Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2008

Βιβλιογραφία για το Nag Hammadi


Κυκλοφόρησε ο τρίτος τόμος της σειράς Βιβλιογραφία Nag Hammadi από τον εκδοτικό οίκο Brill:

David M. Scholer, Nag Hammadi Bibliography 1995-2006, (Nag Hammadi and Manichaean Studies, 65), Brill 2009
ISBN: 978 90 04 17240 1
€ 99.00

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Αυτός είναι ο τρίτος τόμος της εκτενούς και πολύτιμης σειράς Nag Hammadi Bibliography (ο πρώτος τόμος κάλυπτε τη χρονική διάρκεια 1948–1969 και ήταν ο πρώτος στη σειρά Nag Hammadi. Ο δεύτερος κάλυπτε το διάστημα 1970–1994. Αυτός ο τρίτος τόμος ενσωματώνει τα Supplements II/1-II/8 στη βιβλιογραφία, όπως αυτά δημοσιεύθηκαν στο Novum Testamentum 1998–2008, με συμπληρώματα και διορθώσεις. Αυτή η τελευταία ενημερωτική έκδοση περιλαμβάνει 3.063 λήμματα, ενώ οι τρεις τόμοι συνολικά περιέχουν 11.580 λήμματα. Οι σπουδές του Nag Hammadi και του γνωστικισμού εξακολουθούν να έχουν μεγάλη σημασία για τη μελέτη του αρχέγονου Χριστιανισμού και η παρούσα βιβλιογραφία προσφέρει ένα πολύτιμο εργαλείο γι' αυτήν τη μελέτη.

Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2008

Klauck: Die apokryphe Bibel (2)

Στη σειρά των αναρτήσεων των περιλήψεων του νέου βιβλίου του καθ. H.-J. Klauck δημοσιεύουμε σήμερα το πρώτο μέρος του πρώτου κεφαλαίου που είναι αφιερωμένο στο Ευαγγέλιο του Ιούδα.
Για να διαβάσετε την περίληψη στα ελληνικά, πατήστε εδώ.

The summary of and some notes regarding the first part of the first chapter of Klauck's book, which deals with Judas's gospel can be found here.

Ιστορικός Ιησούς: New Quest

Στο ιστολόγιο BiblicalStudies.org.uk έχει δημοσιευθεί ένα άρθρο του Paul Merkley, ο οποίος ασκεί κριτική στη λεγόμενη New Quest για τον ιστορικό Ιησού από την οπτική γωνιά ενός ιστορικού:

Paul Merkley, "New quests for old: one historian's observations on a bad bargain," Canadian Journal of Theology 16.3/4 (1970): 203-218.

Πρόκειται για τη φάση εκείνη στην έρευνα του ιστορικού Ιησού, η οποία εκπροσωπήθηκε από μαθητές κυρίως του R. Bultmann όπως τους E. Käsemann, G. Bornkam, G. Ebeling, E. Fuchs κ.ά. Είναι κυρίως εκπρόσωποι της διαλεκτικής θεολογίας, οι οποίοι προσπάθησαν να συνδέσουν την αποκάλυψη με την ιστορία. Οι θέσεις αυτής της φάσης, όπως τις διαβάζουμε στο βιβλίο των G. Theissen - A. Merz, Der historische Jesus. Ein Lehrbuch (2001), σσ. 26-27, είναι:

1. Το ίδιο το χριστολογικό κήρυγμα μας οδηγεί αναγκαστικά στην αναζήτηση του ιστορικού Ιησού, καθώς αναφέρεται σε μία επίγεια παρουσία του Ιησού και γι' αυτήν κάνουν λόγο τα ευαγγέλια.
2. Μεθοδολογική βάση αποτελεί η βεβαιότητα ότι μπορεί να βρεθεί ένα κριτικά εξακριβωμένο ελάχιστο της "γνήσιας" παράδοσης για τον Ιησού, όταν κανείς απομονώσει ό,τι στην παράδοση για τον Ιησού δε συμφωνεί με τον Ιουδαϊσμό ή τον χριστιανισμό. Πρόκειται για το λέγομενο "κριτήριο της διαφοροποίησης" (Differenzkriterium).
3. Η αναζήτηση ενός σημείου αναφοράς πριν από την ανάσταση του κηρύγματος για τον Χριστό είναι ανεξάρτητη από το εάν ο Ιησούς χρησιμοποίησε για τον εαυτό του χριστολογικούς τίτλους. Αυτή η πεποίθηση του Ιησού δηλώνεται έμμεσα στη συμπεριφορά του και στο κήρυγμά του (υποκρυπτόμενη Χριστολογία -implicit Christology).
4. Η εφαρμογή του κριτηρίου της διαφοροποίησης και η προσπάθεια να εντοπισθεί το κήρυγμα για το Χριστό στο κήρυγμα του Ιησού είχε ως αποτέλεσμα η μορφή του ιστορικού Ιησού να προσεγγίζεται πάντοτε σε αντίθεση προς τον Ιουδαϊσμό.

Η τρίτη αυτή φάση της έρευνας δέχθηκε πολύ μεγάλη κριτική στη συνέχεια και το κριτήριο της διαφοροποίησης τουλάχιστον όσον αφορά στον Ιουδαϊσμό έχει εγκαταλειφθεί.

Νέες ομάδες εργασίας στην EABS και πρόσκληση συμμετοχής

Από το ιστολόγιο Early Christian History πληροφορούμαστε για τις νέες ομάδες εργασίας στο πλαίσιο της European Association of Biblical Studies. Το συνέδριο 2008, στο οποίο συμμετείχα (στις συνεδρίες με θέμα The Use of the Bible for Group Demarcation in the Second Temple Period and Late Antiquity) έλαβε χώρα στη Λισαβώνα και ήταν πραγματικά μια εξαιρετική εμπειρία. Το 2009 το συνέδριο θα λάβει χώρα στο Lincoln της Αγγλίας. Φέτος εκτός από όλες τις άλλες ομάδες εργασίας θα υπάρχουν επίσης οι εξής νέες ομάδες (τις παραθέτουμε, όπως τις βρήκαμε στο παραπάνω ιστολόγιο):

Social History of Modern Biblical Scholarship
ChairsWard Blanton (w.blanton@arts.gla.ac.uk),
James Crossley (james.crossley@shef.ac.uk) and Halvor Moxnes (halvor.moxnes@teologi.uio.no )

Programme
The purpose of this programme is to foster cross-disciplinary and collaborative research into the social history of modern biblical scholarship. A growing number of scholars have pursued such research of late, with the salutary effect of producing self-reflexive histories of the cultural, ideological and political entanglements of biblical studies as an academic discipline.This research programme intends to (a) provoke more professionally trained biblical scholars to examine the social and historical construction of the field in which they practise; and (b) give concentrated visibility to emerging work that defines this trajectory among the sub-divisions of contemporary biblical research. The programme was launched in 2007, with lectures by scholars who have devoted significant energies to this type of intellectual history. All colleagues who are currently carrying out research on this topic or interested in participating in the programme, are cordially invited to contact the chairs.

Sociology and the Bible
Chair
Description
In the light of increasing interest in the use of the social sciences in Biblical Studies this research programme concentrates on the use of sociological theory and method in particular, but expands the role of sociology in Biblical studies to cover a number of distinct, yet related areas of interest. The extension of the role of sociology in Biblical studies is predicated on the notion that since sociology emerges from and seeks to address the rise of modernity, its nature and its possible futures, any use of sociology to understand the ancient social worlds of the Hebrew Bible, Qumran, and the New Testament, involves appreciating the nature of the social realities in which we live and conducting a constant dialogue in which past and present are both needed to be interwoven but also kept separate. The past and present need to be kept separate so as to appreciate both the continuities and the ruptures between modern social forms and social life and social life in the past.
The Research Programme includes:

1. Sociology and Historical Reconstruction: The use of sociology for the analysis of biblical and related (especially Qumranic) texts for the reconstruction of ancient social worlds and processes of social change. Theoretical, methodological and substantive contributions are relevant.
2. Sociologists and the Bible: (a) the work of specific sociologists (e.g. Spencer, Durkheim, Weber and more recent sociologists such as Talcott Parsons, Barrington Moore and Harvey Sacks) and how they themselves sought to make sense of ancient Israel and emergent Christianity, and (b) analysing the texts of these sociologists for the manner in which they directly and indirectly make use of Biblical ideas, themes, tropes and metaphors in their sociological writing. The aim is to contextualise and understand the merits and limitations of their approaches to Biblical history, and to assess their contributions in the light of developments in Biblical studies (based on improved data as well as methodological advances) and in the light of contemporary social theory. A central question involves the extent to which sociologists disenchanted their moral worlds and how this process can be mapped through analysis of their use of the Bible.
3. The Sociology of The Bible in Historical and Contemporary Culture and Society: promoting (a) theoretical and empirical work, grounded in sociological method, concepts and theorisations, on the actual use by specific individuals and groups, especially in contemporary society, of the Bible in their everyday lives, for example in recovering previous ethnographic and survey work by sociologists, theologians and other agencies on individual and social use of the Bible; and (b) advancing methodological debate through field work application of sociological research methodologies and modes of theorising and gaining sociological understanding of the use and abuse of the Bible in various social settings such as kindergartens, schools, churches, Sabbath schools, sports, local and national political arenas.This Research Programme will thus offer a space in which empirical work and its methodological issues can be discussed and presented and seek to raise the profile of such work and encourage further research.

Programme for 2009
In the first instance the research programme will accept papers addressing any of the above themes. It is hoped to create a session in which aspects of the three themes articulated above can come together, under the theme of 'The Bible and the Sociology of Disaster'. Papers are invited that make use of sociological and social science research on the nature of disasters and trauma and their impact on individual and group life to reconsider biblical narratives of natural and political disasters (the defeat in war, the destruction of Israel and Judah, and the exile) and to consider the way in which contemporary sociology of disaster and trauma (e.g. on 9/11, Hurricane Katrina, or the Holocaust) might benefit from or is comparable to, biblical responses.
Paper proposals are invited, to be sent to David Chalcraft

Anthropology and the Bible
Chair
Emanuel Pfoh (epfoh@yahoo.com.ar)

Description
The aim of this unit is to foster ethnographic readings of biblical stories and anthropological perspectives on the archaeology and history of ancient Palestine. Relevant topics for discussion are:
Political and historical anthropology of ancient Palestine (city-states, urbanization, state-formation processes, ethnogenesis)Mediterranean anthropology in biblical narratives (patronage, hospitality,feud, honour and shame, food)Sociology and anthropology of religion and ancient Palestinian cultic and ritual data (aniconism, iconography, burial, cultic places, etc.)
Proposals for papers should be sent by the end of January 2009 to Emanuel Pfoh (epfoh@yahoo.com.ar)

Το βιβλίο του A. Schweitzer για τον ιστορικό Ιησού

Από το ιστολόγιο του Mark Goodacre σε σημερινή ανάρτηση πληροφορούμαστε για την δημοσίευση της αγγλικής μετάφρασης του κλασικού βιβλίου του Albert Schweizer για την έρευνα του ιστορικού Ιησού. Πατώντας στον παρακάτω τίτλο θα βρεθείτε στη σχετική σελίδα:

Albert Schweitzer, The Quest of the Historical Jesus

Πρόσκληση για συμμετοχή σε συνέδριο για τη Γένεση και τη χριστιανική θεολογία

Από το ιστολόγιο T & T Clark πληροφορούμαστε την πρόσκληση για συμμετοχή σε συνέδριο με θέμα τη Γένεση και τη χριστιανική θεολογία.
Παραθέτουμε στη συνέχεια την πρόσκληση:

14-18 July 2009
St Mary’s College, University of St Andrews

The University of St Andrews is pleased to announce its third conference on Scripture and Christian Theology. Since the first conference on the Gospel of John in 2003, the St Andrews conferences have been recognized as one of the most important occasions when biblical scholars and systematic theologians are brought together in conversation about a biblical text. The conferences aim to cut through the megaphone diplomacy or the sheer incomprehension that so often marks attempts to communicate across our disciplines.

We invite you then to join us and some of the best theological and biblical minds in careful and often lively interaction about one of the most theologically generative of biblical books: the book of Genesis. We are now calling for papers that integrate close readings of Genesis with Christian theology. While we are particularly interested in explorations of the dynamic relationship between Genesis and Christian doctrine, we also welcome proposals that combine careful reading of the text of Genesis with theological attention to art, creativity, ecology, ethics, the history of interpretation, or Jewish and Christian dialogue. The call for paper proposals closes on 15 March 2009. Please visit our website for further details or to submit a proposal:

http://www.st-andrews.ac.uk/divinity/rt/conf/genesis09/

Δύο νέα βιβλία του καθ. Μ. Κωνσταντίνου

Από το Ιστολόγιο Θεολόγων Λάρισας έχουμε την πληροφορία για τα δυο νέα βιβλία του καθ. της Π.Δ. της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Μιλτ. Κωνσταντίνου.
Στο πρώτο (ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ. Αποκρυπτογραφώντας την πανανθρώπινη κληρονομιά) είχαμε ήδη αναφερθεί αναλυτικά σε παλαιότερη ανάρτηση (για να τη δείτε, πατήστε εδώ). Από το παραπάνω ιστολόγιο πληροφορούμαστε ότι το βιβλίο παρουσιάσθηκε την Τετάρτη 10/12/2008 σε μία εκδήλωση στο πατάρι του βιβλιοπωλείο ΠΑΙΔΕΙΑ στη Λάρισα, στην οποία συμμετείχε πλήθος κόσμου. Στην εκδήλωση παρουσιάσθηκε το βιβλίο από τους συναδέλφους θεολόγους Ν. Παύλου και Δ. Πανάγου και ακολούθησε συζήτηση με τον καθηγητή κ. Κωνσταντίνου, την οποία συντόνισε ο Θεολόγος-Δημοσιογράφος κ. Χάρης Ανδρεόπουλος.
Στην ίδια ανάρτηση του ιστολογίου διαβάζουμε ότι κυκλοφόρησε ένα ακόμη βιβλίο του καθηγητή κ. Κωνσταντίνου με τον τίτλο Προφητολόγιο (εκδόσεις Βιβλικής Εταιρίας), το οποίο (παραθέτουμε από το ιστολόγιο):
"...περιλαμβάνει μετάφραση και ερμηνεία των περικοπών της Παλαιάς Διαθήκης που αναγιγνώσκονται στις λατρευτικές συνάξεις της Εκκλησίας και έχουν άμεση νοηματική σχέση με την προϊστορία της εν Χριστώ Σωτηρίας ή προαναγγέλλουν την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού. "
Για να διαβάσετε την ανάρτηση στο ιστολόγιο των Θεολόγων Λάρισας, πατήστε εδώ. Ο δεσμός (link) του εν λόγω ιστολογίου προστέθηκε στο μενού "Ενδιαφέροντες ιστότοποι".

Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου 2008

Το νέο τεύχος του Biblica

Αναρτήθηκε στη σελίδα Biblical Studies on the Web το νέο τεύχος του περιοδικού Biblica 89:3 (2008) στο οποίο δημοσιεύονται τα εξής άρθρα (πατώντας στον τίτλο του κάθε άρθρου θα βρεθείτε σε αυτό):

J.M. HUTTON, «'Bethany beyond the Jordan' in Text, Tradition, and Historical Geography» , Vol. 89 (2008) 305-328

U. SCHMIDT, «Zum Paradox vom 'Verlieren' und 'Finden' des Lebens» , Vol. 89 (2008) 329-351

J.G. COOK, «1 Cor 9,5: The Women of the Apostles» , Vol. 89 (2008) 352-368

T. GANZEL, «The Defilement and Desecration of the Temple in Ezekiel» , Vol. 89 (2008) 369-379

P.A. Kruger, «A Woman Will 'Encompass' a Man: On Gender Reversal in Jer 31,22b» , Vol. 89 (2008) 380-388

D.C. TIMMER, «Sectarianism and Soteriology. The Priestly Blessing (Numbers 6,24-26) in the Qumranite Community Rule (1QS)» , Vol. 89 (2008) 389-396

K.L. WONG, «'And Moses raised his hand' in Numbers 20,11» , Vol. 89 (2008) 197-400

D. ALLEN, «Constructing 'Janus-Faced' Exhortations. The Use of Old Testament Narratives in Heb 13,1-8» , Vol. 89 (2008) 401-409

Για να δείτε τα προηγούμενα τεύχη του ίδιου έτους καθώς κι εκείνα παλαιότερων ετών, πατήστε εδώ.

To περιοδικό Tyndale Bulletin 1956-2005 προσβάσιμο στο Διαδίκτυο

Από το ιστολόγιο του Dr. Rod Decker, NT Resources Blog πληροφορούμαστε ότι τα τεύχη του περιοδικού Tyndale Bulletin 1056-2005 είναι προσβάσιμα στο Διαδίκτυο σε μορφή .doc και pdf. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Το νέο τεύχος του BTB

Στο νέο τεύχος του Biblical Theology Bulletin 38:4 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Mark MacVann, "The 'passion' of John the Baptist and Jesus before Pilate : Mark's warnings about kings and governors", 152-157
Ο συγγραφέας συγκρίνει τον τρόπο θυματοποίησης του Ιωάννη του Βαπτιστή και του Ιησού στα χέρια του Ηρώδη και του Πιλάτου. Θέτει δικαιολογημένα το ερώτημα κατά πόσο ένα ιουδαϊκό πλήθος θα ανεχόταν ένα μισητό αξιωματούχο των Ρωμαίων να σκοτώσει έναν Ιουδαίο. Ο Μάρκος όμως παρουσιάζει το χειραγωγημένο και κατευθυνόμενο πλήθος ως τη δικαιολογία για την αναίσχυντη πράξη του Πιλάτου εξευτελισμού του Ιησού όπως η Σαλώμη αποτελεί το πρόσχημα του Ηρώδη για την εκτέλεση του Ιωάννη. Το κατά Μάρκον παρουσιάζει τον Πιλάτο να χρησιμοποιεί το τέχνασμα με την απελευθέρωση του Βαρραβά για να μην απελευθερώσει τον Ιησού και προειδοποιεί έτσι για την τρομακτική κατάπτωση των ιουδαϊκών και ρωμαϊκών αρχών.

Michael H. Crosby, "Why didn't John the Baptist commit himself to Jesus as a disciple?", 158-162
Ήδη στον τίτλο του άρθρου του ο συγγραφέας θέτει ένα πολύ δύσκολο και "ενοχλητικό" ερώτημα. Παραπέμποντας στον όρο pre-understanding (προηγούμενη κατανόηση), ο οποίος αναπτύσσεται στο κείμενο της Pontifical Biblical Commission με τον τίτλο "Interpretation of the Bible in the Church", ο Crosby διερευνά εάν αυτή η προ-κατανόηση (pre-understanding) του μεσσιανικού ρόλου από τον Ιωάννη έπαιξε κάποιο ρόλο στο να μη γίνει μαθητής του Ιησού. Με αφετηρία το αινιγματικό σχόλιο του Ιησού στο Μτ 11,11 ο Crosby καταλήγει ότι ο όρος "ελάχιστος" αναφέρεται στους μαθητές του Ιησού. Ο Ιωάννης δεν υπήρξε ποτέ μαθητής του Ιησού. Ο Crosby υποστηρίζει ότι ο Ιησούς επαινεί την αναζήτηση ζωής του Ιωάννη και αναγνωρίζει αυτήν την προ-κατανόησή του για το Μεσσία, η οποία τον εμποδίζει να κάνει το επόμενο βήμα και να γίνει μαθητής του Ιησού.

Vincent A. Pizzuto, "God has made it plain to them : an indictment of Rome's hermeneutic of homophobia", 163-183
Με αυτό το άρθρο ο συγγραφέας συνεχίζει τις μελέτες του για τις βιβλικές παραδόσεις και το σεξουαλικό προσανατολισμό. Επανεξετάζει τη στάση των σύγχρονων βιβλικών σπουδών, όσον αφορά αυτό το ζήτημα και καταλήγει ότι η ομοφοβία εξακολουθεί να είναι μία κινητήρια δύναμη μέσα στις κοινότητες με βιβλική παράδοση. Εξετάζει με προσοχή τις λέξεις, τις συνάφειες και τις σημασίες κειμένων που παρατίθενται συχνά και τα οποία καταδικάζουν τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις. Αμφισβητεί τη σύνδεσή τους με μία καταδίκη τέτοιων σχέσεων και καταλήγει ότι για αυτήν αιτία είναι περισσότερο η ανθρώπινη και πολιτισμική προκατάληψη κι όχι τα ίδια τα βιβλικά κείμενα.

Ένα νέο άρθρο στο JGChrJ

Στο τεύχος 5 (2008) του περιοδικού Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism αναρτήθηκε το εξής άρθρο (πατώντας στον τίτλο θα βρεθεί στο κείμενο σε pdf):

Stephen J. Bedard, Hellenistic Influence on the Idea of Resurrection in Jewish Apocalyptic Literature

Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2008

Jesus Project: ένα νέο ερευνητικό πρόγραμμα για τον ιστορικό Ιησού

Σε παλαιότερη ανάρτησή μας είχαμε αναφερθεί στη σύσταση μίας ερευνητικής ομάδας και στο ερευνητικό πρόγραμμα Jesus Project με στόχο την έρευνα για τον ιστορικό Ιησού. Η πρώτη συνάντηση αυτής της ομάδας έλαβε χώρα στις 5-7 Δεκεμβρίου στο Amherst, New York.
Αυτό το πρόγραμμα, όπως οι ίδιοι οι εμπνευστές του το περιγράφουν:
"... is an effort by historians, biblical scholars, and theologians to determine what can be reliably recovered about the historical figure of Jesus, his life, his teachings, and his activities, utilizing the highest standards of scientific and scholarly objectivity."
Στη συνάντηση του προηγούμενου Σαββατοκύριακου οι συμμετάσχοντες ερευνητές κατέληξαν στα εξής συμπεράσματα (παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από την ανακοίνωση):
"...a rigorous scientific inquiry was needed, and that the Project would be committed to a position of neutrality towards the sources used as "evidence" for the Jesus tradition. ... All members of the project share a common commitment to the importance of applying scientific methodologies to the sources used to construct the Jesus tradition."
Οι στόχοι που τέθηκαν για τις επόμενες συναντήσεις είναι:
"... a 'consistent' translation of the Gospels, an inquiry into the causes of the canonization of the existing New Testament documents, parallels between Islam and early Christianity in delineating its sacred books, and the need to carve a middle path between what Hoffmann describes as 'Da Vinci Code sensationalism and the truly fascinating story that underlies the history of Christianity.'"

Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο στο 7th Space Interactive, πατήστε επάνω στο όνομα του ιστολογίου. Για την ανάρτηση στο ιστολόγιο PaleoJudaica, πατήστε εδώ.

Βιβλία σχετικά με τις βιβλικές σπουδές διαθέσιμα στο διαδίκτυο

Από το ιστολόγιο Biblical Studies and Technological Tools πληροφορούμαστε για ένα μεγάλο αριθμό βιβλίων σχετικών με τις βιβλικές σπουδές κι εκείνες της αρχαίας Εγγύς Ανατολής, τα οποία είναι προσβάσιμα στο διαδίκτυο. Πατήστε στον παρακάτω τίτλο για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα.

Free Books in Biblical Studies and Related Fields

Ημερίδα προς τιμήν του καθηγητή Joachim Gnilka

Με αφορμή τα 80 χρόνια του καθηγητή Joachim Gnilka οι Καθολικές Σχολές των Παν/μίων Μονάχου και Φρανκφούρτης οργανώνουν την Παρασκευή 12/12/2008 ημερίδα με τον τίτλο "Grösse und Grenze einer historisch orientierten Exegese des Neuen Testaments". H ημερίδα θα λάβει χώρα στο Παν/μιο Μονάχου (Αίθουσα Μ 010)

Πρόγραμμα ημερίδας
10.00-11.15
Χαιρετισμός - Prof.-Dr. Schmeller, Frankfurt a. M.

Prof. Dr. Lothar Wehr (Eichstätt)
"Theologien als Bereicherung der Theologie - eine Verteidigung der Redaktionskritik"

11:30-12:30
Prof. Dr. Ulrich Busse (Essen)
Ein neuer Ariadnefaden für das Johannesevangelium. Ein methodologischer Neuansatz

15:00-16:00
Prof. D. Hubert Frankenmölle (Paderborn)
Die historisch-kritische Exegese und der jüdisch-christlicher Dialog. Möglichkeiten und Grenzen

16:15-17:15
Prof. Dr. Markus Schiefer Ferrari (Landau)
Kinder und Jugendliche als Interpreten biblischer Texte. Die Relevanz einer historisch orientierten Exegese für den schulischen Religionsunterricht

English version
A conference in honour of Prof. Dr. J. Gnilka on the occasion of his 80th birthday will be held in Munich on Friday 12th December 2008. (Hall M010)

"Grösse und Grenze einer historisch orientierten Exegese des Neuen Testaments"
Organisators: the Faculties of Catholic Theology LMU (Munich) and University of Frankfurt a.M.

The programme (see above)

O Ιησούς γεννήθηκε τον Ιούνιο

Σύμφωνα με ένα σημερινό άρθρο στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Spiegel , το οποίο παραπέμπει σε ένα δημοσίευμα στην ηλεκτρονική έκδοση της Daily Telegraph σύμφωνα με τις εκτιμήσεις Αυστραλών αστρονόμων ο Ιησούς γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου του 2 π.Χ. Συνδέουν το άστρο της Βηθλεέμ με το φωτεινό φαινόμενο που προκλήθηκε, όταν η Αφροδίτη και ο Δίας βρέθηκαν πάρα πολύ κοντά εκείνη τη μέρα. Γενικά στην έρευνα μέχρι σήμερα η γέννηση του Ιησού τοποθετούνταν κάπου ανάμεσα στο 3 και το 1 π.Χ., τώρα όμως οι αστρονόμοι είναι της γνώμης ότι κατόρθωσαν να δώσουν μία πειστική εξήγηση στο φαινόμενο του αστέρος της Βηθλεέμ και να ορίσουν ακριβέστερα τη στιγμή της γέννησης του Ιησού. Για να διαβάσετε τα δύο άρθρα, μπορείτε να πατήσετε επάνω στα ονόματα των δύο ηλεκτρονικών εκδόσεων.

Νεκρολογία: Joseph Baumgarten


Την προηγούμενη Πέμπτη 4.12.2008 έφυγε από τη ζωή ο καθηγητής Joseph Baumgarten, ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες σε θέματα Κουμράν. Δημοσίευσε πολλά άρθρα και βιβλία κυρίως για την ερμηνεία του Νόμου στο Κουμράν (halakhah) αλλά και για άλλες πλευρές της κοινότητας του Κουμράν. Δημοσίευσε μαζί με άλλους ειδικούς πολλά από τα κείμενα του Κουμράν και υπόμνημα στο Κείμενο της Δαμασκού. Για να διαβάσετε το κείμενο της νεκρολογίας στο SBL Forum, πατήστε εδώ.

Ο κατά την παράδοση τάφος της Εσθήρ στο Ιράν


Από το ιστολόγιο Paleojudaica πληροφορούμαστε για ένα άρθρο του Payvand's Iran News σχετικά με το μνημείο, το οποίο σύμφωνα με την παράδοση είναι ο τάφος της Εσθήρ και του Μαρδοχαίου. Το ιστολόγιο Paleojudaica παραπέμπει και σε μία κριτική προς αυτήν την ταυτοποίηση (πατήστε εδώ).

Διάλεξη του Mark Nanos για τον Παύλο και το Νόμο

Από το ιστολόγιο του N.T. Wrong πληροφορούμαστε για την ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Mark Nanos της διάλεξής του για τη στάση του Παύλου απέναντι στο Νόμο. Για να διαβάσετε το κείμενό της, πατήστε επάνω στον τίτλο που ακολουθεί:

‘The Myth of the Law-Free Paul Standing Between Christians and Jews.’

Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2008

Γραπτή και προφορική παράδοση

Όπως αναφέραμε σε προηγούμενη σημερινή ανάρτηση ένα θέμα που απασχόλησε τα ιστολόγια χθες ήταν το θέμα της προφορικής και γραπτής παράδοσης και αυτό της κοινωνικής μνήμης. Πρόκειται για θέματα, τα οποία απασχολούν τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μέσα στο πλαίσιο της γενικότερης συζήτησης για τον ιστορικό Ιησού.
Η April DeConick δημοσίευσε χθες ένα κείμενο, το οποίο σχολιάζει τις εργασίες της συνεδρίας Cross and Diversity in early Christianity του SBL του περασμένου Νοεμβρίου. Στο θέμα επανήλθε σήμερα με δύο ακόμη αναρτήσεις. Τις θέσεις της σχολίασαν στα δικά τους ιστολόγια οι Mark Goodacre και N.T. Wrong.
Η DeConick στην πρώτη της ανάρτηση συζητά τα εξής σημεία:
α) η ανθρώπινη μνήμη διαδραμάτισε ένα σημαντικό ρόλο στις παραδόσεις για τον Ιησού
β) θα πρέπει να εξετασθεί ο τρόπος με τον οποίο γινόταν η σύνθεση του υλικού σε έναν κόσμο, όπου το επίπεδο του αλφαβητισμού ήταν ιδιαίτερα χαμηλό και όπου η προφορικότητα κυριαρχούσε και στο γραπτό κόσμο και στις πρακτικές γραφής
γ) ο μόνος τρόπος για να έχουμε κατά λέξη 100% τα λόγια του Ιησού είναι να του τα υπαγόρευε και το κείμενο αυτό να αντιγραφόταν χωρίς καθόλου λάθη όλες τις επόμενες φορές. Ή κάποιος με καλή μνήμη να τα μετέφερε αμέσως σε κάποιον με ακριβώς την ίδια καλή μνήμη και η μεταβίβαση από κει και πέρα να γινόταν χωρίς λάθη
δ) κι αν ακόμη υποθέσουμε ότι ο Ιησούς δίδαξε στους μαθητές του κείμενα που έπρεπε να απομνημονεύσουν (κάτι που δε μπορεί να αποδειχθεί), και σε αυτήν την περίπτωση η απομνημόνευση δε γινόταν κατά λέξη, αλλά απομνημονευόταν το κεντρικό νόημα και κάποιες λέξεις που μπορούσαν να βοηθήσουν στην επανάληψη του κειμένου
ε) ο τρόπος που λειτουργούσε η απομνημόνευση στην αρχαιότητα ήταν πολύ διαφορετικός από το δικό μας, αφού σήμερα η απομνημόνευση συνδέεται άμεσα με το γραπτό κείμενο
στ) στην κατανόηση του τρόπου που λειτουργούσε η μνήμη σε αυτούς τους πολιτισμούς είναι καλό να λάβουμε υπόψη μας τα πορίσματα της γνωσιολογικής ψυχολογίας
ζ) χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Ευαγγελίου του Θωμά, όπου συχνά παρατίθενται η αρχή και το τέλος μίας παραβολής όχι όμως και το μεσαία τμήμα, πράγμα που συχνά την καθιστά ακατανόητη. Το φαινόμενο αυτό θα μπορούσε να εξηγηθεί με τη βοήθεια των πορισμάτων για την προφορικότητα και για τις παραμορφώσεις της μνήμης. Πολύ πιθανόν να μην είχε ο συγγραφέας στη διάθεσή του γραπτό κείμενο αλλά να παραθέτει από μνήμης
Η DeConick παραθέτει στη συνέχεια κάποια από τα πορίσματά της για μνήμη και της παραμορφώσεις της μνήμης. Κανείς θυμάται τα κεντρικά θέματα μιας ιστορίας. Συνήθως στοιχεία χάνονται από το μεσαίο τμήμα μίας αφήγησης.
Η DeConick αναπτύσσει τα αποτελέσματα της έρευνάς της και σε μία ανάρτηση σήμερα.
Τις θέσεις της σχολίασε στο δικό του ιστολόγιο ο Mark Goodacre, ο οποίος θεωρεί το μοντέλο, το οποίο προτείνει η DeConick για να εξηγήσει τη σύνθεση του Ευαγγελίου του Θωμά ως αναπόδεικτο. Ο Goodacre θεωρεί ότι ο συγγραφέας του ευαγγελίου του Θωμά γνώριζε τα συνοπτικά ευαγγέλια, επειδή τα άκουγε να διαβάζονται κι επομένως τα γνώριζε από μνήμης. Στη συνέχεια σχολιάζει την έρευνα του F. C. Bartlett, Remembering: A Study in Social Psychology (Cambridge: Cambridge University Press, 1995; πρώτη έκδ., 1932). Ο Bartlett στήριξε τα πορίσματά του για την απώλεια του μεσαίου τμήματος μίας ιστορίας σε ένα γραπτό κείμενο, το οποίο έπρεπε η ομάδα ανθρώπων, που χρησιμοποιήθηκε στο πείραμα, να απομνημονεύσει.
Ο N.T. Wrong σχολιάζοντας σήμερα το κείμενο της deConick προτείνει την εφαρμογή του μοντέλου που προτείνει η λεγόμενη "middle range theory". Στο μοντέλο αυτό εξετάζονται οι αμοιβαίες σχέσεις μεταξύ σύγχρονων αντικειμένων και των σύγχρονων πολιτισμών με σκοπό να εφαρμοσθούν αυτά τα πορίσματα στη συνέχεια στα αρχαία αντικείμενα. Μολονότι μπορούμε σήμερα να μελετήσουμε πώς χρησιμοποιούνται τα διάφορα αντικείμενα, μελετούμε μόνο τα αρχαία αντικείμενα κι όχι τη χρήση τους. Ο N.T. Wrong παρουσιάζει σχηματικά τον τρόπο που λειτουργεί αυτό το σχήμα.
Με το θέμα της προφορικότητας και του τρόπου μετάδοσης των παραδόσεων για τον Ιησού θα ασχοληθούμε και σε μελλοντικές αναρτήσεις.

Πρόσκληση για συμμετοχή σε συνέδριο αρχέγονου Χριστιανισμού και πατερικών σπουδών

Από το ιστολόγιο the homilia of budding NT scholar πληροφορούμαστε τη διοργάνωση ενός συνεδρίου για τον αρχέγονο Χριστιανισμό και τις πατερικές σπουδές στο Cambridge τον Σεπτέμβριο 2009.
Παραθέτουμε την πρόσκληση:

Faculty of Divinity
West Road
Cambridge CB3 9BS

Second British National Patristic Conference
Wednesday 9th –Friday 11th September, 2009

CALL FOR PAPERS.
We are inviting all those engaged in the research and study of early and late antique Christianity to this conference. Our aim is to acknowledge the wide variety of institutional contexts and inter-disciplinary research cultures, trajectories, questions and approaches, encompassing the history, literature, theology, practice, and material culture of the early Church, including questions of the relationship between Early Christianity and other religions, philosophies and social contexts both within the Roman Empire and across borders.The conference programme will provide opportunities for research presentation and discussion and will encourage communication and potential collaboration between participants.
The four keynote speakers are Frances Young (Birmingham), Stephen Mitchell (Exeter), Thomas Graumann (Cambridge), and Carol Harrison(Durham).
Researchers are now invited to respond to a call for papers of about 20 minutes in length, followed by discussion time.
Please provide the following information by 15th January 2009, to
Allen Brent,
or by hard-copy to
Faculty of Divinity,
West Road,Cambridge CB3 9BS.
1. Your name and affiliation (if any),
2. Paper Title,
3. Abstract of approximately 100-150 words,
4. Brief statement of your current recent research and writing if appropriate.
We would expect to give notice of acceptances by the end of February, 2009.
There will also be Workshops for Graduate students, grouped into areas of shared interests. Students are invited to indicate their area of interest and whether they would be prepared to make a brief, five-minute presentation of their work. The closing date for such offers is 1st May.
We look forward to hearing from you for what is looking like a very well subscribed conference with some very important contributions from researchers in our fields of study.
Allen Brent
Thomas Graumann
Judith Lieu

Ιερεμίας και Ανανίας: αληθινή και ψευδής προφητεία

Στη σειρά αναρτήσεων του καθ. Claude Mariottini για την αληθινή και ψευδή προφητεία στην εποχή του Ιερεμία έχει σήμερα αναρτηθεί στο ιστολόγιό του ένα ακόμη ενδιαφέρον κείμενο σχετικά με το θέμα. Για να το διαβάσετε, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για την προφορική και γραπτή παράδοση των κειμένων της αρχαιότητας

Με αφορμή τις αναρτήσεις στα ιστολόγιο των April DeConick, Mark Goodacre και Ν.T. Wrong, στα οποία θα αναφερθούμε διεξοδικά αργότερα μέσα στη μέρα, παρουσιάζουμε εδώ ένα νέο βιβλίο για την προφορική και γραπτή παράδοση των αρχαίων κειμένων και για τη φύση βιβλίων όπως ήταν το έπος του Giglamesh, τα έπη του Ομήρου ή η Βίβλος.

David M. Carr,Writing on the Tablet of the Heart. Origins of Scripture and Literature, Oxford University Press, 2008
ISBN: 9780195172973
$75.00

Περιγραφή του εκδοτικού οίκου

Στο νέο του βιβλίο ο David M. Carr πραγματεύεται ένα νέο μοντέλο για τον τρόπο παραγωγής, αναθεώρησης και πρόσληψης των αρχαίων κειμένων. Το έπος του Gilgamesh, η Ιλιάδα του Ομήρου και η Βίβλος, υποστηρίζει, ήταν κατά πρώτο και κύριο λόγο κείμενα με διδακτικό σκοπό. Η κύρια φροντίδα δεν ήταν να καταγραφούν τέτοια κείμενα επάνω σε παπύρους και όστρακα, αλλά να χαραχθούν αυτά τα κείμενα λέξη προς λέξη επάνω στις καρδιές μίας ξεχωριστής ομάδας της κοινωνίας. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου ο Carr εξετάζει τις βασικές έννοιες της προφορικότητας, της κοινωνικής μνήμης και του αλφαβητισμού και στη συνέχεια παρουσιάζει μία σύνθετη εικόνα της μέχρι σήμερα επιστημονικής έρευνας για τη γραφή και την εκπαίδευση στην αρχαία Μεσοποταμία, Αίγυπτο, Ελλάδα και Ισραήλ. Καταδεικνύει πώς αυτοί οι πολιτισμοί δημιούργησαν ελίτ διδάσκοντας σε μία ομάδα νεαρών ανθρώπων (συνήθως ανδρών) ένα σώμα αρχαίων κειμένων, τα οποία συχνά γράφονταν σε μία αρχαϊκή διάλεκτο ή σε μία ξένη γλώσσα. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, η οποία μπορούσε να λάβει χώρα μέσα ή έξω από τη διαδικασία επίσημης εκπαίδευσης, εκλεκτά μέλη της κοινωνίας εκπαιδεύονταν να διαβάζουν, να γράφουν, να απαγγέλλουν ή να τραγουδούν μία σειρά από κείμενα και προετοιμάζονταν για την αρχηγία. Η κοσμική εκπαίδευση της ελίτ και σήμερα έχει την τάση να καλλιεργεί τη βαθιά γνώση της αρχαίας εσωτεριστικής γνώσης, ακόμη κι αν ο ορίζοντας έχει τώρα επεκταθεί πέρα από την Ιλιάδα σε μία σειρά άλλων βασικών φιλολογικών κειμένων. Επιπλέον ο Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός και το Ισλάμ έχουν δεχθεί ουσιαστική επίδραση από τις αρχαίες ιουδαϊκές πρακτικές εκπαίδευσης, οι οποίες επικεντρώνονταν στη γνώση της Βίβλου σε αντιδιαστολή προς το ελληνικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα και τον ελληνικό πολιτισμό. Αυτές οι αρχαίες μορφές εκπαίδευσης μπορούν να μας διδάξουν πολλά όχι μόνο για την εβραϊκή Βίβλο και τον αρχαίο πολιτισμό του Ισραήλ αλλά και για το πώς δημιουργήθηκαν θρησκευτικές και μη ομάδες της αρχαιότητας με το καταγράψουν στις |"καρδιές" των ανθρώπων της επόμενης γενιάς αρχαίες πολύτιμες παραδόσεις.

Διάφορα άρθρα του P.B. Payne για τη γλώσσα και τα χειρόγραφα της Κ.Δ.

Στην ιστοσελίδα του ο P.B. Payne, ειδικός στην κριτική του κειμένου της Κ.Δ., στις παραβολές και την παύλεια διδασκαλία έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του μία σειρά από άρθρα του που δημοσιεύθηκαν σε επιστημονικά περιοδικά και τα οποία ασχολούνται με τα παραπάνω θέματα:
Πηγή πληροφ.: Εvangelical Textual Criticism Blog

Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου 2008

Το νέο τεύχος του Biblische Notizen

Στο νέο τεύχος του Biblische Notizen 139 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Robert D. Miller II, "The Israelite Covenant in Ancient Near Eastern Context", 5-18
Ένα μεγάλο μέρος της έρευνας για τη διαθήκη του Ισραήλ επικεντρώνεται στις ομοιότητες με τις συνθήκες στην αρχαία Εγγύς Ανατολή. Στο παρόν άρθρο υποστηρίζεται αντίθετα ότι η βιβλική διαθήκη έχει περισσότερες ομοιότητες με κείμενα τα οποία συντάχθηκαν από κράτη-υποτελή στη νεο-Ασσυριακή αυτοκρατορία. Το καλύτερο παράδειγμα είναι η επιγραφή Barrakab από την αρχαία Samal. Έχει υποστηριχθεί ότι σε αυτήν την επιγραφή γίνεται χρήση της νεο-ασσυριακής προπαγάνδας, η οποία υιοθετήθηκε από τους Ισραηλίτες και μετασχηματίσθηκε για να δηλώσει τη σχέση του Ισραήλ με το Γιαχβέ.

Erasmus Gass, "Modes of Divine Communication in the Balaam Narrative", 19-38
Στην τελική της μορφή η αφήγηση για τον Βαλαάμ αναφέρεται έμμεσα σε μία από διαφορετικά θέματα που συνδέονται με το θεϊκό τρόπο επικοινωνίας. Ο Βαλαάμ έρχεται σε επαφή με τη σφαίρα του θείου μέσω μίας συνάντησης με το Θεό και τον απεσταλμένο του Θεού, μέσω ενός ακούσματος, της μελέτης των οιωνών και τέλος μέσω ενός "πραγματικού" οράματος. Επομένως υπάρχει μία συγκεκριμένη πρόοδος και δυναμική στον τρόπο που ο Βαλαάμ λαμβάνει το μήνυμα του Θεού. Γενικά ο Βαλαάμ παρουσιάζεται ως ένα μάντης που μπορεί να προφητεύει το μέλλον, αν και ως μάγος δεν είναι σε θέση να χειραγωγήσει τη θέληση του Θεού. Αυτή είναι η καταστροφική παρανόηση που κάνει ο Βαλάκ. Έτσι η αφήγηση για τον Βαλαάμ έχει ως θέμα της την ορθή κατανόηση του Θεού. Ένα τελευταίο θέμα είναι να καταδειχθεί ότι η θέληση του Θεού είναι αμετάβλητη κι ότι ένας αληθινός προφήτης μπορεί να μιλήσει μόνο γι' αυτό που του έχει αποκαλύψει ο Θεός.

Johannes Marböck, "Mit Hand und Herz. Der schriftgelehrte Weise und das Handwerk in Sir 38,24-34", 39-60
Στο άρθρο αναπτύσσεται το θέμα του πρώτου μέρους του δίπτυχου για το σοφό γραμματέα. Αρχικά δίνεται μία συνολική εικόνα για τη θέση των τεχνιτών στο ελληνιστικό περιβάλλον του Ben Sira και με τη βοήθεια του Σειρ 38,24-34 παρουσιάζεται η θέση των τεχνιτών στην Ιερουσαλήμ. Από την παρουσίαση προκύπτει ότι δεν υπάρχει υποτίμηση ή περιφρόνηση της χειρωνακτικής εργασίας. Ο Σειράχ τονίζει την άποψή του για τη διπλή όψη της εργασίας (πρβλ. 39,21-34)και τη σπουδαιότητα τόσο των γραμματέων όσο και των τεχνιτών για την κοινωνία της εποχής του. Η εκτίμηση της χειρωνακτικής εργασίας δε θα πρέπει να εξετασθεί ανεξάρτητα από την κοινωνική θέση του σοφού γραμματέα ανάμεσα στους τεχνίτες και τις ανώτερες τάξεις στην κοινωνία της εποχής. Ο Ben Sira βεβαιώνει την προσπάθεια να δημιουργηθεί μία νέα τάξη γραμματέων ανάμεσα στους χειρώνακτες, τους υπαλλήλους του κράτους και την ανώτερη τάξη και την απόπειρα θεολογικής τεκμηρίωσής της.

Martin Leuenberger, "Blessing in Text and Picture in Israel and the Levant. A Comparative Case Study on the Representation of Blessing in Hirbet el-Qom and on the Stela of Yehiawmilk of Byblos, Teil 1", 61-77

Armin Lange, "Your Daughters Do Not Give to Their Sons and Their Daughters Do Not Take for Your Sons (Ezra 9,12). Intermarriage in Ezra 9-10 and in the Pre-Maccabean Dead Sea Scrolls, Teil 2", 79-98
Η αρχαία ιουδαϊκή φιλολογία και κυρίως τα προμακκαβαϊκά κείμενα από τη βιβλιοθήκη του Κουμράν επιτρέπουν μια καλύτερη κατανόηση των μεταρρυθμίσεων του Έσδρα σχετικά με το γάμο και της ερμηνείας τους από το τελικό στάδιο του βιβλίου των Έσδρα / Νεεμία. Το μέτρο του Έσδρα για αναγκαστικά διαζύγια σε ευρεία κλίμακα είναι μοναδικό στην εποχή του Ιουδαϊσμού του Δεύτερου Ναού και αυτή η μοναδικότητά του συνηγορεί υπέρ της ιστορικότητας του γεγονότος. Οι μεταρρυθμίσεις του Έσδρα, όσον αφορά στο γάμο, φαίνεται να έχουν ως κίνητρό τους μία εκδημοκρατικοποίηση των απαγορεύσεων για μεικτούς γάμους στις τάξεις των ιερέων. Λαμβάνοντας υπόψη τον αναγκαστικό εξελληνισμό του πτολεμαϊκού Yehud η τελική αναθεώρηση του βιβλίου Έσδρα/Νεεμία φαίνεται να κατανοεί τις σχετικές μεταρρυθμίσεις του Έσδρα ως τον αγώνα για τη διατήρηση της θρησκευτικής και πολιτιστικής ταυτότητας του Ισραήλ.

Herbert Migsch, "Das unvollständig negierte modale pseudo-konsekutive Satzgefüge in der
Vulgata", 99-105

Kay Ehling, "Warum lieferte Judas Jesus aus?", 107-110
O Ιούδας παρέδωσε τον Ιησού στις ιουδαϊκές αρχές όχι γιατί απογοητεύθηκε από τον Ιησού, όσον αφορά στις μεσσιανικές του προσδοκίες. Αντίθετα ο Ιούδας φαίνεται να είχε παραδοσιακές αρχές και να είναι υπερασπιστής του Νόμου. Φαίνεται να τον απασχολεί η δήλωση του Ιησού ότι είναι ο Μεσσίας των τελευταίων ημερών της Ιερουσαλήμ και βρίσκει τη θέση του υπερβολική. Ο Ιούδας δεν ενέκρινε την αμφισβήτηση της Τορά από τον Ιησού κι αυτό τον οδήγησε τελικά να στραφεί στο Συνέδριο και να κανονίσει την παράδοση του Ιησού.


Το νέο τεύχος του Acta patristica et Byzantina

Στο νέο τεύχος του Acta Patristica et Byzantina 18 (2007) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

  • Phil J. Botha, "A comparison between the comments on Daniel in the Syriac commentary on the Diatessaron and the Syriac Commentary on Daniel", 1-13
  • Elma M. Cornelius, "The blood of Jesus and the blood of the Lamb : a study of the "taurobolium" and the New Testament", 32-42
  • Pieter G. DeVilliers, "Divine and human love in the Revelation of John", 43-59
  • Eben Scheffler, "The meaning of Jesus' death : the letter to the Hebrews and Luke's Gospel compared", 145-165
  • B. Snodderly, -Dirk G. van der Merwe, "Status degradation in First John : social scientific and literary perspectives", 179-213
  • Andreas H. Snyman, "A new perspective on Paul's rhetorical strategy in Philippians", 214-230
  • Dirk G. van der Merwe, "Experiencing fellowship with God" according to 1 John 1:5-2:28 : dealing with the change in social behaviour", 231-262
  • Jan G. van der Watt, "The Father shows the Son everything : the imagery of education in John 5:19-23", 263-276

Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2008

Ένα νέο βιβλίο για την Έφεσο και την Αποκάλυψη

Ένα νέο βιβλίο για την αρχαία Έφεσο και την Αποκάλυψη κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Peeters:

S. Witeschek, Ephesische Enthüllungen 1. Frühe Christen in einer antiken Großstadt. Zugleich ein Beitrag zur Frage nach den Kontexten der Johannesapokalypse, (Biblical Tools and Studies 6), Peeters 2008
ISBN: 978-90-429-2108-5
76 EURO

Περίληψη του εκδοτικού οίκου
Μία από τις επτά εκκλησίες, στις οποίες ο Ιωάννης έστειλε την Αποκάλυψή του ήταν αυτή της Εφέσου. Ωστόσο η Αποκάλυψη δεν είναι το μόνο βιβλίο της Κ.Δ., το οποίο συνδέεται με την Έφεσο. Και στο Corpus Paulinum και στις Πράξεις η πόλη παίζει ένα σημαντικό ρόλο, αν και πολλά ζητήματα σχετικά με τη σύνδεση παραμένουν ανοικτά. Σήμερα έχουμε μία καλή γνώση της αρχαίας Εφέσου μέσω των ανασκαφών και των επιγραφών. Γενικά όμως η σύνδεση της αρχαίας ιστορίας με την ερμηνευτική είναι σπάνια. Το παρόν βιβλίο είναι το πρώτο μέρος μίας μελέτης της Αποκάλυψης μέσα στο πλαίσιο της τοπικής ιστορίας συγκεκριμένης πόλης. Συνδέει ισότιμα διαπιστώσεις της αρχαίας ιστορίας και της ερμηνευτικής για την Έφεσο και την αρχαία χριστιανική κοινότητα αυτής της πόλης. Γύρω στο 100 μ.Χ. υπήρχαν στην πόλη διάφορες χριστιανικές κοινότητες των οποίων κείμενα -όπως το διπλό έργο του Λουκά- έχουν συμπεριληφθεί στον κανόνα της Κ.Δ. Με την παρούσα μελέτη καταβάλλεται η προσπάθεια να φωτισθεί το ελληνιστικό, το ιουδαϊκό και το χριστιανικό υπόβαθρο των παραληπτών της Αποκάλυψης.

H.-J. Klauck: Die apokryphe Bibel (1)

Όπως είχαμε ανακοινώσει σε παλαιότερη ανάρτηση του Νοεμβρίου κατά το μήνα Δεκέμβριο θα παρουσιάσουμε περιλήψεις του νέου βιβλίου του καθηγητή της Κ.Δ. H.-J. Klauck, Die apokryphe Bibel, 2008. Στο νέο του αυτό βιβλίο, το οποίο περιέχει τις διαλέξεις του στη σειρά Tria-Corda (Ιούνιος 2007) στο Πανεπιστήμιο της Jena, παρουσιάζονται διεξοδικά ορισμένα από τα λεγόμενα απόκρυφα κείμενα της Κ.Δ. (ανάμεσά τους το ευαγγέλιο του Ιούδα και εκείνο του Θωμά, η αποκάλυψη του Παύλου και η αλληλογραφία του με τον Σενέκα κ.ά.). Ο συγγραφέας ονομάζει αυτές τις παρουσιάσεις ως "Fallstudien" (case-studies).
Στη σημερινή ανάρτηση θα δώσουμε την περίληψη της εισαγωγής του βιβλίου.
Στην αρχή της εισαγωγής ο Klauck θέτει δύο ερωτήματα: α) τι είναι τα απόκρυφα κείμενα και β) ποια κείμενα συνιστούν την "απόκρυφη Βίβλο".
Στο πρώτο μέρος της εισαγωγής ο Klauck συζητά την ορολογία, η οποία σήμερα χρησιμοποιείται και καταδεικνύει τα προβλήματά της.
Τόσο οι Ορθόδοξοι όσο και οι Ρωμαιοκαθολικοί χρησιμοποιούν τη μετάφραση των Ο΄, στην οποία περιλαμβάνονται βιβλία, τα οποία δεν υπάρχουν στον ιουδαϊκό κανόνα της Π.Δ. Οι ευαγγελικοί πάλι έχουν υιοθετήσει αυτόν τον ιουδαϊκο κανόνα, τα "δευτεροκανονικά" επομένως βιβλία τα ονομάζουν "απόκρυφα της Π.Δ.". Τα ιουδαϊκά κείμενα που δεν περιλαμβάνονται στην Π.Δ. και τα οποία προέρχονται κυρίως από την ελληνιστική εποχή κι εξής ονομάζονται "ψευδεπίγραφα". Ο Klauck παρατηρεί ότι αυτός ο όρος δεν είναι επιτυχής τουλάχιστον για όλα τα βιβλία (μπορεί να ισχύει π.χ. για το Δ΄ Έσδρα ή την Αποκάλυψη του Βαρούχ όχι όμως για το Δ΄ Μακκαβαίων ή το βιβλίο Ιωσήφ και Ασενέθ). Το χαρακτηρισμό τους τον οφείλουν στον J.A. Fabricius (1713).
Στη συνέχεια ο συγγραφέας ασχολείται με το θέμα των χριστιανικών αποκρύφων. Παρατηρεί ότι σε κάποια έργα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως ψευδεπίγραφα της Π.Δ. (π.χ. Οι Διαθήκες των 12 Πατριαρχών, Ανάληψη Ησαΐα κτλ.), είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ ιουδαϊκών και χριστιανικών στοιχείων και αναρωτιέται μήπως θα ήταν καλύτερο να χαρακτηρισθούν ως χριστιανικά απόκρυφα.
Επίσης μέσα στην πορεία της έρευνας τα κριτήρια, με τα οποία διάφορα βιβλία περιλήφθηκαν στη συλλογή των αποκρύφων, έχουν μεταβληθεί με αποτέλεσμα διάφορα βιβλία να μην θεωρούνται σήμερα πια απόκρυφα. Για παράδειγμα στην πρώτη έκδοση των Αποκρύφων της Κ.Δ. από τον Edgar Hennecke (1904) περιλαμβάνονταν τα έργα των Αποστολικών Πατέρων. Ο Klauck αναρωτιέται επίσης γιατί σήμερα από την άλλη ο Ποιμήν του Ερμά θεωρείται κείμενο των αποστολικών Πατέρων κι όχι μία απόκρυφη αρχαία χριστιανική αποκάλυψη, καθώς μάλιστα ο όρος "Αποστολικοί Πατέρες" δε φαίνεται να υπήρχε ως όρος πριν το 17ο αι. και μάλλον πρέπει να συνδεθεί με μία έκδοση του J.-B. Cotelier του 1672.
Στο δεύτερο μέρος της εισαγωγής ο Klauck τονίζει τρία στοιχεία που είναι χρήσιμα για την κατανόηση του όρου "απόκρυφα":
1) Ο όρος "απόκρυφον" μέσα στην εκκλησιαστική ιστορία κατέληξε να σημαίνει το αντίθετο από το "κανονικό" βιβλίο. Μολονότι τα απόκρυφα μοιάζουν στο φιλολογικό ύφος και στη μορφή τα κανονικά βιβλία έχουν αποκλεισθεί από τον κανόνα της Κ.Δ. Ο Klauck κάνει μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση: ο όρος κανών είναι περισσότερο μία κατηγορία της πρόσληψης κι όχι της παραγωγής αυτών των βιβλίων.
2) Σε πολλά από τα ίδια τα απόκρυφα κείμενα υπάρχει ο αυτοχαρακτηρισμός τους ως "απόκρυφα", όμως εδώ ο όρος έχει περισσότερο μία εσωτεριστική και ελιτίστικη σημασία (δηλώνει το μυστικό και σε λίγους κατανοητό κείμενο). Αργότερα ο όρος εξελίχθηκε να σημαίνει το "μη γνήσιο", το "μη κανονικό".
3) Τα απόκρυφα κείμενα γνώρισαν μία μεγάλη δημοτικότητα κατά τον 20ο και 21ο αιώνα και μάλιστα στο πλαίσιο της λεγόμενης ερμηνευτικής της υποψίας. Ιδιαίτερα η αμερικανική κοινωνία εκδηλώνει ένα μεγάλο ενδιαφέρον για κάθε είδους θεωρία συνωμοσίας. Έτσι τη θέση των κανονικών βιβλίων παίρνουν τα απόκρυφα, κάτι που ορισμένοι ερευνητές βρίσκουν σωστό.
Για την επιστήμη παραμένει το δύσκολο έργο να εξετάσει με προσοχή αυτά τα κείμενα, να σπείρει συχνά αμφιβολίες και κυρίως να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των κειμένων.