Σάββατο 21 Φεβρουαρίου 2009

Νέος διευθυντής του περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Ο συνάδελφος κ. Χ. Ανδρεόπουλος μας έστειλε την είδηση ότι νέος διευθυντής του επιστημονικού περιοδικού της Εκκλησίας της Ελλάδος ΘΕΟΛΟΓΙΑ ανέλαβε ο σύμβουλος θεολόγων στον Παιδαγωγικό Ινστιτούτο δρ. Θεολογίας κ. Σταύρος Γιαγκάζογλου.
Ευχόμαστε στο νέο διευθυντή καλή επιτυχία στο νέο του έργο. Για να διαβάσετε το βιογραφικό του κ. Γιαγκάζογλου καθώς και την είδηση στο ιστολόγιο Θρησκευτικών δίκτυο, πατήστε εδώ.

Κριτήρια για την ταυτοποίηση ιουδαϊκών επιγραφών

Διορθώνοντας το κείμενο που διάβασα φέτος το καλοκαίρι στην EABS (Λισσαβώνα) για τα βιβλικά χωρία σε ιουδαϊκές και χριστιανικές επιγραφές ως στοιχείο ταυτότητας (Citations of Biblical texts in Greek Jewish and Christian Inscriptions of the Graeco-Roman and Late Antiquity: a Case of Religious Demarcation) ασχολήθηκα με διάφορα επιμέρους ζητήματα σχετικά με το θέμα. Κάποια από αυτά, που θεωρώ ότι ίσως είναι ενδιαφέροντα για τους αναγνώστες του ιστολογίου, θα τα αναρτήσω στις επόμενες μέρες.

Το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει, όταν πρέπει να μελετηθεί ένα τέτοιο ζήτημα, όπως είναι οι επιγραφές που παραθέτουν με κάποιον τρόπο ή αναφέρονται γενικά σε βιβλικά χωρία και βιβλία, είναι να ορισθεί το πλαίσιο εργασίας. Πρώτο βήμα είναι βέβαια να συγκεντρωθεί το σχετικό επιγραφικό υλικό για να μελετηθεί στη συνέχεια και να διατυπωθούν κάποιες σκέψεις σχετικά με τον τρόπο που λειτουργούν αυτά τα χωρία στα επιγραφικά κείμενα.
Ποια είναι όμως τα βασικά κριτήρια με τα οποία θα επιλεχθούν οι επιγραφές της συγκεκριμένης βάσης δεδομένων;
Στη συγκεκριμένη εργασίας ορίστηκαν τέσσερις παράμετροι: α) χρονολογικά και γεωγραφικά όρια της έρευνας, β) είδος των μνημείων που θα συμπεριληφθούν, γ) κριτήρια ταυτοποίησης μίας επιγραφής ως ιουδαϊκής ή χριστιανικής και δ) τρόποι παράθεσης / αναφοράς σε βιβλικά κείμενα βιβλία, Από αυτές εδώ σήμερα θα ασχοληθούμε με την τρίτη (γ).

Το θέμα ταυτοποίησης μίας επιγραφής ως ιουδαϊκής ή ως χριστιανικής είναι ανοικτό στην έρευνα, καθώς δεν έχουμε ακόμη καταλήξει σε μία τυπολογία, η οποία να εξασφαλίζει απόλυτα ασφαλή συμπεράσματα. Ο λόγος είναι ότι συχνά τόσο οι Ιουδαίοι όσο και οι χριστιανοί, ιδιαίτερα πριν το τ. 3ου αιώνα, μιμούνται απόλυτα τις επιγραφικές «συνήθειες» του περιβάλλοντός τους, ώστε να καθιστούν πολύ δύσκολη την αναγνώρισή τους τις περισσότερες φορές. Ο L. H. Kant το 1987 πρότεινε έναν κατάλογο τέτοιων κριτηρίων αναγνώρισης των ιουδαϊκών επιγραφών ομολογώντας όμως κι ο ίδιος στη συνέχεια: “this way of determining Jewishness, however, by no means points to a perfectly clear boundary between Jews and non-Jews in the ancient Mediterranean” (σ. 683). Οι προτάσεις του δέχθηκαν κριτική τόσο από την Kraemer (1991) όσο και τον P.W. van der Horst (1991), οι οποίοι με παραδείγματα κατέδειξαν πόσο δύσκολο είναι να φτάσει κανείς με βεβαιότητα σε συμπεράσματα, όταν ένα μόνο ένα από τα προτεινόμενα χαρακτηριστικά μπορεί να αναγνωρισθεί σε ένα μνημείο. Από την άλλη ορισμένοι ερευνητές επεσήμαναν ότι κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούν το καθένα από μόνα τους το καθένα να αποτελέσουν στοιχείο ιουδαϊκής ταυτότητας (για παράδειγμα η παράσταση της επτάφωτης λυχνίας, [Bij de Vaate & van Henten 1996] αν και δεν έλειψε η κριτική και γι’ αυτό [Kraemer 1991]). Λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω συζήτηση διατύπωσα στην πορεία της έρευνας και συλλογής των σχετικών επιγραφών τα παρακάτω κριτήρια-χαρακτηριστικά θεωρώντας όμως ότι για να καταλήξουμε σε περισσότερο πιθανά συμπεράσματα θα πρέπει να μπορούν να διαπιστωθούν τουλάχιστον δύο από αυτά σε κάθε μνημείο:

1) η χρήση της εβραϊκής γλώσσας στο μνημείο,
2) η παρουσία ιουδαϊκών συμβόλων,
3) χαρακτηριστικές ιουδαϊκές εκφράσεις,
4) χαρακτηριστικά ιουδαϊκά ονόματα,
5) αναφορά σε ιουδαϊκά έθιμα / ιουδαϊκές εορτές,
6) αναφορά σε ιουδαϊκές συναγωγές ή μνεία ιουδαϊκών τίτλων,
7) χρονολογικές ενδείξεις (ιδιαίτερα, όταν θέλουμε να διακρίνουμε μεταξύ ιουδαϊκών και χριστιανικών επιγραφών,
8) σύνδεση του συγκεκριμένου μνημείου με άλλα μνημεία ή ενδείξεις ιουδαϊκής παρουσίας στην περιοχή που βρέθηκε το μνημείο,
8) αναφορά σε κείμενα της Βίβλου ή παράθεσή τους,
9) μνεία των Σαμαρειτών.

Είναι λογικό βέβαια πως όσο περισσότερα από αυτά τα χαρακτηριστικά ισχύουν για ένα μνημείο, τόσο βεβαιότερη είναι η ταυτοποίησή του. Η συμπερίληψη ή ο αποκλεισμός ενός μνημείου σε ένα τέτοιο σώμα επιγραφών μπορεί να είναι μια πολύ δύσκολη και σύνθετη διαδικασία καθώς ο ερευνητής έχει να αντιμετωπίσει δύο κινδύνους: α) την απόλυτα αυστηρή εφαρμογή της παραπάνω αρχής –ότι δηλαδή πρέπει να ισχύουν περισσότερα από ένα κριτήρια –, η οποία μπορεί τελικά να αποκλείσει μνημεία που είναι ιουδαϊκά οδηγώντας τελικά σε μία μινιμαλιστική προσέγγιση του επιγραφικού υλικού και β) μία μεθοδολογική χαλαρότητα που μπορεί να οδηγήσει σε υιοθέτηση υλικού που δεν καμιά θέση σε μία συλλογή ιουδαϊκών μνημείων, αλλά ανήκει σε άλλες κατηγορίες. Αυτός είναι ο λόγος που κάθε τέτοιο corpus επιγραφών αφήνει χώρο για συζητήσεις και διατύπωση αμφιβολιών, καθώς πολλές φορές η ταυτότητα των επιγραφικών μνημείων δεν είναι βεβαία αλλά πιθανή.

Βιβλιογραφία

Bij de Vaate, Alice J. and J.W. van Henten, 1996, ‘Jewish or Non-Jewish? Some Remarks on the Identification of Jewish Inscriptions from Asia Minor’, BO 53: 16-28

Kant, L.H., 1987, ‘Jewish Inscriptions in Greek and Latin’, ANRW II, 20.2, 671-813

Kraemer, R. S., 1991, ‘Jewish Tuna and Christian Fish: Identifying Religious Affiliation in Epigraphic Sources’, HTR 84: 141-162

van der Horst, P.W., 1991, Ancient Jewish Epitaphs; An Introductory Survey of a Millenium of Jewish Funerary Epigraphy (300 BCE – 700 CE), Kampen

Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2009

Τιμητικός τόμος για τον καθ. Martin Hasitschka

Kυκλοφόρησε πρόσφατα ο τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Martin Hatischka με μελέτες που ασχολούνται με διάφορα ζητήματα του κατά Ιωάννην, της Αποκάλυψης κ.ά.:

Im Geist und in der Wahrheit : Studien zum Johannesevangelium und zur Offenbarung des Johannes sowie andere Beiträge ; Festschrift für Martin Hasitschka SJ zum 65. Geburtstag, Münster : Aschendorff 2008
ISBN: 978-3-402-11435-3


Περιεχόμενα τόμου

  • Georg Fischer, "Wie geht das Johannesevangelium mit dem Alten Testament um?", 3-13
  • Johann Maier, "Das jüdische Verständnis des Psalms 82 und das Zitat aus Ps 82,6a in Joh 10,34-35", 15-28
  • Johannes Beutler, "'Und die Finsternis hat es nicht ergriffen' : zur Deutung von Joh 1,5", 29-40
  • Martin Stowasser, "Die johanneische Tempelaktion (Joh 2,13-17) : ein Beitrag zum Verhältnis von Johannesevangelium und Synoptikern", 41-60
  • Mira Stare,"'So nämlich liebte Gott die Welt ...' (Joh 3,16) : Jesus und sein Freund Johannes der Täufer in Joh", 61-80
  • Michael Theobald, "Die Ernte ist da! : überlieferungskritische Beobachtungen zu einer johanneischen Bildrede (Joh 4,31-38)", 81-108
  • Christoph Heil, "Jesus aus Nazaret oder Betlehem? : historische Tradition und ironischer Stil im Johannesevangelium", 109-130
  • Roman Kühschelm, "Gericht und Rettung : Joh 12,29-33 im Kontext der 'Hellenenrede'", 131-153
  • Boris Repschinski, "Freundschaft mit Jesus: Joh 15,12-17", 155-167
  • Josef Pichler, "Jesus vor Pilatus : zum Verhältnis der Passionserzählungen von Johannes und Lukas", 169-200
  • Christiane Koch, "'Es war aber an dem Ort ein Garten' (Joh 19,41) : der Garten als bedeutsames Erzählmotiv in den johanneischen Passions- und Auferstehungstexten", 229-238
  • Markus Öhler, : "Der 'Mietling' Petrus : Beobachtungen zur Relecture von Joh 10 in Joh 21", 239-255
  • Wilhelm Pratscher, "Johanneische Motive im Zweiten Clemensbrief", 259-272
  • Lothar Lies, "Origenes' implizite Deutung der Lazarusperikope (Joh 11,1-44) als kirchliches Bußgeschehen", 273-287
  • Manfred Scheuer, "Sprache und Kommunikation : ein Beispiel theologischer Exegese aus dem Johanneskommentar von Thomas von Aquin", 289-304
  • Andreas Vonach, "Der Hochbetagte und sein Umfeld : von prophetischen Theophanien zu christologischen Epiphanien", 307-330
  • Thomas Söding, "Siegertypen : der Triumph des Glaubens nach den Sendschreiben der Johannesapokalypse (Offb 2-3)", 331-362
  • Peter Trummer, "Die Frau und der Drache : Skizzen zu Offenbarung 12", 363-384
  • Konrad Huber, "Reiter auf weißem Pferd : ein schillerndes Christusbild in der Offenbarung des Johannes", 385-409
  • Klemens Stock, "Die Person Jesu und das Wort Jesu (Mk 8,35.38;10,29)", 413-424
  • Christoph Niemand, "Jesus und die 'Rettung ganz Israels' (Röm 11,26) : die Universalität der christlichen Heilsverkündigung und das Judentum", 425-447
  • Roman Siebenrock, "Für wen haltet ihr mich? : systematische Überlegungen zur christologischen Hermeneutik des Neuen Testaments", 449-472
  • Karl H. Neufeld, "Euer Ja sei ein Ja, euer Nein ein Nein! : fundamentaltheologische Bemerkungen zum Umgang mit der Heiligen Schrift", 473-487

Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου 2009

Lectio difficilior 2/ 2008

To περιοδικό Lectio difficilior είναι ένα ευρωπαϊκό περιοδικό αφιερωμένο στη φεμινιστική ερμηνεία της Βίβλου και κειμένων του περιβάλλοντός της. Εκδίδεται δύο φορές το χρόνο στη Βέρνη σε τρεις γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά) και είναι σύμφωνα με τη δήλωση των εκδοτών του διαθρησκειακό και διεπιστημονικό.
Στο δεύτερο τεύχος του 2008 δημοσιεύονται τα εξής άρθρα (για να βρεθείτε στο κείμενο, πατήστε στον τίτλο του άρθρου):

Το όραμα του Ησαΐα και η σύγχρονη διεθνής διπλωματία

Ένα ενδιαφέρον βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Palgrave Macmillan με τον τίτλο:

Raymond Cohen & Raymond Westbrook (εκδ.), Isaiah's Vision of Peace in Biblical and Modern International Relations; Swords into Plowshares, 2008
ISBN 978-1-4039-7735-9
$84.95

Περιγραφή του εκδοτικού οίκου
Ο προφήτης Ησαΐας ήταν γνώστης των πιο κρυφών μυστικών της διακυβέρνησης και της διπλωματίας. Ως σύμβουλος στη βασιλική αυλή της Ιερουσαλήμ κατά τον 8ο αι. π.Χ. γνώριζε τη διεθνή πολιτική της εποχής, η οποία χαρακτηριζότανα από ιδεολογίες που συνδέονταν με τον πόλεμο και την κατάκτηση. Ήταν επομένως η προφητεία του για έναν ειρηνικό, αφοπλισμένο κόσμο απλά μία μεσσιανική παραβολή, που δε μπορούσε να εφαρμοστεί στην πράξη; Ή μήπως ήταν η πραγματιστική απάντηση στα γεωπολιτικά δεδομένα της εποχής του; Έχει το κήρυγμά του πρακτική αξία για τις σημερινές διεθνείς σχέσεις; Μία διεθνής ομάδα ειδικών εξετάζει το αίνιγμα του μηνύματος του Ησαΐα.

Περιεχόμενα του βιβλίου
Introduction
-Raymond Cohen and Raymond Westbrook * ISAIAH THE PHILOSOPHER * Isaiah's Prophecy and the Idea of "Classical Harmony"
-Sasson Sofer * PEACE ORDERS ANCIENT AND MODERN * On Pax Assyriaca in the 8th-7th Centuries BCE and Its Implications
-Frederick Mario Fales * Swords into Plowshares in an Age of Global Governance
-Andrew Hurrell * THE SEARCH FOR SECURITY * Let Other Kingdoms Struggle with the Great Powers: You, Judah, Pay the Tribute and Hope for the Best
-Nadav Na'aman * "You Have Heard What the Kings of Assyria Have Done": Disarmament Passages vis-a-vis Assyrian Rhetoric of Intimidation
-Theodore J. Lewis * ISAIAH AND INTERNATIONAL RELATIONS THEORY * Is Isaiah an "Offensive Liberal"?
-Benjamin Miller * Is Isaiah a Social Constructivist?
-Tal Dingott Alkopher * ISAIAH AND THE LITERARY TRADITION * Swords into Plowshares: The Development and Implementation of a Vision
-Hugh Williamson * World Peace and "Holy War": Two Sides of the Same Theological Concept: "YHWH as Sole Divine Power"
-Irmtraud Fischer * RELIGION AND INTERNATIONAL POLITICS * Isaiah's Vision of Human Security: Virtue-Ethics and International Politics in the Ancient Near East
-Scott M. Thomas * From Holy War to Holy Peace: Biblical Alternatives to Belligerent Rhetoric
-Martti Nissinen * ETHICS AND INTERNATIONAL ORDER * "Praise the Lord and Pass the Ammunition!": A Realist Response to Isaiah's Irenic Vision
-Adrian Hyde-Price * Conclusion: Swords into Plowshares Then and Now

Τα 10 αγαπημένα βιβλία της Lindsey Davis για τη Ρώμη

Από το ιστολόγιο AWTL πληροφορούμαστε για τη συνέντευξη της συγγραφέως ιστορικών μυθιστορημάτων μυστηρίου Lindsey Davis στην εφημερίδα Guardian. Καθώς τα μυθιστορήματα της Davis με κεντρικό ήρωα τον Falco και ιστορικό πλαίσιο τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία της δυναστείας των Φλαβίων είναι από τα αγαπημένα μου βιβλία παραπέμπω στη συνέντευξη, όπου η συγγραφέας αναφέρει τα δέκα αγαπημένα της βιβλία για την αρχαία Ρώμη:
1. Daily Life in Ancient Rome του Jérôme Carcopino
2. Handbook to Life in Ancient Rome των Lesley Adkins & Roy A Adkins
3. Rome and Her Empire του Barry Cunliffe
4. Rome: An Oxford Archaeological Guide της Amanda Claridge
5. The Colosseum των Keith Hopkins & Mary Beard
6. Ancient Inventions των Peter James & Nick Thorpe
7. The Lost World of Pompeii των Colin Amery & Brian Curran Jr
8. Roman Britain του Keith Branigan
9. The Eagle of the Ninth της Rosemary Sutcliff
10. I, Claudius του Robert Graves (+ Claudius the God)

Για να διαβάσετε τη συνέντευξη στην Guardian, πατήστε εδώ.

Βιβλιοπαρουσιάσεις του Review of Biblical Literature, 19/02/2009

Στη νέα ηλεκτρονική έκδοση του Review of Biblical Literature έχουν αναρτηθεί οι εξής βιβλιοκρισίες:

Bill T. Arnold and Bryan E. Beyer
Encountering the Old Testament: A Christian Survey
Reviewed by Elmer A. Martens

Gabriele Boccaccini, ed.
Enoch and the Messiah Son of Man: Revisiting the Book of Parables
Reviewed by Thomas J. Kraus

Mark J. Boda, Daniel K. Falk, and Rodney A. Werline, eds.
Seeking the Favor of God, Volume 2: The Development of Penitential Prayer in Second Temple Judaism
Reviewed by Carla Sulzbach

Ignacio Carbajosa
Las caracterνsticas de la versiσn sirνaca de los Salmos: Sal 90-150 de la Peshitta
Reviewed by Josι Alvarez

Victor A. Copan
Saint Paul as Spiritual Director: An Analysis of the Concept of the Imitation of Paul with Implications and Applications to the Practice of Spiritual Direction
Reviewed by V. Henry T. Nguyen

Sidnie White Crawford
Rewriting Scripture in Second Temple Times
Reviewed by Stephen A. Reed

Jan Dusek
Les manuscrits aramιens du Wadi Daliyeh et la Samarie vers 450-332 av. J.-C.
Reviewed by Aaron Koller

Michael Attyah Flower
The Seer in Ancient Greece
Reviewed by John Mason

David G. Horrell
1 Peter
Reviewed by Peter H. Davids

Martin Illert, ed.
Doctrina Addai; De imagine Edessena = Die Abgarlegende; Das Christusbild von Edessa
Reviewed by Ilaria L. E. Ramelli

Temba L. J. Mafico
Yahweh's Emergence as "Judge" among the Gods: A Study of the Hebrew Root Spt
Reviewed by Robert Wafawanaka

Daniel Marguerat
Les Actes des Apôtres (1-12)
Reviewed by Stephan Witetschek

Herman J. Selderhuis
Calvin's Theology of the Psalms
Reviewed by Mark Elliott

Ekkehard W. Stegemann; Christina Tuor-Kurth and Peter Wick, eds.
Paulus und die Welt
Reviewed by Jens Herzer

Graham H. Twelftree
In the Name of Jesus: Exorcism among Early Christians
Reviewed by David Frankfurter

Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2009

Βιογραφία του William Foxwell Albright

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation έχει αναρτηθεί μία βιογραφία του William Foxwell Albright (1891-1971), αρχαιολόγου και ειδικού στις σπουδές της αρχαίας Εγγύς Ανατολής και του περιβάλλοντος του αρχαίου Ισραήλ.
Για να διαβάσετε τη βιογραφία, πατήστε εδώ.

Το νέο τεύχος του Bibliotheca sacra

Στο νέο τεύχος του περιοδικού Bibliotheca sacra 166 /661 (2009) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

  • J.D. Hays, "An evangelical approach to Old Testament narrative criticis", 3-18
  • Larry J. Waters, "'Missio Dei' in the book of Job", 19-35
  • John C. Hutchison, "Servanthood : Jesus' countercultural call to Christian leaders", 53-69
  • George C. Gianoulis, "Is sonship in Romans 8:14-17 a link with Romans 9?", 70-83

Τρίτη 17 Φεβρουαρίου 2009

Μαγικά ιουδαϊκά κύπελα


Στο θέμα των μαγικών κυπέλων ιουδαϊκής προέλευσης αναφερθήκαμε και παλαιότερα (βλ. εδώ). Από το ιστολόγιο του Antonio Lombatti πληροφορούμαστε για ένα νέο άρθρο στο JC.com σχετικά με εργαστήρια που οργανώνει την επόμενη εβδομάδα το Βρετανικό Μουσείο με θέμα τα μαγικά ιουδαϊκά κύπελα. Στο άρθρο δίνονται ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία γι' αυτά τα ενδιαφέροντα ευρήματα, τα οποία προσέλκυσαν τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον των ερευνητών. Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

Νέα άρθρα στο JHS

Από το ιστολόγιο PaleoJudaica του Jim Davila πληροφορούμαστε ότι έχουν αναρτηθεί νέα άρθρα στην ιστοσελίδα του Journal of Hebrew Scriptures 9 (2009), αφιερωμένα σε θέματα σχετικά με το βιβλίο του Ιωνά:

Oι Catenae Graecorum Patrum του Cramer στο διαδίκτυο

Από το ιστολόγιο του Roger Pearse πληροφορούμαστε ότι οι τόμοι του γνωστού έργου Catenae Graecorum patrum in Novum Testamentum του J.A. Cramer είναι προσβάσιμοι στο διαδίκτυο στη σελίδα του archive.org. Για να βρεθείτε ση σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Πάπυροι: το νέο WL

Στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Παπυρολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης έχει αναρτηθεί η 12η συμπληρωμένη και βελτιωμένη έκδοση του χρήσιμου παπυρολογικού εργαλείου WörterListen, ενός καταλόγου των λέξεων που απαντούν στους διάφορους δημοσιευμένους παπύρους. Συνοδευτικό αρχείο σε αυτόν τον κατάλογο είναι το KonträrIndex, το οποίο επίσης μπορείτε να διαβάσετε ή να "κατεβάσετε" από τη σελίδα του Ινστιτούτου (και τα δύο σε μορφή pdf). Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Τιμητικός τόμος για τον καθ. Carl R. Holladay

Από τον εκδοτικό οίκο Brill κυκλοφορεί ένας συλλογικός τόμος προς τιμήν του καθηγητή Carl R. Holladay:

Patrick Gray - Gail R. O'Day, Scripture and Traditions Essays on Early Judaism and Christianity in Honor of Carl R. Holladay, (NovT Suppl 129), Brill 2008
ISBN: 978 90 04 16747 6
€ 149.00

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
O παρών τόμος περιέχει 22 μελέτες προς τιμήν του Carl R. Holladay, του οποίου το έργο σχετικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ Χριστιανισμού και ελληνιστικού Ιουδαϊσμού άσκησε μεγάλη επιρροή στις καινοδιαθηκικές σπουδές. Οι μελέτες είναι οργανωμένες σε τρία τμήματα: Ελληνιστικός Ιουδαϊσμός, η Κ.Δ. στη συνάφειά της και η Ιστορία της Ερμηνείας. Ανάμεσα στις μελέτες αυτού του τόμου υπάρχουν κάποιες που πραγματεύονται τη μεταστροφή στον ελληνόφωνο Ιουδαϊσμό και Χριστιανισμό, το 23 Μακκ ως αφηγηματική σάτιρα, η θεολογία της ανταπόδοσης στα Λκ-Πρξ, η εκκλησιαστική πειθαρχία στο κατά Ματθαίον, η Έξοδος και η συγκριτική χρονολογία στα ιουδαϊκά και πατερικά κείμενα, η σωματική τιμωρία στον αρχαίο Ισραήλ και τον αρχέγονο Χριστιανισμό, το ζήτημα των Ιουδαίων και η συγκρότηση του αρχαίου Ιουδαϊσμού.

Περιεχόμενα

Preface
Abbreviations
List of Contributors

I. Hellenistic Judaism
Ν. CLAYTON CROY, Disrespecting Dionysus: 3 Maccabees as Narrative Satire of the God of Wine
LESTER L. GRABBE, Jewish Identity and Hellenism in the Fragmentary Jewish Writings in Greek
WALTER T. WILSON, The Constitution of Compassion: Political Reflections on Philo’s De humanitate
WILLIAM ADLER, Moses, the Exodus, and Comparative Chronology

II. The New Testament in Context
GREGORY STERLING, Turning to God: Conversion in Greek-Speaking Judaism and Early Christianity
MARK BLACK, The Messianic Use of Zechariah 9-14 in Matthew, Mark, and the Pre-Markan Tradition
MICHAEL JOSEPH BROWN, Performance Anxiety: The Use of UPOKRITHS in Matthew 6:1-18
SHARYN DOWD, Is Matthew 18:15-17 about “Church Discipline”?
JOHN B. WEAVER, The Noble and Good Heart: Καλοκαγαθία in Luke’s Parable of the Sower SCOTT SHAUF, The “Word of God” and Retribution Theology in Luke-Acts
ALLEN BLACK, “Your Sons and Your Daughters Will Prophesy . . .”: Pairings of Men and Women in Luke-Acts
GAIL R. O’DAY, The Citation of Scripture as a Key to Characterization in Acts
DAVID P. MOESSNER, Luke’s “Plan of God” from the Greek Psalter: The Rhetorical Thrust of “The Prophets and the Psalms” in Peter’s Speech at Pentecost
STEVEN J. KRAFTCHICK, Self-Presentation and Community Construction in Philippians ABRAHAM J. MALHERBE, How to Treat Old Women and Old Men: The Use of Philosophical Traditions and Scripture in 1 Timothy 5
JOHN T. FITZGERALD, Proverbs 3:11-12, Hebrews 12:5-6, and the Tradition of Corporal Punishment

III. The History of Interpretation
PATRICK GRAY The Early Reception of Hebrews 6:4-6
JUAN HERNÁNDEZ JR., The Apocalypse in Codex Alexandrinus: Its Singular Readings and Scribal Habits
THOMAS H. OLBRICHT, Exegetical and Theological Presuppositions in Nineteenth-Century American Commentaries on Acts
LUKE TIMOTHY JOHNSON, Narrative Criticism and Translation: Luke-Acts and the Case of the NRSV
BRAD R. BRAXTON, Paul and Racial Reconciliation: A Postcolonial Approach to 2 Corinthians 3:12-18
TODD PENNER, Die Judenfrage and the Construction of Ancient Judaism: Toward a Foregrounding of the Backgrounds Approach to Early Christianity

Publications of Carl R. Holladay
Scripture Index
Index of Modern Authors

Δευτέρα 16 Φεβρουαρίου 2009

Πέμπτη συνάντηση Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής

Την Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου 2009 και ώρα 18.00 θα λάβει χώρα η πέμπτη συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής του Τομέα Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ στην αίθουσα συνεδριάσεων του 4ου ορόφου της Θεολογικής Σχολής.

Εισηγητής: Χρήστος Βούλγαρης, ομότιμος καθηγητής Θεολογικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών
"Το τέλος του βίου και το μαρτύριον του αποστόλου Παύλου. Νέα θεώρηση"

Βιβλιοπαρουσίαση: Α. Πιτσιλλίδης (μεταπτ. φοιτητής)
J. C. Lentz, Jr., Luke's Portrait of Paul, Cambridge 1993 [SNTS MonSer 77]

Ελληνική επιγραφή από την εποχή των Μακκαβαίων

Από το ιστολόγιο του Antonio Lombatti πληροφορούμαστε για την ανεύρεση τριών θραυσμάτων επιγραφής, τα οποία πιστεύεται ότι ανήκουν στη λεγόμενη "Επιγραφή του Ηλιόδωρου". Η συγκεκριμένη επιγραφή χρονολογείται στα 178 π.Χ. και απαρτίζεται από 23 γραμμές. Είναι χαραγμένη σε στήλη από ασβεστόλιθο. Το νέο εύρημα κατά τη γνώμη των ειδικών επιβεβαιώνει ότι η στήλη βρισκόταν σε κάποιο ναό εκεί που σήμερα είναι το Maresha- Beit Guvrin National Park.
Η επιγραφή του Ηλιόδωρου παρουσιάσθηκε από τους Cotton-Wörrle σε άρθρο τους στο ZPE του 2007 (σε αυτό θα επανέλθουμε σε επόμενη ανάρτηση). Στην επιγραφή καταγράφεται η αλληλογραφία του Ηλιόδωρου, γνωστού και από Β΄ Μακκ, με τον Σέλευκο Δ΄, τον οποίο διαδέχθηκε ο Αντίοχος Δ΄ Επιφανής. Στο κείμενο της επιγραφής ο Σέλευκος ανακοινώνει το διορισμό ενός διαχειριστή που θα επιβλέπει όλα τα ιερά στην επαρχία, συμπεριλαμβανομένου και του Ναού της Ιερουσαλήμ. Αυτό σήμαινε ότι ο διαχειριστής μπορούσε να ελέγχει και τα οικονομικά τους και να εισπράττει φόρους για το βασιλέα. Ίσως οι Ιουδαίοι αισθάνθηκαν ότι αυτός ο διορισμός αμφισβητούσε την ανεξαρτησία τους κι επομένως η επιγραφή αναφέρεται στα γεγονότα που προετοίμασαν τα γεγονότα που ακολούθησαν (είσοδο του Αντιόχου Δ΄ στην Ιερουσαλήμ, σφαγή του πληθυσμού, βεβήλωση του Ναού). Για να διαβάσετε το άρθρο στο Ha'aretz, πατήστε εδώ.
(Η φωτ. από το ιστολόγιο του Antonio Lombatti)

Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2009

+ Κοίμηση του καθ. Σάββα Αγουρίδη (1921-2009)

Μόλις πληροφορηθήκαμε τη θλιβερή είδηση ότι ο ομότιμος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Σάββας Αγουρίδης απεβίωσε σήμερα. Ο Σ. Αγουρίδης υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές στο χώρο των βιβλικών σπουδών στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα. Με τις ποικίλες μελέτες του σε θέματα Καινής Διαθήκης και αρχέγονου Χριστιανισμού αλλά και τη διακονία του ως πανεπιστημιακού δασκάλου επηρέασε ουσιαστικά την πορεία της ελληνικής βιβλικής επιστήμης από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα κι εξής δημιουργώντας γέφυρες μεταξύ της πατερικής παράδοσης και της σύγχρονης διεθνούς έρευνας. Παράλληλα εκπροσώπησε επάξια την Ορθόδοξη βιβλική επιστήμη σε διάφορους διεθνείς επιστημονικούς και εκκλησιαστικούς οργανισμούς (όπως στην Studiorum Novum Testamenti Societas, τις Ενωμένες Βιβλικές Εταιρείες στην Ευρώπη, στην Academie Internationale des Sciences Religieuses, στην ελληνική Ορθόδοξη αντιπροσωπεία στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών κτλ.). Διετέλεσε πρόεδρος του Εκπαιδευτικού και Φιλανθρωπικού Ιδρύματος «Άρτος Ζωής» του Λυμπεροπούλειου Ιδρύματος, της Κίνησης Πολιτών κατά του Ρατσισμού και της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής. Υπήρξε εκδότης του Δελτίου Βιβλικών Μελετών, συγγραφέας καθώς και μεταφραστής πολλών βιβλίων. Ακόμη κι όσοι δεν υπήρξαμε άμεσα μαθητές του αλλά μαθητές των μαθητών του, αισθανόμαστε ευγνωμοσύνη για την προσφορά του στον τομέα της βιβλικής επιστήμης και ευχόμαστε το παράδειγμά του ως πανεπιστημιακού δασκάλου και κοινωνικά ευαισθητοποιημένου θεολόγου και χριστιανού να έχει συνεχιστές. Ο Θεός ας τον αναπαύσει "εἰς τὰς αἰωνίους σκηνάς".
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η νεκρώσιμη ακολουθία θα τελεστεί αύριο στις 3.00 μ.μ. στον Ι.Ν. Προφήτη Ηλία Παγκρατίου.

Μαγνητοφωνημένη διάλεξη για τους Μαρκιωνίτες

Ο Philip Harland ανάρτησε στο ιστολόγιό του Religions of the Ancient Mediterranean, μία νέα μαγνητοφωνημένη ομιλία με θέμα τους μαρκιωνίτες.
Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Το νέο τεύχος του ThZ

Στο νέο τεύχος του Theologische Zeitschrift δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Andreas Ruwe, "Beschneidung als interkultureller Brauch und Friedenszeichen Israels. Religionsgeschichtliche Überlegungen zu Genesis 17, Genesis 34, Exodus 4 und Josua 5", 309–342
Στην Παλαιά Διαθήκη η περιτομή είναι κεντρικό θέμα σε κείμενα του P (Γεν 17. 21,4. Εξ 12,44.48. Λευιτ 12,3). Δεν υπάρχουν άλλες παλαιοδιαθηκικές πηγές για το θέμα όμως έξω από την Εξάτευχο. Στο πλαίσιο των νεώτερων συζητήσεων σχετικά με τη δημιουργία της Πεντατεύχου και της Εξατεύχου θεωρήθηκαν και τα σημαντικά για τη σημασία και τη λειτουργία της περιτομής στον αρχαίο Ισραήλ κείμενα, όπως Γεν 34. Έξ 4,24.26 και Ιησ 5,2.8, ως νεώτερα. Από την άλλη πλευρά προκύπτει από βιβλικά καθώς και εξωβιβλικά κείμενα (π.χ. Ιερ 9,24-25 και Ηροδότου, Ιστορίαι ΙΙ, 104) ότι ο Ισραήλ μοιραζόταν το έθιμο της περιτομής μέχρι και την περσική εποχή με μία σειρά από γειτονικούς λαούς. Με βάση αυτές τις σκέψεις το παρόν άρθρο υποστηρίζει ότι σημαντικά σημεία μίας ειδικά ισραηλιτικής θεωρίας για την περιτομή διαμορφώθηκαν για πρώτη φορά κατά την περσική περίοδο.

Martin Leuenberger: Die geschichtstheologische Begründung der Einzigkeit Jhwhs im Kyros-Orakel Jes 45,1–7S. 343–357

Μία ανάλυση της δομής του χρησμού για τον Κύρο στο Ησ 45 καταδεικνύει σε αντίθεση προς μία ισχυρή στη σύγχρονη έρευνα τάση ότι εδώ όπως και σε άλλες προφητείες του Δευτεροησαΐα αποδεικνύεται η μοναδικότητα του Γιαχβέ όχι με βάση μία θεολογία της δημιουργίας αλλά σε αυτήν μίας θεολογίας της ιστορίας και στην προκειμένη περίπτωση με την άνοδο στην εξουσία του Κύρου. Μόνο σε αυτήν τη νοητική βάση μπορούν να εξαχθούν οντολογικά συμπεράσματα, τα οποία καταλήγουν και στην παρουσίαση του Γιαχβέ ως του δημιουργού θεού.

Το νέο τεύχος του ZNW

Στο νέο τεύχος του Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft und die Kunde der älteren Kirche 100:1 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:
  • Wilfried Eisele, "Jesus und Dionysos : göttliche Konkurrenz bei der Hochzeit zu Kana (Joh 2,1-11)", 1-28
  • Friedrich G. Lang, "Neues über Lydia? : zur Deutung von "Purpurhändlerin" in Apg 16,14", 29-44
  • Erwin Ochsenmeier, "Romans 1,20 : knowing God through his acts in history", 45-58
  • Jan Dochhorn, "Röm 7,7 und das zehnte Gebot : ein Beitrag zur Schriftauslegung und zur jüdischen Vorgeschichte des Paulus", 59-77
  • Jens Schröter, "Die Funktion der Herrenmahlsüberlieferungen im 1. Korintherbrief : zugleich ein Beitrag zur Rolle der "Einsetzungsworte" in frühchristlichen Mahltexten", 78-100
  • Peter Nagel, "Das Evangelium des Judas - zwei Jahre später", 101-138

Το νέο τεύχος του JSHJ

Στο νέο τεύχος του Journal for the Study of the Historical Jesus 7:1 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Theodore J. Weeden Sr., "Kenneth Bailey's Theory of Oral Tradition: A Theory Contested by Its Evidence ", 3-43
Στο άρθρο εξετάζεται κριτικά η θεωρία του Kenneth Bailey για την προφορική παράδοση, μία θεωρία την οποία εκείνος ονομάζει "ανεπίσημη προφορική ελεγχόμενη παράδοση". Ο Bailey υποστηρίζει ότι η ανεπίσημη προφορική ελεγχόμενη παράδοση είναι μία προφορική μεθοδολογία που εφαρμόσθηκε ιστορικά στις κοινωνίες της Μέσης Ανατολής με σκοπό να διασώσει και να μεταφέρει με ακρίβεια τα ουσιαστικά, θεμελιώδη στοιχεία, σύμφωνα με τον Bailey, των προφορικών τους παραδόσεων. Ο Bailey θεωρεί ότι η ίδια μεθοδολογία χρησιμοποιήθηκε από το κίνημα του Ιησού από την αρχή μέχρι τουλάχιστον την εποχή του Ιουδαϊκού Πολέμου με σκοπό να διατηρήσει με ακρίβεια και να μεταδώσει με πιστότητα τον ουσιαστικό ιστορικό πυρήνα της ανάμνησης του Ιησού. Ωστόσο στο άρθρο υποστηρίζεται ότι οι μαρτυρίες, τις οποίες παρουσιάζει ο Bailey για να στηρίξει τη θεωρία του, όχι μόνο δεν καταφέρνουν να την στηρίξουν αλλά ουσιαστικά λειτουργούν εναντίον της.

James D.G. Dunn, "Kenneth Bailey's Theory of Oral Tradition: Critiquing Theodore Weeden's Critique", 44-62
Αυτό το άρθρο είναι μία απάντηση στην κριτική του Τheodore Weeden στο προηγούμενο άρθρο όσον αφορά στην περιγραφή της προφορικής παράδοσης που προτείνει ο Kenneth Bailey. O ανεκδοτικός χαρακτήρας των αποδείξεων που προβάλλει ο Bailey για να στηρίξει τη θέση του οπωσδήποτε αφήνει χώρο για κριτική, όμως η κριτική του Weeden έχει ως βασικό μειονέκτημά της ότι χαρακτηρίζεται από αντιπάθεια για την θέση του Bailey. Παρουσιάζει λανθασμένα τις θέσεις του Bailey σε διάφορες περιπτώσεις και μόνιμα παρανοεί τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η προφορική παράδοση, κάτι το οποίο με σαφήνεια παρουσιάζουν τα παραδείγματα του Bailey. H θεωρία του Bailey στην πραγματικότητα παρέχει την καλύτερη εξήγηση από οποιαδήποτε άλλη κυρίαρχη φιλολογική ερμηνεία σχετικά με την ανθεκτική φύση και μορφή της συνοπτικής παράδοσης για τον Ιησού, τον επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα των ίδιων πραγμάτων με διαφορετικό τρόπο.

James G. Crossley, "Writing about the Historical Jesus: Historical Explanation and 'the Big Why Questions', or Antiquarian Empiricism and Victorian Tomes? ", 63-90
Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι οι βιογραφίες του Ιησού χαρακτηρίζονται από εξατομίκευση, αναζήτηση δεδομένων, ερμηνεία και περιγραφή. Αυτή η στάση έρχεται σε αντίθεση προς τους τρόπους με τους οποίους η ιστορική αναπαράσταση ασκήθηκε από άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες και σε αντίθεση προς τους τρόπους με τους οποίους κάποιοι βιογράφοι και ιστορικοί βλέπουν το ρόλο που διαδραματίζει το άτομο μέσα στην ιστορική αλλαγή. Ακόμη και στις περιπτώσεις που γίνεται η προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν οι κοινωνικές επιστήμες στη μελέτη του ιστορικού Ιησού κι όταν το αποτέλεσμα δεν είναι απλά περιγραφικό και ερμηνευτικό, και πάλι η πρόσληψη τέτοιων προσεγγίσεων στην έρευνα τείνει να επικεντρώνεται στο άτομο, το οποίοι προσπαθεί να αναπαραστήσει μέσα στο ιστορικό του περιβάλλον, παρά σε δυνατές μεθοδολογικές αναπτύξεις σχετικά με την ιστορική αλλαγή. Στο άρθρο προτείνονται τρόπο με τους οποίους η περιγραφή του ατόμου και η περιγραφική έμφαση μπορούν να συμπληρωθούν από ένα ευρύτερο πεδίο κοινωνικοϊστορικών αναπαραστάσεων που σκοπό έχουν να εξηγήσουν την ιστορική αλλαγή ή γενικότερα το πώς θα μπορούσαμε να περάσουμε από τον Ιησού στις απαρχές του Χριστιανισμού.