Δύο άρθρα του Ν. Παύλου / Two short articles of N. Pavlou

Στην ιστοσελίδα του ο συνάδελφος κ. Νίκος Παύλος, τον οποίο ευχαριστώ για την χρήσιμη πληροφορία, έχει αναρτήσει δύο σύντομα και ενδιαφέροντα άρθρα, τα οποία μπορείτε να διαβάσετε "πατώντας" επάνω στους τίτλους τους:

• Η γέννηση του Χριστού στο ευαγγέλιο του Ματθαίου
• Η πρώτη χριστιανική κοινότητα των Ιεροσολύμων

J.W. van Henten: πρόσληψη του Δαν και 2 Μακκ στο Εβ / J.W. van Henten: Reception of Dan and 2 Macc in the epistle to the Hebrews

Η πρόσληψη των Δν 3 και 6 και των αφηγήσεων των μαρτυρίων στο 2 Μακκ 6, 18 – 7, 42 από το Εβ 11, 33 αποτέλεσε το θέμα της εισήγησης του καθηγητή της Κ.Δ. στο Παν/μιο του Amsterdam J.W. van Henten κατά τη δεύτερη συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Α.Π.Θ. [17/12/2009,The Reception of Daniel 3 and 6 and the Maccabean Martyrdoms in Hebrews 11:33-38 (Τά κεφ. 3 καί 6 τοῦ Δανιήλ καί τό μαρτύριο τῶν Μακκαβαίων στό Ἑβρ. 11,33-38]
Στην αρχή ο ομιλητής παρουσίασε τα διάφορα είδη πρόσληψης και διακειμενικής αξιοποίησης των κειμένων της Π.Δ.από τα κείμενα της Κ.Δ. και επικεντρώθηκε στις έμμεσες αναφορές / υπαινιγμούς σε κείμενα της Π.Δ., κατηγορία στην οποία υπάγεται ο τρόπος πρόσληψης των Δαν 3.6 και 2 Μακκ 6,-18 εξ. από την προς Εβραίους. Σύντομα παρουσίασε επίσης τα κριτήρια, με τα οποία εργάστηκε στον εντοπισμό αυτών των έμμεσων αναφορών μέσα στην Εβ: 1) αναγκαία η ταυτόσημη χρήση τριών τουλάχιστον φράσεων στο κείμενο που προσλαμβάνει το προ-κείμενο, 2) προφανείς διαφορές μεταξύ του προ-κειμένου και του μετα-κειμένου, 3) αντιστοιχίες μεταξύ των συναφειών των δύο κειμένων.
Στη συνέχεια ο ομιλητής ενέταξε το Εβ 11, 33-38 μέσα στην ευρύτερη συνάφεια (Εβ 11, 1 – 12, 3). Επεσήμανε τα εξής στοιχεία: α) η έννοια – κλειδί είναι η έννοια της «πίστης» (εμπιστοσύνης), β) η απαρίθμηση των μαρτύρων στο Εβ 11, 2 - 38 μαζί με την αναφορά στη σταύρωση και στη δικαίωση του Ιησού Χριστού έχουν παραινετικό χαρακτήρα, γ) ο κατάλογος των ηρώων του παρελθόντος βρίσκει το τέλος και την αποκορύφωσή του στον Ιησού Χριστό, εκείνος συνεχίζει την παράδοση αλλά και την υπερβαίνει κατά πολύ, δ) η πίστη των ηρώων θα μπορούσε να οδηγήσει σε διωγμούς και στο θάνατο, ε) όλες οι αναφορές σε ανώνυμους ήρωες της πίστης στο Εβ 11, 32 – 38 αφορούν στους προφήτες (ο «προφήτης» εδώ με τη σημασία εκείνου που έχει δεχθεί τη θεία αποκάλυψη μέσω του λόγου του Θεού και ήταν αντιπρόσωπός του), στ) τα παραδείγματα, που αναφέρονται στο Εβ 11, 33-38 έχουν κοινά στοιχεία με την προφητεία και την πίστη και συνδέονται με καταστάσεις βίας.
Στο δεύτερο μέρος της εισήγησής του ο καθ. van Henten ανέλυσε τον τρόπο πρόσληψης των Δαν 3.6 και 2 Μακκ 6, 18 – 7,42 στην Εβ και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Εβ 11, 33 παραφράζει ή αναφέρεται υπαινικτικά στα δύο παλαιοδιαθηκικά κείμενα και με αυτόν τον τρόπο επανερμηνεύει αυτά τα κείμενα με έναν τέτοιο τρόπο ώστε να αποκτούν περιεχόμενο και σημασία για τη χριστιανική κοινότητα. Οι ήρωες του παρελθόντος φαίνεται να έχουν απολέσει την εθνική τους ταυτότητα, αναφέρονται ανώνυμα και γενικά. Συσχετίζονται με την πίστη, στο επίκεντρο όμως του ενδιαφέροντος του συγγραφέα δεν βρίσκονται μόνο τα παθήματα αλλά κυρίως η ανταμοιβή τους, η ανάσταση στο τέλος των χρόνων. Τα παραδείγματα των ηρώων του παρελθόντος συνδέονται άμεσα με τον ορισμό της ταυτότητας της χριστιανικής κοινότητας και λειτουργούν υποστηρικτικά στο παραινετικό επιχείρημα του 10, 19 – 12. Όντας τμήμα του παρελθόντος της χριστιανικής κοινότητας και μολονότι δεν υπήρξαν αποδέκτες της υπόσχεσης του Θεού που δόθηκε με το Χριστό, θα ανταμειφθούν μαζί με τους πιστούς εν Χριστώ, όταν έλθει η σωτηρία.

Βιβλιοκρισίες στο RBL 1/1/2010

Οι νέες βιβλιοκρισίες της Review of Biblical Literature που έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο είναι οι εξής:

Randall C. Bailey, Tat-siong Benny Liew, and Fernando F. Segovia, eds., They Were All Together in One Place? Toward Minority Biblical Criticism
Reviewed by Jonathan Draper

Diane Banks, Writing the History of Israel
Reviewed by Marc Brettler

Christopher A. Beetham, Echoes of Scripture in the Letter of Paul to the Colossians
Reviewed by Maarten J. J. Menken

Craig L. Blomberg and Mariam J. Kamell, James
Reviewed by Wesley Wachob

Shawna Dolansky, Now You See It, Now You Don't: Biblical Perspectives on the Relationship between Magic and Religion
Reviewed by Clare Rothschild

Renate Banschbach Eggen, Gleichnis, Allegorie, Metapher: Zur Theorie und Praxis der Gleichnisauslegung
Reviewed by John S. Kloppenborg

Gabriella Gelardini, "Verhärtet eure Herzen nicht": Der Hebräer, eine Synagogenhomilie zu Tischa be-Aw
Reviewed by Carl Mosser

Franηois Genuyt, L'Épître aux Romains: L'instauration du sujet-Lecture sémiotique
Reviewed by Jean-Paul Michaud

Christopher Gilbert, A Complete Introduction to the Bible
Reviewed by Dirk G. van der Merwe

Judith Hartenstein, Charakterisierung im Dialog: Maria Magdalena, Petrus, Thomas und die Mutter Jesu im Johannesevangelium im Kontext anderer frühchristlicher Darstellungen
Reviewed by Ismo Dunderberg

Richard S. Hess, Israelite Religions: An Archaeological and Biblical Survey
Reviewed by Lester L. Grabbe

Edgar Kellenberger, Die Verstockung Pharaos: Exegetische und auslegungsgeschichtliche Untersuchungen zu Exodus 1-15
Reviewed by Danny Mathews

Adam Kamesar, ed., The Cambridge Companion to Philo
Reviewed by Gregory Sterling

R. W. L. Moberly, The Theology of the Book of Genesis
Reviewed by Markus Witte

Dietmar Neufeld, ed., The Social Sciences and Biblical Translation
Reviewed by Fika van Rensburg

Lawrence Schiffman and Joel B. Wolowelsky, eds., War and Peace in the Jewish Tradition
Reviewed by Daniel L. Smith-Christopher

Carolyn J. Sharp, Irony and Meaning in the Hebrew Bible
Reviewed by InHee Cho

Patricia Walters, The Assumed Authorial Unity of Luke and Acts: A Reassessment of the Evidence
Reviewed by Joel B. Green
Reviewed by Richard I. Pervo

Τα αποτελέσματα της ορθής θεολογίας / The results of sound theology

Επιτρέψτε μου αγαπητοί αναγνώστες,

να σας ευχαριστήσω στο τέλος αυτής της χρονιάς για τις 11.809 επισκέψεις με τις οποίες τιμήσατε το ιστολόγιο, για τα καλά σας λόγια και για τις εύστοχες παρατηρήσεις σας. Κλείνοντας τον κύκλο των αναρτήσεων για το έτος 2009 θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ένα χαριτωμένο cartoon από τα αγαπημένα Peanuts και να χαιρετήσω μαζί σας ευγνώμονα και με ένα χαμόγελο τη χρονιά που σε λίγο φεύγει.

Ας είναι η νέα χρονιά ευλογημένη από το Θεό, μια ακόμη ευκαιρία να γίνουμε σοφότεροι και ταπεινότεροι μέσα στη γνώση μας, δικαιότεροι μέσα σε ένα κόσμο που διψά για δικαιοσύνη, ειρηνικότεροι και άγγελοι ειρήνης σε μία εποχή βίας και πολέμου, ας αγαπήσουμε κι ας αγαπηθούμε λίγο περισσότερο.

EABS/SBL 2010: Πρόσκληση για συμμετοχή με εισήγηση / EABS-SBL: CALL FOR PAPERS

Αγαπητοί αναγνώστες,

στη συνέχεια παραθέτω την πρόσκληση για συμμετοχή (και με εισήγηση) στην ομάδα εργασίας με θέμα την οικογένεια και τη φιλία στον αρχαίο κόσμο και την Κ.Δ. του διεθνούς συνεδρίου που θα γίνει το καλοκαίρι του 2010 (25-29/7/2010) στο Tartu της Εσθονίας. Είναι μεγάλη χαρά και τιμή να είμαι υπεύθυνη αυτής της ομάδας και φυσικά η πρόσκληση για συμμετοχή στις εργασίες της ομάδες είναι ανοικτή σε όσους έχουν το ενδιαφέρον:

CALL FOR PAPERS

Graeco-Roman Society and the New Testament: Family and Friendship as Reality and Metaphor in the Graeco-Roman World and in the New Testament (EABS)

Family, one of the primary social domains of the ancient Mediterranean societies, as well as friendship, an important type of social commitment and solidarity often closely related to the family, seem to have played a significant role in everyday life and to have affected all other social structures and spheres of the Graeco-Roman society (e.g. religion, politics etc.). Their overarching presence as a social reality and as an imagery and metaphor can be detected in literary and non-literary texts as well as in artifacts of the Graeco-Roman period. The New Testament texts seem to conform to this rule; on the one hand, family and friendship relations are attested or presupposed by many of them and on the other hand, terminology and images deriving from the world of family and friendship are used in order to depict the relationships of Christian groups and individuals or to convey the theological message of the New Testament authors. The session(s) of the meeting in Estonia will deal with various aspects of the family and friendship relations (e.g. family or friendship terminology, structures and networks, their interaction with other social domains etc) as social reality and as imagery and discuss texts of the New Testament where these relations and concepts seem to consist the context, within which these texts would be read and understood.
Proposals for papers should be sent to Ekaterini Tsalampouni (etsala67@otenet.gr) by January 31st, 2010.

Ένα νέο άρθρο στο JGRChrJ

Στην ηλεκτρονική σελίδα του Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism 6 (2009) αναρτήθηκε ένα νέο άρθρο, της Lois K. Fuller Dow σχετικά με τη σημασία της λέξης "κλῆσις" μέσα στην Κ.Δ.

Lois K. Fuller Dow, Understanding κλῆσις in the New Testament

BMCR: Βιβλιοκρισία του βιβλίου του McLean για την αρχαία ελληνική επιγραφική

Στην ιστοσελίδα του Bryn Mawr Classical Review έχει αναρτηθεί μία βιβλιοκρισία (D. Graham J. Shipley) για το βιβλίο του B. H. McLean, An Introduction to Greek Epigraphy of the Hellenistic and Roman Periods: From Alexander the Great to the Reign of Constantine (323 BC-AD 337), Ann Arbor: University of Michigan Press, 2002. ISBN 0472112384.

Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα από τα πιο εύχρηστα και πολύτιμα εργαλεία για όσους ασχολούνται με τις ελληνικές επιγραφές είτε ως ιστορικοί είτε ως βιβλικοί επιστήμονες, διότι, εκτός από το ότι αποτελεί ένα από τα πιο σύγχρονα εγχειρίδια της ελληνικής επιγραφικής (έχει δηλαδή υπόψη του τα νεότερα πορίσματα της επιγραφικής), περιλαμβάνει και ορισμένα κεφάλαια ιδιαίτερα χρήσιμα για όσους μελετούν τον ελληνορωμαϊκό κόσμο και μάλιστα σε σχέση με την Καινή Διαθήκη, όπως για παράδειγμα ένα κεφάλαιο για τις ιουδαϊκές επιτάφιες επιγραφές ή εκείνο για την εξέλιξη της ελληνιστικής κοινής, όπως αυτή μαρτυρείται στις επιγραφές.
Για να διαβάσετε τη βιβλιοκρισία του Shipley, πατήστε εδώ.

Στο νέο τεύχος του ETR / In the new issue of ETR

Στο νέο τεύχος του Etudes Théologiques et Religieuses [84:4 (2009)] δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Dany Nocquet, "L'Égypte, une autre terre de salut? : une lecture de Gn 45,1-46,7", 461-480
• Matthieu Arnold, "Albert Schweitzer et la vie de Jésus : la place de la "Geschichte der Leben-Jesu-Forschung" dans son oeuvre théologique et humanitaire", 513-534

Ένα ενδιαφέρον άρθρο για τη στήλη του Ηλιόδωρου / An interesting article on Heliodorus stele

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation δημοσιεύεται ένα σύντομο και πολύ ενδιαφέρον άρθρο των διαχειριστών της σελίδας M.Elliott και P.V.M. Flesher σχετικά με τη γνωστή επιγραφή του Ηλιόδωρου, για την οποία έγινε λόγος σε πολλά δημοσιεύματα κατά το 2009, καθώς τρία νέα θραύσματά της (που είχαν βρεθεί νωρίτερα) ταυτοποιήθηκαν και δημοσιεύθηκαν. Θυμίζουμε στους αναγνώστες ότι πρόκειται για μία στήλη που διασώζει αλληλογραφία μεταξύ του Ηλιοδώρου και του Σελεύκου Δ΄, διαδόχου του Αντίοχου του Επιφανή (187-175 π.Χ.)῎. Ο Ηλιόδωρος αναφέρεται και στο Β΄Μακκ ως ο αξιωματούχος που έλαβε την εντολή να λεηλατήσει το Ναό. Στα κείμενα της στήλης ο Σέλευκος ανακοινώνει τον διορισμό επιτρόπου, ο οποίος θα επιβλέπει τα ιερά που βρίσκονται στην επαρχία, στην οποία συμπεριλαμβανόταν και η Παλαιστίνη.
Στο άρθρο τίθενται μερικά πολύ ενδιαφέροντα ερωτήματα όπως για παράδειγμα το ποια ήταν η αρχική θέση του μνημείου (ας σημειωθεί ότι το κύριο τμήμα της επιγραφής βρίσκεται στην κατοχή ενός συλλέκτη αρχαιοτήτων, ενώ τα τρία μικρότερα θραύσματα βρέθηκαν στο σπήλαιο 57 στο Tell Maresha (στο Εθνικό Πάρκο Beit Guvrin) ή το πώς το κύριο τμήμα της στήλης έφτασε στην αγορά αρχαιοτήτων και αν ήταν προϊόν λαθρανασκαφής. Σε αυτή την περίπτωση το ερώτημα είναι πότε αυτή έλαβε χώρα. Πρόκειται για ερωτήματα που ίσως να μείνουν για ευνόητους λόγους πάντοτε αναπάντητα.
Για να διαβάσετε το κείμενο, πατήστε εδώ.
(Πηγή ιστολόγιο του Jim West)

Ένα νέο άρθρο στο JGRChrJ / A new article in JGRChrJ

Στην ηλεκτρονική σελίδα του τρέχοντος τεύχους του Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism [6 (2009)] δημοσιεύεται το άρθρο του Craig Keener με θέμα το Κολ 3,1-2:

Craig Keener, "Heavenly Mindedness and Earthly Good: Contemplating Matters Above in Colossians 3.1-2" 175-190

To Κολ 3,1-2 καλεί τους πιστούς να στρέψουν την προσοχή τους στον ένθρονο Χριστό στον ουρανό. Ένα ακροατήριο της Μεσογείου του 1ου αι. σίγουρα κατανοούσε αυτήν την πρόσκληση υπό το φως διαφόρων ιδεών και εικόνων που είχε από το περιβάλλον του. Αυτό το πολιτισμικό υπόβαθρο του ακροατηρίου στις Κολοσσές περιλάμβανε τόσο την ελληνική φιλοσοφία (Κολ 2,8) όσο και τις παραδοσιακές ιουδαϊκές πρακτικές (κολ 2,16). Όπως η επιστολή καλεί τους αναγνώστες να στρέψουν την προσοχή τους σε ένα ουράνιο στόχο (τα άνω φρονείτε, 3,2), η ελληνική και ρωμαϊκή φιλοσοφία τόνιζε τον ορθό τρόπο σκέψης, επιμένοντας κάποιες φορές ότι αυτός ο ορθός τρόπος σκέψης ανύψωνε την ψυχή στον ουρανό για να βιώσει την καθαρή θέα της υπερβατικής θεότητας. Κάποιοι ιουδαϊκοί κύκλοι επίσης επεδίωκαν τη θέαση (2,18) του ουράνιου θρόνου του Θεού. Ενώ ο συγγραφέας της Κολ χρησιμοποιεί ανάλογες παραστάσεις και γλώσσα για να μεταδώσει το μήνυμά του, το ενδιαφέρον του δεν εστιάζεται τόσο στο αντικείμενο μίας φιλοσοφικής αφηρημένης αντίληψης και μυστικής ενατένισης. Επικεντρώνεται με πολύ συγκεκριμένο τρόπο στον Χριστό που είναι εν δόξη.

Το άρθρο αναζητά τα ίχνη της αρχαίας φιλοσοφικής σκέψης για τα ουράνια ζητήματα, τη χρήση μιας τέτοιας γλώσσας στις αρχαίες ιουδαϊκές και χριστιανικές πηγές, τη σημασία της χριστοκεντρικής έμφασης του συγγραφέα μας στην υιοθέτηση αυτής της γλώσσας στο 3,1, τις συνέπειες που έχει αυτή η χριστοκεντρική προοπτική στον τρόπο συμπεριφοράς, την κατανόηση αυτών των θέσεων υπό το φως της αρχαίας φιλοσοφίας καθώς επίσης και το πώς η άμεση συνάφεια οδηγεί σε συμπεράσματα εσχατολογικού περιεχομένου, όταν ο συγγραφέας αναφέρεται στον ουρανό. Ο συγγραφέας εξετάζει το πώς οι αρχαίοι ακροατές προσέλαβαν αυτό το κείμενο κυρίως υπό το φως της αρχαίας φιλοσοφίας.