Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2010

Ένα νέο βιβλίο για το βασιλιά Δαυίδ / A new book on King David


Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο ένας νέος συλλογικός τόμος για το βασιλιά Δαυίδ και την πρόσληψη αυτής της βιβλικής μορφής από το παρελθόν μέχρι σήμερα:

Tod Linafelt /Timothy Beal /Claudia V. Camp (εκδ.), Fate of King David: The Past and Present of a Biblical Icon (Library of Hebrew Bible/ Old Testament Studies), T & T Clark International 2010
352 σελίδες
ISBN: 978-0567515469
$114.75

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Ο παρών τόμος είναι o 500ος στη σειρά "Library of Hebrew Bible / Old Testament Series" και ταυτόχρονα είναι αφιερωμένος στον καθ. David M. Dunn, έναν από τους ιδρυτές του περιοδικού JOTS κι αργότερα της παρούσας σειράς. Στον τόμο περιέχονται μελέτες σχετικά με τις διάφορες ερμηνείες που δόθηκαν στην προσωπικότητα του Δαυίδ. Στο πρώτο μέρος (Relating to David) οι μελέτες παρουσιάζουν τον Δαυίδ σε σχέση με άλλους χαρακτήρες των βιβλίων του Σαμουήλ. Αυτές οι μελέτες υπογραμμίζουν την αξία της προσεκτικής ανάγνωσης, της ανάλυσης της δομής του κειμένου και της δημιουργικής αλλά πειθαρχημένης φαντασίας στην κατανόηση και ερμηνεία του χαρακτήρα του Δαυίδ. Στο δεύτερο μέρος (Reading David) διευρύνεται ο αφηγηματικός ορίζοντας. Σε αυτές τις μελέτες αναλύεται ο τρόπος που χρησιμοποιήθηκε ο χαρακτήρας του Δαυίδ σε μεγαλύτερες βιβλικές αφηγηματικές συνάφειες. Ο Δαυίδ κατανοείται ως μία λογοτεχνική εικόνα που αποκτά άλλο περιεχόμενο σε κάθε συνάφεια. Εδώ εισάγονται πιο σύνθετοι τρόποi ερμηνείας, όπως θεωρίες της μεταφοράς, μνήμη και ιστορία, ψυχοανάλυση και μεταποικιακή ανάγνωση. Στο τρίτο μέρος (Singing David) το ενδιαφέρον μεταφέρεται στην παρουσίαση του Δαυίδ ως αοιδού και ψαλμωδού. Αυτή συνδυάζεται με τις απεικονίσεις στην αρχαία Εγγύς Ανατολή αυλικών μουσικών και με τους τίτλους και τη γλώσσα στους βιβλικούς ψαλμούς. Στο τέταρτο μέρος (Receiving David) τονίζονται εκείνες οι στιγμές στη μακρά ιστορία της ερμηνεία του βασιλιά στο λαϊκό πολιτισμό, όπως στην ποίηση, στις εικαστικές τέχνες και στην παιδική λογοτεχνία. Τέλος, οι μελέτες στο πέμπτο μέρος (Re-locating David) παρουσιάζει κάποιες από τις σημαντικότερες ερμηνευτικές εργασίες όσον αφορά στο πρόσωπο του Δαυίδ έξω από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Περιεχόμενα τόμου
  • "David M. Gunn : a bibliography", XXVII-XXXI:
  • J.J. Quesada, "King David and tidings of death : "character response" criticism", 3-18
  • Francis Landy, "David and Ittai", 19-37
  • Mary E. Shields, "A feast fit for a king : food and drink in the Abigail story", 38-54
  • David Penchansky, "Four vignettes from the life of David : recollections of the royal court", 55-65
  • Randall C. Bailey, "Reading backwards : a narrative technique for the queering of David, Saul, and Samuel", 66-81
  • Walter Brueggemann, "Heir and land : the royal "envelope" of the books of Kings", 85-100
  • Danna N. Fewell, "A broken hallelujah : remembering David, justice, and the cost of the house", 101-122
  • Philip R. Davies, "Son of David and son of Saul", 123-132
  • Carole R. Fontaine, "The sharper harper (1 Samuel 16:14-23) : iconographic reflections on David's rise of power", 135-152
  • Robert C. Culley, "David and the Psalms : titles, poems, and stories", 153-162
  • R.C. Heard, "Penitent to a fault : the characterization of David in Psalm 51", 163-174
  • David J. Clines, "Psalm 23 and method : reading a David Psalm", 175-184
  • Yvonne Sherwood, "Scenes of textual repentance and critique/confession : King David between the renaissance and the reformation, the secular and the sacred, and Samuel and Psalms", 187-207
  • Burke O. Long, "From Babylon to David and back again : the sexually charged history of a Victorian drawing", 208-228
  • David Jobling, "'David on the brain' : Bertold Brecht's projected play 'David'", 229-240
  • Jo C. Exum, "A king fit for a child : the David story in modern children's Bibles", 241-259
  • Athalya Brenner, "Michael and David : love between enemies?", 260-270
  • Judith E. MacKinlay, "Through a window : a postcolonial reading of Michal", 273-288
  • Jione Havea, "David w(e)aves", 289-301

Στο τρέχον τεύχος του HTR / In the current issue of HTR

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Harvard Theological Review 103:4 (2010) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:
  • François Bovon, "The Soul's Comeback: Immortality and Resurrection in Early Christianity", 387-406
  • Jennifer Knust and Tommy Wasserman, "Earth Accuses Earth: Tracing What Jesus Wrote on the Ground", 407-446

Τρίτη συνάντηση Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής / The third meeting of the Seminar of Orthodox Hermeneutical Theology


Την Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010 και ώρα 18.00 στην αίθουσα συνεδριάσεων της Θεολογικής Σχολής θα λάβει χώρα η τρίτη συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής Θεολογίας του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ.
Ομιλητής θα είναι ο ομότιμος καθηγητής Θρησκειολογίας του ΑΠΘ κ. Γρηγόριος Ζιάκας.

Θέμα της εισήγησης:

"Αγία Γραφή και Κοράνιο. Διαφορές και προσεγγίσεις"

Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου 2010

Ένα άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του ETR / An article of biblical interest in the current issue of ETR

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Etudes théologiques et religieuses 85:3 (2010) δημοσιεύεται μεταξύ άλλων και το εξής άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος:

Elian Cuvillier, "Obéissance à la loi et radicalisation dans le premier évangile. Contribution à la question du lien entre Matthieu et le Judaïsme du premier siècle"
H παρούσα μελέτη αναλύει τις εντάσεις, που διακρίνονται σε κάποιες περικοπές του κατά Ματθαίον μεταξύ της υπακοής στις εντολές του Νόμου και της ρηξικέλευθης ερμηνείας τους από τον Ιησού στο κατά Ματθαίον. Ο συγγραφέας αρχικά εξετάζει το Μτ 5, 17-20 και προτείνει μία αναλυτική εξήγηση της περικοπής. Στη συνέχεια επικεντρώνεται σε τρία επεισόδια, όπου τέτοιες εντάσεις είναι ιδιαίτερα εμφανείς: (1) αντιθέσεις στην επί του Όρους ομιλία, (2) την αντιπαράθεση όσον αφορά στο διαζύγιο (19, 1-19), (3) το επεισόδιο με τον πλούσιο νεανία (19, 16-22). Στη συνέχεια εξετάζει πώς αυτές οι τρεις περικοπές είναι συνεπείς με όσα διακηρύττει ο Ιησούς στο Μτ 23, 2-3. Τέλος, ως συμπέρασμα, ο συγγραφέας διατυπώνει κάποιες σκέψεις όσον αφορά στις σχέσεις του Ματθαίου με τον Ιουδαϊσμό κατά το τέλος του 1ου αι.

Δευτεροκανονικές προσθήκες στα βιβλία της Π.Δ. / Deuterocanonical additions of the OT books

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο de Gruyter ένας νέος συλλογικός τόμος με τις εισηγήσεις που διαβάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για τα Δευτεροκανονικά βιβλία που έγινε στην Pápa της Ουγγαρίας το 2008:

Géza G. Xeravits, / József Zsengellér, Deuterocanonical Additions of the Old Testament Books. Selected Studies, (Deuterocanonical and Cognate Literature Studies 5), de Gruyter 2010
ISBN: 978-3-11-024052-8
69.95 ευρώ

Περίληψη εκδοτικού οίκου
Στον τόμο δημοσιεύονται εισηγήσεις που διαβάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για τα Δευτεροκανονικά βιβλία (Pápa, Ουγγαρία). Σε αυτό το συνέδριο θέμα ήταν οι δευτεροκανονικές προσθήκες των βιβλίων της Π.Δ.
Πρόκειται για την πρώτη φορά που γίνεται μία τόσο εκτενής ακαδημαϊκή συζήτηση αυτών των κειμένων. Στον τόμο συμπεριλαμβάνονται άρθρα σχετικά με τις παραδόσεις και τη θεολογία των προσθηκών και παρουσιάζεται η σχέση τους με τη σύγχρονη προς αυτές γραμματεία του αρχαίου Ιουδαϊσμού.
Αρκετά κείμενα της εβραϊκής Βίβλου - όπως η Εσθήρ, ο Δανιήλ ή ο Ιερεμίας - διασώζουν διαφορετικές κειμενικές εκδοχές στην ελληνική τους μετάφραση κι αυτές οι μορφές αποτελούν αναπτύξεις και προσθήκες στην εβραϊκή εκδοχή. Πιστοποιούν τη δημιουργική σκέψη αρχαίων ιουδαϊκών κύκλων, όσον αφορά στις βασικές παραδόσεις αυτών των βιβλίων και την κειμενική ρευστότητα των κειμένων που εξετάζονται εδώ. Οι εισηγήσεις συζητούν αυτές τις προσθήκες, τη σχέση του με τα εβραϊκά κείμενα και την επίδραση που άσκησαν στην ιστορία της ερμηνείας στις μεταγενέστερες εποχές.

Περιεχόμενα τόμου

  • József Zsengellér, "Addition or edition? : deconstructing the concept of additions", 1-15
  • Beate Ego, "Mordecai's refusal of proskynesis before Haman : according to the Septuagint ; traditio-historical and literal aspects", 16-29
  • Stefan Schorch, "Genderizing piety : the prayers of Mordecai and Esther in comparison", 30-42
  • Thomas Hieke, "Atonement in the prayer of Azariah (Dan 3:40)", 43-59
  • Michal Wojciechowski, "Ancient criticism of religion in Dan 14 (Bel and dragon), Bar 6 (Epistle of Jeremiah), and Wisdom 14", 60-76
  • Friedrich V. Reiterer, "Verstehst du die Tugenden der Klugheit? : Anfragen zu Gott und zum Wert der von ihm geschenkten Einsicht", 77-125
  • Benjamin G. Wright, "The Epistle of Jeremiah : translation or composition?", 126-142
  • Karin Schöpflin, "Susanna's career in Reformation drama : a reception-historical perspective with an outlook on fine art ", 143-170

Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2010

Δύο άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του Themelios / Two articles of biblical interest in the current issue of Themelios

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Themelios 35:3 (2010) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Tα δύο τελευταία τεύχη του Early Christianity / The two recent issues of Early Christianity

Κυκλοφόρησαν τα δύο τελευταία τεύχη του περιοδικού Early Christianity στα οποία δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

1:3 (2010)

James D.G. Dunn, "The Thought World of Jesus", 321-343
Στο παρόν άρθρο εξετάζεται κριτικά μέχρι ποιο σημείο μπορούμε σήμερα να διεισδύσουμε στον κόσμο σκέψης του Ιησού και εξάγονται συμπεράσματα τα οποία στηρίζονται στις πληροφορίες που έχουμε σχετικά με την εκπαίδευση και την διαπαιδαγώγηση των παιδιών από ευσεβείς Ιουδαίους γονείς στη Γαλιλαία του 1ου αι. μ.Χ. (Ι). Η παράδοση για τον Ιησού επιτρέπει επίσης να κατανοήσουμε ότι η οπτική του Ιησού έχει ως αφετηρία τον ίδιο τον Θεό (ΙΙ), και να περιγράψουμε τη ζωή του, που καθορίζεται από τις Γραφές και την Τορά, συμπεριλαμβανομένων και των διαφωνιών του με τους Φαρισαίους για την ερμηνεία της Τορά (ΙΙΙ) καθώς και την αποστολή του προς τον Ισραήλ, η οποία όμως δεν απέκλειε την ελπίδα για τους μη Ιουδαίους. Το άρθρο καταλήγει με μερικές σκέψεις σχετικά με τη σχέση του Ιησού προς την πολιτική της εποχής του (ΙV).

Roland Deines, "Jesus and the Jewish Traditions of His Time", 344-371
Κατά τα τελευταία 30 χρόνια η έρευνα για τον ιστορικό Ιησού διαφώτισε το ιουδαϊκό περιβάλλον του Ιησού από πολλές απόψεις, έτσι ώστε να μην είναι πλέον δυνατή μία μη ιουδαϊκή ή αντι-ιουδαϊκή κατανόηση του Ιησού. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν σημάδια ότι η παρούσα φάση της έρευνας για τον ιστορικό Ιησού φτάνει στο τέλος της. Στο άρθρο ο συγγραφέας συγκρίνει την παρούσα κατάσταση με εκείνη στις αρχές του 20 αι. , όταν και πάλι υπήρχε αυτή η αναζήτηση για νέους δρόμους. Σημείο αφετηρίας είναι το παράδοξο συμπέρασμα της αναζήτησης του Ιουδαίου Ιησού: είναι σαφές ότι ο Ιησούς μπορεί να κατανοηθεί ικανοποιητικά μόνο μέσα στο πλαίσιο των ιουδαϊκών παραδόσεων της εποχής του, αλλά ταυτόχορνα αυτές δεν είναι αρκετές για την πλήρη κατανόησή του. Ο λόγος γι' αυτό, υποστηρίζεται, ότι είναι το ότι η μνήμη για τον Ιησού από την αρχή δεν στρεφόταν πρώτιστα στον Ιουδαίο άνδρα (προφήτη, θεραπευτή κτλ) της Γαλιλαίας αλλά τον κατανοούσε ως μία βιβλική μορφή, τον οποίο προσδοκούσαν στο μέλλον οι ιουδαϊκές άγιες γραφές. Η μελλοντική έρευνα για τον Ιησού θα πρέπει επομένως να δώσει μεγαλύτερη προσοχή από ό,τι έκανε μέχρι σήμερα στην αξία των γραφών ως αυθεντίας και στις παραδόσεις που πηγάζουν από αυτές. Ένα περαιτέρω έργο είναι να σκεφτούμε εκ νέου τι μπορεί να σημαίνει για την ιστορική κατανόηση της ιστορίας το ότι στον Ιουδαίο Ιησού της Ναζαρέτ ο Θεός έγινε άνθρωπος.

Sean Freyne, "Jesus of Galilee: Implications and possibilities", 372-405
Το ερώτημα για τον Ιησού και τη Γαλιλαία αποτελεί αντικείμενο θερμών συζητήσεων ήδη 150 χρόνια τώρα. Κατά τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μία ιδιαίτερη σημασία από τη μία εξαιτίας των αρχαιολογικών ανασκαφών για τη Γαλιλαία των ρωμαϊκών χρόνων κι από την άλλη εξαιτίας του ανανεωμένου ενδιαφέροντος για τον ιστορικό Ιησού. Στο παρόν άρθρο ο συγγραφέας εξετάζει τρεις πλευρές, οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συζήτηση: το πολιτιστικό ήθος στη Γαλιλαία των ελληνιστικών χρόνων, τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες σε αυτήν την περιοχή κατά την εποχή της βασιλείας του Αντίπα και τις ιουδαϊκές πρακτικές στη Γαλιλαία. Επιπλέον γίνεται η προσπάθεια να κατανοηθεί το πρόσωπο και το έργο του Ιησού μέσα στο πλαίσιο αυτών τα οποία μπορούν να δοθούν ως βέβαιη απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα.

Martin Ebner, "Face to face-Widerstand im Sinn der Gottesherrschaft. Jesu Wahrnehmung seines sozialen Umfeldes im Spiegel seiner Beispielgeschichten", 406-440
Αντί να αναπαραστήσει τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες στη Γαλιλαία ως το καθοριστικό υπόβαθρο των κειμένων για τον Ιησού - μία οπτική η οποία συχνά αμφισβητήθηκε στη βιβλική έρευνα - ο συγγραφέας θέτει το ερώτημα, εάν αυτές οι σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές δομές, οι οποίες υφίστανται κατά τη ρωμαϊκή εποχή, είναι θέμα συζήτησης μέσα στα κείμενα και ποια είναι στάση που τηρείται απέναντι σε αυτές.

Samuel Byrskog, "The Transmission of the Jesus Tradition: Old and New Insights", 441-468
Στο άρθρο εξετάζονται οι θεωρίες για την προέλευση και την εξέλιξη της παράδοσης για τον Ιησού και ανοίγονται δρόμοι για μία νέα έρευνα της παράδοσης από απόψεως κριτικής της μορφής λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τη διάσταση της μνήμης. Η παράδοση έχει τις ρίζες της στη δραστηριότητα του Ιησού ως δασκάλου και στην κατανόηση του ρόλου που διαδραματίζουν και τη δυναμική της μνήμης που ενέχουν τα λόγια και οι πράξεις του μέσω των μαθητών του. Πολύ νωρίς η παράδοση διαμορφώθηκε με βάση τις παραινετικές ανάγκες. Η διάσταση της ανάμνησης απαιτούσε μία παρουσίαση / επιτέλεσή της και οδηγούσε σε μία αφηγηματική οργάνωση της ιστορίας / των γεγονότων, κάτι που είναι φανερό μέσα στα ευαγγέλια ως χρείαι, οι οποίες συνδέουν το παρελθόν με το ρητορικό παρόν.

Jürgen K. Zangenberg, "Archaeological News from the Galilee: Tiberias, Magdala and Rural Galilee", 471-484

Peter Schäfer, "The Origins of Jewish Mysticism", 487-494

1:4 (2010)
Troy W. Martin, "Ancient Medical Texts, Newly Re-discovered: The Medical Background of Biblical Breathing", 513-538

Candida R. Moss, "On the Dating of Polycarp: Rethinking the Place of the Martyrdom of Polycarp in the History of Christianity", 539-574
Στο άρθρο γίνεται μία νέα αξιολόγηση των έμμεσων πληροφοριών για την ενότητα, αυθεντικότητα, χρονολόγηση και ιστορία της πρόσληψης του "Μαρτυρίου του Πολυκάρπου". Η συγγραφέας συνιστά την προσοχή κατά την εξέταση του κειμένου και τα κείμενα που στηρίχθηκαν σε αυτήν την ιστορία του μαρτυρίου. Στη συνέχεια εξηγεί ότι η αφήγηση είναι ένα φιλολογικό κείμενο, όχι όμως η κατάθεση ενός αυτόπτη μάρτυρα. Επιπλέον οι νομικές ερωτήσεις, τα βιβλικά παράλληλα, ο τρόπος έκφρασης, η "καθολική εκκλησία", η συμπεριφορά του Quintus, η απολογία για την απουσία λειψάνων, ο επίλογος ως inventio και η φροντίδα για το status του μάρτυρα, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η εκτενής εκδοχή συντάχθηκε πολύ αργότερα από τα γεγονότα, ίσως κατά το τέλος του 3ου αι.

Michael Lattke, "Der Tod Jesu Christi in der Apologie des Aristides. Eine Fallstudie mit forschungsgeschichtlicher Einleitung und Bibliographie", 575-601
Αυτή η προκαταρκτική μελέτη για ένα υπόμνημα της Απολογίας του Αριστείδη, η οποία θα εκδοθεί από τον εκδοτικό οίκο Herder στη σειρά Kommentar zu frühchristlichen Apologeten (KfA), έχει τρία μέρη. Το πρώτο μέρος πραγματεύεται κάποια εισαγωγικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης και της μαρτυρίας του Ευσεβίου και παρέχει μία σύντομη περίληψη των 17 κεφαλαίων της Απολογίας. Το δεύτερο μέρος συζητά τη σταδιακή του ανακάλυψη από το 1878 κι εξής και επικεντρώνεται στις τέσσερις πρώτες δεκάδες της ιστορίας της έρευνας (εκδόσεις μετά το 1920 παρουσιάζονται στο Παράρτημα ΙΙ). Το τρίτο μέρος, μία μελέτη του θανάτου του Ιησού στο έργο του Αριστείδη, το οποίο αρχικά γράφηκε στα ελληνικά, αλλά χάθηκε, συγκρίνει τις σωζόμενες μεταφράσεις στα αρμενικά και στα συριακά με τις σχετικές περικοπές στο ελληνικό μυθιστόρημα του Βαρλαάμ. Αυτή η σύγκριση αποκαλύπτει ότι ο ίδιος ο Αριστείδης δεν ανέφερε τη σταύρωση του Ιησού στους Ρωμαίους. Αντί για αυτό το ιστορικό γεγονός This comparison reveals that Aristides himself did not mention the crucifixion of Jesus by the Romans. Instead of this historical event he only speaks of the piercing of Jesus by the Jews, thus contributing to the stereotype of the Jews as murderers of (the son of) God.

Christfried Böttrich, "Neue Dokumente zur Geschichte des ,,Codex Sinaiticus“", 605-619

Ένα νέο άρθρο στο JHS / A new article on JHS

Στην ιστοσελίδα του τρέχοντος τεύχους του περιοδικού Journal of Hebrew Scriptures 10 (2008) αναρτήθηκε ένα νέο άρθρο, το οποίο μπορείτε να καταφορτώσετε (σε μορφή .pdf):

Νili Samet, "'The Tallest Man Cannot Reach Heaven; The Broadest Man Cannot Cover Earth" - Reconsidering the Proverb and its Biblical Parallels"

Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010

Η δεύτερη συνάντηση του Biblicum / The second meeting of Biblicum

Τη Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010 και ώρα 19.30 θα λάβει χώρα η δεύτερη συνάντηση του φετινού κύκλου ομιλιών του Τομέα Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ.

Ομιλητής θα είναι ο καθ. της Π.Δ. κ. Μιλτιάδης Κωνσταντίνου.

Θέμα της εισήγησης: "Μεταφραστικές αρχές των Ηνωμένων Βιβλικών Εταιρειών"

Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010

To τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblische Zeitschrift / The current issue of Biblische Zeitschrift

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblische Zeitschrift 54:2 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

  • "Erich Zenger (1939-2010) in memoriam", 161
  • Reinhard von Bendemann, "Christus der Arzt - Krankheitskonzepte in der
  • Therapieerzählungen des Markusevangeliums (Teil II)", 162-178
  • Hubert Frankemölle, "Aspekte der Zeit im Römerbrief des Paulus. Eine Auseinandersetzung mit Giorgio Agambens „Die Zeit, die bleibt“", 179-200
  • Hans Ulrich Steymans, "Gilgameš und Genesis 1-9", 201-228
  • Robert Gnuse, "The Tale of Babel: Parable of Divine Judgement or Human Cultural Diversification?", 229-244
  • Jack Barentsen, "Interdisciplinary Approaches to Early Christian Identity - a Review Article", 244-252
  • Aron Pinker, "Qohelet 3:14-15", 253-271

Συνοπτική θεολογία της Κ.Δ. / A concise theology of the New Testament

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Πουρναρά ο πρώτος τόμος της συνοπτικής θεολογίας του λέκτορα της Καινής Διαθήκης Χαράλαμπου Ατματζίδη στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ:

Χ.Γ. Ατματζίδη, Από τη βιβλική έρευνα στην πίστη της Εκκλησίας. Συνοπτική Θεολογία της Καινής Διαθήκης. Τόμος Α΄, (Βιβλική Βιβλιοθήκη 48), εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2010
ISBN: 9789602424605
756 σελίδες

Το παρόν πόνημα του λέκτορα κ. Χ. Ατματζίδη, το οποίο απευθύνεται σε φοιτητές των Θεολογικών Σχολών αλλά και σε ερευνητές και σε όσους τέλος έχουν θεολογικά ενδιαφέροντα έρχεται να καλύψει την ανάγκη σύνταξης μίας συνοπτικής θεολογίας της Καινής Διαθήκης, ανάγκη η οποία κατά καιρούς έχει επισημανθεί και από άλλους Έλληνες βιβλικούς (βλ. για παράδειγμα Π. Βασιλειάδη, "Προλεγόμενα στη Θεολογία της Κ.Δ.", ΔΒΜ 19 (2000), 5-21). Στον πρώτο τόμο γίνεται μία επισκόπηση των μελετών με θέμα τη θεολογία της Κ.Δ. και παρουσιάζονται με αναλυτικό και μεθοδικό τρόπο θέματα από τη θεολογία των παύλειων επιστολών και της ιωάννειας γραμματείας (στην περίπτωση των παύλειων και δευτεροπαύλειων επιστολών η παρουσίαση των θεολογικών θεμάτων γίνεται αναλυτικά σε κάθε επιστολή ξεχωριστά, ενώ στην περίπτωση της θεολογίας της ιωάννειας γραμματείας, δηλ. του κατά Ιωάννην και των τριών καθολικών επιστολών, η παρουσίαση είναι θεματική). Συζητώντας το ζήτημα που κατά καιρούς τίθεται σε κύκλους ορθοδόξων θεολόγων κατά πόσο είναι θεμιτή η σύνταξη μίας τέτοιας θεολογίας ο συγγραφέας υπογραμμίζει την οργανική σχέση Καινής Διαθήκης και Παράδοσης και τονίζει την αναγκαιότητα μελέτης της θεολογίας της Κ.Δ., η οποία αποτελεί προαπαιτούμενο και βάση της Ορθόδοξης Θεολογίας και επιστέγασμα και συστηματική διατύπωση του περιεχομένου της διδασκαλίας της Κ.Δ., η οποία άλλωστε είναι ένα από τα πρωταρχικά και θεμελιώδη μνημεία της παράδοσης της Εκκλησίας.
Θα κλείσουμε παραθέτοντας ένα απόσπασμα από τον καθ. Ν. Ματσούκα, το οποίο παραθέτει στην εισαγωγή του και ο κ. Ατματζίδης και το οποίο αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο τη σπουδαιότητα της έρευνας της Καινής Διαθήκης, του εντοπισμού και της ανάλυσης σε βάθος της πολύμορφης εκκλησιαστικής πραγματικότητας του αρχέγονου Χριστιανισμού που απηχείται μέσα στα καινοδιαθηκικά κείμενα. "Αφού [στην περίπτωση της Καινής Διαθήκης] πρόκειται πρώτα για ζωή και εμπειρία, και έπειτα για υπομνηματισμό γεγονότων, είναι αυτονόητη η ύπαρξη πολλών και διαδοχικών παραδόσεων, στρωμάτων και ποικίλων μορφών. Έτσι σ' ένα Ευαγγέλιο είναι απαραίτητο να εντοπίσουμε παραδόσεις και στρώματα ή στις επιστολές του Παύλου προπαύλεια παράδοση. Τα βιβλία δεν είναι καρπός υπαγόρευσης ούτε προηγήθηκαν, αλλά γράφτηκαν για να υπομνηματίσουν γεγονότα εξελισσόμενα και τρόπους ζωής μέσα σε μια αυτόνομη ποικιλία τάσεων και ρευμάτων. Κάτι τέτοιο το θεωρεί αυτονόητο πέρα για πέρα η ορθόδοξη παράδοση" (Ν. Ματσούκα, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Α΄, σ. 186).

Στο τρέχον τεύχος του JSOT / In the current issue of JSOT

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal for the Study of the Old Testament 35:2 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Cynthia Edenburg, "Intertextuality, Literary Competence and the Question of Readership: Some Preliminary Observations", 131-148
Στο άρθρο επανεξετάζεται ο ρόλος που διαδραμάτισαν η απαγγελία και η απομνημόνευση στη σύνθεση και στη μετάδοση των βιβλικών κειμένων και οι προσπάθειες διάκρισης μεταξύ των ακουστικά αναγνωριζόμενων διακειμενικών αναφορών και των φιλολογικών μοτίβων, τα οποία στηρίζονται στην οπτική αναγνώριση. Η συγγραφέας εφαρμόζει τα ευρήματα των πρόσφατων γνωσιολογικών μελετών σε δυο ομάδες ερωτήσεων: πρώτον, εάν υπάρχουν διαφορετικοί τύποι βιβλικής διακειμενικότητας και, δεύτερον, αν οι γραμματείς, οι οποίοι παρήγαγαν διακειμενικές συνθέσεις στηρίχθηκαν σε γραπτά κείμενα ή εάν η βιβλική διακειμενικότητα προκύπτει από τη μνήμη που έχει ο συγγραφέας κειμένων που διαβάζονταν ή επιτελούνταν.

Andrew J. Schmutzer, "Did the Gods Cause Abraham’s Wandering? An Examination of ‭םיהלא‬ ‭יתא‬ ‭ועתה‬ in Genesis 20.13", 149-166
Στο Γεν 20.11-13, το ‭םיהלא‬ χρησιμοποιείται αμφίσημα με ένα ρήμα στον πληθυντικό στο μασωριτικό κείμενο του Γεν 20, 13. Το ‭םיהלא‭ θα μπορούσε να αναφέρεται στον αληθινό Θεό ή τους "θεούς" των εθνικών. Σε αυτό το άρθρο εξετάζεται αυτό το ασυνήθιστο γραμματικό φαινόμενο από διαφορετικές οπτικές γωνίες (π.χ. μορφολογία, γραμματική / σύνταξη, ιστορία της ερμηνείας) δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη φιλολογική - θεολογική κίνηση της αφήγησης στην τελευταία της μορφή. Η ιστορία της ερμηνείας συμπεριλαμβάνει επίσης την εξέταση του τρόπου με τον οποίοι οι διάφορες εκδοχές του κειμένου (σαμαριτική Πεντάτευχος, Targum του Onkelos και η Γένεση στη μετάφραση των Ο') ερμήνευσαν το Γεν 20, 13 και ρίχνει φως στον τρόπο με τον οποίο αυτή η αμφισημία μπορεί να καθοδήγησε τους αρχαίους ερμηνευτές στην ερμηνεία τους. Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι ο πληθυντικός του μασωριτικού ‭ועתה‬ με το ‭םיהלא‬ καθιστά "του΄ς θεούς" μία εξηγητικά δυνατή μετάφραση σε αυτήν τη συνάφεια. Ο συγγραφέας επίσης αξιολογεί κάποιες σύγχρονες μεταφράσεις και κάνει κάποιες παρατηρήσεις σχετικά με αυτές. Η γραμματική προσαρμογή στο Γεν 20, 13 υποστηρίζεται κι από την προσωπική και πολιτική πίεση που αισθάνεται ο Αβραάμ, όπου ένας ισχυρός εθνικός βασιλέας κατηγορεί τον πατριάρχη, ο οποίος με τη σειρά του βάζει το μήνυμά του μέσα σε μία συνάφεια που δεν έχει σχέση με το θείο.

Nicholas P. Lunn, "Numbering Israel: A Rhetorico-Structural Analysis of Numbers 1-4", 167-185
Στο άρθρο παρουσιάζεται βήμα προς βήμα η κοινωνικορητορική ανάλυση των πρώτων κεφαλαίων των Αριθμών, τα οποία πραγματεύονται την απογραφή και την οργάνωση σε ομάδες του λαού του Ισραήλ. Η ανάλυση αποκαλύπτει τα φιλολογικά μοτίβα γραμμικής και ανεστραμμένης μορφής. Τα ευρήματα μίας τέτοιας ανάλυψης παραπέμπουν σε μία σκόπιμη και πολύπλοκη οργάνωση του κειμένου, όπου τα μοτίβα εξυπηρετούν συγκεκριμένους φιλολογικούς και ρητορικούς σκοπούς και κυρίως την υπογράμμιση της κατακλείδας του κειμένου, την έμφαση βασικών πληροφοριών και την προετοιμασία του αναγνώστη για τις πληροφορίες που θα ακολουθήσουν. Αυτά τα ευρήματα συμφωνούν με άλλες παρόμοιες μελέτες της δομής κειμένων της Π.Δ.

Howard J. Curzer, "Spies and Lies: Faithful, Courageous Israelites and Truthful Spies", 187-195
Ο ηγέτης ενός μεγάλου λαού σκέφτεται την επίθεση εναντίον μίας χώρας της Μέσης Ανατολής. Οι περισσότερες πληροφορίες των κατασκόπων του υπογραμμίζουν ότι η επιδρομή είναι κακή ιδέα, αλλά ο ηγέτης επιτίθεται τελικά στηριζόμενος στις πληροφορίες μίας μειοψηφίας. Κι όπως ήταν αναμενόμενο, η επιδρομή έχει άσχημη εξέλιξη. Αργότερα ο ηγέτης παρουσιάζει μία παραμορφωμένη εκδοχή των γεγονότων, που οδήγησαν στον πόλεμο, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως αθώο και κατηγορώντας όσους τον απέτρεψαν για έλλειψη θάρρους και πίστης. Φυσικά ο ηγέτης είναι ο Μωυσής και το περιστατικό είναι εκείνο της αποτυχημένης πρώτης επίθεσης εναντίον της Γης της Επαγγελίας. Η ομάδα των κατασκόπων συναπαρτίζεται από δώδεκα μέλη. Στο άρθρο παρουσιάζεται μία νέα ερμηνεία των Αρ 13-14, μία ερμηνευτική αρχή που αντιμετωπίζει τις ασυμφωνίες μεταξύ του Δευτερονομίου και της υπόλοιπης Τορά και ένα πολιτικό ηθικό δίδαγμα.

C.L. Brinks, "Who Speaks Words without Knowledge? A Response to Wilcox and Bimson", 197-207
Ο συγγραφέας παίρνει με το άρθρο του μέρος στη συζήτηση που αναπτύχθηκε μεταξύ των Karl G. Wilson και John J. Bimson, όσον αφορά στην ερμηνεία του Ιώβ 38, 2. Ο Wilson υποστήριξε ότι η ερώτηση "Ποιος είναι αυτός ...;" αναφέρεται στον Ηλιού κι όχι στον Ιώβ, κάτι που υποδηλώνει ότι οι λόγοι του Ηλιού ανήκαν στο αρχικό κείμενο και δεν ήταν προσθήκες. Ο Bimson απέρριψε την ερμηνεία του Wilcox επικαλούμενος το περιεχόμενων των λόγων του Θεού και την παράθεση από τον Ιώβ των 38, 2 και 42, 3. Στο παρόν άρθρο ο συγγραφέας παρουσιάζει τις αδυναμίες της θέσης του Bimson μέσα από μία σύγκριση της γραμματικής δομής της ερώτησης στο 38, 2 με παρόμοιες δομές αλλού στην Π.Δ. και τονίζοντας τη συνάφειά της στο βιβλίο του Ιώβ στο σύνολό του. Καταλήγει ότι η επιχειρηματολογία του Bimson δεν είναι επιτυχής κι ότι η θέση του Wilcox θα πρέπει να τύχει μεγαλύτερης προσοχής.

Eric Ortlund, "Reversed (Chrono-)Logical Sequence in Isaiah 1-39: Some Implications for Theories of Redaction", 209-224
Στο άρθρο εξετάζεται η δομή των Ησ 1-39 όπου διάφορα τμήματα μίας προφητείας τοποθετούνται σε διαφορετική λογική και χρονολογική σειρά. Ο συγγραφέας αρχικά παρουσιάζει ένα παράδειγμα από τα κεφ. 24-27 και στη συνέχεια συζητά τα κεφ. 11, 30 και 2. Σε καθεμιά από αυτές τις τρεις περιπτώσεις υποστηρίζεται ότι ύστερες περικοπές στα σχετικά κεφάλαια (11,11-16. 30,27-33 και 2,6-22) περιγράφουν αναγκαίες προϋποθέσεις για προηγούμενες περικοπές (11,1-. 30,18-26 και 2,1-5) και ειδικότερα η νίκη του Γιαχβέ επί των εθνών πρέπει να λαμβάνει χώρα πριν την ανανέωση της δημιουργίας, τον Ισραήλ να κατοικεί ασφαλής στην Σιών και τα έθνη να έρχονται εκεί για να λατρεύσουν τον Γιαχβέ. Στη συνέχεια εξετάζονται τα συμπεράσματα, που προκύπτουν από αυτήν την ανάλυση των θεωριών σύνταξης αυτών των τριών κεφαλαίων και διατυπώνεται η υπόθεση ότι η χρονολόγηση των διαφόρων περικοπών σε αυτά τα κεφάλαια σε διαφορετικούς αιώνες είναι λιγότερο πιθανή από την υπόθεση μίας απλούστερης ιστορίας σύνταξης, όπου οι διάφορες περικοπές που συναπαρτίζουν αυτά τα κεφάλαια γράφτηκαν προϋποθέτοντας η μία την άλλη από την αρχή.

Anthony R. Petterson, "The Shape of the Davidic Hope across the Book of the Twelve", 225-246
Πρόσφατα υποστηρίχθηκε ότι το Βιβλίο των Δώδεκα αντικατοπτρίζει μία ποικιλία απόψεων όσον αφορά στην αποκατάσταση της δαυιδικής δυναστείας συμπεριμβανομένων και μίας αισιοδοξίας κατά την πρώιμη περσική περίοδο και της μεταγενέστερης κριτικής. Η ερμηνεία του Ζαχ 11 και των κειμένων που αφορούν στον Ζοροβάβελ είναι σημαντική όσον αφορά σε αυτό. Στο άρθρο παρουσιάζεται μία ερμηνεία αυτών των κείμενων η οποία συμβαδίζει με τον Ζαχαρία και το Βιβλίο των Δώδεκα. Ο συγγραφέας εντοπίζει τη μορφή της δαυιδικής ελπίδας, η οποία διατρέχει το Βιβλίο των Δώδεκα, και διατυπώνει την άποψη ότι η ελπίδα για ένα μελλοντικό βασιλιά από τον οίκο του Δαυίδ εμφανίζεται σε κύρια σημεία του βιβλίου. Έτσι καταλήγει ότι αυτοί που συνέταξαν το βιβλίο των Δώδεκα προσπάθησαν να διατηρήσουν την πρώιμη προφητική ελπίδα για ένα μελλοντικό δαυιδικό βασιλιά.

Bradford A. Anderson, "Poetic Justice in Obadiah", 247-255
Το βιβλίο του Οβδιού έχει συζητηθεί για το μήνυμα του lex talionis. Δεν είναι ωστόσο απλά ένα θέμα αυτού του σύντομου βιβλίου. Μάλλον, σύμφωνα με το συγγραφέα του παρόντος άρθρου, η ιδέα ότι τα έργα του Εδώμ θα επιστρέψουν επάνω του αποτελεί οργανικό μέρος του βιβλίου. Αυτή η "ποιητική δικαιοσύνη" εκφράζεται μέσα από μία σειρά λέξεων και έμμεσων αναφορών που εντοπίζονται σε όλο το βιβλίο του Οβδιού. Τα λογοπαίγνια αντιπαραθέτουν την ταυτότητα και το μέλλον του Εδώμ και του Ισραήλ αντίστοιχα και υπαινίσσονται με διάφορους τρόπους την επερχόμενη τιμωρία του Εδώμ. Μία αναγνώριση αυτών των διαστάσεων του εβραϊκού κειμένου μπορεί να βοηθήσει τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερη τη ρητορική δύναμη και τη φιλολογική τέχνη του συντομότερου προφητικού βιβλίου.

Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου 2010

Αρχαιολογία και Αγία Γη / Archaeology and Holy Land

Στη γνωστή ιστοσελίδα The Bible and Interpretation έχουν αναρτηθεί μία σειρά από ενδιαφέροντα άρθρα που σχετίζονται με τα αρχαιολογικά ευρήματα στο Ισραήλ και το πρόβλημα της αρχαιοκαπηλίας και της αξιοποίησης των αρχαιολογικών ευρημάτων στο πλαίσιο πολιτικών διεκδικήσεων με αφορμή την ταινία-ντοκυμαντέρ "Looting the Holy Land":

H Αποκάλυψη των Μάγων / The apocryphal Revelation of Magi

Με την έκδοση της πρώτης αγγλικής μετάφρασης του συριακού κειμένου της απόκρυφης Αποκάλυψης των Μάγων (2ος/3ος αι.) ασχοληθήκαμε σε παλαιότερη ανάρτησή μας. Στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας USA Today δημοσιεύεται μία σύντομη βιβλιοπαρουσίαση της νέας αυτής έκδοσης. Για να τη διαβάσετε, πατήστε εδώ.

H κριτική έκδοση SBLGNT σε μορφή PDF / The SBLGNT critical edition in PDF

Στη σχετική ιστοσελίδα της Society of Biblical Literature έχει αναρτηθεί σε μορφή pdf η νέα κριτική έκδοση της Καινής Διαθήκης. Σε αυτή ήδη αναφερθήκαμε σε παλαιότερες αναρτήσεις. Υπενθυμίζουμε μόνο ότι στο κριτικό της υπόμνημα παρατίθενται όχι οι διαφορετικές γραφές των χειρογράφων αλλά οι διαφορετικές γραφές που προτιμήθηκαν σε τέσσερις κριτικές εκδόσεις της Κ.Δ., στις Westcott-Hort, Tregelles, NIV και Robinson-Pierpont. Για να καταφορτώσετε την κριτική αυτή έκδοση, πατήστε εδώ.