Μετά το τέλος του Μεγάλου Πολέμου οι εξελίξεις στον θεολογικό χώρο επηρέασαν σημαντικά την ανάπτυξη της Ιστορίας των Χρόνων της ΚΔ. Η θεολογία του Μεσοπολέμου δεν ενδιαφέρεται τόσο για τα κοινωνικοϊστορικά ζητήματα και για το γενικότερο ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο της πρώτης Εκκλησίας και των κειμένων της ΚΔ όσο για τη θεολογική υπόσταση των ανθρώπων της εποχής της και για το κατά πόσο αυτή μπορεί να ορισθεί μέσα από αυτά τα κείμενα. Αντί για τον ιστορικό χαρακτήρα τους τονίζεται η μυστική κυρίως διάσταση των κειμένων. Δεν είναι ίσως τυχαίο ότι οι μαθητές του R. Bultmann που είχαν εντονότερα θρησκειοϊστορικά ενδιαφέροντα, δηλ. οι H. Koester και D. Georgi, συνέχισαν το έργο τους στις ΗΠΑ.
Φυσικά εξακολουθούν να γράφονται έργα Ιστορίας Χρόνων της ΚΔ και μονογραφίες με σχετικά θέματα, το ενδιαφέρον όμως έχει υποχωρήσει αισθητά. Στο γερμανόφωνο με τέτοια θέματα ασχολούνται οι Joseph Felten, c. Schneider, Willy Staerk και H. Preisker, οι οποίοι ουσιαστικά κινούνται στις ίδιες γραμμές όπως και τα έργα της προηγούμενης φάσης. Και στον αγγλόφωνο χώρο οι εξελίξεις δεν είναι εντυπωσιακές. Δύο είναι τα σημαντικότερα κέντρα μελέτης με έμφαση ωστόσο κυρίως στην Ιστορία του Αρχέγονου Χριστιανισμού, Oxford και Cambridge. Έμφαση δίνεται στο βιβλίο των Πράξεων με γνωστότερο το πεντάτομο έργο των F.J. Foakes Jackson και Kirsopp Lake, The Beginnings of Christianity (London 1920 εξ.). Μεταφράζονται γερμανόφωνα έργα της εποχής κι υιοθετούνται οι βασικές θέσεις τους. Η τάση αυτή θα κυριαρχήσει και μέχρι μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως φανερώνει η πολύ καλή Ιστορία Χρόνων της ΚΔ του καθ. του Harvard Robert H. Pfeiffer. Το ενδιαφέρον κι εδώ επικεντρώνεται στον Ιουδαϊσμό κι υπογραμμίζεται ο ρόλος του στη διαμόρφωση του αρχέγονου Χριστιανισμού. Η έρευνα της Ιστορίας των Χρόνων δεν είναι ακόμη έτοιμη να απεγκλωβιστεί από το δίλημμα που της κληροδότησε η προηγούμενη γενιά. Αυτό διαφαίνεται στα έργα του F. Grant, όπου Ιουδαϊσμός και Ελληνισμός αντιμετωπίζονται ως δύο στεγανά διαχωρισμένες πραγματικότητας, ή αργότερα στα έργα των Metzger και F.F. Bruce.
Στις δεκαετίες 1960 και 1970, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την εκδήλωση κοινωνικών αγώνων και την ανάπτυξη ποικίλων κοινωνικών κινημάτων, η επιστήμη της ιστορίας γενικότερα περνά μία μεγάλη κρίση ταυτότητας κι αμφισβήτησης του επιστημονικού της λόγου. Το ενδιαφέρον στρέφεται κυρίως στις κοινωνικές επιστήμες και πρώτιστα στην κοινωνιολογία, αμφισβητείται η προηγούμενη θετικιστική προσέγγιση του παρελθόντος κι η έμφαση στην ιστορία των μεγάλων ανδρών. Το ενδιαφέρον τώρα προσελκύουν οι κοινωνικές δομές και η μελέτη των διαδικασιών κοινωνικής αλλαγής.
Οι αλλαγές αυτές επηρέασαν και την Ιστορία Χρόνων της ΚΔ, η οποία με τη σειρά της στρέφει το ενδιαφέρον της στις κοινωνικές ομάδες και δομές της εποχής της ΚΔ. Στο πρώτο στάδιο αυτής της φάσης δεν γίνεται μία εις βάθος μελέτη κι ερμηνεία της κοινωνίας της εποχής της ΚΔ. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην περιγραφή διαφόρων κοινωνικών μεγεθών, όπως φαίνεται ήδη στο έργο του Werner Dommershausen (1919-2003), καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Trier. Το κέντρο των εξελίξεων όμως μετατίθεται από την Γερμανία στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία. Πρωτοπόροι είναι οι Shirley Jackson Case, Edwin Judge, Frederick Grant. Στη δεκαετία του 1970 και κυρίως του 1980 αρκετοί ερευνητές αρχίζουν να εγκαταλείπουν την απλή κοινωνική περιγραφή και εισάγουν κοινωνικά μοντέλα και κοινωνικές μεθόδους στον τρόπο εργασίας τους: για παράδειγμα, οι John Gager, Robert Grant, Abraham Malherbe, Bruce Malina, John Stambaugh. Oι εξελίξεις περνούν γρήγορα και πάλι στη Γερμανία με κύριο εισηγητή και πρωτοπόρο τον καθηγητή της ΚΔ στον Παν/μιο της Heidelberg Gerd Theissen, o οποίος εισάγει μοντέλα και κοινωνικές θεωρίες στη μελέτη του Παλαιστινιακού Χριστιανισμού. Το κλασικό σήμερα έργο του "Soziologie der Jesusbewegung. Ein Beitrag zur Entstehungsgeschichte des Urchristentums" αλλά κι οι μελέτες του για την κοινότητα της Κορίνθου έθεσαν τα θεμέλια για τη μετέπειτα πορεία της έρευνας της Ιστορίας των Χρόνων της ΚΔ στη Γερμανία και στην Ευρώπη γενικότερα. Στις ΗΠΑ ανάλογη επίδραση έχει το έργο του Wayne Meeks, ο οποίος αξιοποιεί κοινωνικές θεωρίες στην μελέτη των παύλειων κοινοτήτων (The First Urban Christians). Εκπρόσωποι αυτής της νέας τάσης είναι επίσης ο Wolfgang Stegemann, ο οποίος ασχολήθηκε με την κοινωνική ιστορία της εποχής της ΚΔ και με το πρόβλημα των φτωχών κι ο Thomas Schmeller, ο οποίος ασχολείται με το φαινόμενο των θρησκευτικών και επαγγελματικών συλλόγων του αρχαίου ελληνορωμαϊκού κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου