Χαρτογραφώντας τα ίχνη του αποστόλου Παύλου / Mapping the footsteps of the Apostle Paul

Στην περιοδική έκθεση που φιλοξενείται στα Λουτρά Παράδεισος (Θεσσαλονίκη) μέχρι τις 29 Νοεμβρίου 2009 αναφερθήκαμε και παλαιότερα. Σήμερα είχα την ευκαιρία να την επισκεφτώ και να δω από κοντά 50 περίπου θεματικούς χάρτες με θέμα τις περιοδείες του αποστόλου Παύλου και τις πόλεις, για τις οποίες γίνεται λόγος στις Πράξεις των Αποστόλων. Πρόκειται για χάρτες αγγλικούς, ολλανδικούς και γαλλικούς στην πλειοψηφία τους (συν κάποιους αταύτιστους), οι οποίοι χρονολογούνται από το 16ο αι. μέχρι τον 19ο αι.

Την έκθεση συμπληρώνουν επεξηγηματικές αφίσες και διαγράμματα (αν και θα πρέπει να παρατηρήσω ότι για παράδειγμα το τοπογραφικό της αρχαίας Θεσσαλονίκης έχει προβλήματα, όπως για παράδειγμα η ταύτιση της Via regia με την Εγνατία οδό, η ταύτιση της συναγωγής με τοποθεσία στην Παναγία Χαλκέων κτλ.). Ιδιαίτερα ενδιαφέρων είναι ο καλαίσθητος τόμος-οδηγός της έκθεσης (τιμάται 30 ευρώ), όπου ο ενδιαφερόμενος μπορεί να μελετήσει με άνεση τους χάρτες της έκθεσης και να διαβάσει κείμενα σχετικά με την επίσκεψη του αποστόλου Παύλου στην Μακεδονία και τις περιοδείες του γενικότερα. Ανάμεσα στα κείμενα του τόμου ξεχωρίζω το κείμενο των Ν. Πλούτογλου - Μ. Παζαρλή, "Σχόλια σε χάρτες με γεωγραφικές απεικονίσεις των αποστολικών περιοδειών". Με την κ. Παζαρλή είχα την ευκαιρία να συζητήσω στην έκθεση σήμερα και μάλιστα για τη γεωγραφική θέση της Μελίτης. Όπως είναι γνωστό η επικρατούσα σήμερα άποψη είναι ότι η Μελίτη των Πράξεων θα πρέπει να ταυτισθεί με τη γνωστή Μάλτα. Αυτήν την ερμηνεία του κειμένου των Πρξ αντικατοπτρίζει η πλειοψηφία των χαρτών, οι οποίοι προέρχονται από δυτικούς χαρτογράφους. Εκτός όμως από αυτήν την ερμηνεία ως πιθανές τοποθεσίες για τη Μελίτη των Πρξ προτείνονται επίσης η Κεφαλλονιά και η Μέλεδα στην Αδριατική (Mljet). Σύμφωνα με τους συγγραφείς του κειμένου η εκδοχή της Μέλεδας ενισχύεται συστηματικά από την Κων/πολη (βλ. Κων/νου Πορφυρογέννητου, Περὶ βασιλείου τάξεως), κυρίως μετά την κατάκτηση της Μάλτας από τους Άραβες το 869, καθώς η Μάλτα δεν είναι πια ένας τόπος συνδεδεμένος με τη χριστιανοσύνη και η Μελέδα είναι τόπος που υπάγεται στη δικαιοδοσία της Ανατολής. Όταν αργότερα η Μάλτα περνά στα χέρια των Ιωαννιτών ιπποτών, αυτοί ενισχύουν συστηματικά την παράδοση που συνδέει το Παύλο με το νησί. Κάποιοι όμως λόγιοι κύκλοι - και κυρίως οι Βενεδικτίνοι μοναχοί της Ν. Δαλματίας - άργησαν να υιοθετήσουν αυτήν την εκδοχή και ακολουθούν την αρχαία παράδοση που συνέδεε το ναυάγιο του Παύλου με την Μέλεδα.

Ένας χάρτης της έκθεσης, ο αταύτιστος Ε4742 (αρ. 4 της έκθεσης), τ. 16ου - αρχ. 17ου αι., φαίνεται να αντικατοπτρίζει αυτή την αρχαία παράδοση και την ύπαρξη των δύο "ανταγωνιστικών" μεταξύ τους παραδόσεων. Ο χάρτης, στον οποίο σύμφωνα με τη δική του περιγραφή στην πίσω πλευρά του "γίνεται μνεία στο Βιβλίο των Πράξεων από τη δυτική ακτή της Ιταλίας μέχρι την Μηδία και την Περσία στην ανατολή", τοποθετεί στις δαλματικές ακτές της Μελέδα (Meleda). Ένας μεταγενέστερος χρήστης "διόρθωσε" αυτήν την πληροφορία. Με διαφορετικό μελάνη σημείωσε με το χέρι τη λέξη "malta" στον ομώνυμο νησί (το οποίο δεν ταυτοποιείται στον αρχικό χάρτη).

Εκτιμώ ότι οι χάρτες αποτελούν μία ενδιαφέρουσα πλευρά της Rezeptionsgeschichte βιβλικών κειμένων και με το δικό τους τρόπο διασώζουν τοπικές παραδόσεις αλλά και ερμηνείες του περιβάλλοντος που τους παράγει. Ως εκ τούτου θα μπορούσαν να αποτελέσουν μία πολύτιμη πηγή αλλά κι ένα χρηστικό διδακτικό εργαλείο. Οπωσδήποτε αξίζει κανείς να επισκεφτεί αυτή τη μικρή αλλά ενδιαφέρουσα έκθεση.

Το νέο τεύχος του Novum Testamentum / The new issue of Novum Testamentum

Στο νέο τεύχος του Novum Testamentum 51:4 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Johan C. Thom, "Justice in the Sermon on the Mount : an Aristotelian reading", 314-338

Η συχνή χρήση του όρου "δικαιοσύνη" στην επί του Όρους Ομιλία (Μτ 5-7) δηλώνει ένα από τα κεντρικά θέματα της περικοπής. Αυτή η εντύπωση ενισχύεται από το γεγονός ότι ο όρος απαντά σε στρατηγικά σημαντικά σημεία της σύνθεσης της επί του Όρους Ομιλίας. Στο παρόν άρθρο ο συγγραφέας δε συζητά τη σημασία και τη χρήση αυτού καθαυτού του όρου "δικαιοσύνη". Αντίθετα πραγματεύεται το ρόλο που η δίκαιη κρίση, ένα σημαντικό συστατικό της δικαιοσύνης, διαδραματίζει στην επί του Όρους Ομιλία. Ο συγγραφέας δίνει μία σύντομη περίληψη της σημαντικότερης αρχαίας ανάλυσης της έννοιας της δικαιοσύνης στο 5ο βιβλίο των Ηθικών Νικομαχείων του Αριστοτέλη. Έχοντας υπόψη αυτό το υπόβαθρο εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η ιδέα της δικαιοσύνης σε επιλεγμένες περικοπές της επί του Όρους Ομιλίας. Ο συγγραφέας αποπειράται να καταδείξει πώς το κείμενο συχνά χειραγωγεί και ανατρέπει συμβατικές αντιλήψεις για τη δικαιοσύνη κι ότι αυτό ενισχύει την απαίτηση της Ομιλίας για μία δικαιοσύνη που υπερβαίνει τις λαϊκές προσδοκίες.

Breytenbach, Cilliers, "The Septuagint version of Isaiah 53 and the early Christian formula 'He was delivered for our trespasses'", 339-351

Επηρέασε το Ησ 53 (Ο΄) και η ορολογία του σχετικά με το "παραδιδόναι" την αρχαία χριστιανική αντίληψη ότι ο Ιησούς παραδόθηκε για "τις αμαρτίες μας" (Ρωμ 4,25); Κι αν ναι, θα πρέπει να κατανοηθεί ως το ιδιαίτερο ιουδαϊκό υπόβαθρο; Ο τρόπος με τον οποίο η μετάφραση των Ο΄ απομακρύνεται από το εβραϊκό κείμενο μας οδηγεί σε άλλα συμπεράσματα. Για να αποδώσει διάφορους όρους του πρωτοτύπου του ο μεταφραστής χρησιμοποίησε τη διαδεδομένα ελληνική αντίληψη του της παράδοσης κάποιου σε μία εχθρική δύναμη. Αν η αρχαία χριστιανική εξήγηση του θανάτου του Ιησού στηριζόταν στο Ησ 53, τότε είχε επηρεασθεί από την ελληνική μετάφραση.

Μenken, Maarten J.J., "'Born of God' or 'Begotten by God'?: A Translation Problem in the Johannine Writings", 352-368
To άρθρο πραγματεύεται τον τρόπο που θα πρέπει να μεταφρασθεί η ιωάννεια φράση "ἐκ τοῦ θεοῦ γεννᾶσθαι": "to be born of God" ή "to be begotten by God"; Ο συγγραφέας αρχικά εξετάζει την απόδοση σχετικών ιωάννειων περικοπών σε μεταφράσεις της Βίβλου και σε βιβλικές μελέτες με σκοπό να καταστεί σαφής ο τρόπο που διαδόθηκαν και επηρέασαν οι δύο δυνατές μεταφράσεις. Στη συνέχεια παρουσιάζει σχετικά λεξικολογικά, γραμματικά και εξηγητικά δεδομένα σχετικά με τις δύο αποδόσεις. Αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η μετάφραση "να γεννηθεί κανείς από το Θεό" (to be begotten by God) θα πρέπει να προτιμηθεί. Τέλος αναπτύσσονται κάποιες περαιτέρω σκέψεις σχετικά με την ιωάννεια ιδέα της γέννησης από το Θεό.

Margaret M. Mitchell, "Le style, c'est l'homme: Aesthetics and Apologetics in the Stylistic Analysis of the New Testament", 369-388
Στο άρθρο η συγγραφέας εξετάζει κριτικά το βιβλίο του Marius Reiser, Sprache und literarische Formen des Neuen Testaments: Eine Einführung και θέτει γενικότερα ερωτήματα σχετικά με την υφολογική ανάλυση των βιβλίων της Κ.Δ. και τις αξίες και προϋποθέσεις που βρίσκονται στη βάση ή κατευθύνουν αυτές τις μελέτες.

Lars Hartman, "A Commentary: A Communication about a Communication", 389-400
Για να αναλύσει κανείς κάποιους πιθανούς foci στο έργο ενός υπομνηματιστή εφαρμόζεται το εξής μοντέλο: μέσω του Κειμένου (το υπόμνημα) ένας Αποστολέας / Ερμηνευτής (ο υπομνηματιστής) ερμηνεύει ένα Κείμενο (το βιβλικό κείμενο) στους Αποδέκτες (τους αναγνώστες του υπομνήματος) ως το Μήνυμα του Αποστολέα (βιβλικός συγγραφέας) με ένα συγκεκριμένο Σκοπό προς τον Παραλήπτη (τον παραλήπτη στην αρχαία εκκλησία), ο οποίος βρίσκεται σε μία συγκεκριμένη Κατάσταση (στην αρχαία εκκλησία).

Εισηγήσεις της συνάντησης της SBL στη Νέα Ορλεάνη / SBL 2009 papers online

Ο Michael T. Halcomb συγκέντρωσε στο ιστολόγιό του Πιστεύομεν τις εισηγήσεις της φετινής συνάντησης της SBL στη Νέα Ορλεάνη σε ένα φάκελο zip. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα και να καταφορτώσετε το αρχείο, πατήστε εδώ.
Ευχαριστούμε Michael για τον κόπο / Thank you, Michael, for your great job!

Βιβλιοπαρουσιάσεις του Review of Biblical Literature 12/11/2008

Χθες αναρτήθηκαν οι νέες βιβλιοκρισίες του Review of Biblical Literature:

Jim W. Adams, The Performative Nature and Function of Isaiah 40-55
Reviewed by Ulrich Berges

Joseph Azize and Noel Weeks, eds., Gilgamesh and the World of Assyria: Proceedings of the Conference Held at the Mandelbaum House, The University of Sydney, 21-23 July 2004
Reviewed by Michael Moore

John M. G. Barclay and Simon Gathercole, eds., Divine and Human Agency in Paul and His Cultural Environment
Reviewed by Thomas R. Blanton IV

Nina Burleigh, Unholy Business: A True Tale of Faith, Greed and Forgery in the Holy Land
Reviewed by Aren Maeir

Philip Cary, Jonah
Reviewed by Jacek Stefanski

Deborah L. Ellens, Women in the Sex Texts of Leviticus and Deuteronomy: A Comparative Conceptual Analysis
Reviewed by Carolyn Pressler

J. Harold Ellens and Wayne G. Rollins, eds., Psychology and the Bible: A New Way to Read the Scriptures (4 vols.)
Reviewed by Ron Clark

Douglas Estes, The Temporal Mechanics of the Fourth Gospel: A Theory of Hermeneutical Relativity in the Gospel of John
Reviewed by John C. Poirier

Eric Eve, The Healer from Nazareth: Jesus' Miracles in Historical Context
Reviewed by Tobias Hagerland

K. C. Hanson and Douglas E. Oakman, Palestine in the Time of Jesus: Social Structures and Social Conflicts
Reviewed by Panayotis Coutsoumpos

Xavier Levieils, Contra Christianos: La critique sociale et religieuse du christianisme des origines au concile de Nicée (45-325)
Reviewed by Stephan Witetschek

Tremper Longman III, Jeremiah, Lamentations
Reviewed by Francis Dalrymple-Hamilton

James L. Resseguie, The Revelation of John: A Narrative Commentary
Reviewed by Tobias Nicklas

Roman Vielhauer, Das Werden des Buches Hosea: Eine redaktionsgeschichtliche Untersuchung Reviewed by James Nogalski

Paul Wilkinson, Archaeology: What It Is, Where It Is, and How to Do It

Reviewed by Aren Maeir

Άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο νέο τεύχος του WThJ / In the new issue of WThJ

Στο νέο τεύχος του Westminster Theological Journal 71:2 (2009) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος (τα δυο πρώτα είναι ελεύθερα προσβάσιμα ηλεκτρονικά):

• Jason B. Hood, "The cross in the New Testament : two theses in conversation with recent literature (2000-2007)", 281-295
• Benjamin L. Gladd, "The last Adam as the 'life-giving spirit' revisited : a possible Old Testament background of one of Paul's most perplexing phrases", 297-309
• Christopher R. Bruno, "Readers, authors, and the divine author : an evangelical proposal for identifying Paul's Old Testament citations", 311-321

Το νέο τεύχος του TynBull/ The new issue of TynBull

Στο νέο τεύχος του Tyndale Bulletin 60:2 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Crispin H. Fletcher-Louis, "A new explanation of christological origins : a review of the work of Larry W. Hurtado", 161-205
• Aaron Chalmers, "The importance of the Noahic covenant to biblical theology", 207-216
• Larry Perkins, "The Markan narrative's use of the Old Greek text of Jeremiah to explain Israel's obduracy", 217-238
• Cornelis Bennema, "The identity and composition of hoi Iudaioi in the Gospel of John", 239-263
• Michael Bird, "New Testament theology re-loaded : integrating biblical theology and Christian origins", 265-291

Το νέο τεύχος του Interpretation / The new issue of Interpretation

Στο νέο τεύχος του περιοδικού Interpretation 63:4 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

• Richard A. Culpepper, "The quest for the church in the Gospel of John", 341-354
• Francis J. Moloney, "The Gospel of John: the 'end' of Scripture", 356-366
• Mary L. Coloe, "Temple imagery in John", 368-381
• Adele Reinhartz, "Judaism in the Gospel of John", 382-393

Between text and sermon

• Barbara E. Reid, "John 7:37-39", 394-396
• Frances T. Gench, "John 7:53-8:11", 398-400
• J.S. Harris, "John 11:28-37", 402-404

Το σκοτεινόν της Αγίας Γραφής / The opacity of the Bible

Διαβάζοντας το βιβλίο του Robert R. Carroll, Wolf in the Sheepfold. The Bible as Problematic for Theology (1991, 1997) συνάντησα ήδη στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου ένα ενδιαφέρον υποκεφάλαιο για το σκοτεινόν και ασαφές της Αγίας Γραφής. Παραθέτω στη συνέχεια κάποια τμήματα:

Ο Carroll ξεκινά με τη διαπίστωση ότι ανεξάρτητα από τη γλώσσα στην οποία διαβάζει κανείς την Αγία Γραφή τα προβλήματα της κατανόησης και της ερμηνείας παραμένουν. Ήδη οι Πατέρες της Εκκλησίας και οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς - για παράδειγμα ο Αυγουστίνος, ο Ωριγένης κ.ά.- εντόπισαν αυτή τη δυσκολία. Αντίθετα με την άποψη που επικράτησε από τη Μεταρρύθμιση κι εξής ότι η κατανόηση της Βίβλου ήταν απλή, παραμένει γεγονός ότι τα βιβλικά κείμενα, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση, παραμένουν δύσκολα και συχνά δυσνόητα. Ίσως σε αυτό το σημείο η γλώσσα της Αγίας Γραφής να ομοιάζει εκείνη της ποίησης. Είναι μια γλώσσα που αποπειράται να μας μεταφέρει πέρα από τα σύνορα του συνηθισμένου μέσα στον χώρο του εξαιρετικού και υπερφυσικού και γι' αυτό αναγκαστικά και αναπόφευκτα δεν είναι σαφής. Ακόμη και μεταφράσεις, οι οποίες έγιναν από ειδικούς που διαθέτουν το λεγόμενο Sprachgefühl (αίσθηση της γλώσσας), δεν κατορθώνουν να διαπεράσουν το γνόφο του βιβλικού κειμένου και να καταστήσουν το τελευταίο διαφανές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για τον Carroll είναι το κείμενο του Ιεζεκιήλ ή εκείνο της Αποκάλυψης.
Η δυσκολία αυτή της γλώσσας της Βίβλου οφείλεται πρώτα από όλα στο ότι πραγματεύεται το θείο και το υπερβατικό και δεύτερον, στην ίδια την φύση αυτής της γλώσσας, η οποία είναι ποιητική, στο σημειολογικό της κώδικα και στους αρχαίους τρόπους έκφρασης. Καθώς η Αγία Γραφή είναι μια συλλογή από βιβλία, το καθένα από αυτά παρουσιάζει διαφορετικό βαθμό δυσκολίας. Ιστορίες, όπως εκείνη του Ιωνά, της Ρουθ, της Ιουδίθ φαίνονται ευκολότερες στην κατανόησή τους. Υπάρχουν ωστόσο σε κάθε ιστορία διαφορετικά έμμεσα και κρυφά νοήματα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν απορία στον αναγνώστη.
Συχνά βέβαια αυτό το γνοφώδες της Βίβλου παραβλέπεται από τους πιστούς ή επικαλύπτεται από διάφορες αντιλήψεις για τη θεοπνευστία της και τη διαφάνεια του νοήματός της. Σε τέτοια περιβάλλοντα, τα οποία απορρίπτουν την ιδέα ότι η Βίβλος μπορεί να είναι δύσκολη ή σύνθετη, προκρίνεται η θρησκευτική ανάγνωση επιλεγμένων τμημάτων της Βίβλου, κάτι το οποίο όμως εξαπλουστεύει και αγνοεί βάναυσα το σύνολο του κειμένου. Ωστόσο το βάθος, η δυσκολία και η ποικιλία είναι όλα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα βιβλία της Αγίας Γραφής και τα οποία θέτουν το αίτημα της ερμηνείας.
Την ανάγκη αυτή την θέτει η ίδια η Κ.Δ. στην ιστορία του ευνούχου στο Πρξ 8, 26-39. Ο Αιθίοπας αξιωματούχος είναι ένας μορφωμένος άνθρωπος, ίσως ευσεβής σεβόμενος, που επιστρέφει από το προσκυνηματικό ταξίδι στην Ιερουσαλήμ. Το ερώτημα που του θέτει ο Φίλιππος (ἆρά γε γινώσκεις ἅ ἀναγινώσκεις;) και η απάντηση του αξιωματούχου (πῶς γὰρ ἂν δυναίμην ἐὰν μή τις ὀδηγήσει με;) είναι χαρακτηριστικές για το ζήτημα το οποίο συζητούμε. Η ιστορία θέτει αρκετά από τα ζητήματα, τα οποία σχετίζονται με την ερμηνεία της Γραφής. Εκτός από την ανάγκη ενός έμπειρου ερμηνευτή σημειώνονται και άλλα δύο σημεία: α) ο Αιθίοπας θέτει το πρόβλημα της δυνατότητας κατανόησης του κειμένου που διαβάζει με πολλούς τρόπους (στ. 34) και β) ο Φίλιππος διαλύει την ασάφεια συνδέοντας το κείμενο με τον Ιησού Χριστό (στ. 35). Αυτές οι δύο αρχές είναι πολύ σημαντικές για την κατανόηση του βιβλικού κειμένου: τα κείμενα μπορούν να έχουν περισσότερες από μία σημασίες και προκειμένου να διαλυθεί η ασάφεια θα πρέπει να κατανοηθούν μέσα σε ένα ερμηνευτικό πλαίσιο. Το ερμηνευτικό αυτό πλαίσιο είναι αναγκαίο για τον αναγνώστη του βιβλικού κειμένου. Ο ευνούχος στερείται αυτών των ερμηνευτικών προϋποθέσεων και γι' αυτό δεν μπορεί να κατανοήσει το κείμενο που διαβάζει. Αντίθετα ο Φίλιππος διαθέτει κάτι τέτοιο και είναι σε θέση να διαβάσει το συγκεκριμένο κείμενο με ένα συγκεκριμένο τρόπο και να απαντήσει στο ερώτημα του αξιωματούχου, ο οποίος τελικά αποφασίζει να βαπτισθεί. Εδώ έχουμε ένα συνδυασμό πολλών σημαντικών στοιχείων: του κειμένου και του αναγνώστη, του ερμηνευτή και του ερμηνευτικού πλαισίου, της συγκεκριμένης ιστορικής στιγμής (έρημος, νερό) και της δυνατότητας (αποδοχή, βάπτιση). Τα κείμενα δε σημαίνουν τίποτε από μόνα τους και απαιτούν συγκεκριμένες καταστάσεις στις οποίες οι ερμηνευτές χρησιμοποιούν το ερμηνευτικό τους οπλοστάσιο προκειμένου να απαντήσουν σε συγκεκριμένα προβλήματα ερμηνείας. Διαφορετικές περιστάσεις και καταστάσεις, διαφορετικά ζητήματα και διαφορετικοί ερμηνευτές θα γεννήσουν διαφορετικές ερμηνείες από τα ίδια κείμενα.
Στη δυσκολία και την ποικιλία του βιβλικού κειμένου θα πρέπει να προστεθεί η αμφισημία αλλά και το ανοικτό τέλος του νοήματός του καθώς επίσης η κατάσταση, στην οποία βρίσκεται ο αναγνώστης/ερμηνευτής και οι ερμηνευτικές του προϋποθέσεις. Καθένας από αυτούς τους παράγοντες συμβάλλει σημαντικά στις διαφορετικές αναγνώσεις του κειμένου. Αρχαίοι τεχνικοί όροι, όπως "ἐξήγησις" ή "εἰσήγησις" αναφέρονται στους διάφορους τρόπους ανάγνωσης του κειμένου, οι οποίοι όμως είναι περισσότερο περίπλοκοι από όσο μπορεί να δηλώνουν οι δύο αυτοί τεχνικοί όροι.

(σσ. 11-14)

Το νέο τεύχος του Vetus Testamentum / The new issue of Vetus Testamentum

Στο νέο τεύχος του Vetus Testamentum 59:4 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Mark W. Hamilton, "At Whose Table? Stories of Elites and Social Climbers in 1-2 Samuel", 513-532

Ta 1-2 Σαμ καθώς και ολόκληρη η δευτερονομιστική ιστορία περιέχουν διάφορες ιστορίες των μελών της κοινωνικής ελίτ και του τρόπου ζωής του. Επικεντρώνονται κυρίως στον τρόπο που χρησιμοποιούσαν αυτά τα μέλη τους οικονομικούς πόρους, στην αυτοπροβολή τους ως ρήτορες και στην υπακοή ή αλλιώς σε εκείνη του περιβάλλοντός τους. Όπως και σε άλλες παραδοσιακές κοινωνίες ο αρχαίος Ισραήλ είχε μία αρκετά σε βάθος διατυπωμένη αντίληψη για την αρμόζουσα συμπεριφορά τέτοιων ανθρώπων. Στο άρθρο ο συγγραφέας στηρίζεται σε πρόσφατες μελέτες τόσο από την ανθρωπολογία όσο και από τη ρητορική καθώς επίσης και σε παράλληλες μαρτυρίες από την αρχαία Εγγύς Ανατολή και άλλα ισραηλιτικά κείμενα για να εξετάσει τις ιστορίες των Nabal (1 Σαμ 25) και Barzillai (2 Σαμ 19) μέσα στο αρχαίο κοινωνικό τους περιβάλλον. Υποστηρίζει ότι ιστορίες για μια τέτοια αριστοκρατία αντικατοπτρίζουν τα ενδιαφέροντα των αναγνωστών και των συγγραφέων τέτοιων κειμένων και αποκαλύπτει μέρος του κοινωνικού υπόβαθρου ολόκληρου του δευτερονομιστικού ιστοριογραφικού έργου. Η παρουσίαση επιτρέπει την αμφισβήτηση μιας απλουστευτικής απόδοσης αυτών των κειμένων είτε στη βασιλική αυλή είτε στους επικριτές της και διαφωτίζει τις σύνθετες σχέσεις ανάμεσα σε διάφορους παράγοντες της ζωής του αρχαίου Ισραήλ.

Michael Hundley, "To Be or Not to Be: A Reexamination of Name Language in Deuteronomy and the Deuteronomistic History", 533-555
Oι υποστηρικτές της θεολογίας του ονόματος προέβαλαν και προβάλλουν το επιχείρημα ότι το Δευτερονόμιο και το δευτερονομιστικό ιστοριογραφικό έργο μεταφέρουν τον Γιαχβέ από το Ναό στον ουρανό, θέτοντας στη θέση του ιδίου το όνομά του είτε ως ένα είδος αφετηρίας στην προσευχή είτε ως ένα είδος υποκατάστατου της παρουσίας του. Κατά τα τελευταία έτη αυτή η θέση εξετάζεται επικριτικά. Αντί να απορρίψει εκ προοιμίου την παραδοσιακή θεωρία, ο συγγραφέας προτείνει μία σημαντική διόρθωση μέσω της επανεξέτασης της γλώσσας περί ονόματος μέσα στη συνάφειά της. Συνοψίζοντας υποστηρίζει ότι η δευτερονομιστική ανανέωση έγκειται όχι στην απομάκρυνση του Θεού από τη γη, αλλά στο ότι αφήνει την ακριβή φύση και το εύρος αυτής της επί γης παρουσίας του ένα ανοικτό ζήτημα.

Rimon Kasher, "Haggai and Ezekiel: The Complicated Relations between the Two Prophets", 556-582
Το ζήτημα μίας πιθανής σύνδεσης μεταξύ των βιβλίων του Αγγαίου και του Ιεζεκιήλ αλλά και των ίδιων των προφητών τέθηκε κατά τα τελευταία έτη από διάφορους ερευνητές. Ανάμεσά τους είναι οι P. D. Hanson (1975), C. Stuhlmueller (1988), A. Laato (1992) και S. S. Tuell (2003). Στο άρθρο εξετάζονται κάποια από τα κύρια επιχειρήματά τους. Ο συγγραφέας καταλήγει μετά από την προσεκτική εξέτασή τους ότι μόνο μερικά από αυτά μπορούν να ισχύσουν. Ωστόσο είναι δυνατό να καταδειχθεί ότι τόσο ο Αγγαίος όσο και ο Ιεζεκιήλ έχουν κάποια κοινά στοιχεία στην κοσμοθεωρία τους. Και οι δύο φαίνεται ότι ανήκουν σε κάποιο χιλιαστικό κίνημα (ο όρος εδώ με το περιεχόμενο που του προσδίδει η ανθρωπολογία). Και οι δύο στηρίζουν τις απόψεις τους σε μία θεοκεντρική αντίληψη και οι δύο ασχολούνται σοβαρά με το θέμα της θέσης του Θεού. Οι λύσεις ωστόσο που προτείνουν είναι εντελώς διαφορετικές εξαιτίας των ιδιαίτερων εμπειριών που έχει ο καθένας τους και εξαιτίας των διαφορετικών πολιτικών και κοινωνικών καταστάσεων.

Casper Lambuschagne, "Significant Compositional Techniques in the Psalms: Evidence for the Use of Number as an Organizing Principle", 583-605
Το άρθρο επικεντρώνεται σε μία γενικά παραθεωρημένη και αγνοημένη πλευρά των βιβλικών κειμένων και των Ψαλμών ειδικότερα: τα αριθμητικά τους χαρακτηριστικά. Ο συγγραφέας του υποστηρίζει ότι κατά τη σύνθεση των κειμένων τους οι βιβλικοί συγγραφείς χρησιμοποίησαν συγκεκριμένους αριθμούς ως αρχές οργάνωσης για να διαμορφώσουν τα κείμενά τους και ως ένα μέσο για να τα εμπλουτίσουν με συμβολικό περιεχόμενο. Με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποίησαν μία σειρά από αριθμητιικές τεχνικές, στις οποίες το 7 και το 11, τα οποία συμβολίζουν την "πληρότητα" και την "περιεκτικότητα", διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο ως εργαλεία οργάνωσης. Ο συγγραφέας συγκεντρώνει επίσης μαρτυρίες ότι οι γραμματείς χρησιμοποίσαν με διάφορους τρόπους τους αριθμούς του θείου ονόματος, 17 και 26, για να εκφράσουν συμβολικά την παρουσία του Θεού και να για να προσδώσουν κύρος στα κείμενά τους. Προσεγγίζοντας το βιβλίο των Ψαλμών από αυτήν την οπτική αποκτά κανείς ένα νέο κλειδί για να ξεκλειδώσει και να κατανοήσει την αρχιτεκτονική των επιμέρους ψαλμών και των πέντε βιβλίων του Ψαλτήρα. Αυτές οι θέσεις υποστηρίζονται με την παρουσίαση αρκετών παραδειγμάτων, τα οποία καταδεικνύουν ότι οι ψαλμοί είναι αριθμητικές συνθέσεις που συνδέονται μεταξύ τους και ότι το βιβλίο του Ψαλτήρα είναι ένα πολύπλοκο, με μεγάλη ακρίβεια σχεδιασμένο έργο τέχνης, το οποίο έλαβε μορφή με βάση αριθμητικούς υπολογισμούς.

Ian Young, "Is the Prose Tale of Job in Late Biblical Hebrew?", 606-629
Ένα σημαντικό άρθρο που εκδόθηκε το 1974 από τον Avi Hurvitz υποστηρίζει ότι η γλώσσα του πεζού τμήματος του βιβλίου του Ιώβ (1,1-2,13. 42,7-17) δε μπορεί να ανάγεται σε μία εποχή πριν την εξορία. Στο παρόν άρθρο εξέταζονται οι μεταγενέστερες βιβλικές εβραϊκές (LBH) γλωσσικές μορφές, που πρότεινε ο Hurvitz, κι ενώ κάποιες μορφές απορρίπτονται, η άποψή του ότι αυτά τα τμήματα του βιβλίου του Ιώβ περιέχουν τέτοια LHB γλωσσικά σχήματα θεωρείται ορθή. Ωστόσο αυτά τα σχήματα δεν απαντούν σε ικανοποιητικό βαθμό ώστε το κείμενο να πρέπει να θεωρηθεί LBH σύμφωνα με τη μεθοδολογία του Hurvitz, αλλά μάλλον η συγκέντρωση συμφωνεί με την ταξινόμηση του κειμένου στην αρχαία βιβλική εβραϊκή (EBH). Αυτό το συμπέρασμα δεν έχει ωστόσο επιπτώσεις στη χρονολόγηση του κειμένου, αφού η EBH και η LBH δεν εκπροσωπούν δύο διαφορετικές χρονολογικές φάσεις αλλά συνυπάρχοντα ύφη της εβραϊκής κατά τη μεταιχμαλωσιακή και ίσως και κατά την προαιχμαλωσιακή περίοδο.

Bálint Károly Zabán, "The Preposition, the Verb and the "Scoffers" in Proverbs 1:22", 630-652
Υποστηρίζεται ότι η πρόθεση στο Παρ 1,22β χρησιμοποιείται ως δοτική χαριστική σε αντίθεση προς την παλαιότερη άποψη ότι είναι δοτική ηθική. Η χρήση της πρόθεσης στο Παρ 1,22 ως δοτική χαριστική σε μία σύνταξη με το ρήμα "επιθυμώ" υπαινίσσεται μία ειρωνική κριτική της αρνητικής στάσης των "χλευαστών" της Σοφίας και του καλέσματός της και της χαράς την οποία αυτοί αισθάνονται χλευάζοντας.

Benjamin A. Foreman, "Strike the Tongue: Silencing the Prophet in Jeremiah 18:18b", 653-657
Το σύντομο αυτό σημείωμα υποστηρίζει ότι η πλοκή του Ιερ 18,18β θα πρέπει να κατανοηθεί ως μία συνωμοσία με σκοπό να φιμώσει τον προφήτη Ιερεμία κτυπώντας τη γλώσσα του. Αυτή η ερμηνεία υποστηρίζεται από τη συνάφεια και μπορεί να κατανοηθεί, αν λάβει κανείς υπόψη ότι το να κόψει κανείς τη γλώσσα ενός ατόμου ήταν μια γνωστή τιμωρία στην αρχαία Εγγύς Ανατολή.

Ένα νέο βιβλίο για τη χριστιανική πρόσληψη του Ιουδαϊσμού / A new book on christian reception of Judaism

Κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Peter Lang ένα συλλογικός τόμος με τις εισηγήσεις που διαβάστηκαν στο διεπιστημονικό συμπόσιο που διοργάνωσε η Alfried Krupp von Bohlen und Halbach-Stiftung στο διάστημα 15-16 Φεβρουαρίου 2007 στο Greifswald. Το συμπόσιο έφερε τον τίτλο "Zwischen Zensur und Selbstbesinnung. Christliche Rezeptionen des Judentums". Όπως είναι γνωστό η χριστιανική πρόσληψη του ιουδαϊσμού μέσα στους αιώνες έχει ένα πολύμορφο και αμφίσημο χαρακτήρα. Οι μελέτες αυτού του τόμου ασχολoύνται με τα χριστιανικά λογοκριτικά σημειώματα στις ραβινικές εκδόσεις της συλλογής του Greifswald και την ένταξή τους μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής τους. Επιπλέον κάποιες μελέτες προσεγγίζουν κριτικά το μεγάλο έργο του Paul Billerbeck, Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrasch:

Chr. Böttrich / J. Thomanek / T. Willi (εκδ.), Zwischen Zensur und Selbstbesinnung : christliche Rezeptionen des Judentums ; Beiträge des von der Alfried-Krupp-von-Bohlen-und-Halbach-Stiftung geförderten interdisziplinären Symposiums am 15.-16. Februar 2007 im Alfried-Krupp-Wissenschaftskolleg Greifswald ; Julia Männchen zum 70. Geburtstag gewidmet

Frankfurt am Main ; Berlin ; Bern ; Bruxelles ; New York ; Oxford ; Wien : Lang 2009

ISBN 978-3-631-58863-5

€ 61.50

Περιεχόμενα τόμου

• Volker Haarmann, "Israel, die Völker und der eine Gott : JHWH-Verehrer der Völker in der Hebräischen Bibel", 13-23
• Günter Stemberger, "Der Umgang mit der schriftlichen Tradition in Judentum und Christentum : zur Hermeneutik der Schrift", 25-43
• Klaus Reinhardt, "Der Umgang der Christen mit der hebräischen Bibel im mittelalterlichen Spanien : zwischen Zensur und Aneignung", 47-62
• Ronen Reichman, "Überlegungen zur jüdischen Einstellung gegenüber der christlichen Zensur hebräischer Bücher in Italien im 16. Jh.", 63-75
• Margaretha Boockmann, "Salve Sancta Parens : Hebräischübungen eines spätmittelalterlichen Schreibers mit dem Namen Konrad Wolf", 77-91
• Judith Thomanek, "'Dies ist die Mishna des Giuseppe Salvador Ottolenghi' : zu Druck, Besitzer, Zensor und Zensur eines hebräischen Buches aus dem 16. Jahrhundert", 93-123
• Giuseppe Veltri, "Geborgte Identität im Zerrspiegel : 'jüdische Riten' aus philosophisch-politischer Perspektive", 125-145
• Berndt Schaller, "Paul Billerbecks 'Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrasch' : Wege und Abwege, Leistung und Fehlleistung christlicher Judaistik", 149-173
• Andreas Bedenbender, "Billerbecks Kommentar im Lichte von neueren Alternativansätzen", 175-214
• Julia Männchen, "Ernst Friedrich Paul Billerbeck (1853-1932) : Stationen seines Lebens", 215-287
• Christina Biere, "Billerbeck rezensiert : der 'Kommentar zum Neuen Testament aus Talmud und Midrasch' im Spiegel der zeitgenössischen Kritik", 289-319
• Hermann Lichtenberger, "Adolf Schlatter und das Judentum", 321-346
• Peter von der Osten-Sacken, "Perspektiven und Ziele im christlich-jüdischen Verhältnis : am Beispiel der Geschichte des Instituts Kirche und Judentum in Berlin (1960-2007)", 347-394

Τα μικρά και μεγάλα διλήμματα της ζωής

Αγαπητοί αναγνώστες, συγχωρέστε αυτήν τη μικρή "παρεκτροπή" από το συνηθισμένο ύφος και περιεχόμενων των αναρτήσεων του ιστολογίου. Είναι όμως η συνειδητοποίηση όλων των μικρών και μεγάλων διλημμάτων, με τα οποία ο καθένας -και κυρίως ο ερευνητής και επιστήμονας - έρχεται αντιμέτωπος καθημερινά, η πρόκληση να τολμήσει να επιλέξει αυτό που η συνείδησή του μαρτυρεί, ανεξάρτητα από το κόστος, που μου θύμισαν τους στίχους του Ν. Εγγονόπουλου από το Γλωσσάριο των Ανθέων. Τους αφιερώνω σε όσους τολμούν να επιλέγουν ό,τι κι αν στοιχίζει:

την ποίησιν ή την δόξα;
την ποίηση
το βαλάντιο ή την ζωή;
τη ζωή
Χριστόν ή Βαραββάν;
Χριστόν
την Γαλάτειαν ή μίαν καλύβην;
την Γαλάτεια
την Τέχνην ή το θάνατο;
την Τέχνη
τον πόλεμο ή την ειρήνη;
την ειρήνη
την Ηρώ ή τον Λέανδρο;
την Ηρώ
την σάρκα ή τα οστά;
την σάρκα
την γυναίκα ή τον άνδρα;
τη γυναίκα
το σχέδιον ή το χρώμα;
το χρώμα
την αγάπη ή την αδιαφορία;
την αγάπη
το μίσος ή την αδιαφορία;
το μίσος
τον πόλεμο ή την ειρήνη;
τον πόλεμο
νυν ή αεί;
αεί
αυτόν ή τον άλλον;
αυτόν
εσένα ή άλλον;
εσένα
το άλφα ή το ω μέγα;
το άλφα
την εκκίνηση ή την άφιξη;
την εκκίνηση
την χαράν ή την λύπην;
την χαρά
την λύπην ή την ανίαν;
την λύπη
τον άνθρωπο ή τον πόθο;
τον πόθο
τον πόλεμο ή την ειρήνη;
την ειρήνη
ν’ αγαπιέσαι ή ν’ αγαπάς; ν’ αγαπώ.

Ν. Εγγονόπουλος

Βιβλιοπαρουσιάσεις στο Review of Biblical Literature 7/11/2009

Αναρτήθηκαν σήμερα στο Review of Biblical Literature μια σειρά από βιβλιοκρισίες / βιβλιοπαρουσιάσεις :

Jason S. DeRouchie, A Call to Covenant Love: Text Grammar and Literary Structure in Deuteronomy 5-11

Reviewed by Max Rogland

Geert Hallbäck and Annika Hvithamar, eds., Recent Releases: The Bible in Contemporary Cinema

Reviewed by Diane Apostolos-Cappadona

Larry R. Helyer, The Witness of Jesus, Paul and John: An Exploration in Biblical Theology

Reviewed by William Wilson

Richard S. Hess, Gerald A. Klingbeil, and Paul J. Ray Jr., eds., Critical Issues in Early Israelite History

Reviewed by Lena-Sofia Tiemeyer

Andrew E. Hill and John H. Walton, A Survey of the Old Testament

Reviewed by William Barrick

Øystein Lund, Way Metaphors and Way Topics in Isaiah 40-55

Reviewed by James M. Kennedy

Jacob Neusner, Bruce D. Chilton, and Baruch A. Levine, Torah Revealed, Torah Fulfilled: Scriptural Laws in Formative Judaism and Earliest Christianity

Reviewed by James D. G. Dunn

Neil R. Parker, The Marcan Portrayal of the "Jewish" Unbeliever: A Function of the Marcan References to Jewish Scripture: The Theological Basis of a Literary Construct

Reviewed by Adam Winn

Daniel Patte, ed., Global Bible Commentary

Reviewed by Gerrie Snyman

Robert M. Price, Jesus Is Dead

Reviewed by Tony Costa

Émile Puech, ed., Qumran Grotte 4.XXVII: Textes Araméens, deuxième partie

Reviewed by Aaron Rubin

Paul A. Rainbow, The Pith of the Apocalypse: Essential Message and Principles for Interpretation

Reviewed by Tobias Nicklas

Jacqueline C. R. de Roo, Works of the Law at Qumran and in Paul

Reviewed by Jörg Frey

Lothar Ruppert, Genesis: Ein kritischer und theologischer Kommentar 4. Teilband: Gen 37,1-50,26

Reviewed by Mark Elliott

Susannah Ticciati, Job and the Disruption of Identity: Reading Beyond Barth

Reviewed by Francis Dalrymple-Hamilton