Η ίδρυση της αρχαίας Απάμειας / The Foundation of Ancient Apameia

Η ίδρυση της πόλης από τον Αντίπατρο και τον Κάσσανδρο,
το 320 π.Χ., λεπτομέρεια από το χαμένο ψηφιδωτό
(Φωτο: άγνωστος φωτογράφος, επεξεργ. D. Zielinska)

Ένα ψηφιδωτό που βρέθηκε στην αρχαία Απάμεια και εκλάπη το 2011 φαίνεται πως κρύβει το μυστικό για την ακριβή χρονολόγηση της ίδρυσης της Απάμειας στην αρχαία Συρία. Το ψηφιδωτό μας είναι πλέον γνωστό μόνο από φωτογραφίες που τραβήχτηκαν λίγο πριν την κλοπή κι εξαφάνισή του. Σε μία σκηνή εμφανίζονται οι ιδρυτές της Αντίπατρος και Κάσσανδρος. Ο καθηγητής  Marek T. Olszewski  (Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας) στηρίζεται σε αυτήν την παράσταση και υποστηρίζει ότι η ίδρυση της πόλης πρέπει να έγινε το φθινόπωρο του 320 π.Χ.:

Photos of looted mosaics help pinpoint foundation date of Hellenistic city in Syria

Αρχαιολογική ανακάλυψη στην αρχαία Σερδική / Archaeological discovery in ancient Serdica

Σύμφωνα με δημοσίευμα της The Sofia Globe αρχαιολόγοι έφεραν στο φως μέρος της βόρειας οχύρωσης της αρχαίας Σερδικής (σημερινής Σόφιας). Μεταξύ των ευρημάτων επίσης συγκαταλέγονται διάφορα μικρότερα αντικείμενα που χρονολογούνται στην εποχή του Σεπτίμιου Σευήρου κι αργότερα:

Archaeology: Bulgarian team finds parts of Serdica’s northern fortification walls

In Libris Libertas

H Sarah Bond έχει αναρτήσει ένα εξαιρετικό βοήθημα στο ιστολόγιό της History from Below με έναν εξαντλητικό και χρήσιμο κατάλογο υλικού open access που μπορεί να έχει στη διάθεσή του ο δάσκαλος κι ερευνητής της αρχαιολογίας, αρχαίας ιστορίας και των κλασικών σπουδών. Διαβάστε τον, αξίζει:

In Libris Libertas: Open Access Monographs in Classics, Ancient History, Art History, and Archaeology

Μία δεξαμενή από την εποχή του Πρώτου Ναού / A Cistern in Jerusalem of the First Temple Period

H ιστοσελίδα του Jerusalem Center for Public Affairs φιλοξενεί το άρθρο του Nadav Shragai σχετικά με την ανακάλυψη μίας υπόγειας δεξαμενή νερού στην περιοχή του δυτικού τείχους του Ναού. Πρόκειται για μία αρχαιολογική ανακάλυψη άγνωστη στο ευρύ κοινό, σημαντική όμως, διότι συμπληρώνει τις πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας σχετικά με την υδροδότηση της Ιερουσαλήμ στην εποχή του Πρώτου Ναού. Οι αρχαιολόγοι την συνδέουν με τη σχετική μαρτυρία για δεξαμενές νερού στο Ησα 36. Μέχρι σήμερα η γενική θέση ήταν ότι η πόλη υδροδοτούνταν από τα νερά της Gihon, η ανακάλυψη όμως αυτής της δεξαμενής το 2012 ανατρέπει αυτή την εικόνα.

The Forgotten Discovery: A First Temple Era Water Cistern near the Temple Mount in Jerusalem

Γυναίκες και βία στη Βίβλο / Women and violence in the Bible

Στην ηλεκτρονική σελίδα αναφοράς Bible Odyssey η Tamara Cohn Eskenazi εξετάζει τον τρόπο που η Παλαιά Διαθήκη αντιμετωπίζει τη βία των γυναικών. Το άρθρο συνοδεύεται από χρήσιμα συμπληρωματικά κείμενα που φιλοξενούνται επίσης στην ίδια ιστοσελίδα:

Women and Violence in the Hebrew Bible 

Tisha B’Av και οι καταστροφές του Ισραήλ / Tisha B’Av and Israel's calamities

Η Gili Kugler (Πανεπιστήμιο του Sydney) συζητά με αφορμή την αυριανή ιουδαϊκή εορτή πένθους Tisha B’Av τον τρόπο που αντιμετώπισε ο αρχαίος Ισραήλ τις καταστροφές από τους κατά καιρούς εχθρούς του:

The additional tragedy of Tisha B’Av

Ένα νέο άρθρο στο τρέχον τεύχος του JHS / A new article in the current issue of JHS

Journal of Hebrew Scriptures 19 (2019)

Daniel Pioske, "The 'High Court' of Ancient Israel’s Past: Archaeology, Texts, and the Question of Priority"

Παπυρολογία: μια μεταποικιακή οπτική / Papyrology: a postcolonial view

Ο λέκτορας της Παπυρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κάιρο Usama Gad δημοσιεύει κάποιες σκέψεις για το μέλλον της παπυρολογίας, το αποικιακό ευρωκεντρικό παρελθόν της και τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει στον 21ο αιώνα. Μολονότι μία παρόμοια συζήτηση έχει αρχίσει και στο χώρο των βιβλικών σπουδών, είναι ανάγκη, νομίζω, να ενταθεί.

Decolonizing the Troubled Archive of Egyptian Papyri

Θρηνώντας ένα νεκρό παιδί / Mourning a Dead Child

Στην εξαιρετική ιστοσελίδα Papyrus Stories διαβάστε το άρθρο του JCromwell για το θάνατο των παιδιών και το προσδόκιμο ζωής στην Αίγυπτο της ύστερης αρχαιότητας:

“I could not alleviate her mother’s grief”: On the loss of children

H εκλογή στην Παλαιά Διαθήκη / Election in the Hebrew Bible

Η έννοια της εκλογής κατέχει κεντρική θέση στη θεολογική σκέψη του αρχαίου Ιουδαϊσμού και Χριστιανισμού. Ο Joel S. Kaminsky συζητά τη σημασία και τη θέση αυτής της ιδέας μέσα στην εβραϊκή Βίβλο:

Election in the Hebrew Bible

Σταύρωση και σταυροί στην αρχαιότητα / Crucifixion and crosses in antiquity

Ο γνωστός αρχαιολόγος Joe Zias συζητά τα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν συνδεθεί με την θανατική ποινή της σταύρωσης κατά την αρχαιότητα καθώς και για το σχήμα των σταυρών που χρησιμοποιούνταν κατά την επιβολή της:

"Crosses and Crucifixions, Misunderstood and Misinterpreted -a guide for/to the perplexed"

Δύο ενδιαφέροντα αρχαιολογικά ευρήματα / Two interesting archaeological findings

Η γυναικεία ταφή (1ος αι. π.Χ.) στη Μαυροπηγή Κοζάνης (Φωτο:
ΕΘΝΟΣ)

Σύμφωνα με χτεσινά δημοσιεύματα αρχαιολογική ομάδα εντόπισε ένα γυναικείο τάφο του 1ου αι. π.Χ. στο χωριό Μαυροπηγή Κοζάνης. Ο τάφος ήταν ασύλητος. Η νεκρή ήταν ξαπλωμένη σε χάλκινο κρεβάτι που βρέθηκε σε εξαιρετική κατάσταση, στολισμένη με κοσμήματα και ένα χρυσό φύλλο στο στόμα: 

H νέα προτομή του Μ. Αλεξάνδρου (φωτο: Αγγελική
Κοτταρίδη)

"Σπουδαίο αρχαιολογικό εύρημα στην Κοζάνη: Χάλκινη νεκρική κλίνη" (ΕΘΝΟΣ)
"Κοζάνη : Η «πλούσια» νεκρή της Μαυροπηγής - Σπάνια στον ελλαδικό χώρο η χάλκινη νεκρική κλίνη που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη" (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)

"Tomb dating to 1st century BC found intact in Kozani" (e-Kathimerini)

To δεύτερο επίσης τυχαίο εύρημα προέρχεται από τη Βεργίνα. Σύμφωνα με ανάρτηση της εφόρου αρχαιοτήτων Αγγελικής Κοτταρίδη εντοπίστηκε στην αποθήκη του Αρχαιολογικού Μουσείου της Βέροιας μία προτομή του Μ. Αλεξάνδρου, ξεχασμένη εδώ και χρόνια. Η κεφαλή είχε χρησιμοποιηθεί παλαιότερα, κατά το 18ο/19ο αι., ως οικοδομικό υλικό σε οικία, εντοπίστηκε από αρχαιολόγους και μεταφέρθηκε στις αποθήκες του μουσείου, όπου όμως ξεχάστηκε. Χρονολογείται στο 2ο αι. π.Χ.:

"Βέροια: Στο φως άγνωστο υστεροελληνιστικό πορτρέτο του Μεγάλου Αλεξάνδρου" (ΕΘΝΟΣ)

"'Lost' Statue of Alexander the Great (Minus the Nose) Turns Up in Museum Warehouse" (livescience)

Ο Χρυσόστομος και η παράθεση του βιβλικού κειμένου / John Chrysostom's biblical citations

Στην ιστοσελίδα Evangelical Textual Criticism φιλοξενείται το άρθρο του Peter Montoro υποψήφιου διδάκτορα του Πανεπιστημίου του Birmingham σχετικά με τα βιβλικά παραθέματα στο υπόμνημα της προς Ρωμαίους του Ιωάννου Χρυσοστόμου. Ο Montoro εξετάζει την περίπτωση της ερμηνείας του Ρωμ 8 και συγκρίνει το κείμενο που παρατίθεται σε 8 χφφ του έργου του Χρυσοστόμου. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι παραλλαγές που εντοπίζει επαναλαμβάνουν τις παραλλαγές του κειμένου που γνωρίζουμε κι από τη χειρόγραφη παράδοση της ίδιας της προς Ρωμαίους. Επιπλέον, ενώ το Textus Receptus και η ΝΑ28 διαφέρουν μεταξύ τους όσον αφορά το Ρωμ 8 μόνο 18 φορές (4 από αυτές είναι θέμα ορθογραφίας), τα χφφ του χρυσοστομικού κειμένου στο συγκεκριμένο κεφάλαιο παρουσιάζουν τουλάχιστον 22 φορές. Αυτή η αστάθεια είναι σημαντική και θέτει το ερώτημα ποιες από αυτές τις γραφές μπορούν να χρονολογηθούν ή να τοποθετηθούν στο γεωγραφικό χώρο ώστε να αποτελέσουν χρήσιμο υλικό για την κριτική έκδοση. 

"Montoro: The Instability of Chrysostom’s Romans Text"

Ιώσηπος, Μκ 13 και μεσσιανισμός / Josephus, Mk 13, and Messianism

Στην ιστοσελίδα The Syndicate συνεχίζεται το διαδικτυακό συμπόσιο με αφορμή το νέο βιβλίο του Matthew Novenson, The Grammar of Messianism. Η Paula Friedriksen συζητά τη μαρτυρία του Ιωσήπου για τους μεσσίες του Ιουδαϊσμού της εποχής της Καινής Διαθήκης και προτείνει ένα συνδυασμό αυτής της μαρτυρίας με εκείνη του Μκ 13. Διαβάστε το άρθρο της και την απάντηση του Novenson: 

"Lost in Translation: Matthew Novenson on Josephus’s Missing Messiahs"  (Paula Friedriksen)

"Response" (Matthew Novenson)

Τα διακοσμημένα πρωτογράμματα στα ελληνικά χειρόγραφα / Decorated letters in Greek manuscripts

Διαβάστε το πολύ κατατοπιστικό άρθρο των Leigh Ann Thompson και Andrew J. Patton για τους διάφορους τύπους διακοσμημένων πρωτογραμμάτων, που χρησιμεύουν ως "εκθέσεις" στα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα:

From the Library: Decorated Letters in Greek New Testament Manuscripts

Ένα νέο βιβλίο για την αρχαία προφητεία / A new book on ancient prophecy

Στην ιστοσελίδα Ancient Jew Review διαβάστε την παρουσίαση από τον William Kelly του πρόσφατου βιβλίου του Martti Nissinen, για την αρχαία προφητεία στην αρχαία Ελλάδα, στην αρχαία Εγγύς Ανατολή και στη Βίβλο: 

Ancient Prophecy: Near Eastern, Biblical, and Greek Perspectives

Νέα ψηφιδωτά από τη συναγωγή της Huqoq / New mosaics from Huqoq synagogue

Λεπτομέρεια από την παράσταση της ιστορίας της Αϊλείμ (Φωτο:
im Haberman, άδεια: UNC-Chapel Hill)

Οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις από τη συναγωγή της Huqoq εξακολουθούν να μας εντυπωσιάζουν. Το μεγάλο μωσαϊκό αποκαλύπτει χρόνο με το χρόνο τα μυστικά του· εντυπωσιακές αναπαραστάσεις βιβλικών ιστοριών και της ιστορίας του Ισραήλ. Δύο ακόμη σκηνές ήρθαν στο φως από την ομάδα του UNC-Chapel Hill με επικεφαλής τη γνωστή αρχαιολόγο Jodi Magness: μία αναπαράσταση της ιστορίας της Αϊλείμ (Έξοδος 15,27· Αριθμοί 33,9), από την πορεία των Ισραηλιτών στην έρημο (βλ. λεπτομέρεια στη φωτο) και τα θηρία του βιβλίου του Δανιήλ. 

Οι παραστάσεις του μωσαϊκού αποτελούν αναμφισβήτητα ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα ευρήματα στη γη του Ισραήλ κατά τα τελευταία χρόνια· πληροφορούν όχι μόνο για την οικονομική άνεση και τις καλλιτεχνικές προτιμήσεις των μελών της συγκεκριμένης λατρευτικής κοινότητας. Είναι, ταυτόχρονα, εξαιρετικά δείγματα πρόσληψης των βιβλικών ιστοριών και μαρτυρούν εμμέσως για τα ενδιαφέροντα και τις προσδοκίες των ανθρώπων αυτής της συναγωγής 1600 πριν:

First artistic depiction of little known Exodus story uncovered in Galilee

Ένα νέο άρθρο στο τρέχον τεύχος του OpenTheology / A new text-critical article in Open Theology

Open Theology 5:1 (2019)

Saskia Dirkse / Patrick Andrist  / Martin Wallraff, "Structural Visualization of Manuscripts (StruViMan): Principles, Methods, Prospects," 249-258

Στο τρέχον τεύχος του ZAC / In the current issue of ZAC

Zeitschrift für antikes Christentum 23:2 (2019)

Discussion

• Mark Edwards, "Origen in Paradise: A Response to Peter Martens," 163-185 (abstract)
• Peter W. Martens, "Response to Edwards," 186-200 (abstract)

Articles

• Jonathon Lookadoo, "Ignatius of Antioch and Scripture," 201-227 (abstract)
• Carl Johan Berglund, "Heracleon and the Seven Categories of Exegetical Opponents in Origen’s Commentary on the Gospel of John," 228-251 (abstract)
• Maria Munkholt Christensen / Peter Gemeinhardt, "Holy Women and Men as Teachers in Late Antique Christianity," 288-328 (abstract)

Στο τρέχον τεύχος του JQR / In the curent issue of JQR

Jewish Quarterly Review 109:3 (2019)

• Alexandra Zirkle, "Heinrich Graetz and the Exegetical Contours of Modern Jewish History," 360-383 (abstract)
• Ismar Schorsch, "In the Shadow of Wellhausen: Heinrich Graetz as a Biblical Critic," 384-405 (abstract)
• Stefan Schorch, "Abraham Shalom Yahuda's Contribution to Samaritan Studies as Wissenschaft des Judentums," 452-457 (abstract)

Η ανακάλυψη ενός διοικητικού κτιρίου στο Πηλούσιο της Αιγύπτου / The Discovery of an Administrative Building in Pelusium of Egypt

Αρχαιολόγοι που εργάζονται στην ανασκαφή του αρχαίου Πηλούσιο έφεραν στο φως ένα μεγάλο δημόσιο κτίριο της ελληνορωμαϊκής περιόδου, το οποίο μάλλον λειτουργούσε μάλλον ως η έδρα της βουλής της πόλης. Πρόκειται για ένα κτίριο 2.500 τ.μ. με την κύρια είσοδό του από την κεντρική οδό της αρχαίας πόλης:

"Egypt unveils Graeco-Roman era building in North Sinai" (Archaeology News Network)

"Remains of Graeco-Roman Senate building uncovered in North Sinai" (Egypt Independent)

Στο τρέχον τεύχος του SCH / In the current issue of SCH

Studies in Church History 55 (2019)

Morwenna Ludlow - Sophie Lunn-Rockliffe, "Education and Pleasure in the Early Church: Perspectives from East and West," 6-34 (abstract)

Τα εντυπωσιακά ναυάγια στη Λέβιθα / The Impressive Shipwrecks of Levitha

Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται σήμερα στον ηλεκτρονικό τύπο η αρχαιολογική έρευνα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στη νήσο Λέβιθα κατά το τρέχον έτος έφερε στο φως εντυπωσιακά ευρήματα. Πρόκειται για 5 ναυάγια, που χρονολογούνται από την αρχαϊκή περίοδο (6ο αι.) και μέχρι τα παλαιοχριστιανικά χρόνια με τα περισσότερα από αυτά να προέρχονται από την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο.  Ανάμεσα στα σημαντικά ευρήματα που αναφέρονται στα δημοσιεύματα συγκαταλέγονται ένας γρανιτένιος στύπος άγκυρας από το ναυάγιο του 6ου αι. π.Χ. βάρους 400 κιλών, ο μεγαλύτερος που έχει βρεθεί ως τώρα στο Αιγαίο κι ένα ναυάγιο με φορτίο αμφορέων από Αιγαίο, Φοινίκη και Καρχηδόνα που χρονολογείται στα μ. 3ου αι. π.Χ.

Η Λέβιθα (αρχ. Λέβινθος) αποτελεί το ανατολικότερο μίας συστάδας τεσσάρων απομονωμένων νησιών (Λέβιθα, Μαυριά, Γλάρος και Κίναρος) στο θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ των Κυκλάδων  και των Δωδεκανήσων, μεταξύ Λέρου και Αμοργού.

Τα ευρήματα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για τις εμπορικές και ναυτικές δραστηριότητες στο κομμάτι αυτό της Μεσογείου κατά την ελληνορωμαϊκή περίοδο: 

"Σημαντικά ευρήματα από την ενάλια αρχαιολογική έρευνα στη νήσο Λέβιθα" (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)

"Amazing archaeological discovery of 6th century BC anchor in Aegean Sea points to colossal ship" (PROTO THEMA)

Το τρέχον τεύχος του Neotestamentica / The current issue of Neotestamentica

Neotestamentica 53:1 (2019)

• Philip la G. du Toit, "Was Paul a Christian?" 1-29 (abstract)
• Jonathon Lookadoo, "Categories, Relationships and Imitation in the Household Codes of 1 Clement, Ignatius and Polycarp: A Comparison with Household Codes in the Pauline Corpus," 31-52 (abstract)
• Stephen H. Smith, " 'He Appeared to Peter': Reconsidering the Hallucination Hypothesis," 53-78 (abstract)
• Juraj Feník, "Children as Gift in the Gospel of Luke," 79-100 (abstract)
• Kingsley Ikechukwu Uwaegbute, "A Social-Scientific Reading of Luke 4:16–19 and the Problem of Ethnic Minorities in Nigeria," 101-121 (abstract)
• J. Gertrud Tönsing, "Scolding the 'Wicked, Lazy' Servant; Is the Master God?: A Redaction-Critical Study of Matthew 25:14–30 and Luke 19:11–27," 123-147 (abstract)
• Holger Szesnat, "The Non-Canonical Version of the Story of Entrusted Money in Nicetas of Heraclea's Catena in Lucam: Revisiting Text and Manuscripts," 149-174 (abstract)
• Gesila Nneka Uzukwu, "The Mission and Function of ὁ παράκλητος in Johannine Literature vis-à-vis Nigerian Pentecostal/Charismatic Beliefs and Teachings on ὁ παράκλητος," 175-192 (abstract)

Η επιγραφή της Ναζαρέτ / The Nazareth inscription

Ο Clint Burnett παρουσιάζει τη γνωστή επιγραφή της Ναζαρέτ σε μία μαγνητοσκοπημένη ραδιοφωνική μετάδοση (podcast) στη σελίδα του Biblepigraphy. Η μετάδοση συνοδεύεται από φωτογραφία της επιγραφής, βιβλιογραφική πληροφόρηση και το κείμενο της επιγραφής. Πρόκειται για μία εξαιρετικά σημαντική επιγραφή, η οποία συνδέθηκε από διάφορους ειδικούς με το γεγονός της ανάστασης και την εμφάνιση του Χριστιανισμού στην Παλαιστίνη. Ο Burnett παρουσιάζει τα βασικά ζητήματα της επιγραφής, τις κύριες θέσεις στην έρευνα και προτείνει ως τόπο προέλευσης της επιγραφής κάποια πόλη της αρχαίας Δεκαπόλεως αποσυνδέοντας έτσι την επιγραφή από το γεγονός της ανάστασης του Ιησού:

"Inscriptional Proof of Jesus's Empty Tomb?"

[Α.Τ.: για όσους ενδιαφέρονται για μία αναλυτική παρουσίαση της ιστορίας της έρευνας σχετικά με την επιγραφή, παραπέμπω σε ένα παλαιότερο άρθρο μου, “The Nazareth Inscription: A Controversial Piece of Palestinian Epigraphy (1930-1999),” Tekmeria 6 (2001): 70-122. Βλ. επίσης το εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο του Kyle Harper στη Los Angeles Review of Books (Νοέμβριος 2018). Η επιγραφή παραμένει αναμφίβολα ένας δύσκολος γρίφος, ο οποίος γίνεται ακόμη δυσκολότερος εξαιτίας της δυσκολίας να χρονολογηθεί αλλά και να εξακριβωθεί ο τόπος προέλευσής της].