Μνήμη, προφορικότητα και παράδοση

Την Τετάρτη 17.12.2008 ο Mark Goodacre ανάρτησε στο ιστολόγιό του μία πολύ ενδιαφέρουσα απάντηση στις παλαιότερες αναρτήσεις της April DeConick σχετικά με την προφορικότητα και την παράδοση και έναν κριτικό σχολιασμό της τελευταίας σύντομης μελέτης της "Human Memory and the Sayings of Jesus" στο έργο του Tom Thatcher (εκδ.), Jesus, the Voice and the Text: Beyond The Oral and Written Gospel (Waco: Baylor University Press, 2008): 135-80. Ανάμεσα σε αυτά που τονίζει περισσότερο από παλαιότερες ανάλογες μελέτες είναι η διαπίστωση ότι "the synoptic problem is mainly a problem of literary dependence" (σσ. 178-9). Ωστόσο το ενδιαφέρον της συγγραφέως δεν επικεντρώνεται τόσο στο συνοπτικό πρόβλημα όσο στις προ-συνοπτικές παραδόσεις και ειδικότερα στο ερώτημα πώς η μνήμη λειτούργησε στη μεταβίβαση αυτών των παραδόσεων. Ο Goodacre εκφράζει τις αμφιβολίες του για το κατά πόσο πειράματα μνήμης, όπως αυτά που χρησιμοποίησε στη μελέτη της η DeConick μπορούν να δώσουν μιαν απάντηση για τη σχέση μνήμης και αρχαίων χριστιανικών παραδόσεων.

Οι λόγοι τους οποίους επικαλείται ο Goodacre είναι οι εξής:

1) Η δυσκολία μεταφοράς σημερινών πορισμάτων σε παλαιότερες εποχές. Ο τρόπος που έχει εκπαιδευτεί η μνήμη των σημερινών σπουδαστών (με τους οποίους έγινε το πείραμα της DeConick) είναι διαφορετικός από εκείνων των ανθρώπων της αρχαιότητας.

2) Δυσκολίες σχετικά με το στήσιμο του πειράματος. Δεν είμαστε σε θέση σήμερα να δημιουργήσουμε τις συνθήκες μέσα στις οποίες οι αρχαίοι συγγραφείς και ειδικότερα οι ευαγγελιστές δούλεψαν.

3) Πειράματα βασισμένα σε κείμενα. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε για την προσυνοπτική παράδοση η μετάδοσή της ήταν μία δυναμική διαδικασία, όπου οι πληροφορίες μεταδίδονταν προφορικά κι όχι με βάση ένα γραμμένο κείμενο. Αντίθετα τα σημερινά πειράματα στηρίχθηκαν σε γραπτά κείμενα.

4) Η χρήση άγνωστου υλικού. Η επιλογή άγνωστου υλικού/κειμένων για το συγκεκριμένο πείραμα (EvTh 75.97 Ευαγγέλιο Παιδικής Ηλικίας του Θωμά 10,1-2) έχει ως αποτέλεσμα οι σπουδαστές να έχουν μία απόσταση από το συγκεκριμένο υλικό, που τους μεταδίδεται και στη συνέχεια εκείνοι μεταδίδουν. Στην αρχαία χριστιανική προφορική παράδοση αυτό θα μπορούσε να συμβεί μία μόνο φορά σε κάθε περίπτωση κι από εκεί και πέρα ο κάθε φορέας της συγκεκριμένης παράδοσης μετέδιδε κάτι ήδη γνωστό σε εκείνον.

5) Σύνθεση και δημιουργικότητα. Το ενδιαφέρον του πειράματος για την ακρίβεια στη μετάδοση του μηνύματος αφήνει εκτός το θέμα της δημιουργικότητας και της συνθετικής ικανότητας των συγγραφέων.

Ο Goodacre καταλήγει ωστόσο και με έναν θετικό λόγο. Η χρήση αναλογιών είναι αναγκαία καθώς ο ιστορικός του σήμερα παλεύει να κατανοήσει έναν κόσμο τόσο διαφορετικό από το δικό μας. Είναι αναγκαίο ωστόσο να θυμόμαστε πάντοτε ότι αυτές οι αναλογίες έχουν πάντα τα όριά τους και κάποιες φορές μπορεί να είναι και παραπλανητικές.

Το θέμα της προφορικότητας της παράδοσης είναι ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα και δύσκολα προβλήματα της σύγχρονης έρευνας για τον ιστορικό Ιησού και την σύνταξη των κειμένων της Κ.Δ. Προσωπικά θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο κανείς για όλους τους παραπάνω λόγους -και κυρίως εξαιτίας της αδυναμίας να επαναλάβει τις συνθήκες του παρελθόντος-να κατανοήσει πλήρως τον τρόπο που λειτούργησε η προφορικότητα στις αρχαίες χριστιανικές ομάδες. Το πρόβλημά μου είναι ότι προσπαθούμε να πάμε πίσω χρονικά από το κείμενο, αυτό όμως που έχουμε στη διάθεσή μας είναι το γραπτό κείμενο κι όχι ένα προφορικό και σίγουρα η φύση ενός προφορικού κειμένου είναι διαφορετική από εκείνη του γραπτού. Επίσης τα κείμενα που έχουμε (λόγια, θαύματα κτλ. του Ιησού) σήμερα βρίσκονται μέσα σε μια συγκεκριμένη κειμενική συνάφεια, μέσα στην οποία είναι οργανικά ενταγμένα. Είναι αδύνατο σήμερα να αναπαραστήσουμε την αρχική συνάφειά τους στην προφορική μορφή της παράδοσης (αν και δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι πρόκειται για μία και την ίδια κάθε φορά συνάφεια). Επομένως μολονότι αυτές οι αναλογίες με σημερινές συνθήκες είναι χρήσιμες έχουν όρια και παραμένουν πάντα αναλογίες.

Ένα νέο βιβλίο για την Α΄ Πέτρου

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις της SBL (μαλακό εξώφυλλο) και τις εκδόσεις Brill (σκληρό εξώφυλλο) ένα νέο βιβλίο στην Α΄ Πέτρου:

Bonnie Howe, Because You Bear This Name: Conceptual Metaphor and the Moral Meaning of 1 Peter, SBL 2008

ISBN 9781589833838

$49.95 (μαλακό εξώφυλλο)

Περίληψη εκδοτικού οίκου

Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η εννοιολογική μεταφορά, η οποία στηρίζεται στην ενταγμένη μέσα στο ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο ανθρώπινη εμπειρία, καθιστά δυνατή μία συζήτηση για την ηθική μεταξύ των συγγραφέων της Κ.Δ. και των σημερινών αναγνωστών της Κ.Δ. Το βιβλίο επικεντρώνεται σε τρία σημεία: εξηγεί γιατί ο παραδοσιακός τρόπος κατανόησης της μεταφοράς είναι ανεπαρκής, εισάγει τη θεωρία για την εννοιολογική μεταφορά και τη μεθοδολογία της και χρησιμοποιεί αυτές τις μεθόδους για να αναλύσει την πολιτισμική λογική, το ηθικό περιεχόμενο και τις πρακτικές ηθικές προεκτάσεις στην Α΄ Πέτρου.

Ένα σπάνιο μισό shekel βρέθηκε στην Παλαιστίνη

Ένα σπάνιο μισό shekel του 66/67 μ.Χ. βρήκε ένας 14χρονος στην Ιερουσαλήμ. Το νόμισμα συνδέεται άμεσα με το Ναό των Ιεροσολύμων και κόπηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης εξέγερσης εναντίον των Ρωμαίων. Στη μπροστινή πλευρά φέρει διακόμηση με τρία ρόδια και την εβραϊκή επιγραφή "ιερά Ιερουσαλήμ". Στην πίσω πλευρά φέρει την επιγραφή "μισό shekel". Τέτοια νομίσματα χρησιμοποιούνταν στην καταβολή του φόρου του Ναού . Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Dr. Gabriel Barkay μάλλον είχε κοπεί με εντολή των αρχών του Ναού. Το εύρημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό γι' αυτόν το λόγο. Παρόμοια νομίσματα έχουν βρεθεί στην Ιερουσαλήμ και στη Masada, αν και είναι ιδιαίτερα σπάνια. Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα από την ίδια περιοχή είναι ένα νόμισμα κοπής 175-163 π.Χ. επί βασιλείας Αντιόχου Δ΄ Επιφανούς. Για να διαβάσετε το σχετικό με τα ευρήματα άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για την Β΄ Αποκάλυψη Βαρούχ

Από τον εκδοτικό οίκο Brill κυκλοφόρησε ένα νέο βιβλίο για τον τρόπο που αντιμετωπίζει η Β΄Αποκάλυψη Βαρούχ την ιδέα της γης του Ισραήλ:

Liv Ingeborg Lied, The Other Lands of Israel Imaginations of the Land in 2 Baruch, (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 129), Brill 2008

ISBN: 978 90 04 16556 4

€ 119.00

Περίληψη εκδοτικού οίκου

Σύμφωνα με την εκτίμηση που κυριαρχεί στη σύγχρονη έρευνα η αποκάλυψη Β΄ Βαρούχ, η οποία συντάχθηκε μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ, είτε απέρριπτε την ιδέα της γης του Ισραήλ ως τόπου σωτηρίας είτε την θεωρούσε ελάσσονος σημασίας. Με τη βοήθεια της κριτικής θεωρίας του χώρου (Critical Spatial Theory) ο συγγραφέας εξετάζει τις προϋποθέσεις πίσω από αυτή την εκτίμηση της σύγχρονης έρευνας λαμβάνοντας υπόψη την επιστημολογία του χώρου και συζητά την αντίληψη της γης της επαγγελίας ως μία ευρεία σωτηριολογική κατηγορία. Το αποτέλεσμα είναι μία νέα εικόνα της ζωντάνιας αυτού του θέματος της γης της επαγγελίας κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και μία νέα προοπτική της αντίληψης του χώρου στην Β΄ Βαρούχ.

Άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο Scriptura (Stellenbosch)

Στο νοτιοαφρικανικό περιοδικό Scriptura (Stellenbosch) 3 (96) (2007) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Alec Basson, "Metaphorical explorations of the heart (lev/levav) in the Old Testament : a few remarks", 310-315
• Hendrik L. Bosman, "Remembering Moses as a model of Israelite and early Jewish identity", 326-333
• Markus Cromhout, "Covenantal nomism as a 'symbolic universe'", 348-371
• Jacobus W. Gericke, "Yahwism and projection : an a/theological perspective on polymorphism in the Old Testament", 407-424
• Douglas G. Lawrie, "Figuring it and figuring it out : the historical imagination at work in and on Judges 19-21", 425-440
• Jeremy Punt, "Subverting Sarah in the New Testament : Galatians 4 and 1 Peter 3", 453-468
• Cornelia Roux, "Hermeneutics and religion teaching and learning in the context of social constructivism", 469-485
• Eben Scheffler, "Oorlog in die wêreld van die Ou Testament : verskeie perspektiewe", 486-500

Πρόσφατα άρθρα στο Journal of Hebrew Scriptures

Από το ιστολόγιο PaleoJudaica πληροφορούμαστε για την ανάρτηση δύο άρθρων στην ιστοσελίδα του περιοδικού Journal of Hebrew Scriptures 8 (2008), άρθρα 23 και 24 (στο άρθρο 25 παραπέμψαμε σε παλαιότερη ανάρτησή μας):

Shaaraim Nadav Na'aman, "The Gateway To The Kingdom Of Judah"

Το άρθρο πραγματεύεται το θέμα γεωγραφικού εντοπισμού της πόλης Shaaraim, η οποία αναφέρεται στα Ιησ 15,36 και 1 Σαμ 17,52. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η πόλη πρέπει να βρισκόταν στο δρόμο που οδηγούσε από την κοιλάδα του Ελά στην πόλη Γαθ.

Andrew E. Steinmann, "Letters of Kings about Votive Offerings, The God of Israel and the Aramaic Document in Ezra 4:8–6:18"

Μετά από συζήτηση των προηγούμενων θέσεων για το Έσδρα 4,8-6,18 ο συγγραφέας καταλήγει ότι πρόκειται για ένα καθαρά λογοτεχνικό δημιούργημα, ένα κείμενο που σκοπό έχει να πείσει τον αναγνώστη ότι οι κάτοικοι της Ιουδαίας είχαν το δικαίωμα να κτίσουν στην Ιερουσαλήμ. Η συμπερίληψη αυτού του αραμαϊκού κειμένου στο βιβλίο του Έσδρα είναι ο τρόπος του συγγραφέα να δηλώσει πως ακόμη και κάτω από ξένη κυριαρχία οι κάτοικοι της Ιουδαίας θα ευημερήσουν, γιατί ο Θεός τους έχει τον έλεγχο των γεγονότων που παρουσιάζονται στην αφήγηση και μιλά μέσω φιλικών προς τους Ιουδαίους συγγραφείς έστω και σε ξένη γλώσσα.

Περιλήψεις εισηγήσεων από την τελευταία συνάντηση της SBL

Στο ιστολόγιο Evangelical Textual Criticism έχουν αναρτηθεί οι περιλήψεις από μία μεγάλη σειρά συνεδριών της συνάντησης της SBL το Νοέμβριο 2008. Για να τις δείτε, πατήστε εδώ.

Αφιέρωμα στην επί του όρους ομιλία στο περιοδικό Studies in Christian Ethics

To νέο τεύχος Studies in Christian Ethics 22:1 (2009) είαι αφιερωμένο στην επί του όρους ομιλία:

• Susan Frank Parsons, "Usus Gratiae: How Am I to Hear the Sermon on the Mount?", 7-20
• Oliver O'Donovan, "Prayer and Morality in the Sermon on the Mount", 21-33
• Jennifer A. Herdt, "Rain on the Just and the Unjust: the Challenge of Indiscriminate Divine Love", 34-47
• John Battle, "The Sermon on the Mount and Political Ethics", 48-56
• Glen H. Stassen, "The Sermon on the Mount as Realistic Disclosure of Solid Ground", 57-75
• Richard Bauckham, "Reading the Sermon on the Mount in an Age of Ecological Catastrophe", 76-88

Ένα νέο περιοδικό: Sacra Scripta

Από το ιστολόγιο του Mark Goodacre, NTGateway, πληροφορούμαστε την έκδοση ενός νέου περιοδικού βιβλικού περιεχομένου στη Ρουμανία.

Παραθέτουμε την ανακοίνωση, όπως την έστειλε ο Ulrich Luz:

Sacra Scripta

the new Romanian journal for Biblical Studies

edited by the Centre for Biblical Studies of Babes Bolyai Universität Cluj-Napoca

Executive editor: Korinna Zamfir

Editorial board: Gjörgy Benyik, Ioan Chirilla, Erik Eynikel, Marius Furtuna, Hans Klein, Lehel Lszai, Ulrich Luz, Sorin Martian, Janos Molnar, Tobias Nicklas, Zoltan Olah, Joseph Verheyden

Two issues of ca 120 pages per year.

Articles are accepted in English, German, French and Italian.

Among the authors of the years 2007/08 were Ioan Chirilla, Walter Dietrich, Marco Frenschkowski, Hans Klein, Johannes Klein, Ulrich Luz, Daniel Mihoc, Vasile Mihoc, David Moessner, Tobias Nicklas, Constantin Oancea, Armand Puig y Tarrech, Stelian Tofana, Gerd Theißen, Michael Tilly, Michael Wolter, Korinna Zamfir

Subcriptions: for two issues 35 € incl. postage (in Europe) (for students 20 €)

Subscribers from Eastern European countries get special prices.

Applications for subscriptions to: Anisoara Taut: anisoara_t@yahoo.com

Bank account: Associatia Diatheke, Banca Transilvania, Sucursala Cluj-Napoca, B-dul Eroilor 36. Please add: For "Sacra Scripta". IBAN: RO11BTRL01304205B80615XX

Please support the emerging Romanian Biblical Scholarship through a subscription for your

library!

Τρίτη συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής

Την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2008 και ώρα 18:00 θα λάβει χώρα η τρίτη συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής του Τομέα Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ. Η συνάντηση θα λάβει χώρα στην Αίθουσα Συνεδριάσεων στον 4ο όροφο της Θεολογικής Σχολής.
Ομιλητής θα είναι ο καθηγητής της Καινής Διαθήκης της Ευαγγελικής Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μονάχου Jörg Frey, o οποίος χαίρει διεθνούς αναγνώρισης για τις μελέτες του στην ιωάννεια γραμματεία.

Θέμα της εισήγησής του θα είναι "Η σύγχρονη έρευνα για την ιωάννεια γραμματεία" - "Recent research on the Johannine literature". (Η εισήγηση θα γίνει στα αγγλικά)

Ανεύρεση μίας ιουδαϊκής πόλης της εποχής του Δεύτερου Ναού

Από το ιστολόγιο του Antonio Lombatti πληροφορούμαστε για την ανάρτηση μίας ενδιαφέρουσας είδησης στην ηλεκτρονική σελίδα της Arutz Sheva. Μία ιουδαϊκή πόλη της εποχής του Δεύτερου Ναού εντοπίστηκε στα σύνορα ερήμου της Σαμάρειας. Ανάμεσα στα ευρήματα είναι τα ερείπια ενός mikveh, διάφορα λίθινα εργαλεία και κρυφές αίθουσες. Τα ευρήματα θα παρουσιασθούν στο τέταρτο Frontier and the Desert Conference υπό την αιγίδα του Frontier and the Desert Conference, το οποίο θα λάβει χώρα στις 29/12.

Για να διαβάσετε το άρθρο, πατήστε εδώ.

SBL: συνεδρία για τα graffiti

Στο ιστολόγιο του Ben Witherington έχει αναρτηθεί η περίληψη των εισηγήσεων που διαβάστηκαν στο πλαίσιο του Graffiti Seminar της ετήσιας συνάντησης της SBL στην Boston. Στην αρχή ο Witherington δίνει έναν ορισμό των graffiti:

1) advertisements for politicians or for various sorts of businesses, often for the sex trade or for the sale of property; 2) religious comments of various sorts, usually about and for minority or even illegal religions or philosophies. We can also distinguish between graffiti that is meant to be timely and therefore is not put up in a semi-permanent way (e.g. painting on a wall) and graffiti that is meant to have more of a shelf life (e.g. something inscribed into stucco or even into stone or brick of some sort).

Mια πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι αποτελεί ένα σημαντικό δείκτη αλφαβητισμού (επομένως αυτός είνα υψηλότερος από το 10-15%, όπως συνήθως υπολογίζεται). Ο Witherington κάνει επίσης διάκριση μεταξύ της ικανότητας ανάγνωσης και της ικανότητας γραφής.

Για να διαβάσετε τις περιλήψεις των εισηγήσεων, πατήστε εδώ.

Η εβραϊκή γλώσσα και το βιβλίο του Κουμράν Pesher Habakkuk

Από τον Jim West πληροφορούμαστε για ένα νέο άρθρο στο The Journal of Hebrew Scriptures 8 (2008):

Ian Young, "Late Biblical Hebrew and the Qumran Pesher Habakkuk", άρθρο 25

(πατήστε επάνω στον τίτλο για να βρεθείτε στο άρθρο).

BMCR: ένα νέο βιβλίο για τη νεότητα στη ρωμαϊκή κοινωνία

Στην ιστοσελίδα του BMCR έχει αναρτηθεί η βιβλιοκρισία-βιβλιοπαρουσίαση του συλλογικού τόμου με θέμα τη νεότητα στην αρχαία Ρώμη:

Christian Laes, Johan Strubbe, Jeugd in het Romeinse Rijk: Jonge jaren, wilde haren?. Leuven: Davidsfonds, 2008.

ISBN 978058265272.
EUR 24.95

Για να διαβάσετε τη βιβλιοκρισία, πατήστε εδώ.

Μια παρουσίαση του έργου και της επιστημονικής προσφοράς του W.M.Ramsay

Από το ιστολόγιο BiblicalStudies.org πληροφορούμαστε για την ανάρτηση στο διαδίκτυο μίας σύντομης μελέτης για το έργο και την επιστημονική προσφορά του W.M. Ramsay αρχαιολόγου και ιστορικού (1850-1939). Ο Ramsay, καθηγητής του Παν/μίου Aderbeen έκανε πολλές περιοδείες στη Μ. Ασία, κατέγραψε και δημοσίευσε μία σειρά από επιγραφικά και άλλα μνημεία της περιοχής. Ασχολήθηκε εκτενώς και με θέματα της Κ.Δ. Από τα καλύτερά του έργα, νομίζω, είναι το δίτομο έργο The Cities and Bishoprics of Phrygia και το έργο The Historical Geography of Asia Minor. Γνωστά έργα του είναι επίσης: St Paul the Traveller and the Roman Citizen, The Cities of St Paul , Luke the Physician κ.ά.

W. Ward Gasque, Sir William M. Ramsay: Archaeologist and New Testament Scholar. A Survey of His Contribution to the Study of the New Testament. Grand Rapids: Baker Book House, 1966. pp.95.

Ένα νέο βιβλίο για την εβραϊκή γλώσσα

Από το ιστολόγιο της Ένωσης Θεολόγων ν. Λάρισας πληροφορούμαστε για την επανέκδοση του βιβλίου των Κωνσταντίνου / Δόικου για την εβραϊκή γλώσσα της Παλαιάς Διαθήκης:

Δαμ. Δοϊκου και Μιλτ. Κωνσταντίνου, Στοιχεία Βιβλικής Εβραϊκής Γλώσσας - Ανάλυση της Πεντατεύχου, 2η έκδοση, εκδ. Επίκεντρο 2008

Στο ιστολόγιο διαβάζουμε την περιγραφή των περιεχομένων του βιβλίου:

Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου το έργο είναι δομημένο σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος, που επιγράφεται "Στοιχεία Βιβλικής Εβραϊκής Γλώσσας", επιχειρείται η με συστηματικό τρόπο βαθμιαία εισαγωγή του αναγνώστη σε θεμελιώδη για την κατανόηση της γλώσσας θέματα, ώστε να μπορεί να προσεγγίσει, με τη βοήθεια λεξικού, ένα απλό αφηγηματικό κείμενο.
Το δεύτερο μέρος, που επιγράφεται "Γλωσσική Ανάλυση της Πεντατεύχου", περιλαμβάνει τρία τμήματα. Στο πρώτο παρατίθενται πέντε κείμενα (ένα από κάθε βιβλίο της Πεντατεύχου) με πλήρη γραμματική ανάλυση των λέξεων τους, που θα δώσουν στον αναγνώστη την ευκαιρία για πρακτική εφαρμογή των όσων διδάχτηκε από το πρώτο μέρος του έργου. Ακολουθούν το δεύτερο τμήμα με ένα πλήρες εβραιο-ελ-ληνικό λεξικό της Πεντατεύχου και το τρίτο τμήμα με τρία ευρετήρια που θα διευκολύνουν τον μελετητή να αναζητήσει αντίστροφα, με βάση την ελληνική μετάφραση τους, τις εβραϊκές λέξεις του πρωτοτύπου.

Η γλώσσα της Βίβλου - πρακτικά γλωσσολογικού συνεδρίου

Από το ιστολόγιο ricoblog πληροφορούμαστε για τη δημοσίευση των πρακτικών του πρώτου συνεδρίου του Linguistics Institute of Ancient and Biblical Greek (2006)

Για να τα διαβάσετε, πατήστε εδώ.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το LIABG πατήστε εδώ για να βρεθείτε στη σχετική ιστοσελίδα.

Το νέο τεύχος του Currents in Biblical Research

Στο νέο τεύχος του Currents in Biblical Research 7:2 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Brad E. Kelle, "Hosea 1—3 in Twentieth-Century Scholarship", 179-216

Κατά τον 20ο αιώνα η κριτική έρευνα για το βιβλία του Ωσηέ επικεντρώθηκε κυρίως στη μεταφορά του γάμου στο Ωσ 1-3. Οι ερμηνευτές συχνά θεώρησαν ότι αυτά τα κεφάλαια θέτουν τα βασικά ερμηνευτικά ζητήματα σχετικά με το μήνυμα του προφήτη και του βιβλίου στο σύνολό του μολονότι μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει συμφωνία σχετικά με τα βασικότερα ερμηνευτικά ζητήματα. Στις νεότερες ωστόσο έρευνες σωστά υπήρξε μία τάξη να περάσει κανείς πέρα από τα στενά όρια των κεφ. 1-3. Στο άρθρο εξετάζονται οι βασικές τάσεις στη σύγχρονη έρευνα αυτών των κεφαλαίων με ιδιαίτερη βαρύτητα στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Από τις πρώτες δεκαετίες του 1900 έως και τη δεκαετία του 1980 οι κριτικές μελέτες επικεντρώθηκαν στο βιογραφικό του προφήτη και της οικογένειάς του καθώς και σε θέματα ιστορικής κριτικής και κριτικής των μορφών. Από τη δεκαετία του '30 κι εξής υπήρχε η τάση τα κεφάλαια να κατανοούνται μέσα στο πλαίσιο της λατρείας του Βαάλ στον Ισραήλ κατά τον 8ο αι. Στις αρχές της δεκαετίας του '80 στην έρευνα κυριαρχούν οι φεμινιστικές αναγνώσεις των κεφαλαών. Στα χρόνια που ακολούθησαν στις προηγούμενες αναγνώσεις προστίθεται και η έμφαση στη θεωρία της μεταφοράς καθώς επίσης στις φιλολογικές και ιστορικοκοινωνικές αναλύσεις και στις προσανατολισμένες στο βιβλίο αναγνώσεις. Το δεύτερο μέρος της μελέτης, που θα δημοσιευθεί ως ένα επόμενο άρθρο, θα ασχοληθεί με την ιστορία της έρευνας των κεφ. 4-14.

Bradley L. Crowell, "Postcolonial Studies and the Hebrew Bible", 217-244

Καθώς το επίπεδο των βιβλικών σπουδών γίνεται όλο και περισσότερο πολύπλοκο, οι ερευνητές εντάσσουν σε αυτές μεθόδους και θεωρίες από άλλους ερευνητικούς χώρους. Ένας τέτοιος είναι η μεταποικιακή θεωρία (postcolonian theory), η οποία θέτει στο επίκεντρο το ρόλο των αυτοκρατοριών και τις επιπτώσεις, που αυτές έχουν, στην κοινωνία και στη λογοτεχνία. Στην παρούσα μελέτη εξετάζεται πώς η μεταποικιακή θεωρία συνδυάζεται με τη μελέτη της εβραϊκής Βίβλου. Ερμηνευτές που χρησιμοποιούν αυτήν τη θεωρία στρέφουν την προσοχή τους σε τρία βασικά ζητήματα: στο πώς οι αποικιακές αυτοκρατορίες ερμήνευσαν τη Βίβλο και πώς αντέδρασαν οι ιθαγενείς πληθυσμοί σε αυτήν την ερμηνεία, σε ερμηνείες από πληθυσμούς που βρέθηκαν νωρίτερα κάτω από την κυριαρχία τέτοιων αυτοκρατοριών και στο ρόλο των αυτοκρατοριών και τις αντιδράσεις προς αυτές κατά τη σύνταξη των κειμένων της εβραϊκής Βίβλου.

Dan Batovici , "The Oxford Conference on the Synoptic Problem", 245-271

Κατά τους τελευταίους δύο αιώνες προτάθηκε ένα ευρύ φάσμα λύσεων του συνοπτικού προβλήματος. Μολονότι βρισκόμαστε ακόμη μακριά από μία συμφωνία, υπάρχει μία τάση ένταξης νέων διαστάσεων στη συζήτηση του θέματος : το ευαγγέλιο του Θωμά, η χρήση της Π.Δ. από τους συγγραφείς των συνοπτικών ευαγγελίων ή οι πρόσφατες σπουδές για τα μέσα επικοινωνίας κατά την αρχαιότητα. Στο άρθρο παρουσιάζονται μία σειρά από θέματα, τα οποία παρουσιάσθηκαν στο συνέδριο της Οξφόρδης για το συνοπτικό πρόβλημα, το οποίο έλαβε χώρα το Μάη 2008, τα οποία κινούνται από τη συζήτηση παλαιών και νεότερων λύσεων του συνοπτικού προβλήματος μέχρι τις νεότερες κατευθύνσεις στην έρευνα.

Carol Bakhos, "Recent Trends in the Study of Midrash and Rabbinic Narrative", 272-293

Στο άρθρο παρουσιάζονται κάποιες σημαντικές εξελίξεις στις σπουδές του ραβινικού midrash και τις αφηγηματικές (haggadah) πηγές. Οι νέες αυτές εξελίξεις έχουν τις απαρχές τους στο έργο του Jacob Neusner στις αρχές της δεκαετίας του '70. Το άρθρο εντοπίζει τις εξελίξεις από εκείνο το σημείο κι εξής και μάλιστα στους εξής τομείς: 1) φιλολογική ανάλυση, 2) πολιτισμικές σπουδές και 3) νέος ιστορικισμός. Σε ένα τελευταίο μέρος παρουσιάζονται οι σημαντικότερες εξελίξεις στο έργο κριτικής έκδοσης των ραβινικών κειμένων, το οποίο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.

Οι μαρτυρίες για την Asherah μέσα στη Βίβλο

Από τον Jim West πληροφορούμαστε ότι στο ιστολόγιο Bible and Interpretation έχει αναρτηθεί ένα άρθρο της Judith M. Hadley για την Asherah και τις μαρτυρίες που υπάρχουν γι' αυτήν μέσα στην Π.Δ. Για να βρεθείτε στο σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

Η γνωστική αντίληψη για τον κόσμο

Στο ιστολόγιο Exploring our Matrix ο James McGrath δημοσίευσε ένα σχεδιάγραμμα της γνωστικής κοσμολογίας, όπως αυτή παρουσιάζεται στο γνωστικό κείμενο Περί της αρχής του λόγου από την βιβλιοθήκη του Nag Hammadi. Για να βρεθείτε στη σχετική ανάρτηση κι από εκεί στο σχετικό σχεδιάγραμμα, πατήστε εδώ.

Rezeptionsgeschichte: η Αγία Γραφή κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα

Κυκλοφόρησε ένα νέο βιβλίο για τη χρήση της Αγίας Γραφής στα ερμηνευτικά και λειτουργικά κείμενα του πρώιμου Μεσαίωνα:

Patrizia Carmassi (εκδ.), Präsenz und Verwendung der Heiligen Schrift im christlichen Frühmittelalter: exegetische Literatur und liturgische Texte, [interdisziplinäres Kolloquium vom 6. bis 9. März 2005 in Wolfenbüttel], Wiesbaden : Harrassowitz 2008

ISBN 978-3-447-05800-1

98 ευρώ

• Stephan C. Kessler, "Präsenz und Verwendung der Heiligen Schrift bei Gregor dem Großen : Exegese in der Spannung zwischen Antike und Mittelalter und zwischen Mönchtum und Mystik", 17-31
• Μartin Heinzelmann, "Die Psalmen bei Gregor von Tours", 33-57
• Silvia Cantelli Berarducci, "L'esegesi ai Salmi nel sec. IX : il caso delle edizioni commentate del Salterio", 59-115
• Klaus Zechiel-Eckes, "Politische Exegese und falsches Recht : zu Rezeption und persuasiver Verwendung des Bibeltextes in den pseudoisidorischen Dekretalen", 117-137
• Hedwig Röckelein, "Die Heilige Schrift im Frauenhand", 139-209
• Arnold Angenendt, "Liturgie im Mittelalter", 211-238
• Jean P. Bouhot, "Le choix des lectures liturgiques dans l'église romaine : quelques exemples", 239-249
• Patrizia Carmassi, "Das Lektionar Cod. Guelf. 76 Weiss. : Beispiele liturgischer Verwendung der Heiligen Schrift im frühmittelalterlichen Gallien", 251-298
• Angelus A. Häussling, "Die Bibel in der Liturgie der Tagzeiten", 299-322
• Franz K. Prassl, "Gregorianische Gesänge als klingende Exegese im Kontext der Liturgie", 323-357
• Éric Palazzo, "Exégèse et liturgie dans le haut Moyen ˆAge : l'exemple des autels portatifs", 359-371
• Christoph Winterer, "Das Wolfenbütteler Evangeliar mit den Federzeichnungen (Cod. Guelf. 16.1 Aug. 2°) : ikonographische Vielfalt und Dialogdarstellungen im ottonischen Corvey", 373-404

Σεμινάριο για τις θρησκευτικές και πολιτικές ομάδες της εποχής του Χριστού και η Κ.Δ.

Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο 6/12-7/12 έλαβε χώρα το Blockseminar (εντατικό σεμινάριο) για τις θρησκευτικές και πολιτικές ομάδες της εποχής του Ιησού και την Κ.Δ. στο τμήμα Ορθοδόξου Θεολογίας του Παν/μιου Μονάχου, στο οποίο ήμουν υπεύθυνη από κοινού με τον καθηγητή της Κ.Δ. του Τμήματος κ. Κ. Νικολακόπουλο.

Στο πρώτο μέρος του σεμιναρίου η πρώτη εισήγηση (Artur Zielke) παρουσίασε το ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο στην εποχή του Δεύτερου Ναού. Κεντρικά σημεία ήταν: Αντίοχος Επιφανής και εξελληνισμός της Παλαιστίνης, Μακκαβαίοι, Ασμοναίοι, Ηρώδης και Ρωμαίοι, η διοίκηση της Παλαιστίνης, τα γεγονότα που οδήγησαν στην πρώτη ιουδαϊκή επανάσταση.

Στη συνέχεια έγινε μια σύντομη παρουσίαση από μένα της τυπολογίας της σέκτας, την οποία εισήγαγε ο Bryan Wilson: 1) conversionist, 2) revolutionist, 3) introversionist, 4) manipulationist, 5) thaumaturgical response, 6) reformist, 7) utopist, καθώς και του μοντέλου ταυτότητας, το οποίο παρουσιάσθηκε από τον Tajfel και άλλους.

Μετά παρουσιάσθηκαν στοιχεία σχετικά με τη γένεση, εξέλιξη, θεολογική διδασκαλία, κοινωνική θέση, σχέσεις με τη ρωμαϊκή εξουσία κτλ. των διαφόρων θρησκευτικών και πολιτικών ομάδων και ειδικότερα των Φαρισαίων, Σαδδουκαίων, Εσσαίων, κοινότητας Κουμράν, Ζηλωτών, sicarii, Ηρωδιανών, Σαμαριτών κ.ά. (φοιτητές που παρουσίασαν εργασία: M. Überberg, K. Chalkiadakis, J. Rajak, J. Stojanovic, A. Kroiß, Chr. Moukrioti).

Στη συζήτηση που ακολούθησε έγινε η προσπάθεια να συνδεθούν τα κοινωνικά μοντέλα / τυπολογίες που παρουσιάσθηκαν αρχικά με τις ομάδες αυτές. Προέκυψε ότι κάποιες από αυτές θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως η μία η άλλη περίπτωση σέκτας π.χ. οι Εσσαίοι και το Κουμράν ταιριάζουν περισσότερο στον τύπο του introversionists, οι αποκαλυπτικές ομάδες στους revolutionists, οι πρώτοι χριστιανοί στους conversionists και οι Φαρισαίοι στους reformists. (οι Σαδδουκαίοι δε φαίνεται να ανήκουν σε καμιά από αυτές τις κατηγορίες) Χαρακτηριστικά αυτού του τελευταίου τύπου φαίνεται να έχει και η ομάδα του Ιησού. Με τη βοήθεια του μοντέλου ταυτότητας των μειονοτήτων και της θεωρίας της Mary Douglas περί τελετουργικής καθαρότητας, θέσαμε το ερώτημα, το οποίο απασχόλησε το επόμενο μέρος του σεμιναρίου: μήπως η τόσο έντονη σύγκρουση μεταξύ Ιησού και της ομάδας των Φαρισαίων, όπως αυτή δηλώνεται σε κάποια κείμενα της Κ.Δ. οφείλεται ακριβώς στην ανάγκη της κάθε ομάδας να δηλώσει την ταυτότητά της και να διακριθεί από μία άλλη, με την οποία έχει αρκετά κοινά στοιχεία;

Στο δεύτερο μέρος του σεμιναρίου παρουσιάσθηκαν εργασίες με θέμα τον τρόπο που παρουσιάζονται οι διάφορες παραπάνω ομάδες μέσα στην Κ.Δ. (φοιτητές που παρουσίασαν εργασίες: Μ. Maric, A. Ionice, M. Yokyk). Αυτό που προέκυψε είναι ότι η εικόνα δεν είναι ενιαία σε όλα τα βιβλία της Κ.Δ. και κάποιες φορές και μέσα στο ίδιο βιβλίο. Γενικά ωστόσο εντοπίσθηκαν κάποια βασικά στοιχεία που υποδηλώνουν μία τάση όσον αφορά στον τρόπο παρουσίασης των ομάδων αυτών στα επιμέρους βιβλία, πχ. η αντιπαράθεση στο κατά Ματθαίον του Ιησού με τους Φαρισαίους είναι οξεία, ενώ ο Λουκάς τείνει γενικά να απαλείφει τις αναφορές σε Φαρισαίους, όπου ο Μάρκος και Ματθαίος τους αναφέρουν. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η απουσία των Φαρισαίων από την ιστορία του Πάθους στα συνοπτικά. Θα εμφανισθούν ξανά μετά την ανάσταση. Με τη βοήθεια των συμπερασμάτων του προηγούμενου μέρους έγινε η προσπάθεια να εξηγηθεί η οξύτητα της αντιπαράθεσης σε κάποια κείμενα. Ίσως η οξύτητα οφείλεται σε συγκεκριμένες ιστορικοκοινωνικές συνθήκες που το κάθε κείμενο προϋποθέτει και επομένως η εικόνα δεν είναι ιστορική με την έννοια της αντικειμενικής απόδοσης μίας συγκεκριμένης πραγματικότητας, αλλά συνδέεται με τη ρητορική της αντιπαράθεσης και δήλωσης της ταυτότητας.

Στο τελευταίο μέρος έγινε μία παρουσίαση (N. Savcovic) των τάσεων στον τρόπο κατανόησης του Ιησού στην ιουδαϊκή ακαδημαϊκή έρευνα και την ιουδαϊκή τέχνη (παρουσιάσθηκαν έργα Chagall). Τα συμπεράσματα της παρουσίασης εντάχθηκαν μέσα στο πλαίσιο της σύγχρονης ιστορικοπολιτικής κατάστασης.

Το σεμινάριο τελείωσε με μία επίσκεψη στη συναγωγή του Μονάχου στη Jakobsplatz (από όπου και η φωτογραφία) και συζήτηση εκεί με το ραβίνο. Η συγκεκριμένη κοινότητα ανήκει στις συντηρικές ομάδες του Ιουδαϊσμού. Πολύ ενδιαφέρουσα βρήκα την τοποθέτηση του ραβίνου ότι οι ραβίνοι κατάγονται πνευματικά από τους Φαρισαίους, την υιοθέτηση της πίστης σε ανάστασης (αν και δεν ήταν ακριβώς σαφές ποιο είναι το περιεχόμενό της και η έμφαση ήταν σαφώς στην παρούσα ζωή), οι θέσεις περί γυναικών και μεικτών γάμων κτλ.