Πράξεις 15 και κοινωνική ταυτότητα

Παραπέμπουμε στην ενδιαφέρουσα εισήγηση του J.C. Baker την οποία ανάρτησε στο ιστολόγιό του σήμερα. Ο συγγραφέας συζητά στο πρώτο μέρος την κοινωνιολογική ερμηνευτική προσέγγιση, το ερμηνευτικό μοντέλο του Gadamer (Horizontenverschmelzung) και τη θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας (SIA), τα οποία στη συνέχεια εφαρμόζει στην ερμηνεία των όσων περιγράφονται στο Πρξ 15.

Για να διαβάσετε το ενδιαφέρον κείμενο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για τους Σικάριους

Από την Society of Biblical Literature κυκλοφορεί το εξής βιβλίο:

Mark Andrew Brighton, The Sicarii in Josephus's Judean War: Rhetorical Analysis and Historical Observations, (Early Judaism and Its Literature), 2008

ISBN: 1589834062

$26.95

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Το βιβλίο αυτό είναι μία εκτενής μελέτη των σικάριων στο έργο του Ιωσήπου Ιουδαϊκός Πόλεμος. Αναλυτικές ρητορικές αναλύσεις όχι μόνο για της αφήγησης σχετικά με τη Μασάδα, όπου ο Ιώσηπος περιγράφει πώς οι Σικάριοι αυτοκτόνησαν, αλλά και άλλων κειμένων του Πολέμου, όπου περιγράφονται ή προκύπτουν από τη συνάφεια οι δραστηριότητές τους. Στη μελέτη καταδεικνύεται πώς ο Ιώσηπος υιοθέτησε στην αφήγησή του τους Σικάριους με σκοπό να αναπτύξει και να προβάλει με μεγαλύτερη ακρίβεια διάφορα σημαντικά θέματα του έργου του. Η μελέτη απομακρύνεται από την κλασική θέση ότι οι Σικάριοι ήταν μία οπλισμένη και φανατική παραφυάδα των Ζηλωτών και υποστηρίζει ότι από μία ιστορική άποψη οι "Σικάριοι" ήταν ένας κάπως ασαφής όρος που χρησιμοποιούνταν για να χαρακτηρισθούν Ιουδαίοι της ιουδαϊκής επανάστασης, οι οποίοι συνδέονταν με πράξεις βίας εναντίον των συμπατριωτών τους και είχαν θρησκευτικές / πολιτικές προθέσεις.

Δύο νέες πολυτονικές γραμματοσειρές

Στο διαδίκτυο διατίθενται δύο νέες και πολύ χρήσιμες πολυτονικές γραμματοσειρές:

ΙFAO-Grec . Αυτή η γραμματοσειρά διατίθεται από το Institut français d’archéologie orientale - Le Caire και περιέχει σύμβολα και σημεία που είναι χρήσιμα για το μεταγραμματισμό επιγραφών και παπύρων. Στη γαλλόφωνη σελίδα στην οποία σας παραπέμπουμε (πατήστε εδώ), μπορείτε να βρείτε ελληνική και κοπτική γραμματοσειρά, πίνακες χαρακτήρων και μεταγραμματισμών (για Windows και Mac)

SBL Greek. Από την Society of Biblical Literature διατίθεται μία όμορφη πολυτονική γραμματοσειρά. Πατήστε εδώ για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα.

Δύο άρθρα σχετικά με τον αρχέγονο Χριστιανισμός στο νέο JECS

Στο νέο τεύχος του Journal of Early Christian Studies 17:1 (2009) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και δύο άρθρα που ασχολούνται με θέματα γνωστικισμού και αποκρύφων:

Chris Frilingos, "No Child Left Behind: Knowledge and Violence in the Infancy Gospel of Thomas", 27-54

Πρόσφατες μελέτες διέκριναν ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ της ιδιαίτερα χαμηλής άποψης για την εκπαίδευση στο Ευαγγέλιο του Θωμά για την Παιδική Ηλικία του Ιησού και την μεγάλη εκτίμηση για την παιδεία στο ρωμαϊκό κόσμο. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι αυτό το ευαγγέλιο εκφράζει μία διφορούμενη στάση απέναντι στην παιδεία. Το απόκρυφο ευαγγέλιο περιγράφει την παιδική ηλικία του Ιησού σε μια σειρά επεισοδίων τα οποία υπαινίσσονται τις προβληματικές συνέπειες της γενικής εξάπλωσης της ελληνικής παιδείας στο ρωμαϊκό κόσμο. Όπως και άλλα κείμενα αυτής της περιόδου, το ευαγγέλιο της Παιδικής Ηλικίας του Θωμά εναρμονίζεται στην καθημερινή ρουτίνα της απόδοσης δικαιοσύνης και της εκπαίδευσης κατά τα αυτοκρατορικά χρόνια. Ο συγγρ. του άρθρου έχει δύο στόχους: πρώτον να συνδέσει το ευαγγέλιο με τα σημαντικότερα πολιτιστικά προβλήματα της εποχής του και δεύτερον να εξηγήσει τα σχετικά με το σχολείο επεισόδια του ευαγγελίου. Ο άτακτος και βίαιος ήρωας αυτών των αφηγήσεων επιδεικνύει μία νέα γνώση που απλά μιμείται την παράδοση: είναι σχεδόν αλλά όχι ακριβώς ένας μαθητής της παιδείας, σχεδόν αλλά όχι ακριβώς μαθητής του "νόμου".

Benjamin H. Dunning, "What Sort of Thing Is This Luminous Woman?: Thinking Sexual Difference in On the Origin of the World", 55-84

Στο άρθρο εξετάζεται η αιτιολογία της διαφορετικής ανθρώπινης σεξουαλικής συμπεριφοράς σύμφωνα με το έργο Περὶ τῆς ἀρχῆς τοῦ κόσμου. Αυτό το κείμενο του Nag Hammadi παρουσιάζει τη σεξουαλικά διαφοροποιημένη ανθρώπινη υποκειμενικότητα μέσα από μία σειρά σύνθετων ερμηνευτικών συνδυασμών που στηρίζονται σε διάφορες αναγνώσεις της "εικόνας" και της "ομοίωσης" στο Γεν 1,26. Αφού οι άρχοντες δημιούργησαν τον Αδάμ η σεξουαλική διαφορά εξηγείται μέσα από μία εναλλακτική αφήγηση της δημιουργίας. Εδώ η Σοφία κατασκευάζει την Εύα με βάση μία διαφορετική "εικόνα" και "ομοίωση" από αυτήν που χρησιμοποίησαν οι άρχοντες για να δημιουργήσουν τον Αδάμ. Το αποτέλεσμα είναι μία ανθρωπολογική αντίληψη στην οποία η σεξουαλική διαφορά των φύλων είναι πρωταρχική και στηρίζεται σε δύο διαφορετικές διαδικασίες δημιουργίας, οι οποίες συνυφαίνουν τη φωτεινότητα της θεϊκής σφαίρας με το πρωταρχικό αρσενικό και το πρωταρχικό θηλυκό ανθρώπινο ον με δύο ξεχωριστούς και δυσαφομοίωτους τρόπους.

Η παρομοίωση της εκκλησίας με το πλοίο στα ψευδοκλημέντια

Στην παρομοίωση της εκκλησίας με το πλοίο στις Ψευδοκλημέντιες Ομιλίες αναφερθήκαμε στην προηγούμενη ανάρτηση. To πλοίο και η θύελλα στη θάλασσα ως αλληγορικές εικόνες είναι ήδη γνωστά στον αρχαίο εθνικό κόσμο (π.χ. Ιλιάδα ιε΄381-384.618-629. Πλάτωνος, Πολιτ. 272e. 273c-e. Πλουτάρχου, Περὶ Ἴσιδος καὶ Ὀσίριδος 377Ε. Σοφοκλέους, Ἀντιγόνη 586-592 κ.ά.) Ο συμβολισμός της Εκκλησίας με το πλοίο είναι γνωστός στην αρχαία Εκκλησία τουλάχιστον ήδη από το 2ο αι. αλλά φαίνεται να έχει τις ρίζες του ήδη στην Κ.Δ. Ο Τερτυλλιανός, ο οποίος είναι ο πρώτος που αναφέρει τον παραλληλισμό, φαίνεται να προϋποθέτει ότι ο παραλληλισμός είναι ήδη γνωστός (De bap., xii). Έχουμε επίσης μεταγενέστερες μαρτυρίες τόσο εικονογραφικές όσο και φιλολογικές αυτής της σύνδεσης (βλ. για παράδειγμα τη μαρτυρία των Αποστολικών Διαταγών ΙΙ.48 ή του Κλήμεντα Αλεξ. Παιδαγωγός 3,2). Παραθέτω εδώ το κείμενο των Ψευδοκλημέντιων Ομιλιών, το οποίο διασώζει μία ιδιαίτερα λεπτομερή και όμορφη κατά τη γνώμη μου αναλογία μεταξύ της εικόνας του πλοίου και της Εκκλησίας:

EpClem 14,1-15,3

Ἔοικεν γὰρ ὅλον τὸ πρᾶγμα τῆς ἐκκλησίας νηὶ μεγάλῃ, διὰ σφοδροῦ χειμῶνος ἄνδρας φερούσῃ ἐκ πολλῶν τόπων ὄντας καὶ μίαν τινὰ ἀγαθῆς βασιλείας πόλιν οἰκεῖν θέλοντας. ἔστω μὲν οὖν ὑμῖν ὁ ταύτης δεσπότης θεὸς καὶ παρεικάσθω ὁ μὲν κυβερνήτης Χριστῷ, ὁ πρωρεὺς ἐπισκόπῳ, οἱ ναῦται πρεσβυτέροις, οἱ τοίχαρχοι διακόνοις, οἱ ναυστολόγοι τοῖς κατηχοῦσιν, τοῖς ἐπιβάταις τὸ τῶν ἀδελφῶν πλῆθος, τῷ βυθῷ ὁ κόσμος, αἱ ἀντίπνοιαι τοῖς πειρασμοῖς ... τὰ δὲ ἀπόγεια τῶν χειμάρρων [καὶ τὰ] φυσήματα ταῖς τῶν πλάνων καὶ ψευδοπροφητῶν ὁμιλίαις ... οἱ ὑποκριταὶ τοῖς πειραταῖς παρεικασμένοι νοείσθωσαν ... εὐσταθείτωσαν οὖν οἱ ἐπιβάται ἑδραῖοι ἐπὶ τῶν ἰδίων καθεζόμενοι τόπων, ἵνα μὴ τῇ ἀταξίᾳ σεισμὸν ἢ ἑτεροκλινίαν παρέχωσιν. οἱ ναυστολόγοι τοὺς μισθοὺς ὑπομιμνησκέτωσαν. οἱ διάκονοι μηδὲν ἀμελείτωσαν ὧν ἐπιστεύθησαν. οἱ πρεσβύτεροι ὥσπερ ναῦται καταρτιζέτωσαν ἐπιμελῶς τὰ χρῄζοντα ἑκάστῳ. ὁ ἐπίσκοπος ὡς πρωρεὺς ἐγρηγορὼς τοῦ κυβερνήτου μόνου τοὺς λόγους ἀντιβαλλέτω. ὁ Χριστὸς ὡς σωτὴρ κυβερνήτης φιλείσθω καὶ μόνος περὶ ὧν λέγει πιστευέσθω. οἱ δὲ πάντες τῷ θεῷ περὶ τοῦ οὐρίᾳ πλέειν προσευχέσθωσαν.

Klauck: Die apokryphe Bibel (16)

Eπιστολογραφία και αρχαία χριστιανική γραμματεία: επιστολικό πλαίσιο και επιστολές στα Ψευδοκλημέντια κείμενα

Ο πατριάρχης Φώτιος φαίνεται ότι γνώριζε τα ψευδοκλημέντια κείμενα, καθώς στη Βιβλιοθήκη του αναφέρει την ύπαρξη ενός βιβλίου, το οποίο ο Κλήμης αφιέρωσε με μία επιστολή στον αδελφόθεο Ιάκωβο. Θεωρεί ότι ο συγγραφέας του είναι ο Κλήμης Ρώμης, με τον οποίο συνδέει και την πρώτη επιστολή του Κλήμεντα. Αντίθετα θεωρεί ένα διάλογο μεταξύ του Πέτρου και του Απίωνα ως πλαστή. Πραγματικά οι Ομιλίες αρχίζουν με δύο επιστολές που απευθύνονται στον Ιάκωβο. Στη συνέχεια στο ίδιο έργο περιγράφεται ένας διάλογος μεταξύ του Κλήμεντα και του Απίωνα.
Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο ο Κ. συζητά το περιεχόμενο των επιστολών και του διαλόγου, διερευνά το ρόλο που διαδραματίζουν μέσα στο όλο έργο και αναζητά στοιχεία του φιλολογικού τους είδους.

Ι. Αλληλογραφία με τον Ιάκωβο
Ο πρόλογος των Ομιλιών απαρτίζεται από τρία επιμέρους τμήματα: μία επιστολή του Πέτρου προς τον Ιάκωβο, τη Διαμαρτυρία και τέλος μία μακρά επιστολή του Κλήμεντα προς τον Ιάκωβο. Από την ανάλυσή τους προκύπτουν τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία:
- αυτά τα τρία μέρη ως σκοπό έχουν να προσδώσουν κύρος στο ψευδεπίγραφο κείμενο που ακολουθεί, μία συνηθισμένη κατά την αρχαιότητα πρακτική
- και στα τρία τονίζεται η διατήρηση του Ιουδαϊκού Νόμου κι εκφράζεται μία κριτική του Παύλου
- παρουσιάζεται μία διπλή «κεφαλή» της Εκκλησίας: ο Ιάκωβος και ο Πέτρος (τον οποίο στη συνέχεια διαδέχεται ο Κλήμης)
Στην επιστολή του Κλήμεντα προς τον Ιάκωβο και ειδικότερα στον αποχαιρετιστήριο λόγο του Πέτρου, τον οποίο ο Κλήμης παραδίδει, διασώζεται και η λεπτομερής παρομοίωση της Εκκλησίας με ένα πλοίο.
- με τη βοήθεια των λογοτεχνικών τεχνικών της ανάληψης και πρόληψης ο συγγραφέας δημιουργεί ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο θέτει την όλη αφήγηση ή αντιστρόφως η αφήγηση, που ακολουθεί, είναι το «συνημμένο» στο επιστολικό τμήμα του έργου. Ο Κ. αναφέρει ανάλογα παραδείγματα από τον αρχαίο κόσμο: η Naturalis historiae του Πλίνιου του Πρεσβύτερου ή το Β΄ Μακκ.
- όσον αφορά στην ιστορία της σύνθεσης των ψευδοκλημέντιων έργων ο Κ. διακρίνει 4 τουλάχιστον στάδια: α) τη σημερινή μορφή των Ομιλιών και των Αναγνωρισμών, β) το κείμενο που χρησιμοποίησαν τα δύο ψευδοκλημέντια έργα ως πηγή, γ) προηγούμενες φάσεις αυτής της πηγής και δ) μεταγενέστερες προσθήκες. Ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων οδήγησε στη διατύπωση διάφορων θεωριών. Ο Κ. διατυπώνει την υπόθεση ότι τα τρία εισαγωγικά κείμενα ανήκουν στην πηγή των ψευδοκλημέντιων.

ΙΙ. Μία αλληλογραφία στο όνομα του Έρωτα
Στα βιβλία 4-6 των Ομιλιών παραδίδεται η ψευδεπίγραφη αλληλογραφία του Κλήμεντα με μία γυναίκα, με την οποία υποτίθεται ότι είναι ερωτευμένος. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα παιχνίδι, όπου το ρόλο του Κλήμεντα αναλαμβάνει για λογαριασμό του ο Απίων, εθνικός φίλος του πατέρα του Κλήμεντα, ενώ τις επιστολές της υποτιθέμενης γυναίκας συντάσσει ο Κλήμης εν αγνοία του Απίωνος. Η επιστολή του Κλήμεντα-Απίωνα έχει ως θέμα της τον έρωτα και παραθέτει παραδείγματα από τη μυθολογία. Η επιστολή της ανώνυμης γυναίκας- του Κλήμεντα απορρίπτει των κόσμο των θεών ως ψεύτικο και ασκεί κριτική στους ελευθεριάζοντες τρόπους ζωής. Αναλύοντας τις επιστολές των Απίωνα και Κλήμεντα ο Κ. παρατηρεί τα εξής:
- οι επιστολές θυμίζουν ανάλογες σχολικές ασκήσεις στο πλαίσιο του μαθήματος της αρχαίας ρητορικής κατά την αρχαιότητα
- οι επιστολές λειτουργούν ως ενσωματωμένες στο ευρύτερο έργο επιστολές (embedded letters). Ως ανάλογο παράδειγμα ο Κ. αναφέρει το μυθιστόρημα του Αχιλλέως Τατίου Λευκίππη και Κλειτοφών (2ος αι. μ.Χ.) και παραπέμπει επίσης στις ερωτικές επιστολές του Φλ. Φιλοστράτου. Θεωρεί ότι η επιστολή του Απίωνα ανήκει στο είδος των επαινετικών επιστολών, ενώ η απάντηση στο λεγόμενο «εκτικό» τύπο.
- όσον αφορά στη θέση των συγκεκριμένων επιστολών μέσα στην ιστορία σύνταξης των ψευδοκλημέντιων ο Κ. κλίνει στην άποψη ότι αυτές ανήκαν στην πηγή τους. Οπωσδήποτε στη διαμόρφωση του κειμένου του ο συγγραφέας των Ομιλιών χρησιμοποίησε τις γνώσεις του σχετικά με το μυθιστόρημα της αυτοκρατορικής περιόδου καθώς κι εκείνες της ρητορικής.

ΙΙΙ. Αξιολόγηση του επιστολικού υλικού
Σύμφωνα με τον Κ. το υλικό αυτό θα πρέπει να εκτιμηθεί διαφορετικά κατά περίπτωση.
Οι εισαγωγικές επιστολές θυμίζουν κατά πολύ τις Παύλειες επιστολές, μόνο που με ανταγωνιστικό τρόπο προβάλλουν άλλες αυθεντίες και ειδικότερα τον Ιάκωβο και τον Πέτρο (και το διάδοχό του Κλήμεντα) δημιουργώντας έτσι κατά κάποιον τρόπο μια αποστολική διαδοχή
Οι επιστολές μέσα στο κείμενο των Ομιλιών θυμίζουν κατά πολύ τον τρόπο που δύο επιστολές εντάσσονται μέσα στο κείμενο των Πράξεων (η απόφαση της αποστολικής συνόδου, Πρξ 15,23-29, και η επιστολή του Κλαυδίου Λυσία, Πρξ 23,26-30).
Ο Κ. παραπέμπει την άποψη του κλασικού φιλολόγου B. Voss, την οποία εφαρμόζει σε όλο το έργο, ότι δηλαδή η ελληνιστική παιδεία χρησιμοποιείται εντονότερα στο έργο εκεί, όπου η κριτική εναντίον της είναι ισχυρότερη. Καταλήγει: «αυτό που λαμβάνει εδώ χώρα είναι ο αγώνας για τη διαφύλαξη μιας γνήσιας ιουδαϊκής και χριστιανικής παιδείας μέσα σε έναν όλο και ισχυρότερο ελληνορωμαϊκό πολιτισμό».

BMCR βιβλιοκρισία: Σώμα και αστρολογία στο Κουμράν

Στην ηλεκτρονική σελίδα του Bryn Mawr Classical Review έχει αναρτηθεί η βιβλιοκρισία της Joanna Komorowska για το βιβλίο:

Mladen Popovic, Reading the Human Body. Physiognomics and Astrology in the Dead Sea Scrolls and Hellenistic-Early Roman Period Judaism, (Studies on the Texts of the Desert of Judah vol. 67), Leiden/Boston: Brill, 2007.
ISBN 9789004157170.
EUR 104.00

Για να διαβάσετε τη βιβλιοκρισία, πατήστε εδώ.

Τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Richard B. Hays

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Eerdmans ο τιμητικός τόμος για τον καθηγητή Richard B. Hays, γνωστό κυρίως από το έργο του Echoes of Scripture in the Letters of Paul, μία μελέτη με θέμα τη διακειμενικότητα και τη χρήση της Π.Δ. στην Κ.Δ.

The Word leaps the gap : essays on Scripture and theology in honor of Richard B. Hays, Grand Rapids, Mich. ; Cambridge, U.K. : Eerdmans 2008

ISBN 978-0-8028-6356-0

Περιεχόμενα τόμου

• Stanley Hauerwas, "Why 'the way the words run' matters : reflections on becoming a 'major biblical scholar' ", 1-19
• Christopher B. Hays, "Echoes of the Ancient Near East? : intertextuality and the comparative study of the Old Testament", 20-43
• R.W. Moberly, "On interpreting the mind of God : the theological significance of the flood narrative (Genesis 6-9)", 44-66
• Gary A. Anderson, "The book of Tobit and the canonical ordering of the Book of the Twelve", 67-75
• Joel Marcus, "Idolatry in the New Testament", 107-131
• Dale C. Allison, "Healing in the wings of his garment : the Synoptics and Malachi 4:2", 132-146
• Bruce N. Fisk, "'See my tears' : a lament for Jerusalem (Luke 13:31-35; 19:41-44)", 147-178
• David P. Moessner, "'Managing the audience' : the rhetoric of authorial intent and audience comprehension in the narrative epistemology of Polybius of Megalapolis, Diodorus Siculus, and Luke the Evangelist", 179-197
• Joel B. Green, '''In our own languages' : Pentecost, Babel, and the shaping of Christian community in Acts 2:1-13", 198-213
• Stephen B. Chapman, "Saul/Paul: onomastics, typology, and Christian Scripture", 214-243
• Christopher K. Rowe, "The book of Acts and the cultural explication of the identity of God", 244-266
• Marianne M. Thompson, "'They bear witness to me' : the psalms in the passion narrative of the Gospel of John", 267-283
• Luke T. Johnson, "John and 'Thomas' in context : an exercise in canonical criticism", 284-309
• Dwight M. Smith, "The historical figure of Jesus in 1 John", 310-324
• Ed P. Sanders, "Did Paul's theology develop?", 325-350
• James D. Dunn, "ek pisteos : a key to the meaning of pistis Christu", 351-366
• Douglas A. Campbell, "An echo of Scripture in Paul, and its implications", 367-391
• Beverly R. Gaventa, "From toxic speech to the redemption of doxology in Paul's letter to the Romans", 392-408
• John M. Barclay, "Manna and the circulation of grace : a study of 2 Corinthians 8:1-15", 409-426
• Susan Eastman, "Imitating Christ imitating us : Paul's educational project in Philippians", 427-451
• Francis Watson, "Resurrection and the limits of Paulinism", 452-471
• Nicholas T. Wright, "Faith, virtue, justification, and the journey to freedom ", 472-497
• Markus Bockmuehl, "The conversion of desire in St. Paul's hermeneutics", 498-513
• Brian E. Daley, "Walking through the Word of God : Gregory of Nazianzus as a biblical interpreter", 514-531
• David C. Steinmetz, "The domestication of prophecy in the early Reformation", 532-542
• A.K. Grieb, "The bard and the book : Shakespeare's interpretation of Scripture", 543-571
• Leander E. Keck, "Is Matthew Arnold also among the prophets? : a Victorian critic interprets Paul", 572-598
• Allen Verhey, "Neither devils nor angels : peace, justice, and defending the innocent ; a response to Richard Hays", 599-625
• Ellen F. Davis, "The poetics of generosity", 626-645
• Sarah H. Coomer, "A resting place", 646-648
• Richard B. Hays;Judith C. Hays, "The Christian practice of growing old : the witness of Scripture", 649-664

Ένα νέο άρθρο στο JGRChrJ

Ένα νέο άρθρο έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism 6 (2009):

Craig S. Keener, Human Stones in a Greek Setting: Luke 3.8; Matthew 3.9; Luke 19.40

Ο συγγραφέας αναλύει το συγκεκριμένο λόγιο του Ιησού και παρόμοια (Λκ 3,8//Μτ 3,9. Λκ 19,40) και υποστηρίζει ότι μπορούν να κατανοηθούν καλύτερα μέσα σε ένα ιουδαϊκό πλαίσιο που μπορεί να σχετισθεί και με τις πηγές του Λκ (π.χ. η Q στο Λκ 3,8). Ωστόσο τα μέλη της κοινότητας με ελληνικό υπόβαθρο μπορούσαν επίσης πολύ καλά να κατανοήσουν την υπερβολή του λογίου καθώς παρόμοιες παραστάσεις υπήρχαν και στον ελληνικό κόσμο.

Η ιστορία της Συναγωγής

Από το ιστολόγιο του Antonio Lombatti πληροφορούμαστε για τη συνέντευξη που έδωσε ο Lee Levine στο περιοδικό Reform Judaism σχετικά με την ιστορία της συναγωγής.

Για να τη διαβάσετε πατήστε εδώ, εδώ, εδώ και εδώ.

Ο G. Burge για τις ιωάννειες σπουδές

Από το ιστολόγιο new testament studies blog πληροφορούμαστε για την ανάρτηση στο ιστολόγιο koinonia μίας ανασκόπησης από μέρους του Gary Burge των ιωάννειων σπουδών κατά τα τελευταία χρόνια. Για να διαβάσετε το σχετικό κείμενο, πατήστε εδώ.

Άρθρο του D. Tidball για την κοινωνιολογία και την Κ.Δ.

Στο ιστολόγιο BiblicalStudies.org.uk έχει αναρτηθεί σε pdf το άρθρο του Derek Tidball για την κοινωνιολογία και τις καινοδιαθηκικές σπουδές.

Ο Tidball είναι επίσης ο συγγραφέας του γνωστού βιβλίου: The Social Context of the New Testament. A Sociological Analysis (1984).

Πατώντας επάνω στον τίτλο του άρθρου θα βρεθείτε στο κείμενό του:

Derek J. Tidball, "On Wooing a Crocodile: An Historical Survey of the Relationship Between Sociology and New Testament Studies," Vox Evangelica 15 (1985): 95-110.

Το ερμηνευτικό μοντέλο της αφηγηματικής ταυτότητας

Στη σειρά των αναρτήσεών του για την αφηγηματική ταυτότητα ο J.C. Baker ανάρτησε σήμερα ένα ακόμη κείμενο, όπου παρουσιάζει εν συντομία μερικές από τις σημαντικότερες εργασίες που διατύπωσαν και εφάρμοσαν κοινωνικορητορικά μοντέλα και τα συνδύασαν με την θεωρία της αφήγησης. Ανάμεσα στα έργα που συζητά είναι: τη διατριβή του David Gowler (1983) για τους Φαρισαίους στο κατά Λουκάν, τη διατριβή του John Darr (1987) για το ρόλο που διαδραματίζει ο Ηρώδης στην αφήγηση του Λουκά, τη διατριβή του Warren Carter (1991) για τον οίκο στο κατά Ματθαίον και το έργο των Philip Esler και του Ron Piper για το κατά Ιωάννην.

Στη συνέχεια διατυπώνει τις βασικές αρχές του μοντέλου της αφηγηματικής ταυτότητας:

1) η ταυτότητα προκύπτει από την αλληλεπίδραση κειμένου και αναγνώστη

2) οι κύριοι χαρακτήρες της αφήγησης λειτουργούν ως πρότυπα της ταυτότητας της ομάδας

3) το μοντέλο επιδιώκει να κατανοήσει πώς η αλληλεπίδραση με την πορεία διαμόρφωσης των χαρακτήρων λειτουργεί έτσι ώστε να διαμορφώσει την ταυτότητα των αναγνωστών / ακροατών υιοθετώντας όρους διαφοροποίησης μεταξύ όσων ανήκουν στην ομάδα και όσων είναι έξω από αυτήν.

Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο, πατήστε εδώ.

Νέα χειρόγραφα της Κ.Δ. στο Μουσείο Μπενάκη (Αθήνα)

Μέσω των ιστολογίων Confessions of a Bible Junkie και Parchment and Pen έχουμε την πληροφορία ότι ο γνωστός καθηγητής Daniel Wallace με την ομάδα του βρίσκονται στην Αθήνα με σκοπό να φωτογραφήσουν χειρόγραφα της Καινής Διαθήκης που βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη. Ήδη στο Μουσείο εντοπίσθηκαν 7 νέα χειρόγραφα της Κ.Δ. Θα επανέλθουμε στο θέμα, όταν θα έχουμε περισσότερες λεπτομέρειες.

Το νέο τεύχος του Biblische Zeitschriften

Στο νέο τεύχος του Bibliche Zeitschrift 53:1 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

• Schlenke, Barbara/Weimar, Peter, "„Hab Mitleid, Jahwe, mit deinem Volk!“ (Joel 2,17). Zu Struktur und Komposition von Joel" (Teil 1) , 1-28
• Smit, Peter-Ben, "Eine neutestamentliche Geburtstagsfeier und die Charakterisierung Des „Königs“ Herodes Antipas (Mk 6,21–29)", 29-46
• Schwindt, Rainer, "Zu Christologie und Zeitverständnis in Lk 13,31–33", 47-68
• Weiß, Alexander, "Der Aufruhr der Silberschmiede (Apg 19,23–40) und das Edikt des Paullus Fabius Persicus (I. Ephesos 17–19)", 69-81
• Böhler, Dieter, "„Der bestirnte Himmel über mir und das moralische Gesetz in mir“? Was betrachtet der Sänger von Ps 19?", 89-93
• Pinker, Aron, "Qohelet 2,12", 94-105
• Mutius, Hans-Georg von, "Nichtmasoretische Jesaja-Zitate im Midrasch ha-Gadol und eine Grundsatzbemerkung zum Verhältnis von Masora und Koran", 106-117

Ανασκαφές στο όρος Σιών 2008

Στο ιστολόγιο Bible and Interpretation έχει αναρτηθεί το Χρονικό των ανασκαφικών εργασιών που διενήργησε κατά το καλοκαίρι του 2008 στο όρος Σιών η αρχαιολογική ομάδα των Shimon Gibson και James Tabor.
Για να διαβάσετε τη σχετική ανακοίνωση, πατήστε εδώ.

Ο Πιλάτος και τα χρήματα του Ναού: ένα νέο άρθρο στο ηλεκτρονικό περιοδικό ERAS

Από το ιστολόγιο Bible and Interpretation πληροφορούμαστε για ένα ενδιαφέρον άρθρο σχετικά με τον Πιλάτο και την αναταραχή που προκλήθηκε στην Ιερουσαλήμ, όταν εκείνος θέλησε να αξιοποιήσει μέρος των χρημάτων του Ναού.

Το άρθρο δημοσιεύεται στη ERAS 4 (2002). Το ERAS είναι το περιοδικό των μεταπτυχιακών φοιτητών του Τμήματος Ιστορικών Σπουδών του Παν/μίου Monash, στη Μελβούρνη της Αυστραλίας.

Πατώντας στον παρακάτω τίτλο του άρθρου θα βρεθείτε στο κείμενό του:

Susan Sorek, Render Unto Caesar? Pilate's Acquisition of Temple Funds

Η συγγραφέας συζητά τη θέση της Smallwood, η οποία υιοθετήθηκε κι από άλλους μελετητές ότι ο Πιλάτος έκανε χρήση των ιερών χρημάτων του Ναού προκειμένου να κατασκευάσει ένα υδραγωγείο για την πόλη της Ιερουσαλήμ. Αυτό ήταν μία πράξη ιεροσυλίας, αφού τα χρήματα του Ναού ήταν σύμφωνα και με το ρωμαϊκό Νόμο ιερά. Η συγγραφέας αρχικά παρουσιάζει με τη βοήθεια διαφόρων πηγών τον τρόπο που συγκεντρώνονταν αυτά τα χρήματα και τις διάφορες κατηγορίες, στις οποίες διακρίνονταν. Αναφέρεται επίσης σε δύο κείμενα του Ιωσήπου, ένα στην Ιουδ. Αρχαιολογία κι ένα στον Ιουδ. Πόλεμο, όπου φαίνεται να υπάρχει μία διάκριση μεταξύ ιερών χρημάτων και χρημάτων του Ναού. Στα ιουδαϊκά κείμενα (βλ. 2 Μακκ) υπάρχουν ανάλογα περιστατικά, όπου όμως η αντίδραση των Ιουδαίων ήταν εντονότερη και αμεσότερη. Αξιοποιώντας τα διάφορα στοιχεία που προκύπτουν από την ανάλυσή της η Sorek υποστηρίζει ότι ο Πιλάτος χρησιμοποίησε αυθαίρετα το μέρος των χρημάτων του Ναού που δεν ανήκαν στα λεγόμενα ιερά χρήματα και προερχόταν κυρίως από τις εύρωστες τάξεις της ιουδαϊκής κοινωνίας. Πέρα από τη δυσαρέσκεια που πρέπει να προκάλεσε αυτή η κίνηση στις ανώτερες τάξεις, οι Ιουδαίοι πιθανόν να αντέδρασαν επειδή ο Πιλάτος θέλησε να παρουσιάσει ως δικό του έργο ένα έργο το οποίο υλοποιήθηκε με τα χρήματα του Ναού, αναλαμβάνοντας δηλαδή αυτός το ρόλο του ευεργέτη στη θέση του Θεού (η συγγρ. παραπέμπει στη γνωστή επιγραφή από το λιμάνι της Καισάρειας).

Το νέο τεύχος του Biblische Notizen

Στο νέο τεύχος του Biblische Notizen 140 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Peter Weimar, "Gen 38 - Eine Einschaltung auf die Josephsgeschichte. Teil 2", 5-30

Η προκατάληψη που εκφράσθηκε κατά καιρούς στην έρευνα, σύμφωνα με την οποία το Γεν 38 αποτελεί ξένο στοιχείο μέσα στην ευρύτερη συνάφεια της ιστορίας του Ιωσήφ, επιβεβαιώνεται εν μέρει. Αυτό το κεφάλαιο στηρίζεται σε μία αρχικά ανεξάρτητη ιστορία που αποτελείται από τους στίχους 6-11*. 13-19*. 24-26α, η οποία δεν συντάχθηκε για μία μεγαλύτερη αφηγηματική συνάφεια. Με τη βοήθεια αναθεωρητικών προσθηκών, ίσως από τον τελικό συντάκτη του κειμένου, αυτή η ιστορία εναρμονίσθηκε σε ένα δεύτερο επίπεδο, όχι μόνο με τη φιλολογική συνάφεια της ιστορίας του Ιωσήφ, αλλά πέρα από αυτήν με όλο το βιβλίο της Γενέσεως, μέσα στο πλαίσιο του οποίου το κεφάλαιο 38 εξυπηρετεί ένα συγκεκριμένο σκοπό.

Hans-Georg von Mutius, "Die Zitierung von Psalm 78,51 im Midrasch ha-Gadol des David Ben Amram aus Aden (13./14. Jhdt.) und in der alt-irischen Vetus Latina (Ps 77,51)", 31- 34

Το μεσαιωνικό υεμενιτικό Midrash ha-Gadol (13ος/14ος αι.) περιέχει μια παραλλαγή του Ψα 78,51 και διαβάζει "στη χώρα τους" αντί "στην Αίγυπτο". Η διαφορετική αυτή γραφή μαρτυρείται επίσης στη λατινική Vetus Latina για το Ψα 77,51 (in terra eorum). Η συγγένεια των κειμένων στον Ψα 78/77, 51 και Ψα 150,36 παραμένει αδιευκρίνιστη.

Bob Becking, "The Identity of Nabu-sharrussu-ukin, the Chamberlain. An Epigraphic Note on Jeremiah 39,3*", 35-46

Ένα νεοβαβυλωνιακό κείμενο, που πρόσφατα ήρθε στο φως, αναφέρει το όνομα ενός αξιωματούχου: Nabu-sharrassu-ukin ο rab saresi. Το όνομά του διαφωτίζει το αινιγματικό κείμενο Ιερ 39,3, όπου ο Nergal-Shareser ο samgar, θα πρέπει να διαβαστεί ως Nebu-Sar-Sechim ο rab-saris. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο αξιωματούχος της νέας αυτής επιγραφής να ταυτίζεται με εκείνον που αναφέρεται στο σχετικό χωρίο του Ιερ. Αυτή η ταυτοποίηση ωστόσο δε σημαίνει και πλήρη επιβεβαίωση της ιστορίας του Ιερ 38.

Meik Gerhards, "Das Jonasbuch und "hellenistische Religionskultur"- zum Gespräch mit U. Mell", 47-67

Ο συγγραφέας συζητά τη θέση του U. Mell ότι το βιβλίο του Ιωνά είναι έργο φιλοελληνιστικών ιουδαϊκών κύκλων του 3ου αι. π.Χ.. που ανήκαν στο ίδιο κίνημα "μεταρρυθμισμένου" ελληνιστικού Ιουδαϊσμού όπως κι εκείνοι που υποστήριξαν τις θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις του Αντιόχου. Ενώ ο Mell υποστηρίζει ότι ο σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να διαδώσει ένα είδος ηθικού μονοθεϊσμού, που θα ενώσει όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την ιδιαίτερη θρησκεία τους, στο άρθρο παρουσιάζεται η θέση ότι το βιβλίο του Ιωνά υπογραμμίζει την ιδιαιτερότητα του Ισραήλ ανάμεσα στους άλλους λαούς. Δε φαίνεται να υπάρχει μια κοινή θέση μεταξύ του Ιωνά και των φιλελληνιστών μεταρρυθμιστών της εποχής του Αντιόχου.

Renate Egger-Wenzel, "The change of the Sacrifice Terminology from Hebrew into Greek in the Book of Ben Sira", 69-93

Πρέπει να υποθέσουμε ότι ο Σειράχ εξαιτίας του πλούσιου λεξιλογίου του αναφορικά με τη λατρεία και τις θυσίες είχε στενή σχέση με τη λατρεία. Δε μπορούμε ωστόσο να είμαστε σίγουροι ότι ανήκε στο λατρευτικό προσωπικό. Ο Σειράχ γνώριζε την παγιωμένη λατρευτική γλώσσα, συχνά όμως προτιμά σπάνιες αναφορές, οι οποίες υπαινίσσονται μια καλή γνώση της ιουδαϊκής γραμματείας. Αυτό που αρχικά μοιάζει να είναι η υλική στήριξη των ιερέων μέσω των προσφορών (Σειρ 7,29-31), μπορεί να συνδέεται με το θαύμα του μάννα στο Έξ 16. Οι αναφορές αυτές λοιπόν στο κείμενο δίνουν μία νέα διάσταση σε αυτή, που θα πρέπει να διερευνηθεί.

Ο εγγονός του Σειράχ δε γνωρίζει ωστόσο τόσο καλά τη γλώσσα της λατρείας. Συχνά δανείζεται λέξεις από τον κόσμο της θυσίας, δε φαίνεται όμως να γνωρίζει καλά την ακριβή τους μετάφραση ή χρησιμοποιεί συνειδητά -όπως ο παππούς του- τους δικούς του τρόπους έκφρασης καταφεύγοντας σε μία περίτεχνη ελληνική γλώσσα. Έτσι για να αποδώσει τα σπάνια εβραϊκά του Σειράχ δημιουργεί νέες φράσεις, ενώ φαίνεται να αντιλαμβάνεται ποιο υλικό θυσίας κρύβεται πίσω από καθεμιά. Παράλληλα προσπαθεί να το ορίσει.

Συγκεκριμένα παραδείγματα βρίσκουμε στο Σειρ 38,11α με τη φράση "μνημόνιο σεμιδάλεως" ή στο 7,13c με τη φράση "δόσιν βραχιόνων". Από τη μια ο εγγονός εξηγεί ότι ένα μνημόνιον είναι μια θυσία σιτάλευρου αρίστης ποιότητας. Από την άλλη διευκρινίζει ότι η προσφορά που υψώνεται με τα χέρια είναι δώρο από τους βραχίοντες του προσφερόμενου ζώου. Ίσως αυτή να είναι η προσπάθεια του εγγονού του Σειράχ να καταστήσει γνωστή στους αναγνώστες της δικής του γενιάς, οι οποίοι ζούσαν έξω από την Παλαιστίνη και δεν είχαν εμπειρία των θυσιών στο Ναό της Ιερουσαλήμ, τη θυσιαστική ορολογία παρουσιάζοντας το υλικό της θυσίας και κάνοντας επίσης μία αναφορά στην πράξη.

Thomas Hieke, "Alles Auslegungssache. Methodisch-hermeneutische Erwägungen zur Kontextualisierung biblischer Auslegung", 95-110

Οι εμπειρίες της καθημερινής ζωής διδάσκουν ότι η επικοινωνία είναι θέμα ερμηνείας. Όπως ο Θεός μεταδίδει τη θεία αποκάλυψη μέσω των ανθρώπων, έτσι και οι λόγοι του Θεού, που εκφράζονται με την ανθρώπινη γλώσσα, χρήζουν ερμηνείας. Η κατανόηση των βιβλικών κειμένων ωστόσο προάγεται ωστόσο από τη λεγόμενη contextualization, δηλ. τη μελέτη της συνάφειας της ίδιας της Βίβλου, της ιστορίας πρόσληψης και της πίστης της κοινότητας πίστης και πράξης σήμερα. Σε αυτήν την πορεία η ακαδημαϊκή ανάλυση των βιβλικών κειμένων της Π.Δ. δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά γεννά επίσης τη "ζωή" από πολλές απόψεις. Τέλος θα πρέπει να τονισθεί ότι εξαιτίας των πολλών διαστάσεων της contextualization η αποστολή της βιβλικής ερμηνείας δεν έχει ακόμη εκπληρωθεί.

Friedrich Gustav Lang, "Maßarbeit im Markus-Aufbau. Stichometrische Analyse und theologische Interpretation, Teil 1", 111-134

Μαγνητοφωνημένη διάλεξη του P. Harland για τις αντιλήψεις περί κόσμου στο Γνωστικισμό

Ο Philip Harland ανάρτησε στο ιστολόγιό του ακόμη μία μαγνητοφωνημένη διάλεξή του για τις αντιλήψεις περί κόσμου του Γνωστικισμού. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα και να κατεβάσετε το αρχείο σε διάφορους τύπους, πατήστε εδώ.

BMCR βιβλιοκρισία: Πόλη και σχολείο στην Αθήνα και την Αλεξάνδρεια της Ύστερης Αρχαιότητας

Στην ιστοσελίδα του Bryn Mawr Classical Review έχει αναρτηθεί η βιβλιοκρισία του νέου βιβλίου για την παιδεία στην Αθήνα και την Αλεξάνδρεια της Ύστερης Αρχαιότητας:

Edward J. Watts, City and School in Late Antique Athens and Alexandria (First paperback printing, originally published 2006). The Transformation of the Classical Heritage; 41. Berkeley/London:
University of California Press, 2008.

ISBN 9780520258167.

$27.50 (pb).
Reviewed by Jerker Blomqvist, Lund University

Για να διαβάσετε τη βιβλιοκρισία, πατήστε εδώ.

Επίσης μέρη του βιβλίου για ανάγνωση μόνο διατίθενται στο google.books. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για το γέλιο από τον Όμηρο μέχρι τον αρχέγονο Χριστιανισμό

Ένα νέο βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Cambridge University Press για το γέλιο και το χιούμορ στην αρχαιότητα:

Stephen Halliwell, Greek Laughter. A Study of Cultural Psychology from Homer to Early Christianity, Cambridge University Press 2008
ISBN: 978-0521717748
40,99 ευρώ

Σύμφωνα με τον πρόλογο του βιβλίου αυτό είναι το πρώτο βιβλίο που κάνει μία συνολική παρουσίαση της στάσης του αρχαίου ελληνικού κόσμου απέναντι στο γέλιο. Ο συγγραφέας ανατρέχει σε υλικό από τη λογοτεχνία, τη μυθολογία, τη φιλοσοφία, τη θρησκεία και τα αρχαία ήθη και αναλύει τη θεωρία και την πρακτική του γέλιου ως μία πλούσια και αποκαλυπτική έκφραση των ελληνικών αξιών και νοοτροπιών. Από τους γελώντες θεούς του Ομήρου μέχρι την καταδίκη του γέλιου από κάποιους χριστιανούς Πατέρες το θέμα παρέχει γοητευτικά μέσα διερεύνησης σύνθετων χαρακτηριστικών της πολιτισμικής ψυχολογίας. Η ελληνική κοινωνία ανέπτυξε ιδιαίτερους θεσμούς (ανάμεσά τους το συμπόσιο και διάφορες θρησκευτικές εορτές) για τον εορτασμό του γέλιου ως μίας ικανότητας που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως γέφυρα μεταξύ θεών και ανθρώπων. Από την άλλη αντιμετώπιζε το γέλιο με φόβο εξαιτίας της δύναμης που έχει να εκθέσει άτομα και ομάδες σε ντροπή και ακόμη και στη βία. Κινούμενο ανάμεσα στις ιδέες της απόλαυσης και του πόνου, της φιλίας και της εχθρότητας, του ευτράπελου και του σοβαρού, το γέλιο κατέστη θέμα σε διάφορες συνάφειες. Χρησιμοποιώντας ένα πολύπλοκο μοντέλο της πολισμικής ιστορίας ο Stephen Halliwell αναζητά την ανάπτυξη του θέματος του γέλιου σε μία σειρά από σημαντικά ποιητικά και πεζά κείμενα. Μακριά από τις σύγχρονες περιγραφές του "χιούμορ" ο συγγραφέας επιδιώκει να καταδείξει πώς οι αντιλήψεις του αρχαίου κόσμου για το γέλιο συνέβαλε στη διαμόρφωση του ελληνικού τρόπου κατανόησης του σώματος, του νου και του νοήματος της ζωής.

Το βιβλίο παρουσίασε σε μία εκτενή βιβλιοκρισία στο ΤLS (The Times Literary Supplement) no. 5525 (20.2.2009) η Mary Beard. Πατώντας εδώ, μπορείτε να διαβάσετε την ενδιαφέρουσα βιβλιοκρισία στη σελίδα του TLS.

Από αυτή σημειώνω την παρατήρηση της Mary Beard, όσον αφορά το ερώτημα, γιατί τα αστεία της αρχαιότητας εξακολουθούν να είναι επίκαιρα και να προκαλούν τουλάχιστον το μειδίαμά μας ακόμη και σήμερα:

"It is not, I suspect, much to do with supposedly “universal” topics of humour (though death and mistaken identity bulked large then as now). It is more a question of a direct legacy from the ancient world to our own, modern, traditions of laughter. Anyone who has been a parent, or has watched parents with their children, will know that human beings learn how to laugh, and what to laugh at (clowns OK, the disabled not). On a grander scale, it is – in large part at least – from the Renaissance tradition of joking that modern Western culture itself has learned how to laugh at “jokes”; and that tradition looked straight back to antiquity... We can still laugh at these ancient jokes, in other words, because it is from them that we have learned what “laughing at
jokes” is."

Εργαλείο σύγκρισης του κειμένου χειρογράφων της Κ.Δ.

Απο το ιστολόγιο Biblical Studies and Technological Tools πληροφορούμαστε για ένα πολύ ενδιαφέρον εργαλείο σύγκρισης του κειμένου των διαφόρων μαρτύρων του κειμένου της Κ.Δ. Το εργαλείο αυτό φέρει τον όνομα Manuscript Comparator και είναι προσβάσιμο στη σελίδα του OpenScriptures.org. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.