Σάββατο 14 Μαρτίου 2009

Διάφορα ενδιαφέροντα αρχαιολογικά νέα και άρθρα στον ελληνικό ημερήσιο τύπο

Παρουσιάζουμε εδώ μια σειρά από ενδιαφέροντα άρθρα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος (κάποια από αυτά έχουν ενδιαφέρον για όσους μελετούν την εποχή των βιβλικών κειμένων και τους πολιτισμούς της αρχαίας Μεσογείου), τα οποία δημοσιεύθηκαν χθες και σήμερα στον ημερήσιο ελληνικό τύπο:

- Στη χθεσινή (13/3/2009) έκδοση της εφημερίδας ΕΘΝΟΣ δημοσιεύεται ένα άρθρο για τη δημιουργία πιστών αντιγράφων των ρωμαϊκών αμαξών (1ος / 2ος αι. μ.Χ.) που βρέθηκαν σε ταφικό τύμβο στη Μικρή Δοξιπάρα-Ζώνη στο Βόρειο Έβρο.
Για να διαβάσετε το άρθρο της εφημερίδας, πατήστε εδώ.
Για να ενημερωθείτε για το ενδιαφέρον αυτό εύρημα, πατήστε εδώ.

- Στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ υπάρχει ἔνα σύντομο άρθρο για το διήμερο "7η Διεθνής Συνάντηση Αρχαιολογικής Ταινίας". Οι 20 ταινίες που προβάλλονται σήμερα και αύριο στο Μέγαρο Μουσικής (Αίθουσα "Ν. Σκαλκώτας") είναι χωρισμένες σε θεματικές ενότητες όπως («Ελληνες παντού και πάντα», «Αρχαιολογία και ρεπορτάζ», «Αστρονομία στην αρχαιότητα», «Η ζωγραφική στο ντοκιμαντέρ», «Κινηματογράφος και Ιστορία» κ.ά. και συνοδεύονται από διαλέξεις ειδικών.
Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

-Και πάλι στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ δημοσιεύεται μία παρουσίαση της έκθεσης για τον πολιτισμό της Αιγύπτου που λειτουργεί μέχρι τις 29 Ιουνίου στο Μουσείο του Λούβρου. Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

- Τέλος από την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ προέρχεται και το άρθρο για τη νέα πτέρυγα του Αρχαιολογικού Μουσείου που είναι αφιερωμένη στα μικροαντικείμενα της αρχαιότητας. Ο μικρόκοσμος αυτός ανοίγει παράθυρα στην καθημερινή ζωή της αρχαίας Ελλάδας και Μ. Ασίας. Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

Μηχανή αναζήτησης βιβλικών χωρίων στα πατερικά κείμενα

Διατίθεται εδώ και λίγο καιρό στο Διαδίκτυο ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο αναζήτησης των βιβλικών άμεσων και έμμεσων παραθέσεων στα πατερικά κείμενα. Πρόκειται για το Biblindex. Στη βάση δεδομένων περιέχονται 400.000 περίπου βιβλικές αναφορές που περιέχονται στα πατερικά κείμενα που εκδόθηκαν στους τόμους της Biblia Patristica (1975-2000) και στα αδημοσίευτα αρχεία του Center of Patristic Analysis and Documentation (CAPD). Για να έχει κανείς πρόσβαση στη βάση δεδομένων και τη μηχανή αναζήτησης πρέπει να εγγραφεί. Η εγγραφή και χρήση της βάσης είναι δωρεάν.
Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

6η Συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής

Στις 19 Μαρτίου 2009 και ώρα 18:00 θα λάβει χώρα η έκτη συνάντηση στο πλαίσιο των φετινών εργασιών του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής, που διοργανώνει ο Τομέας Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας.

Εισηγήτρια η καθηγήτρια τῆς Faculté de Théologie catholique, Université Marc Bloch Strasbourg Dr Francoise Vinel.

Θέμα της εισήγησής της θα είναι: «Ερμηνεία των βιβλίων του Σολομώντα στη θεολογία των Πατέρων».

Ένα άρθρο για το υδραγωγείο στα Γάδαρα

Από το ιστολόγιο του David Meadows πληροφορούμαστε τη δημοσίευση στη διεθνή ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Spiegel για το ρωμαϊκό υδραγωγείο των Γαδάρων, της σπουδαιότερης των πόλεων της Δεκαπόλεως. Η πόλη είναι γνωστή και από την Καινή Διαθήκη, αφού εκεί έλαβε χώρα η θεραπεία των δαιμονισμένων (βλ. Μτ 8,28 εξ.).
Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο (στα αγγλικά), πατήστε εδώ.

Παρασκευή 13 Μαρτίου 2009

Το νέο τεύχος του NTS

Στο νέο τεύχος του New Testament Studies 55:2 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:


Andrie Du Toit, "Paulus Oecumenicus: Interculturality in the Shaping of Paul's Theology", 121-143
H συνειδητοποίηση ότι ο Ιουδαϊσμός και ο Ελληνισμός δεν απέκλειαν αναγκαστικά ο ένας τον άλλο οδηγεί στην υπόθεση ότι ο Παύλος θα πρέπει να κατανοηθεί πέρα από αυτήν τη διάκριση. Στο άρθρο τονίζεται αρχικά η πολυπολιτισμικότητα του αποστόλου κι εκτιμάται η σχέση και οι συνέπειες που έχει μια τέτοια διαπίστωση μέσω της ανάλυσης ενός συγκεκριμένου παραδείγματα, του τρόπου που ο Παύλος χρησιμοποιεί τις έννοιες «χάρις» και «εκκλησία». Και στις δύο περιπτώσεις επισημαίνεται η διαπολιτισμική συνάντηση. Ωστόσο η απομάκρυνση από διχοτομική αντίληψη δε σημαίνει ταυτόχρονα και άρση κάθε διάκρισης. Μελετώντας τα βιβλικά κείμενα μέσα από αυτό το νέο πρίσμα ανοίγονται νέες προοπτικές για το μέλλον των καινοδιαθηκικών σπουδών.

Élian Cuvillier, "Torah Observance and Radicalization in the First Gospel. Matthew and First-Century Judaism: A Contribution to the Debate", 144-15
Στο άρθρο εξετάζεται η ένταση που διαφαίνεται σε ορισμένες περικοπές του πρώτου ευαγγελίου μεταξύ τις τήρησης των εντολών μέσα στο γενικότερο πλαίσιο του Νόμου και τη ριζικά νέα στάση που προτείνει ο Ιησούς στο κατά Ματθαίον. Στο άρθρο παρουσιάζεται αρχικά μια αναλυτική ερμηνεία του Μτ 5,17-20. Στη συνέχεια ο συγγραφέας πραγματεύεται αυτήν την ένταση σε τρία συγκεκριμένα παραδείγματα: τις αντιθέσεις στην επί του Όρους Ομιλία (5,17-48), την αντιπαράθεση για το διαζύγιο (19,1-9), το επεισόδιο του νεαρού πλουσίου (19,16-22). Σε ένα τρίτο μέρος του άρθρου ο συγγραφέας αναζητά την πιθανή σχέση μεταξύ των τριών αυτών περιστατικών και της διδασκαλίας του Ιησού στο Μτ 23,2-3. Από τη σύγκριση προκύπτει μία σημαντική σταθερά του κατά Ματθαίον: μία ουσιαστική θέση της θεολογίας του Μτ – και της θρησκευτικής του ταυτότητας - δεν είναι η προτεραιότητα του Νόμου και η τήρηση των εντολών του αλλά ο Μεσσίας και η διδασκαλία του.~

Adele Reinhartz, "‘Rewritten Gospel’: The Case of Caiaphas the High Priest", 160-178
Μολονότι ο όρος “rewritten Bible” (επανασυγγραφή της Βίβλου) χρησιμοποιείται κυρίως για τις ιουδαϊκές μεταβιβλικές επαναφηγήσεις της εβραϊκής Βίβλου, το φαινόμενο, το οποίο περιγράφει ο όρος, φτάνει μέχρι στις μέρες μας και διατρέχει τόσο την Κ.Δ. όσο και την εβραϊκή Βίβλο. Στο άρθρο εξετάζονται δύο τέτοια παραδείγματα – ο θεατρικός κύκλος της Dorothy Sayers, The Man Born to Be King (1941–2) και το μυθιστόρημα του Sholem Asch, The Nazarene (1939) – και υποστηρίζεται ότι αυτές οι αφηγήσεις για τον Ιησού παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την καινοδιαθηκική έρευνα με τον ίδιο τρόπο που παρουσιάζουν ενδιαφέρον οι επαναφηγήσεις της Βίβλου για όσους μελετούν την εβραϊκή Βίβλο.

Troels Engberg-Pedersen, "The Material Spirit: Cosmology and Ethics in Paul", 179-197

Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι η παραδοσιακή διχοτομία μεταξύ «αποκαλυπτικής» και φιλοσοφίας θα πρέπει να ξεπερασθεί τουλάχιστον όσον αφορά στον τρόπο που ο Παύλος κατανοεί τη σχέση «πνεύματος» και «σαρκός». Αρχικά αναλύεται η κοσμολογία του «πνεύματος» σε σχέση με τη μελλοντική ανάσταση των πιστών (1 Κορ 15,35-50), στη συνέχεια εξετάζεται η παρουσία του στα σώματα των πιστών εδώ και τώρα (2 Κορ 3-5) και στο τέλος ερμηνεύεται η «ανθρωπολογία» της 1 Θεσσ 5,23 και 1 Κορ 2,14-15 και 15,44 και η σχέση της με την «ηθική διδασκαλία» του Παύλου και τέλος προτείνεται μία ανάγνωση του Ρωμ 8,1-13 σε σχέση προς το 7,7-25, η οποία στηρίζεται στη συγκεκριμένη κοσμολογία του Παύλου.

Knut Backhaus, Zwei harte Knoten: Todes- und Gerichtsangst im Hebräerbrief, 198-217
Το Εβρ 2,14-15 κινείται πέρα από το λατρευτικό συμβολισμό της επιστολής και τοποθετεί τη μορφή του Χριστού μέσα σε ένα πολυ-μυθικό πλαίσιο καταδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο την υπαρξιακή της σπουδαιότητα. Η πίστη δίνει τη δυνατότητα στον πιστό να δει πέρα από τον θάνατο με σκοπό να αντιμετωπίσει το φόβο του θανάτου. Ο συγγρ. της επιστολής δεν ασχολείται άμεσα με αυτόν το φόβο αλλά τον εντάσσει μέσα στο δράμα του Χριστού παροτρύνοντας με αυτόν τον τρόπο τους παραλήπτες της επιστολής να μεταμορφώσουν τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους και τον σκοπό ύπαρξής του (‘terror management’). Ξεκινώντας από τον εσχατολογικό φόβο της κρίσης (6,4–8. 10,26–31. 12,16–17) διαμορφώνει μία συνειδητή ρητορική στρατηγική. Αμέσως μετά τις προειδοποιήσεις οι παραλήπτες της επιστολής οδηγούνται στο αντίθετο συναίσθημα της ελπίδας. Το να μεταθέσει κανείς ένα θεολογικό perpetuum (αποκλεισμός μίας «δεύτερης μετάνοιας») στη βάση ενός temporale θα είχε ως αποτέλεσμα να μη γίνει αντιληπτή μία καθοδήγηση του ακροατή με βάση το συναίσθημα, το ρητορικό παιχνίδι της αλήθειας και ο πραγματιστικός στόχος της προς Εβραίους.

Dan Jaffé, "L'Identification de Jésus au Modèle du Hasid Charismatique Galiléen: Les Thèses de Geza Vermes et de Shmuel Safrai Revisitées", 218-246
Πολλές μελέτες ασχολήθηκαν με την προβολή μίας ταυτότητας του Ιησού που να εναρμονίζεται στα όσα γνωρίζουμε για τα ιουδαϊκά ρεύματα στο τέλος της εποχής του Δεύτερου Ναού. Οι Geza Vermes και Shmuel Safrai προβάλλουν μία ασυνήθιστη θέση: υποστηρίζουν ότι ο Ιησούς ήταν ένας hasid, δηλ. ένας χαρισματικός προφήτης της Γαλιλαίας. Στηρίζονται κυρίως σε δύο προσωπικότητες, στους Hanina ben Dosa και Honi τον κατασκευαστή κύκλων για να διατυπώσουν ένα μοντέλο συμπεριφοράς που να ανταποκρίνεται στον Ιησού και το οποίο να συμφωνεί με το μοντέλο του hasid. Σε αυτό το άρθρο εξετάζονται οι θέσεις αυτών των δύο σπουδαίων ερευνητών και απορρίπτονται, θεωρώντας ότι οι hasidim δεν αποτελούν κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες μία ομάδα που διακρίνεται από εκείνη των Σοφών. Έτσι ο Ιησούς θεωρείται ότι ανήκει σε ένα από τα πολλά φαρισαϊκά ρεύματα της εποχής του.

Μαγνητοφωνημένη διάλεξη του P. Harland για την κοσμοθεωρία του Απόκρυφου Ιωάννου

Ο Philip Harland στη σειρά διαλέξεων "Diversity in Early Christianity: ‘Heresies’ and Struggles" έχει αναρτήσει μία διάλεξη (το 1ο από τα 2 μέρη) με θέμα την κοσμοθεωρία του κειμένου Απόκρυφον Ιωάννου που βρέθηκε στο Nag Hammadi και τον τίτλο:
Podcast 3.11: Secret Book of John, part 1 - The Spiritual Realm (πατώντας επάνω στον τίτλο θα βρεθείτε στη σχετική σελίδα)

Διημερίδα για τον Paul Ricoeur

Από το ιστολόγιο του Sean the Baptist πληροφορούμαστε ότι στις 20-21 Μαρτίου 2009 θα λάβει χώρα στην Οξφόρδη μία διημερίδα με θέμα το έργο του Paul Ricoeur και με τον τίτλο:

Oxford Forum Public Conference — Ricoeur: On Memory, Politics and Forgiveness

Faculty of Philosophy and Regent’s Park College, University of Oxford

Παρασκευή, 20 Μαρτίου, Φιλοσοφική Σχολή

  • 14.00-15.15 Dialogue with Pamela Sue Anderson (Oxford): On Confidence, Power and Affirmation
  • 15.15-15.30 Break
  • 15.30-16.45 Dialogue with Luc Bovens (LSE): On Apologies and Forgiveness
  • 16.45-17.15 Coffee/Tea
  • 17.15-18.30 Dialogue with Morny Joy (Calgary): On Solicitude and Gift
Σάββατο, 21 Μαρτίου, Regent’s Park College

  • 11.30-12.45 Dialogue with David Klemm (Iowa-Glasgow): On Reading Ricoeur (tbc)
  • 13.00-14.15 Lunch (own arrangements)
  • 14.15-15.30 Dialogue with William Schweiker (Chicago): On Ricoeur and Theological Humanism (tbc)
  • 15.30-16.00 Coffee/Tea
  • 16.00-17.00 Round table, Chair: David Jasper (Glasgow)

Για δηλώσεις συμμετοχής μπορεί κανείς να επικοινωνήσει με τους διοργανωτές: Roxana.Baiasu@philosophy.ox.acor και J.Cardinale@lse.ac.uk

Πέμπτη 12 Μαρτίου 2009

Βιβλιοκρισίες στη νέα έκδοση του RBL

Στη νέα ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Review of Biblical Literature 11/3/2009 δημοσιεύονται οι εξής βιβλιοκρισίες - βιβλιοπαρουσιάσεις:

Michael F. Bird
The Saving Righteousness of God: Studies on Paul, Justification and the New Perspective
Reviewed by James P. Sweeney


James H. Charlesworth
The Historical Jesus: An Essential Guide
Reviewed by Peter J. Judge

Andrew D. Clarke
A Pauline Theology of Church Leadership
Reviewed by Jens Herzer
Tal Davidovich
Τhe Mystery of the House of Royal Women: Royal Pilagsim as Secondary Wives in the Old Testament
Reviewed by Yael Shemesh

Mary Dove
The First English Bible: The Text and Context of the Wycliffite Versions
Reviewed by Francis Dalrymple-Hamilton
Reviewed by Christo H. J. van der Merwe

David Flood, ed.
Peter of John Olivi on Genesis
Reviewed by Mark Elliott

David Flusser; translated by Azzan Yadin
Judaism of the Second Temple Period, Volume 1: Qumran and Apocalypticism
Reviewed by Joshua Schwartz

Richard S. Hess and Elmer A. Martens, eds.
War in the Bible and Terrorism in the Twenty-First Century
Reviewed by Brad E. Kelle

Alistair G. Hunter
An Introduction to the Psalms
Reviewed by Gert T. M. Prinsloo
Reviewed by John S. Vassar

Barclay M. Newman, ed.
The UBS Greek New Testament: A Reader's Edition
Reviewed by Cynthia Long Westfall

Anita Norich and Yaron Z. Eliav, eds.
Jewish Literatures and Cultures: Context and Intertext
Reviewed by Shlomo Berger

Robert B. Wright, ed.
The Psalms of Solomon: A Critical Edition of the Greek Text
Reviewed by Rodney A. Werline
Reviewed by Joel Willitts

Νέα άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο νέο Theologie und Gegenwart

Στο νέο τεύχος Theologie und Gegenwart 52:1 (2009) δημοσιεύονται ανάμεσα στα άλλα και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

  • Karl W. Niebuhr, "Rechtfertigung - der einzige Weg zum Heil? : zur Stellung der paulinischen Rechtfertigungslehre in der Soteriologie des Neuen Testaments", 2-15
  • Martin Mark, "Moses' "vergehende" und Christi "bleibende" Herrlichkeit : die kontrastiv-überbietende Profilierung der "Diener des neuen Bundes" (2 Kor 3,6) durch Paulus", 16-31
  • Claus P. März, "An Paulus kommt keiner vorbei : kreative Ansätze im nachpaulinischen Paulinismus", 32-41
  • Johan Leemans, "Die Paulusrezeption in der Alten Kirche", 42-54

Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009

Ένα νέο βιβλίο για το Άσμα Ασμάτων

Κυκλοφορεί ένα νέο βιβλίο για το Άσμα Ασμάτων:

Le lumineux abîme du Cantique des Cantiques
Paris : Parole et Silence, 2008
ISBN 978-2-84573-693-
13 ευρώ

Περιεχόμενα
  • Chalier, Catherine: "Je vous conjure, ô filles de Jérusalem, par les biches et les gazelles des champs: n'éveillez pas, ne provoquez pas l'amour, avant qu'il le veuille" (Ct 2,7), 11-39
  • Chrétien, Jean L.: "Je dors, et mon coeur veille" (Cantique 5,2), 41-73
  • Imbach, Ruedi: "Si tu ne te connais pas, sors" (Ct 1,7), 75-98
  • Millet-Gérard, Dominique: "Je suis noire, mais belle" (Ct 1,4-5) : les mystères de la noirceur éclatante: candida nigredo, 99-131

Πρόσκληση για συμμετοχή σε συνέδριο

Παραθέτουμε την πρόσκληση σε συνέδριο αφιερωμένο στις ιδέες του πολέμου και της ειρήνης στην ιουδαϊκή παράδοση, το οποίο διοργανώνουν από κοινού διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα του Ισραήλ:

The Ariel University Center in Samaria - The Department of Israel's HeritageBeit Morasha Jerusalem - Robert M. Beren College

CALL FOR PAPERS

War and Peace in Jewish Tradition: An Interdisciplinary Conference

An international conference on "War and Peace in Jewish Tradition" will be held at Beit Morasha in Talpiyot, Jerusalem on Tuesday, July 28, 2009 (the week before the World Congress of Jewish Studies).

The conference will deal with questions relating to war and peace in Jewish thought, historiography, Halakhah, art and society from the Biblical period through modern times, utilizing various methodologies: historical, textual, archaeological, sociological and philosophical.Lectures will be given in English and in Hebrew.

We are considering inviting the participants to submit their papers for review and publication in an edited collection of essays.Scholars who wish to present papers are invited to send a 300 word abstract to the emails listed below no later than April 30, 2009.

Dr. Yigal Levin or Dr. Amnon Shapira, Dept. of Israel's Heritage, Ariel University Center in Samaria,
mailto:leviny1%40mail.biu.ac.il; shapira2@mail.biu.ac.il

Or Dr. Rabbi Yehuda Brandes or Dr. Moshe Hillinger, Beit Morasha,
mailto:bran%40bmj.org.il; mailto:hellinm1%40mail.biu.ac.il

Τρίτη 10 Μαρτίου 2009

Στο νέο τεύχος του Trierer theologische Zeitschrift

Στο νέο τεύχος του Trierer theologische Zeitschrift 118:1(2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:
  • Renate Brandscheidt, "Der Gott des Alten Testaments und die Gewalt", 1-15
  • Rudolf Mosis, "Rat von Frevlern und Weisung des Herrn : Beobachtungen zu Psalm 1,1-2", 16-35
  • Franz Mußner, "Der Anspruch Jesu und seine Konsequenzen", 36-46
  • Wolfgang Fritzen, "Das rätselhafte Kreuz : die markinische Kreuzigungsperikope und die Frage der Wahrnehmung", 47-62
  • Marius Reiser, "Die Auswirkungen der Aufklärung auf die Bibelauslegung : am Beispiel Johann Wolfgang von Goethes", 63-77

Δευτέρα 9 Μαρτίου 2009

Ένα νέο άρθρο στο JHS

Στο ηλεκτρονικό τεύχος του Journal of Hebrew Scriptures 9 (2009) δημοσιεύεται το ακόλουθο άρθρο:

Rachelle Gilmour, "Suspense and Anticipation in 1 Samuel 9:1–14"
Το 1 Σαμ 9,1-10,16 έχει αποτελέσει αντικείμενο έντονης συζήτησης από απόψεως φιλολογικής κριτικής. Οι ερμηνευτές "παλεύουν" με τη ξαφνική εμφάνιση του προφήτη Σαμουήλ σε ένα λαϊκό παραμύθι για τον Σαούλ που αναζητούσε τα χαμένα γαϊδούριά του. Στις διάφορες λογοτεχνικές προσεγγίσεις του κειμένου προτάθηκε ως λύση η εμφάνιση του Σαμουήλ στην ιστορία να θεωρηθεί ένα λογοτεχνικό τέχνασμα που σκοπό έχει να προκαλέσει την έκπληξη του αναγνώστη. Στο άρθρο καταδεικνύεται ότι η είσοδος του Σαμουήλ στην αφήγηση δεν είναι απομονωμένο γεγονός αλλά η κορύφωση της έντασης και της προσδοκίας που συσσωρεύθηκαν μέσα σε όλην την ενότητα 1 Σαμ 9,1-14. Αυτή η αγωνία παράγεται μέσα από μία σειρά από επεισόδια, όπου το καθένα απαρτίζεται από ένα μοτίβο προσδοκίας, καθυστέρησης και επίλυσης. Η αναγνώριση αυτής της δομής έντασης επιτρέπει την επανερμηνεία δύο αφύσικων στίχων: τον κατάλογο των ονομάτων στο 9,4 και την αναθεωρητική προσθήκη στο 9,9.

+ Νεκρολογία για τον καθηγητή Σάββα Αγουρίδη (διορθωμένο link)

Στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ δημοσιεύθηκε χθες (8/3/2009) νεκρολογία για τον καθηγητή Σάββα Αγουρίδη από τον καθ. της Ιστορίας των Θρησκειών στη Θεολογική Σχολή Αθηνών, Στέλιο Λ. Παπαλεξανδρόπουλο. Για να διαβάσετε το σχετικό κείμενο, πατήστε εδώ.

Το νέο τεύχος του BIOSCS

Στο νέο τεύχος του Bulletin of the International Organization for Septuagint and Cognate Studies 41 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:
  • Stefan Schorch, "Hellenizing women in the biblical tradition : the case of LXX Genesis", 3-16
  • Larry Perkins, "Kyrios : articulation and non-articulation in Greek Exodus", 17-33
  • Richard J. Saley, "Proto-Lucian and 4QSam a", 34-45
  • Stefan Seiler, "Bemerkungen zu Strukturen und theologischen Akzentsetzungen im LXX-Psalter : dargestellt an Ps 82 (83)", 46-58
  • Reinhart Ceulemans, "Nilus of Ancyra on proper names : considering the philological (Hexaplaric?) value of the Canticles 'Catenae'", 59-75
  • Anssi Voitila, "Differences in order of sentences, lines, and verses in the Hebrew and Greek texts of Ben Sira", 76-83
  • David Lincicum, "The epigraphic habit and the biblical text : inscriptions as a source for the study of the Greek Bible", 84-92
  • Alexis Léonas, "The Septuagint in premodern study : a bibliography", 93-113

Κυριακή 8 Μαρτίου 2009

Το νέο τεύχος του HTS

Στο νέο τεύχος του HTS 64:4 (2008), το οποίο είναι αφιερωμένο στην έννοια της βίας, δημοσιεύονται τα ακόλουθα άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος. Καθώς τα περισσότερα από αυτά είναι στα ολλανδικά παραθέτουμε περίληψη στα ελληνικά:

J. Punt, “Geweld in die Nuwe Testament en die Romeinse Ryk: Ambivalensie, andersheid, agentskap” (Violence in the New Testament and the Roman Empire: Ambivalence, othering, agency), 1633-1651
Οι διάφοροι τρόποι και βαθμοί με τους οποίους η Κ.Δ. συνδέεται με την ειρήνη ή το τερματισμό και την απουσία της βίας έχουν αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης. Πρόσφατα κάποιες μελέτες υποστήριξαν ότι τα κείμενα της Κ.Δ. ανέχονταν ή και ενθάρρυναν κάποιες φορές τη βία – θέση που συνοδεύεται από μία σειρά θεωριών που ως σκοπό έχουν να ερμηνεύσουν την παρουσία της βιβλικής βίας. Η αμφισημία της Κ.Δ. όσον αφορά στη βία, ειδικότερα η σχεδόν ταυτόχρονη απόρριψη και ανοχή της βίας, αντικατοπτρίζει την αμφισημία του περιβάλλοντος της Κ.Δ. Οι θέσεις, όσον αφορά στη βία, εντοπίζονται σε διάφορα κείμενα, τα οποία απευθύνονται σε διάφορα κοινωνικοϊστορικά πλαίσια στου ανταγωνιστικού 1ου αι. μ.Χ. και στα οποία κοινός παράγοντας είναι η πανταχού παρουσία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Υποστηρίζεται ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στο αυτοκρατορικό ιστορικό πλαίσιο της Κ.Δ., όσον αφορά στο ζήτημα της βίας, το οποίο παρέχει το σημείο αφετηρίας για την κατανόηση του ποικίλων μηνυμάτων (και των εντάσεων που τα συνοδεύουν) στην Κ.Δ. σχετικά με τη βία.

A. van Aarde, “Paulus se versie van “draai die ander wang” – gedagtes oor geweld en toleransie” (Paul's version of “turning the other cheek” – rethinking violence and tolerance), 1667-1697
Σκοπός του άρθρου είναι να υποστηρίξει ότι η απόρριψη από μέρους του Παύλου της ιδέας της εκδίκησης πρέπει να αντιμετωπισθεί ως το αποτέλεσμα μίας προσωπικής μεταστροφής από έναν αποκαλυπτικό καταστροφικό τρόπο σκέψης - όσον αφορά εκείνους που τον εξοργίζουν- προς μία κατάστασης ανοχής και τελικά «εσωτερικοποίησης της εσχατολογικής ελπίδας». Αντί να επιτιμά ο Παύλος προσευχόταν για εκείνους που του προκαλούσαν προβλήματα. Αυτή η στάση αντιμετωπίζεται ως μία άλλη εκδοχή της παράδοσης του Ιησού ότι κανείς πρέπει να στρέψει και την άλλη σιαγόνα του σε εκείνον που του καταφέρει ένα ράπισμα. Το άρθρο εξηγεί την εκδοχή του Παύλου και την αλλαγή της στάσης απέναντι στη βία χρησιμοποιώντας όρους της θεωρίας του René Girard για τον αποδιοπομπαίο τράγο και τη ρητορική του Παύλου για τη μίμηση, την οποία σταθερά προβάλλει από την 1 Θεσσ μέχρι την τελευταία του επιστολή, την προς Ρωμαίους. Για τον Παύλο ο Ιησούς Χριστός είναι το πρότυπό του. Το ευαγγέλιο του Παύλου για τη συμμετοχή στο παράδειγμα του Ιησού αντίθετα προς τη βία που ασκήθηκε εναντίον του είναι που δημιουργεί το πλαίσιο που βοηθά στην υπέρβαση του κακού.

D.F. Tolmie, “Geweld in Galasiërs?” (Violence in Galatians?), 1698-1714
Μολονότι η προς Γαλάτας προκαλεί το ενδιαφέρον των ερμηνευτών, ο ρόλος τον οποίο διαδραματίζει η βία μέσα σε αυτήν σπάνια έχει συζητηθεί. Στο άρθρο ο συγγραφέας ασχολείται με αυτό το ζήτημα. Το ερώτημα που τίθεται είναι: «μέχρι ποιο σημείο η βία διαδραματίζει κάποιο ρόλο μέσα στην επιστολή και γιατί;» Με σκοπό να δώσει μία απάντηση στο διπλό ερώτημα ο συγγραφέας εξετάζει τρεις πλευρές του ζητήματος: τις άμεσες αναφορές στη βία μέσα στην επιστολή, τη βίαιη ρητορική που χρησιμοποιείται στην Γαλ από τον Παύλος και τέλος το εάν η θεολογία της Γαλ μπορεί να χαρακτηρισθεί ως βίαιη θεολογία.

R. van Houwelingen, “Een godvechter wordt voorvechter“ (A godfighter becomes a fighter for God), 1715-1733
Οι Ποιμαντικές Επιστολές αναφέρονται δύο φορές, με βιογραφική διάθεση, στο θρησκευτικό παρελθόν του Παύλου. Στην 1 Τιμ ο Παύλος χαρακτηρίζεται ως «πρότερον βλάσφημος καὶ διώκτης καὶ ὑβριστὴς» (1,13). Αυτοί οι χαρακτηρισμοί είναι στερεότυποι για έναν «θεομάχο»και είναι γνωστοί τόσο από τη θύραθεν όσο και την ιουδαϊκή γραμματεία της εποχής. Ωστόσο ο Παύλος δεν υπέστη την θεία τιμωρία αλλά δέχθηκε τη χάρη του Θεού. Έτσι έγινε μαχητής του Θεού, ένας υπερασπιστής του Χριστιανισμού. Με βάση αυτό το υπόβαθρο πώς μπορεί το 2 Τιμ 1,3 να δηλώνει για τον ίδιο Παύλο ότι «λατρεύει ἀπὸ προγόνων ἐν καθαρᾷ συνειδήσει» το Θεό; Αυτό μπορεί να θεωρηθεί μια παράξενη ανακολουθία. Η ερμηνεία των δύο δηλώσεων καθιστά ωστόσο σαφές ότι οι Ποιμαντικές Επιστολές προβάλλουν μία συνεπή εικόνα του Παύλου. Έπρεπε να επαναπροσδιορίσει την πίστη του, κάνοντάς το όμως αυτό δεν στράφηκε στη λατρεία κάποια άλλου Θεού αλλά του Θεού των προγόνων του.

E. van Eck, “Jesus en geweld: Markus 12:1-12 (en par) en Thomas 65” (Jesus and violence: Mark 12:1-12 (and par) and Thomas 65), 1735-1765
Ως μία αναπτυγμένη αγροτική (αριστοκρατική) κοινωνία, ο κοινωνικός ιστός της Παλαιστίνης του 1ου αι. στηριζόταν σε εντάσεις μεταξύ της ελίτ (αρχόντων) και των χωρικών (των υπηκόων). Στη βάση αυτών των συγκρούσεων βρίσκονται μη συμβατές μεταξύ τους αξίες (ιδεολογίες). Οι κάτοικοι της Μεσογείου γενικά ήταν ανταγωνιστικοί από τη φύση τους – επομένως πρόθυμοι να εμπλακούν σε φυσική αντιπαράθεση με την παραμικρή πρόκληση. Η βία κατά τον 1ο αι. μ.Χ. ωστόσο ήταν κάτι παραπάνω από μία φυσική σύγκρουση – ήταν ένα καθεστώς βίας. Ποια ήταν η στάση του Ιησού απέναντι στη βία; Μία ιδεολογική-κριτική ανάγνωση του Μκ 12,1-12 (και των παράλληλων) καταδεικνύει ότι οι κανονικές εκδοχές του κειμένου στην παραβολή των εργατών του αμπελώνα –όπου ο Ιησούς ανέχεται τη βία – δε μπορούν να θεωρηθούν ότι αντικατοπτρίζουν τη στάση του ιστορικού Ιησού απέναντι στη βία. Η στάση του Ιησού απέναντι στη βία αντικατοπτρίζεται μάλλον στο ευαγγέλιο του Θωμά 65, όπου ο Ιησούς παρουσιάζεται να επικρίνει κάθε είδους βία. Στη μελέτη επαναλαμβάνεται η ανάγκη ανάγνωσης του κειμένου από την ιδεολογικοκριτική οπτική γωνία ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος εγκλωβισμού του ιστορικού Ιησού μέσα στο κείμενο των ευαγγελίων (Α.Τ.:ο συγγρ. χρησιμοποιεί στην περίληψή του τον αμετάφραστο όρο “gospelizing”).

W.J.C. Weren, “Het gebruik van geweld bij het bestraffen van overspel in Bijbelse teksten (Deuteronomium 22:13-29 en Johannes 7:53-8:11)” [The use of violence in punishing adultery in Biblical texts (Deuteronomy 22:13-29 and John 7:53-8:11)], 1767-1785
Το ενδιαφέρον του συγγραφέα επικεντρώνεται στο ερώτημα σε ποια βαθμό μέσα στα βιβλικά κείμενα η άσκηση βίας θεωρείται θεμιτή κατά την τιμωρία της μοιχείας. Ο συγγρ. συζητά επίσης τη στάση του Ιησού απέναντι στην αυστηρή τιμωρία. Ο Ιησούς συμφωνεί με την ποινή που θέσπισε ο Μωυσής αλλά με την προϋπόθεση ότι καθένας μέσα στην ομάδα των εκτελεστών δεν φέρει ο ίδιος καμία αμαρτία. Καθώς αυτό δε μπορεί να ισχύσει, είναι αδύνατο επίσης να εφαρμοσθεί η ποινή. Ο τρόπος με τον οποίο παρεμβαίνει ο Ιησούς συμφωνεί με τις συζητήσεις που υπάρχουν στην Π.Δ. και στον αρχαίο Ιουδαϊσμό και οι οποίες έχουν ως σκοπό να περιορίσουν την άσκηση βίας κατά την τιμωρία παραπτωμάτων σεξουαλικής φύσης. Στην κατακλείδα ο συγγραφέας ασχολείται με την αξιολόγηση και με το ερώτημα κατά πόσο είναι σχετικά με το θέμα τα δύο βιβλικά κείμενα που συζητήθηκαν στο άρθρο.

J. Verheyden, “Een irenische dialoog met Wim Weren over geweld in Johannes 7:53-8:11” (An irenic dialogue with Wim Weren about violence in John 7:53-8:11), 1787-1791
Στο άρθρο ο συγγραφέας ασχολείται με το άρθρο του Wim Weren στον ίδιο τόμο. Αρχικά συζητά κάποιες ερμηνευτικές προσεγγίσεις του θέματος της βίας στην περικοπή για τη μοιχαλίδα στο Ιω 7,53-8,11. Στη συνέχεια συζητά τη χρήση του Δτν σε αυτό το κείμενο μέσα στο πλαίσιο μίας ρηξικέλευθης νέας αντίληψης του Ιησού για τη βία.

J. van der Watt / K. Kok, „Geweld in 'n evangelie van liefde: Die Evangelie van Johannes se perspektief op geweld teen Jesus en sy dissipels” (Violence in a gospel of love: The perspective of the Gospel of John on violence against Jesus and his disciples), 1793-1812
Αυτό το άρθρο είναι το πρώτο από δύο που πραγματεύονται τη βία στο ευαγγέλιο του Ιωάννη. Σε αυτά επισημαίνονται οι τεχνικές δυσφήμισης σύμφωνα με τις οποίες το status της αντίπαλης ομάδας απορρίπτεται κατηγορηματικά από τους Ιουδαίους από τη μία και από τους οπαδούς του Ιησούς από την άλλη. Υποστηρίζεται ότι το κεντρικό ζήτημα της σύγκρουσης περιστρέφεται γύρω από το ερώτημα: πού είναι παρών ο Θεός; Ανάμεσα στους Ιουδαίους ή ανάμεσα στα μέλη της ομάδας του Ιησού; Η σύγκρουση και η βία στο Ιω θα πρέπει να κατανοηθεί μέσα στο πλαίσιο αυτού του σημαντικού ερωτήματος.

P.B. Decock, “Beeldspraak over oorlog en schepping, geweld en geweldloosheid in de Openbaring van Johannes” (Images of war and creation, violence and nonviolence in the Revelation of John), 1837-1853
Μεγάλο μέρος των βίαιων εικόνων της Αποκάλυψης μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει ως πηγή έμπνευσής του την παράσταση του Θεού ως ουράνιου πολεμιστή που θα νικήσει τις δυνάμεις του χάους, οι οποίες απειλούν τη δημιουργία και θα οδηγήσει την κτίση στην ολοκλήρωσή της. Αυτή η βίαιη στάση συνδέεται με το Θεό και τον αναστημένο Ιησού αν και το προφητικό έργο των εκκλησιών συμμετέχει ως ένα σημείο στη θεϊκή εξουσία και στη βία της (11,5-6). Ωστόσο η νίκη των ανθρώπων επιτυγχάνεται μόνο μέσω της λατρείας του Θεού αντί της λατρείας της λατρείας του Σατανά και του θηρίου και μέσω της προφητικής μαρτυρίας με σκοπό να έρθει για τους κατοίκους του κόσμου η μετάνοια κι έτσι να νικηθεί η αμαρτία, η οποία καταστρέφει τη δημιουργία. Αυτή η ανθρώπινη νίκη καθίσταται δυνατή μέσω του «αίματος του Ιησού» και απαιτείται από τους μαθητές του να συνεχίσουν το έργο του Ιησού μέχρι το τέλος (2,26) ώστε να συμμετάσχουν στη νέα δημιουργία στην οποία ο μεσίτης του Θεού από την αρχή είναι ο Ιησούς (3,14).

P.G.R. de Villiers, “Die ontmaskering van die bose: Eksegetiese perspektiewe op geweld in Openbaring 18” (Exposure of evil: Exegetical perspectives onviolence in Revelation 18), 1855-1893
Στο άρθρο εξετάζεται η βία στο Αποκ 18 από ερμηνευτικής απόψεως εξαιτίας της σημαντικής θέσης που καταλαμβάνει στη σύγχρονη συζήτηση για τη βία στην Κ.Δ. Αρχικά ο συγγρ. πραγματεύεται τη σύνθετη σημασία της βίας σε σχέση μάλιστα με την πολύπλοκη δομή του βιβλίου στο σύνολό του και αυτού του κεφαλαίου ειδικότερα. Υποστηρίζει ότι αντίθετα με ό,τι συνήθως λέγεται στη σύγχρονη έρευνα για το Αποκ 18, το κεφάλαιο έχει μια προσεκτική δομή οργανωμένη σε κύκλους στην οποία τα συστατικά στοιχεία της καθορίζουν με αποφασιστικό τρόπο τη σημασία του και στην οποία η βία είναι ένα σημαντικό μοτίβο. Ο συγγρ. αναλύει επίσης πώς το υπόλοιπο κείμενο επιβεβαιώνει τις συγγραφικές ικανότητες του συγγραφέα του και την στρωτή δομή του Αποκ 18 ως ενός κειμένου για μια βίαιη πόλη. Επίσης καταδεικνύεται πώς διαφορετικά στοιχεία μέσα σε ένα κείμενο κατά έναν ειρωνικό τρόπο μπορούν να σκιαγραφήσουν την πτώση της βίαιης πόλης της Βαβυλώνας και τις αιτίες γι’ αυτό. Σκιαγραφεί επίσης τον τρόπο με τον οποίο οι συνέπειες της πτώσης της Βαβυλώνας αναπτύσσονται από μία γήινη και μία θεϊκή οπτική. Σε όλα αυτά τα διαφορετικά μέρη καθίσταται σαφής η εμφανής θέση της βίας.

T. Nicklas, “Vom Umgang mit biblischen Texten in antisemitischen Kontexten” (The Bible in anti-Semitic contexts), 1895-1921
Ο συγγρ. επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στη χρήση και παράχρηση των κειμένων της Κ.Δ. κατά την εποχή του Εθνικοσοσιαλισμού. Μετά τον ορισμό των κεντρικών εννοιών περιγράφει πώς οι αντισημίτες συγγραφείς ερμήνευσαν τα βιβλικά κείμενα. Στη συνέχεια δίνει μια γενική περιγραφή των συγγραφέων που προσπάθησαν να αποδείξουν τις άρειες καταβολές του Ιησού και την αντι-ιουδαϊκή του στάση (π.χ. τη λεγόμενη “Pantherathesis”). Στη συνέχεια εξηγεί πώς (και γιατί) ο Παύλςο θεωρήθηκε «πολύ Ιουδαίος» από το Γ΄ Ράιχ και εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο η ερμηνεία των Ναζί εξακολουθεί να επηρεάζει. Τέλος καταλήγει με μία επισκόπηση των εξελίξεων σήμερα όσον αφορά στο ζήτημα.

H.G.R. de Villiers, “Hermeneutiese perspektiewe op geweld in die Nuwe Testament” (Hermeneutical perspectives on violence in the NewTestament), 1923-1951
Στο άρθρο εξετάζονται οι ερμηνευτικές προσεγγίσεις του θέματος της βίας στην Κ.Δ., όπως αυτές εμφανίζονται στα άρθρα του παρόντος τόμου και στις καινοδιαθηκικές σπουδές γενικότερα. Αντιπαραθέτει την παραδοσιακή αντίληψη για την Κ.Δ. ως βιβλίο της ειρήνης με τη σύγχρονη κατανόηση της βίαιης φύσης της. Ακολουθεί μία συζήτηση της πολύπλευρης φύσης τόσο της αντίληψης περί ειρήνης όσο κι εκείνης περί βίας και των διαφόρων μορφών με τις οποίες αυτές εκφράζονται. Μετά την ανάλυση της σχέσης μεταξύ της βίας και των εναλλακτικών μορφών της, περιγράφονται οι διάφορες μορφές βίας με όρους της σχέσης τους προς τις υπαρξιακές πραγματικότητες. Ακολουθούν παρατηρήσεις για τη διατύπωση μίας ικανοποιητικής μεθοδολογίας μελέτης της βάις, του τρόπου με τον οποίο η βία αντιμετωπίζεται στα κείμενα της Κ.Δ. και τέλος προτείνονται τρις δυνατές ερμηνείες της φύσης της βίας.

Ένα νέο βιβλίο για το Β΄ Μακκαβαίων

Κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο de Gruyter μία νέα μετάφραση και σχόλια του βιβλίου Β΄ Μακκαβαίων. Μεταφραστής και υπομνητιστής είναι ο Daniel Schwartz, καθηγητής της ιουδαϊκής ιστορίας στο Hebrew University της Jerusalem:

Daniel R. Schwartz, 2 Maccabees, de Gruyter, Berlin 2008
ISBN 978-3-11-019118-9
128 ευρώ

Περιγραφή του εκδοτικού οίκου
Το 2 Μακκαβαίων είναι ένα ιουδαϊκό έργο που συντάχθηκε κατά το 2ο αι. π.Χ. και διασώθηκε από την Εκκλησία. Γραμμένο στην ελληνιστική κοινή και παρουσιάζοντας τα γεγονότα από μία ιουδαιοελληνιστική οπτική γωνία, το 2 Μακκ αφηγείται και ερμηνεύει τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην Ιερουσαλήμ πριν τη Μακκαβαϊκή επανάσταση: τον εξελληνισμό και την επανίδρυση της Ιερουσαλήμ ως πόλη, το διωγμό των Ιουδαίων από τον Αντίοχο τον Επιφανή και τα μαρτύρια που ακολούθησαν, την επανάσταση εναντίον των Σελευκιδών υπό την αρχηγία του Ιούδα Μακκαβαίου. Το 2 Μακκ είναι μία σημαντική πηγή τόσο για τα γεγονότα που περιγράφει όσο και για τις αξίες και τα ενδιαφέροντα του Ιουδαϊσμού της ελληνιστικής Διασποράς, τα οποία αντικατοπτρίζει -τα οποία είναι πολύ διαφορετικά από εκείνα που προβάλλονται στον αντίζηλό του, το 1 Μακκαβαίων.

Για να δείτε τα περιεχόμενα, πατήστε εδώ.

Βιβλιοκρισία του νέου βιβλίου της M. Beard για την Πομπηία

Στην ηλεκτρονική σελίδα της California Literary Review δημοσιεύεται η βιβλιοκρισία της Judith Harris για το νέο βιβλίο της Mary Beard, The Fires of Vesuvius: Pompeii Lost and Found, Belknap Press 2008, ISBN 978-0674029767 (από όσο πληροφορούμαι είναι το ίδιο με βιβλίο της συγγραφέως Pompeii: The Life of a Roman Town, Profile Books 2008, ISBN: 978-1861975164).
Για να διαβάσετε τη βιβλιοκρισία, πατήστε εδώ.