Με αφορμή το ερώτημα, το οποίο μου έθεσαν αρκετές φορές τον τελευταίο καιρό φοιτητές, για το αν δηλαδή ο ανώνυμος συνοδοιπόρος του Κλεοπά στην πορεία προς την κώμη Εμμαούς ήταν ο Λουκάς ή κάποιος άλλος μαθητής, παραθέτω στη συνέχεια κάποια στοιχεία:
Σύμφωνα με τον Ωριγένη (Εις το κατά Ιωάννην 1.5.30, 1.8.50. Κατά Κέλσου 2,62) αυτός ο μαθητής ονομαζόταν Σίμων. Ο Κύριλλος Αλεξανδρείας που γνωρίζει αυτήν την παράδοση διευκρινίζει ότι δεν πρόκειται για τον Σίμωνα Πέτρο ή τον από Κανά αλλά για κάποιον άλλο μαθητή με το ίδιο όνομα (Εξήγησις εις το κατά Λουκάν D f. 82)] - [βλ. ακόμη τη γλώσσα στο Λκ 24,18 στον κώδικα S (10oς αι.). Άλλωστε την ταύτισή του με τον Πέτρο φαίνεται να αποκλείει και το Λκ 24,34. Ο Επιφάνιος θεωρεί ότι ο ανώνυμος μαθητής ήταν ο Ναθαναήλ (Πανάριον 23.6). Ένα μέρος μόνο της εκκλησιαστικής παράδοσης - και μάλιστα από όσο γνωρίζω της μεταγενέστερης - θεωρεί ότι ο συνοδός του Κλεοπά ήταν ο Λουκάς (βλ. Θεοδώρου Προδρόμου, Τετράστιχα εν τω τετραευαγγελίω PG 133,1204A και ύμνοι της εορτής του ευαγγελιστού Λουκά καθώς και το εωθινό ε΄). Αυτή η θέση θα πρέπει να απορριφθεί, διότι ο ίδιος ο συγγραφέας του ευαγγελίου δηλώνει στον πρόλογο ότι δεν υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας, αλλά ότι στήριξε τη συγγραφή του στις μαρτυρίες των "αυτοπτών και υπηρετών του λόγου" (1,2). Μία άλλη πρόταση που διατυπώθηκε από νεότερους ερμηνευτές είναι ότι εδώ πρόκειται για το διάκονο Φίλιππο (M. Dibelius, ZNW 12:1911, 329). Tέλος κατά τα νεότερα χρόνια διατυπώθηκε η άποψη ότι ο συνοδοιπόρος του Κλεοπά ήταν είτε η σύζυγός του (βλ.π.χ. J.E. Adams, ExpT 17:1905/6, 333-335) είτε η κόρη του (F.F.E. Bishop, ExpT 73:1962, 339).
Α.Τ.: Ανεξάρτητα από τις διάφορες θεωρίες που διατυπώθηκαν από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, γεγονός παραμένει ότι η προφορική παράδοση που διέσωσε το κατά Λουκάν ευαγγέλιο δε φαίνεται να περιείχε το όνομα του δεύτερου μαθητή. Είναι πολύ πιθανόν η παράδοση αυτή να προέρχεται από κάποιον κύκλο, ο οποίος σχετιζόταν με τον Κλεοπά. Το ότι μάλιστα διασώζεται το ένα από τα δύο ονόματα μπορεί επιπλέον να αποτελέσει απόδειξη της αυθεντικότητας και της αρχαιότητάς της. Εάν το όνομα του Κλεοπά ήταν λογοτεχνική επινόηση, τότε λογικότερο θα ήταν να είχαν επινοηθεί και τα δύο ονόματα, αφού ο στόχος θα ήταν να καταστεί η αφήγηση περισσότερο πειστική. Με βεβαιότητα θα πρέπει να αποκλείσουμε τόσο τον Λουκά όσο και τον Πέτρο ως πιθανούς συνοδοιπόρους για τους λόγους που αναφέραμε πριν. Επίσης απίθανο φαίνεται ο συνοδοιπόρος να ήταν γυναίκα. Απόδειξη γι' αυτό μπορεί να αποτελέσει το "εξ αυτών" στο 24,13 το οποίο μάλλον αναφέρεται στους αποστόλους (βλ. 24,10-11). Όσον αφορά στο Φίλιππο ή στο Ναθαναήλ, τίποτε μέσα στο κείμενο δε συνηγορεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Η ταύτιση του ανώνυμου συνοδοιπόρου λοιπόν με αυτούς κινείται στο χώρο της υπόθεσης, η οποία όμως μένει να αποδειχθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου