διαφορετικές παραστάσεις των δείπνων δεν αντιπροσωπεύουν διαφορετικούς τύπος δείπνων, αλλά αντικατοπτρίζουν τελικά διάφορες καταστάσεις σύγκρουσης στο εσωτερικό των ομάδων, διάφορες ανάγκες πολιτισμικής διαφοροποίησης και θεολογικής έμφασης. Συνοψίζοντας ο συγγρ. καταλήγει ότι οι πρακτικές των πρωτοχριστιανικών κοινοτήτων όσον αφορά στα δέιπνα μπορούν να κατανοηθούν ως μία κίνηση αναζήτησης της ιδιαίτερης εκκλησιαστικής ταυτότητας. Σε αυτήν την αναζήτηση μπορούν να εμπλακούν και οι σημερινές εκκλησιαστικές κοινότητες.

Η θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας

Στο ιστολόγιό του ο J.C. Baker συνεχίζει την παρουσίαση της θεωρίας της κοινωνικής ταυτότητας. Στο προηγούμενο άρθρο του για το θέμα είχαμε αναφερθεί σε παλαιότερη ανάρτηση (πατήστε εδώ). Για να διαβάσετε το σημερινό πολύ κατατοπιστικό κείμενο, πατήστε εδώ.

Αφηγηματολογία και Βίβλος

Ο David Hymes ανάρτησε στο ιστολόγιό του (Herbrew Scriptures and More) μία σειρά από άρθρα σχετικά με την αφηγηματολογία και την ανάλυση με τη βοήθειά της των αφηγήσεων της εβραϊκής Βίβλου. Για να διαβάσετε τα τρία κείμενα, πατήστε στους παρακάτω τίτλους:

Narratology and Hebrew Bible Narratives, Part 1
Narratology and Hebrew Bible Narratives, Part 2
Narratology and Hebrew Bible Narratives, Part 3

Η πληροφορία προέρχεται από το ιστολόγιο SansBlogue

Βιβλιοκρισία ενός βιβλίου για τον Ιουδαϊσμό της Περσικής περιόδου

Από τον Jim West πληροφορούμαστε ότι στην ιστοσελίδα The Christian Century έχει αναρτηθεί η βιβλιοπαρουσίαση ενός συλλογικού τόμου με θέμα τον Ιουδαϊσμό της περσικής περιόδου:

Jon L. Berquist, Approaching Yehud: New Approaches to the Study of the Persian Period, SBL 2008

Για να διαβάσετε τη βιβλιοκρισία του καθ. Walter Brueggemann, πατήστε εδώ.

Μία βάση δεδομένων για τις διατριβές στη Βρετανία

Από το ιστολόγιο Dunelm Road πληροφορούμαστε την ύπαρξη στο διαδίκτυο μίας βάσης δεδομένων των διατριβών που εκπονήθηκαν στη Βρετανία, ένα χρήσιμο εργαλείο, παρόμοιο με τη βάση UMI για τις διατριβές της Β. Αμερικής. Η αγγλική βάση δεδομένων ονομάζεται EthOS και για να βρεθείτε σε αυτήν, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για τη σημασία του Σινά στη μεταιχμαλωσιακή περίοδο

Θα κυκλοφορήσει σε λίγες από τις εκδόσεις T & T Clark ένα νέο βιβλίο με θέμα τη σημασία της διαθήκης του Σινά για τη μεταιχμαλωσιακή περίοδο:

Richard J. Bautch, Glory and Power, Ritual and Relationship. The Sinai Covenant in the Postexilic Period (Library of Hebrew Bible / The Old Testament Series ), 2009
ISBN13: 9780567028228
$110.00

Περιγραφή του εκδοτικού οίκου

Σημείο εκκίνησης του βιβλίου είναι η επιστροφή από την Αιχμαλωσία, η οποία παρουσιάζεται ως μία ευκαιρία για τους Ιουδαίους, κυρίως αυτούς στο βασίλειο του Ιούδα, να ερμηνεύσουν εκ νέου τη σχέση του Ισραήλ με τον Θεό. Η σχέση αυτή κατά παράδοση γινόταν κατανοητή ως μία διαθήκη και κεντρικό σημείο της θέσης του παρόντος βιβλίου είναι ότι οι μεταιχμαλωσιακοί συγγραφείς χρησιμοποιούσαν ένα παράδειγμα, αυτό της προαιχμαλωσιακής διαθήκης του Μωυσή, δηλ. μίας συμφωνίας μεταξύ του Θεού και της ανθρωπότητας, η οποία επηρεαζόταν από την τήρηση του Νόμου από πλευράς της δεύτερης. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου περιγράφεται η διαδικασία μέσα από την οποία ο μωσαϊκός Νόμος ανανεώθηκε και το περιεχόμενό του έγινε επίκαιρο. Σε αυτήν την παρουσίαση διάφοροι γνωστοί τόποι του Ιουδαϊσμού της εποχής του Δεύτερου Ναού, όπως η προσευχή της μετάνοιας και το ήθος της συγγένειας, φαίνεται ότι εντάσσονται στη σύγχρονη με εκείνην την εποχή αντίληψη για τη δημιουργία.

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου θέμα είναι ένα παράδοξο. Από τη μία το γεγονός ότι η διαθήκη του Μωυσέως έλαβε μορφή μέσα στη συζήτηση για τη συγγένεια την προσδίδει το χαρακτηριστικό του μεμονωμένου, το οποίο με τη σειρά του την κατέστησε ελκυστική σε διάφορες ομάδες-σέκτες του Ιουδαϊσμού. Εδώ στοιχεία αντλούνται κυρίως από τα κείμενα της Νεκράς Θαλάσσης. Από την άλλη, καθώς το κυρίαρχο παράδειγμα της διαθήκης του Μωυσέως αποδίδεται σε ένα υψηλό κανονιστικό επίπεδο, όπως αυτό εμφανίζεται σε έργα φορέων π.χ. των αναθεωρητών Ιερατικού Κειμένου ή του συγγρ. των Ιωβηλαίων. Τέλος στη μωσαϊκή διαθήκη αναφερόταν τόσο το κέντρο όσο και η περιφέρεια τόσο ως κανονιστική θεολογική ιδέα όσο και ως κρυπτογραφικό κώδικα της ταυτότητας της σέκτας. Το βιβλίο καταλήγει ότι κατά το τέλος της εποχής του Δεύτερου Ναού και μολονότι η διαθήκη του Μωυσέως ήταν κανονιστική όσον αφορά το διαθηκικό νομισμό, ο οποίος ήταν δεσμευτικός για τους Ιουδαίους, η τάση των σεκτών όσον αφορά στη διαθήκη κατέστησε τις επιταγές της μη δεσμευτικές και προαιρετικές.

April DeConick: το πρόβλημα της ιστορικού Ιησού

Παραπέμπουμε στη νέα ανάρτηση της April DeConick σχετικά με το πρόβλημα του ιστορικού Ιησού, τα όρια της ιστορικής μεθόδου και την πρόταση που η ίδια κάνει για την προσέγγιση του θέματος του ιστορικού Ιησού. Για να διαβάσετε το σχετικό κείμενο, πατήστε εδώ.

8 Φεβρουαρίου: Παγκόσμια μέρα της μετάφρασης των Ο΄

Η IOCS με σκοπό να προωθήσει τις σπουδές της μετάφρασης των Ο΄ έχει ορίσει την 8η Φεβρουαρίου ως ημέρα της μετάφρασης των Εβδομήκοντα (International Septuagint Day). Οι εβδομηκοντολογικές σπουδές γνωρίζουν άνθηση κατά τα τελευταία χρόνια κάτι που το βεβαιώνουν οι πολλές εκδόσεις νέων βιβλίων και οι επιστημονικές συναντήσεις (συνέδρια, colloquia κτλ) ετησίως. Επίσης, όπως αναφέραμε σε παλαιότερες αναρτήσεις έχουν εκπονηθεί και ήδη κυκλοφορούν μεταφράσεις του κειμένου των Ο΄ (παραπέμπουμε στην είδηση μόνο ότι πριν λίγες κυκλοφόρησε εδώ στη Γερμανία η πρώτη μετάφραση στα γερμανικά.)