Παρασκευή 24 Απριλίου 2009

Τρίτη συνάντηση της Prague-Princeton Biennale for Jesus Research - Ημέρα τρίτη

Τελευταία μέρα του συνεδρίου σήμερα. Οι εισηγητές πραγματεύθηκαν θέματα σχετικά με τη ζωή του Ιησού.

Ο πρώτος εισηγητής ήταν ο καθ. Ithamar Gruenwald [Of What Are Jews Guilty: A New Answer (Matthew 27,25)]. Στην εισήγησή του πρότεινε μία νέα ερμηνεία του σχετικού χωρίου, το οποίο εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να αποτελεί ένα αγκάθι στο διάλογο Ιουδαίων-Χριστιανών. Ας σημειωθεί ότι ο σχετικός στίχος ανήκει στο ιδιαίτερο υλικό του Ματθαίου. Με αφορμή αυτόν το στίχο ο καθηγητής έθεσε ζητήματα επιστημολογίας της Κ.Δ. και πρότεινε την απελευθέρωση των σπουδών της Κ.Δ. από τις υπόλοιπες θεολογικές δεσμεύσεις (κυρίως αναφέρθηκε στον τρόπο που τέτοια κείμενα χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα για την προώθηση συγκεκριμένων εθνικιστικών ιδεολογιών κτλ.). Όσον αφορά στο κείμενο παρουσίασε μία σειρά από μαρτυρίες από την Τανναϊτική γραμματεία και υποστήριξε ότι η φράση εδώ έχει την έννοια της εγγύησης εκ μέρους των μαρτύρων εναντίον του Ιησού και της ανάληψης κάθε ευθύνης για τα λεγόμενά τους και για την καταδίκη του Ιησού.

Το λόγο πήρε στη συνέχεια ο M. Wojciechowski (The Symbolic Acts of Jesus). O καθηγητής παρατήρησε ότι διάφορες συμβολικές πράξεις του Ιησού μπορούν να θεωρηθούν ως ουδέτερα παραδείγματα των παραδόσεων σχετικά με τη ζωή του. Η μελέτη τους είναι απελευθερωμένη από οποιεσδήποτε προκαταλήψεις, γιατί αυτή η κατηγορία δεν είναι σημαντική ούτε για τη θεολογία της αρχαίας Εκκλησίας ούτε για τους σύγχρονους ερευνητές. Παρουσίασε μία σειρά από παραδείγματα συμβολικών πράξεων: την παρουσία του στο ίδιο τραπέζι με τελώνες, το άγγιγμα ή την επίθεση των χειρών, το άγγιγμα ενός λεπρού, το ότι έφτυσε και στη συνέχεια ακούμπησε με τα χέριά του, την ευλογία των παιδιών, τη θριαμβευτική είσοδο στην Ιερουσαλήμ, το ότι καταράστηκε τη συκιά, την εκδίωξη των εμπόρων από το ναό, το ότι έπλυνε τα πόδια των μαθητών, το ότι αρνήθηκε να πιει κρασί πριν τη σύλληψή του, το ότι μετέδωσε με την αναπνοή του το Άγιο Πνεύμα. Ο ομιλητής υποστήριξε ότι είναι πιθανό να εντοπίσουμε μέσα στα ευαγγέλια αξιόπιστες παραδόσεις για τον ιστορικό Ιησού και για τις προθέσεις του.

Ο επόμενος ομιλητής ήταν ο καθηγητής S. Boe [Is there a relationship between Paul's idea of being "crucified with Christ" (Gal 2:19; 5:24; 6:14; Rom 6:6) and the Logia on Cross-bearing (Mt 10:38; 16:24; Mk 8:34; Lk 9:23; 14:27)?]. Ο Boe έκανε μία φιλολογική ανάλυση των σχετικών χωρίων. Υποστήριξε ότι η σταύρωση δε χρησιμοποιήθηκε ποτέ στην αρχαιότητα ως μεταφορά με θετικό περιεχόμενο. Υποστήριξε ότι ο Παύλος γνώριζε τη συνοπτική παράδοση, την οποία εδώ έμμεσα αναπτύσσει χωρίς να παραθέτει κατά λέξη.

H τελευταία πρωινή εισήγηση ήταν εκείνη του P. Pokorný (Jesus' Expectation of the Kingdom of God and Post-Easter Eschatology). O ομιλητής ασχολήθηκε με το γνωστό θέμα της καθυστέρησης της παρουσίας. Οι πρώτοι χριστιανοί αντιμετώπισαν έντονα το πρόβλημα, φαίνεται όμως ότι πολύ σύντομα το έλυσαν (ίσως μέσα στην πρώτη γενιά) και η διδασκαλία του Ιησού για την επικείμενη παρουσία παρέμεινε μέσα στον κανόνα, κάτι που δηλώνει ότι στην εξαγγελία της παρουσίας υπήρχαν στοιχεία που έδιναν τη δυνατότητα στους μαθητές του να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ της προσδοκίας της Βασιλείας του Θεού και της μεταπασχάλιας εσχατολογίας. Η ανάστασή του σύντομα ερμηνεύθηκε ως η αποκατάσταση της εικόνας του Θεού, ο οποίος δεν ξεχνά τους ταπεινωμένους και αυτούς που πεθαίνουν. Αυτό αποτέλεσε και τη βάση για την κατανόηση του θανάτου του Ιησού ως θανάτου για "τους άλλους".

Η πρώτη ομιλία το απόγευμα ήταν εκείνη του καθ. C. Breytenbach (From Mark's Son of God to Jesus of Nazareth: a cul-de- sac?). Ο ομιλητής παρουσίασε τις τάσεις που αναπτύχθηκαν κατά τα τελευταία χρόνια στο χώρο της έρευνας του ιστορικού Ιησού και ασχολήθηκε με τον τρόπο που λειτούργησε η μνήμη (συλλογική και ατομική στη διάσωση της παράδοσης για τον Ιησού). Συζήτησε τη σχέση μνήμης και ιστοριογραφίας καθώς και εκείνη μεταξύ μνήμης και κοινότητας. Εφαρμόζοντας όσα θεωρητικά είπε στο πρώτο μέρος στο κείμενο του Μκ και στον τρόπο που παρουσιάζει τον Ιησού, τόνισε τη μεγάλη δυσκολία να επιστρέψουμε στον ιστορικό Ιησού της Ναζαρέτ που είναι και το θέμα όλων αυτών των παραδόσεων.

Στη συνέχεια ο καθ. T. Fornberg (Mark 9:1 - A Reference to the Transfiguration and / or the Parousia?) ασχολήθηκε με το θέμα της σχέσης παρουσίας και μεταμόρφωσης. Στο Μκ 9,1 η φράση "μετά από έξι μέρες" συνδέει το Μκ 8 (με την ομολογία του Πέτρου) με το Μκ 9 για τη μεταμόρφωση. Σύμφωνα με τον ομιλητή το Μκ 9,1 για τη βασιλεία του Θεού μοιάζει να είναι περισσότερο χαρακτηριστικό του Ιησού από ό,τι το Μτ 16,28 για την παρουσία του Χριστού. Ο Μτ άλλαξε τη διατύπωση. Ο τρόπος που χρησιμοποιεί τη λ. "παρουσία" στο κεφ. 24 μπορεί να συγκριθεί με το 2 Πετ 1 και 3 με τη σύνδεση μεταξύ της παρουσίας και της μεταμόρφωσης. Επειδή η μεταμόρφωση μπορεί να θεωρηθεί μια πρόγευση της βασιλείας του Θεού που θα έρθει εν δυνάμει ο Μτ δεν παραποίησε το αρχικό μήνυμα, αλλά επικεντρώθηκε σε έναν άλλο τρόπο περιγραφής των εσχατολογικών γεγονότων. Η χρήση του Μκ 9,1 με άμεση σύνδεση προς τα 9,2-8 υποστηρίζεται από τους περισσότερους αρχαίους χριστιανούς συγγραφείς που ασχολούνται με το θέμα. Την ίδια στιγμή οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκουν να υπάρχει και μία σύνδεση με την παρουσία. Ο Μτ ξαναέγραψε το Μκ 9,1 με έναν τέτοιο τρόπο ώστε να ανοίξει τη δυνατότητα για μία αυστηρά εσχατολογική ερμηνεία, η οποία σήμερα αποδεικνύεται λανθασμένη, αφού έχουν περάσει 2000 χρόνια. Είναι ένα ανοικτό θέμα σύμφωνα με τον ομιλητή, εάν ο Ιησούς διατύπωσε ποτέ μια τέτοια ιδέα.Το Μκ 13,32 με το παράλληλό του στο Μτ φαίνεται να υποστηρίζουν το αντίθετο. Επομένως το συμπέρασμα κάποιων ερμηνευτών ότι ο Ιησούς έσφαλε σχετικά με την έλευση της παρουσίας, φαίνεται να είναι βιαστικό.

Η τελευταία εισήγηση ήταν εκείνη του M. Myllykoski (The Descent of the Spirit and the Voice of the Father. The Text of Mark 1:10-11 and its Parallels). Στην εισήγησή του ο ομιλητής συνέδεσε την ιστορία του κειμένου του συγκεκριμένου χωρίου 1,10-11 με την ιστορία του αρχέγονου χριστιανισμού κατά το 2ο αι. Κατά την εποχή εκείνη μία σειρά από αποκλίνοντες από τη γενικά αποδεκτή πίστη τόνισαν ότι κατά το βάπτισμα του Ιησού η θεϊκή δύναμη κατέβηκε από τον ουρανό και μπήκε μέσα στον Ιησού. Αυτή η κατάσταση αντικατοπτρίζεται στην παράδοση του κειμένου των συνοπτικών ευαγγελίων. Στα χειρόγραφα του 2ου αι. και σε άλλους μάρτυρες του ίδιου αιώνα προτιμάται η ιδέα ότι η κάθοδος του Πνεύματος έγινε μέσα στον Ιησού (εἰς αὐτὸν). Αυτή όμως η γραφή του κειμένου αμφισβητείται όλο περισσότερο στη συνέχεια και αντικαθίσταται με την ουδέτερη δογματικά έκφραση "ἐπ' αὐτόν". Σε πολλούς μάρτυρες του κειμένου Δυτικού Τύπου το κείμενο Μτ 3,16 είναι εγγύτερα στο Μκ 1,10 από ό,τι στο Αλεξανδρινό Κείμενο και τονίζει την κάθοδο του Πνεύματος ως μία προσωπική εμπειρία του Ιησού. Αυτή η αρχαία παράδοση αντικαταστάθηκε από μία σκηνή καθόδου του Πνεύματος, της οποίας μάρτυρες γίνονται οι παρευρισκόμενοι. Αυτή η παράδοση διασώζεται σο κείμενο της πλειονότητας των μαρτύρων και υιοθετήθηκε από την NTG 27. Το κείμενο Δυτικού Τύπου με τη φωνή του Πατέρα στο Λκ 3,22 επίσης έχει πολλούς μάρτυρες από το 2ο αι., αλλά κι αυτή η γραφή δίνει στη συνέχεια τη θέση της σε εκείνη που είναι γνωστή από τα Μκ και Μτ.

Η επόμενη συνάντηση προγραμματίζεται να γίνει σε δύο χρόνια στο Princeton. Ήδη μέχρι το φθινόπωρο 2009 θα κυκλοφορήσουν τα πρακτικά των δύο πρώτων συναντήσεων (από τις εκδόσεις Eerdmans) και τα πρακτικά του παρόντος συνεδρίου θα εκδοθούν από τον εκδοτικό οίκο Mohr Siebeck αργότερα.

Δεν υπάρχουν σχόλια: