Oι μαθητές στο κατά Ιωάννην / The disciples in the Gospel of John

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Mohr Siebeck ένα νέο βιβλίο με θέμα τους μαθητές στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο:

Nicolas Farelly, The Disciples in the Fourth Gospel. A Narrative Analysis of their Faith and Understanding, (WUNT 290), Mohr Siebeck, Tübingen 2010
XIII, 260 σελίδες
ISBN 978-3-16-150583-6
64 ευρώ

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Αξιοποιώντας τη μέθοδο της αφηγηματικής ανάλυσης ο συγγραφέας εξετάζει τον τρόπο που παρουσιάζονται οι μαθητές στο τέταρτο ευαγγέλιο επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στην πίστη τους και στον τρόπο κατανόησής τους. Αφού τους μελετήσει ως ομάδα, με τη σειρά που εμφανίζονται στην αφήγηση, επικεντρώνεται σε πέντε μαθητές (Πέτρο, Ιούδα, τον αγαπημένο μαθητή, τον Θωμά και τη Μαρία Μαγδαληνή) και καταλήγει ότι οι μαθητές παρουσιάζονται να πιστεύουν και να έχουν τη ζωή ήδη από την αρχή της αφήγησης, αλλά να παλεύουν ακόμη για να κατανοήσουν την ταυτότητα, τα λόγια και την αποστολή του Ιησού μέχρι τη στιγμή του δοξασμού του. Ο Farelly καταδεικνύει ότι ο τρόπος παρουσιάσης των μαθητών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εκπλήρωση του ρητορικού σκοπού του τετάρτου ευαγγελίου. Μέσα από μία διαδικασία ταύτισης με τους μαθητές η πίστη και η κατανόηση των εννοούμενων αναγνωστών τρέφεται έτσι ώστε να ενδυναμωθούν στη δική τους μαρτυρία.

To τρέχον τεύχος του JBL / In the current issue of JBL

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal of Biblical Literature 129:4 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

• Yitzhak Berger, "Esther and Benjaminite Royalty: A Study in Inner-Biblical Allusion", 625-644
  
• Matthew J. Goff, "Ben Sira and the Giants of the Land: A Note on Ben Sira 16:7", 645-655
  
• Dale Basil Martin, "When Did Angels Become Demons?", 657-677
  
• Aaron Amit, "A Rabbinic Satire on the Last Judgment", 679-697
  
• David F. Watson, "The Life of Aesop and the Gospel of Mark: Two Ancient Approaches to Elite Values", 699-716
  
• Stephen P. Ahearne-Kroll, "Audience Inclusion and Exclusion as Rhetorical Technique in the Gospel of Mark", 717-735
  
• Kurt Queller, "'Stretch Out Your Hand!' Echo and Metalepsis in Mark's Sabbath Healing Controversy", 737-758
  
• Richard C. Miller, "Mark's Empty Tomb and Other Translation Fables in Classical Antiquity", 759-776
  
• David Shepherd, "'Do You Love Me?' A Narrative-Critical Reappraisal of άγαπάω and ϕιλέω in John 21:15-17", 777-792
  
• Jake H. O'Connell, "A Note on Papias's Knowledge of the Fourth Gospel", 793-794
  
• Tzvi Novick, "Succeeding Judas: Exegesis in Acts 1:15-26", 795-799
  
• Leslie Baynes, "Revelation 5:1 and 10:2a, 8-10 in the Earliest Greek Tradition: A Response to Richard Bauckham", 801-816
  

Ένα νέο άρθρο στο τρέχον τεύχος του JGRChJ / A new article in the current issue of JGRChJ

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism 7 (2010) αναρτήθηκε ένα νέο άρθρο (σε μορφή pdf):

Jintae Kim, "The Concept of Atonement in the Qumran Literature and the New Covenant"

Το τρέχον τεύχος του BTB / In the current issue of BTB

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblical Theology Bulletin 41:2 (2011) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Chris Seeman, "Enter the Dragon: Mordecai as Agonistic Combatant in Greek Esther", 3-15
Η άρνηση του Μαρδοχαίου να προσκυνήσει τον Αμάν προκαλεί την κεντρική σύγκρουση στο βιβλίο της Εσθήρ. Στην εβραϊκή εκδοχή αυτής της ιστορίας η αντίδραση του Μαρδοχαίου δεν εξηγείται. Αντίθετα και στις δύο ελληνικές εκδοχές υποστηρίζει ότι το κίνητρό του ήταν η ευσέβεια ("για να μην θέσει την ανθρώπινη δόξα επάνω από τη δόξα του Θεού"). Ενώ οι περισσότεροι αναγνώστες της ελληνικής Εσθήρ δέχονται κατά λέξη τους λόγους του Μαρδοχαίου ο συγγραφέας του παρόντος άρθρου υποστηρίζει ότι αν αυτή η φράση διαβαστεί σε σχέση με άλλες περικοπές του βιβλίου, τότε η αξιοπιστία αυτής της θέσης τίθεται εν αμφιβόλω. Ο συγγραφέας της ελληνικής εκδοχής της Εσθήρ παρουσιάζει τους Αμάν και Μαρδοχαίο ως "δύο μεγάλους δράκοντες που είναι έτοιμοι να παλέψουν", μία εικόνα που παραπέμπει στην αγωνιστική ετοιμότητα και των δύο χαρακτήρων της ιστορίας. Ο συγγραφέας επίσης εξετάζει τη δύναμη των δρακόντων και την πάλη μέσα στις ελληνιστικές και ιουδαϊκές πολιτισμικές συνάφειές τους.

Ahida E. Pilarski, "The Past and Future of Feminist Biblical Hermeneutics", 16-23
Μία ικανοποιητική επισκόπηση του ιστορικού υπόβαθρου και του θεωρητικού πλαισίου της Φεμινιστικής Βιβλικής Ερμηνευτικής (ΦΒΕ) ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους τρεις αιώνες καθιστά αναγκαία μία διαφοροποίηση σε δύο στάδια. Πρώτον, περιγράφεται το ιστορικό περιβάλλον μέσα από το οποίο προκύπτει ένας επιστημολογικός χώρος για τη φεμινιστική προσέγγιση και, δεύτερον, γίνεται μία περιγραφή της εξέλιξης της θεωρητικής διατύπωσης της ίδιας της ΦΒΕ, όταν έχει ορισθεί αυτός ο χώρος. Μία επισκόπηση, η οποία να πραγματεύεται και τα δύο στάδια επιτρέπει σε όσους ασχολούνται με τη φεμινιστική προσέγγιση να εκτιμήσουν και να οικειοποιηθούν βασικά επιστημολογικά στοιχεία πάνω στα οποία στηρίζεται η φεμινιστική ανάγνωση των κειμένων.

Jonathan Cahana, "Gnostically Queer: Gender Trouble in Gnosticism", 24-35
Στο άρθρο αναλύονται οι ιδιαίτερες και προκλητικά "παράδοξες" απόψεις για το γένος και τη σεξουαλικότητα που αναπτύχθηκαν στον αρχαίο χριστιανικό γνωστικισμό. Ο συγγραφέας ξεκινά με μία προσεκτική ανάγνωση των κειμένων, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιεί τη σύγχρονη θεωρία για το παράδοξο (queer theory) και κυρίως την επιτελεστική κατανόηση του κοινωνικού φύλου που πρότεινε η Judith Butler. Προκύπτουν στοιχεία για τη γνωστική προσπάθεια να ανατραπούν τα κοινωνικά φύλα και η διάκριση σε αυτά και παρουσιάζεται η λογική που κρύβεται πίσω από αυτήν. Σε όλο το άρθρο γίνονται παραλληλισμοί μεταξύ του αρχαίου γνωστικισμού και κάποιων σύγχρονων προσπαθειών να δημιουργηθούν "παράδοξοι" εαυτοί και παράδοξη "Βίβλος" και γίνονται κάποιες πρώτες παρατηρήσεις σχετικά με αυτό το ζήτημα.

Esa Autero, "Social Status in Luke’s Infancy Narrative: Zechariah the Priest", 36-45
Στο άρθρο εξετάζεται η κοινωνική θέση του Ζαχαρία στο κατά Λουκάν με βάση τη θεωρία του Lenski για την κοινωνική διαστρωμάτωση. Πέρα από το μακροκοινωνιολογικό πλαίσιο γίνεται μία πολυδιάστατη ανάλυση της κοινωνικής θέσης του Ζαχαρία. Επίσης εξετάζεται η θέση του Ζαχαρία μέσα στην ιουδαϊκή ιερατική ιεραρχία κάνοντας χρήση της αφηγηματικής παρουσίασης του Λουκά και της μαρτυρίας του Ιωσήπου σχετικά με τις κοινωνικές συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων ιερατικών ομάδων στην Ιουδαία του 1ου αι. Η πληροφορία της αφήγησης για την "ιερατική τάξη του Αβιά" δεν συζητήθηκε από τους περισσότερους ερευνητές αλλά στο παρόν άρθρο υποστηρίζεται ότι αυτή είναι μία σημαντική λεπτομέρεια για τη θέση του Ζαχαρία μέσα στο σύστημα κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Επίσης η τοποθέτηση του Ζαχαρία στην τάξη των μισθωτών δεν είναι δυνατή. Μάλλον ο Ζαχαρίας παρουσιάζεται στην αφήγηση του Λουκά ως ένας ταπεινός και χαμηλής κοινωνικής θέσης ιερέας που ωστόσο είχε μία μάλλον υψηλή κοινωνική θέση εξαιτίας της ιερατικής του καταγωγής.

Το τρέχον τεύχος του NTS / The current issue of NTS

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού New Testament Studies 57:1 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Christian Blumenthal, "Augustus’ Erlass und Gottes Macht: Überlegungen zur Charakterisierung der Augustusfigur und ihrer erzählstrategischen Funktion in der lukanischen Erzählung", 1-30
Έχει ήδη επισημανθεί από τους ερμηνευτές του Λκ 2, 1-3 ότι η αναφορά στον καίσαρα Αύγουστο και στο διάταγμά του ανοίγει έναν παγκόσμιο ορίζοντα με σκοπό να υπογραμμίσει την οικουμενική σημασία της γέννησης του Ιησού. Ενώ η πρόσφατη συζήτηση αυτής της σύντομης περικοπής ασχολείται κυρίως με την εξήγηση του ιστορικού υπόβαθρου αυτού του διατάγματος και τον Αύγουστο, στην παρούσα μελέτη, στην οποία το κατά Λουκάν προσεγγίζεται ως μία αφήγηση, γίνεται μία αναλυτική παρουσίαση της εικόνας του Αυγούστου στο κατά Λουκάν ευαγγέλια. Χρησιμοποιώντας την αφηγηματολογική προσέγγιση εξετάζεται πώς ο Λκ χαρακτηρίζει τον Ρωμαίο αυτοκράτορα και το ρόλο που αυτός και το διάταγμά του διαδραματίζουν στην αφήγηση του Λκ 1-2, ειδικά όσον αφορά στο χαρακτηρισμό του Θεού και του Ιησού Χριστού. Στο τέλος της μελέτης τα συμπεράσματά της συνδέονται με το γεωγραφικό προσανατολισμό του κόσμου που σκιαγραφεί ο Λκ στα δύο πρώτα κεφάλαια του ευαγγελίου του.

C. Kavin Rowe, "The Grammar of Life: The Areopagus Speech and Pagan Tradition", 31-50
Στο παρόν άρθρο εξετάζεται η σχέση μεταξύ διανόησης και ζωής στην αρχαία φιλοσοφία και θεολογία μέσα από μία επανεξέταση της περιφήμης ομιλίας του αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο. Αντί αυτός ο λόγος να κατανοηθεί ως μία προσπάθεια επαναπροσέγγισης, ερμηνεύεται ως ένας τόπος, όπου κατά βάση διαφοερικές γραμματικές για τη ζωή στο σύνολό της συγκρούονται μεταξύ τους.

Scott S. Elliott, "‘Thanks, but no Thanks’: Tact, Persuasion, and the Negotiation of Power in Paul's Letter to Philemon", 51-64
Οι ιστορικές αναπαραστάσεις όσον αφορά στην προς Φιλήμονα παρουσιάζουν την γενική τάση να βλέπουν τον Παύλο να ενεργεί με τα πιο αθώα και ξεκάθαρα κίνητρα. Αντίθετα σύμφωνα με τον Elliott η επιστολή μπορεί να διαβαστεί υπό το πρίσμα των σχέσεων δύναμης μεταξύ του Παύλου και του παραλήπτη της επιστολής. Μολονότι ο Φιλήμων ενεργεί ως ο πιθανός πάτρωνας του Παύλου, ο Παύλος αντιστέκεται σε αυτήν την κίνηση και προτιμά να αποδώσει στον Φιλήμονα ένα ρόλο αυστηρά προκαθορισμένο σε σχέση με εκείνον. Ο Παύλος στηρίζεται στις ρητορικές τεχνικές ευγένειας για να αναγκάσει τον Φιλήμονα να υιοθετήσει το ρόλο του "οικειοθελώς". Ο Ονήσιμος εμφανίζεται ως ένα απλό πιόνι στις διαπραγματεύσεις δύναμης και θέσης μέσα στην κοινότητα.

Margaret Y. MacDonald, "Beyond Identification of the Topos of Household Management: Reading the Household Codes in Light of Recent Methodologies and Theoretical Perspectives in the Study of the New Testament", 65-90
Από τα μέσα της δεκαετίας του '70 του προηγούμενου αιώνα μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '80 οι καινοδιαθηκολόγοι παρήγαγαν σημαντικό έργο υπογραμμίζοντας ότι οι κανόνες οικιακής συμπεριφοράς είχαν τις απαρχές τους στις συζητήσεις για τη "διαχείριση του οίκου" μεταξύ των φιλοσόφων και των ηθικιστών από τον Αριστοτέλη και εξής. Παρά τη γενική συμφωνία πολλά σημεία διαφωνίας παραμένουν ειδικά όσον αφορά στη λειτουργία αυτών των κανόνων σε συγκεκριμένα κείμενα της Κ.Δ. και όσον αφορά στο τι αποκαλύπτουν για τη σχέση των χριστιανών με τον υπόλοιπο κόσμο. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται μερικά από τα σημαντικότερα σημεία διαφωνίας και ανιχνεύεται η επίδραση που άσκησε η συζήτηση γι' αυτά στη μετάπειτα έρευνα. Η αναγνώριση των κανόνων οικιακής συμπεριφοράς ως ένα είδος "πολιτικού" λόγου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς επίσης και η επίδραση που αυτή είχε στη μετάπειτα φεμινιστική, πολιτική και μεταποικιακή ερμηνεία. Στο τελευταίο μέρος της μελέτης παρουσιάζονται πέντε σημαντικές κατευθύνσεις στην έρευνα των αρχέγονων χριστιανικών οικογενειών, των οποίων η μελλοντική συζήτηση μπορεί να οδηγήσει σε μία πληρέστερη κατανόηση της διαχείρισης του οίκου μέσα στο πλαίσιο μίας κατ΄ οίκον εκκλησίας.

Udo Schnelle, "Die Reihenfolge der johanneischen Schriften", 91-113
Συνήθως οι τρεις ιωάννειες επιστολές χρονολογούνται μετά το κατά Ιωάννην χωρίς περαιτέρω συζήτηση. Στο παρόν άρθρο ο Schnelle υποστηρίζει ότι και οι τρεις επιστολές γράφηκαν πριν από το ευαγγέλιο του Ιωάννη και αποτέλεσαν το σημείο αφετηρίας της ιωάννειας γραμμής παράδοσης. Εκτός από τη γλωσσική ανάλυση δίνονται δύο επιπλέον επιχειρήματα: (1) η 1 Ιω είναι κάτι περισσότερο από μία απλή βοήθεια στην ανάγνωση του κατά Ιωάννην. Η 1 Ιω δημιουργεί τη δική της θεολογική γραμμή σκέψης. Είναι απαραίτητο να κατανοηθεί αυτή η επιστολή ως ένα ιδιαίτερο μέρος της θεολογικής σκέψης και δεν μπορεί να αποδειχθεί οποιαδήποτε εξάρτηση από το κατά Ιωάννην. (2) Η χρονολόγηση των 2 και 3 Ιω μετά το κατά Ιωάννην και την 1 Ιω θα πρέπει να εξηγήσει την περιορισμένη θεολογική ανάλυση (ιδιαίτερα όσον αφορά στη χριστολογία) σε σχέση με τα άλλα δύο ιωάννεια κείμενα. Μία ικανοποιητική εξήγηση γι' αυτήν την εξέλιξη δεν έχει δοθεί ακόμη. Αντίθετα οι 2 και 3 Ιω αντιπροσωπεύουν την αρχή της ανάπτυξης της ιωάννειας θεολογίας.

Simon Gathercole, "Luke in the Gospel of Thomas", 114-144
Με βάση μία εξέταση εκείνων των σημείων του ευαγγελίου όπου το αναθεωρημένο υλικό του Λκ και όχι του Μκ απαντά στο ΕυαγΘωμ στο άρθρο υποστηρίζεται ότι το Λκ επηρεάζει το ευαγγέλιο του Θωμά. Αυτό έχει ήδη επισημανθεί από διάφορους ειδικούς αλλά ο στόχος της παρούσας μελέτης είναι (α) να αναπτύξει ακόμη περισσότερο τη μέθοδο που χρησιμοποιείται για να υποστηριχθεί αυτή η θέση και (β) να διευρύνει τον κατάλογο των λογίων του ΕυαγΘωμ στα οποία μπορεί να αποδειχθεί η επίδραση του Λκ. Επιπλέον σκοπό έχει (γ) να απαντήσει στην θέση που υποστηρίχθηκε ότι το ΕυαγΘωμ είναι που επηρεάζει το Λκ καθώς και στη θέση ότι το ΕυαγΘωμ δεν παρουσιάζει καμιά εξάρτηση από τους συνοπτικούς.

Jacqueline Assaël - Elian Cuvillier, "À propos de la traduction et de l’interprétation de Jacques 2.1", 145-151
Οι συγγραφείς του άρθρου προτείνουν μία νέα μετάφραση για το Ιακ 2, 1. Στηρίζεται σε μία γραμματική δομή η οποία εντάσσει το στίχο σε μία συνάφεια, όπου τονίζεται η ματαιότητα των αιώνιων εκδηλώσεων δόξας και δεν βιάζει επομένως το κείμενο για να οδηγηθεί σε μία συγκεκριμένη απόδοση των όρων. Αυτή η ερμηνεία υπογραμμίζει τη σχέση που έχει η χριστολογία για τη φράση και για το σύνολο της περικοπής.

Και πάλι το Μυστικό κατά Μάρκον / Secret Mark again

Στο ιστολόγιό του Stephan Huller's Observations ο Stephan Huller παραθέτει τις σημειώσεις που κράτησε σε μία συνέντευξη που πήρε από τον Αγαμέμνονα Τσελίκα, ειδικό παλαιογράφο κι έναν από τους δύο ειδικούς που επιστράτευσε πρόσφατα το περιοδικό BAR για να επαναξιολογήσει το χειρόγραφο με το απόσπασμα από το λεγόμενο Μυστικό κατά Μάρκον και τις πληροφορίες που δίνει γι' αυτό ο πρώτος εκδότης του Morton Smith (για το βιογραφικό του Τσελίκα, βλ. εδώ).

Αυτά που προκύπτουν από τη συνέντευξη (όπως τουλάχιστον γίνεται αυτή κατανοητή από τις σημειώσεις του Huller) είναι τα εξής:

(α) Ο Morton Smith βρέθηκε στην Ελλάδα και στην Παλαιστίνη σε μία δύσκολη πολιτικά εποχή (σίγουρα μετά το 1941) και ο Τσελίκας αφήνει να εννοηθεί ότι ίσως η παρουσία του εδώ δεν ήταν μόνο για καθαρά επιστημονικούς λόγους αλλά μάλλον συνεργαζόταν με τις μυστικές υπηρεσίες της Αγγλίας.

(β) Το χειρόγραφο του Morton Smith ομοιάζει στο γραφικό χαρακτήρα με χειρόγραφα του 17ου και 18ου αι. από την Κεφαλονιά. Σε ένα μάλιστα από αυτά περιγράφεται ο τρόπος που κατασκευαζόταν το μελάνι κατά το την περίοδο αυτή κι ο Τ. είναι βέβαιος ότι ο Morton Smith το διάβασε.

(γ) Κατά τη γνώμη του Τ. είναι 90% πιθανό ο M. Smith να κατασκεύασε αυτό το χειρόγραφο έξω από το μοναστήρι του Αγ. Σάββα και να το εισήγαγε εκεί, αν και ο Τ. δεν είναι απόλυτα βέβαιος πώς ο τόμος του Voss (που περιέχει την επιστολή του Θεοδώρου, όπου και το απόσπασμα από το απόκρυφο κείμενο) τελικά έφτασε στο μοναστήρι. Όσον αφορά στην επιστολή Θεοδώρου ο Τ. αποκλείει να είναι ένα γνήσιο και νεοανακαλυφθέν πατερικό κείμενο.

[Α.Τ. Το υποτιθέμενο αρχαίο απόκρυφο κείμενο που επικράτησε στην έρευνα να ονομάζεται Μυστικό Κατά Μάρκον το παρουσιάσαμε και στο παρόν ιστολόγιο μέσα από τις περιλήψεις του βιβλίου του H.-J. Klauck, Die apokryphe Bibel (βλ. εδώ και εδώ) αλλά και παραπέμποντας σε διάφορα δημοσιεύματα στο διαδίκτυο (βλ. εδώ, εδώ και εδώ)]

Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο του Stephen Huller, πατήστε εδώ (via Apocryphicity)

Ηρώδης ο Τρομερός ή Ηρώδης ο Μέγας; /Herod the Terrible or Herod the Great

Η ηλεκτρονική έκδοση του Standpoint Magazine φιλοξενεί ένα εκτενές άρθρο του Geza Vermes αφιερωμένο στην προσωπικότητα του γνωστού βασιλέα της Ιουδαίας Ηρώδη του Μεγάλου. Ο Vermes συζητά τις πηγές, γραπτές και αρχαιολογικές και καταλήγει πως παρά το γεγονός ότι οι ιουδαϊκές και χριστιανικές πηγές παρουσιάζουν τον Ηρώδη ως ένα φοβερό τύραννο και παρά τα μεγάλα ελαττώματα του χαρακτήρα του, ο ιστορικός δε μπορεί να παραβλέψει τα πολιτικά και πολιτιστικά του επιτεύγματα. Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο, πατήστε εδώ.

(Πηγή: PaleoJudaica)

Το τρέχον τεύχος του BN / In the current issue of BN

To τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblische Notizen 147 (2010) φιλοξενεί το πρώτο μέρος ενός αφιερώματος στην πόλη της Αλεξάνδρειας και στη σημασία της κατά την αρχαιότητα:

Reinhard Feldmeier, "Alexandria Stadt der Bildung und der Religion", 3-5

Balbina Bäbler, "Zur Archäologie Alexandrias", 9-24
Στο άρθρο γίνεται μία σύντομη παρουσίαση της ιστορίας της Αλεξάνδρειας με βάση τις φιλολογικές πηγές και τα λιγοστά υλικά απομεινάριά της. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στη βιβλιοθήκη, στο φάρο και στους τάφους, που διασώζουν ελληνικά και αιγυπτιακά χαρακτηριστικά.

Martin Bommas, "Isis in Alexandria", 25-47
Μολονότι ποτέ δεν αμφισβητήθηκε ότι η Αλεξάνδρεια διαδραμάτισε έναν καίριο ρόλο στη διαμόρφωση και διάδοση της λατρείας των αιγυπτιακών θεοτήτων, όπως ήταν η Ίσις και ο Σάραπις, δεν έχουν διερευνηθεί εκτενώς οι μαρτυρίες για τη λεγόμενη αλεξανδρινή Ίσιδα. Σκοπός του συγγραφέα στο παρόν άρθρο είναι να εντοπίσει τις πηγές για την φαραωνική και την ελληνιστική Ίσιδα συμπεριλαμβάνοντας και την εικονογραφία της Ίσιδος στην ελληνιστική εποχή. Υποστηρίζει ότι οι απαρχές της ελληνιστικής Ίσιδας συνδέονται με την ιδιωτική λατρεία στην πρώιμη Αλεξάνδρεια κι όχι με τα πολιτικά ενδιαφέροντα της κυρίαρχης τάξης.

Dorit Engster, "Alexandria als Stadt der Forschung und Technik", 49-66
Στο Μουσείον και στη Βιβλιοθήκη πολλοί επιφανείς αρχαίοι επιστήμονες διεξήγαγαν την έρευνά τους. Κάποια από τα αποτελέσματα της έρευνάς τους επαναλήφθηκαν ξανά μόνο στην πρώιμη νεότερη εποχή. Οι Πτολεμαίοι στήριξαν αυτήν την έρευνα όχι μόνο για πρακτικούς λόγους αλλά κι ως μέσον προπαγάνδας.

Heinz-Günther Nesselrath, "Das Museion von Alexandria", 67-82
Μετά από μία σύντομη συζήτηση της λέξης "μουσείον" ο συγγραφέας συζητά τα αθηναϊκά πρότυπα(Ακαδημία και Λύκειον) του αλεξανδρινού Μουσείου και στη συνέχεια το θεσμό αυτόν καθαυτό: την ίδρυσή του, την οργάνωση και την ιστορία του μέχρι το τέλος του κατά τον 4ο αι. μ.Χ.

Ilinca Tanaseanu-Döbler, "Philosophie in Alexandria. Der Kreis um Ammonios Sakkas", 83-103
Στο άρθρο παρουσιάζονται διαφορετικές πτυχές της Αλεξανδρινής φιλοσοφίας κατά την αυτοκρατορική εποχή και ειδικότερα το παράδειγμα του Αμμώνιου Σακκά. Το ενδιαφέρον εστιάζεται όχι τόσο στη μορφή του ή στη φιλοσοφική του διδασκαλία αλλά στους μαθητές του και στη θέση που αυτοί είχαν στις θρησκευτικές και πνευματικές συζητήσεις της εποχής τους. Από αυτήν την εξέταση προκύπτει ένα ανοικτό δίκτυο στο οποίο η φιλοσοφία παρέχει στους διανοητές με διαφορετικά θρησκευτικά υπόβαθρα έναν τρόπο σκέψης που σαφώς τους μορφώνει ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες θρησκευτικές τους καταβολές.

Jürgen K. Zangenberg, "Fragile Vielfalt. Beobachtungen zur Sozialgeschichte Alexandrias in hellenistisch-römischer Zeit", 107-126
Από την εποχή της ίδρυσής της από τον Μέγα Αλέξανδρο η Αλεξάνδρεια κατέστη οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο στην ανατολική Μεσόγειο κατά τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια. Η γεωγραφική θέση της Αλεξάνδρειας είχε ως αποτέλεσμα να προσελκύσει κατοίκους ποικίλης εθνικής προέλευσης. Οι σημαντικότερες ομάδες κατοίκων της ήταν οι Έλληνες, οι Αιγύπτιοι και οι Ιουδαίοι. Στο παρόν άρθρο εξετάζεται η νομική και κοινωνική θέση αυτών των ομάδων, οι οποίες συχνά με ζήλο υπερασπίζονταν τα δικαιώματά τους απέναντι στους ανταγωνιστές τους. Στο τελευταίο μέρος του άρθρου παρουσιάζεται εν συντομία η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στην πόλη που οδήγησε τελικά στις διώξεις εναντίον των Ιουδαίων κατά την εποχή του Καλιγούλα.

Stefan Schmidt, "Der Sturz des Serapis. Zur Bedeutung paganer Götterbilder im spät-antiken Alexandria", 127-146
Κατά την Ύστερη Αρχαιότητα το επιβλητικό άγαλμα του Σαράπιδος στο κεντρικό ιερό της θεότητας στην Αλεξάνδρεια κατείχε σημαντική θέση τόσο στη λατρεία του θεού όσο και στη ζωή της πόλης. Υπάρχουν γραπτές και άλλες μαρτυρίες για μία λατρεία η οποία επηρεαζόταν όλο και περισσότερο από τις θρησκευτικές παραδόσεις της Αιγύπτου. Μέρος αυτών των αλλαγών ήταν η ταύτιση της θεότητας με το ίδιο το άγαλμα. Ο Σάραπις επομένως ήταν ο κατάλληλος θεός για τους περισσότερους κατοίκους της πόλης και για την κοινότητα της Αλεξάνδρειας. Το ιερό του ήταν το κέντρο της εκπαίδευσης και της φιλοσοφίας της πόλης. Έτσι η καταστροφή του αγάλματός του με εντολή του επισκόπου Θεόφιλου πρέπει να ανάγκασε τους χριστιανούς της πόλης να ξεκαθαρίσουν τη στάση τους απέναντι στις εθνικές παραδόσεις.

Hinrich Biesterfeldt, "„Von Alexandrien nach Bagdad“", 147-163
Οι σταθμοί που σημειώνουν την πορεία υιοθέτησης της ελληνιστικής φιλοσοφίας και των ελληνιστικών επιστημών από την αραβική κουλτούρα προκάλεσαν το ενδιαφέρον των περισσότερων μουσουλμάνων φιλοσόφων και επιστημόνων ήδη κατά τον 10ο και 11ο αιώνα, αρχής γενομένης με την περιγραφή του φιλοσόφου της Βαγδάτης al-Fārābī (πέθανε το 950). Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται ο ρόλος της αλεξανδρινής διανόησης, εξετάζονται οι αραβικές αφηγήσεις “Από την Αλεξάνδρεια στη Βαγδάτη” και κάνοντας χρήση πρόσφατων μελετών (των M. Meyerhof, G. Strohmaier, J. Lameer, D. Gutas) γίνεται η προσπάθεια να εντοπιστούν τα βασικά μοτίβα και να σκιαγραφηθεί το ευρύτερο πλαίσιο αυτής της σύνθετης αφήγησης της ισλαμικής φιλοσοφίας.

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation / On the website The Bible and Interpretation

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation έχουν αναρτηθεί δύο νέα κείμενα:

Το πρώτο είναι του Charles David Isbell (Louisiana State University) και προσπαθεί να απαντήσει το ερώτημα εάν το Γέν 1, 1 επιβεβαιώνει την ύπαρξη της γης πριν ο Θεός αρχίσει το δημιουργικό του έργο που περιγράφεται στη συνέχεια του κεφαλαίου. Ο συγγραφέας καταλήγει ότι γραμματικοί και συντακτικοί λόγοι επιτρέπουν να υποθέσει κανείς ότι εδώ δεν έχουμε μία περιγραφή της δημιουργίας ex nihilo, αλλά η δημιουργική πράξη του Θεού μπορεί να κατανοηθεί ως μία πράξη μεταμόρφωσης της άσχημάτιστης και άδειας γης σε έναν κόσμο τάξης και ομορφιάς. Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο του Isbell, πατήστε εδώ.

Το δεύτερο κείμενο είναι του Paul Anderson (George Fox University) κι είναι μία κριτική συζήτηση του ντοκυμαντέρ του National Geographic με τον τίτλο "Jesus the Man" (2005), το οποίο προβλήθηκε και πάλι στις μέρες μας σε διάφορους τηλεοπτικούς σταθμούς ανά τον κόσμο. Ο Anderson παρουσιάζει εν συντομία τη δομή της ταινίας, συζητά τα θετικά και νέα στοιχεία της και σημειώνει τα αδύναμα σημεία της. Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο, πατήστε εδώ.

Ευχές

Έπρεπε νάμαστε τρεις.
Αν δεν ήταν τόσο σκοτάδι,
θα καταλάβαινα ίσως, γιατί
έχω μείνει τόσο μονάχος.

Πόσο έχω ξεχάσει.
Πρέπει απ' αρχής πάλι το ταξίδι
ν' αρχίσει.
Πότε ξεκινήσαμε, τότε, οι τρεις;
Ή μήπως, κάποτε, είχαμε ανταμώσει...
Μαζύ πορευτήκαμε ένα διάστημα,
όσο μας οδηγούσε άστρο λαμπρό.
Αυτό άλλαξε την οδό ή εγώ
τίποτα πια να δω δεν μπορώ;
Πού βρίσκομαι τώρα, σε τέτοιον καιρό,
σκληρό, ανένδοτο, δύσκολο,
εγώ, ανήσυχος, βιαστικός.
Μήπως κι' η ώρα πλησίασε;
Πού να το ξέρω!

Πού είναι τα δώρα;
είχαμε τότε τοιμάσει δώρα
ήμερα, ήσυχα
δώρα ημών των ταπεινών, χρυσόν
λίβανον και σμύρναν άλλοτε
με θαυμασμό κι' ευλάβεια τού φέρναμε.

Τώρα σ' αυτόν τον καιρό
σίδερο, κεραυνό και φωτιά.

Ήμασταν τρεις,
τώρα κανέναν άλλον δε βλέπω
κι' αισθάνομαι τα χέρια μου
πότε άδεια, πότε βαριά.
Βασιλείς τότε προς τον βασιλέα
του κόσμου, τώρα κανείς
δε βασιλεύει με βεβαιότητα.
Σκοτάδι βαρύ. Ποιος μ' οδηγεί;
Δίχως συντροφιά,
δίχως άστρο κανένα πηγαίνω.
Μόνη προσφορά, η μεγάλη που γνωρίζω,
συμφορά της στέρησής Του.
Τι να προσφέρω σημάδι ευλάβειας
κι' υποταγής; Εμείς, άνθρωποι
της παράφορης τούτης εποχής,
τι μπορούμε, δικό μας, ευτυχείς
να Του δώσουμε; Είναι ανάγκη
να βρούμε την προσφορά.
Τίποτα δεν προσφέρει της ψυχής μας
ο τόσος αγώνας.
Χρυσόν, λίβανον και σμύρναν
άλλοτε, δώρα απλά.
Μας παιδεύει η ασυμπλήρωτη προσφορά.
Τώρα που πορεύομαι στο σκοτάδι,
χωρίς τη χαρά των δώρων, μονάχος,
δεν έχω παρά τον εαυτό μου να δώσω.

Εν συντριβή βαδίζοντα.

Ζωή Καρέλλη, Το ταξίδι των μάγων,
Από τη συλλογή Κασσάνδρα και άλλα ποιήματα (1955)

Ευχές για ευλογημένα Χριστούγεννα!

Review of Biblical Literature 24/12/2010

Οι νέες βιβλιοκρισίες στη σελίδα της Review of Biblical Literature:

Mark Andrew Brighton, The Sicarii in Josephus's Judean War: Rhetorical Analysis and Historical Observations
Reviewed by Shayna Sheinfeld

Colleen M. Conway, Behold the Man: Jesus and Greco-Roman Masculinity
Reviewed by Ronald R. Clark

Thomas B. Dozeman, Exodus
Reviewed by Wolfgang Oswald

Benjamin H. Dunning, Aliens and Sojourners: Self as Other in Early Christianity
Reviewed by Judith Lieu

Troels Engberg-Pedersen, Cosmology and Self in the Apostle Paul: The Material Spirit
Reviewed by L. Ann Jervis

Hermann Gunkel; K. C. Hanson, ed., Israel and Babylon: The Babylonian Influence on Israelite Religion
Reviewed by Michael S. Moore

Bruce Hansen, 'All of You Are One': The Social Vision of Galatians 3.28, 1 Corinthians 12.13 and Colossians 3.11
Reviewed by Kobus Kok

William H. Jennings, Storms over Genesis: Biblical Battleground in America's Wars of Religion
Reviewed by Phillip Michael Sherman

Isaac Kalimi, The Retelling of Chronicles in Jewish Tradition and Literature: A Historical Journey
Reviewed by Rivka Ulmer

Kirsten Nielsen, ed., Receptions and Transformations of the Bible
Reviewed by Donatella Scaiola

Rodrigo F. de Sousa, Eschatology and Messianism in LXX Isaiah 1-12
Reviewed by Tyler Mayfield

Jerry L. Sumney, The Bible: An Introduction
Reviewed by Gail Streete

Anthony C. Thiselton, The Living Paul: An Introduction to the Apostle's Life and Thought
Reviewed by Stephan Joubert
Reviewed by H. H. Drake Williams III

Richard Valantasis, The Making of the Self: Ancient and Modern Asceticism
Reviewed by Andrew T. Lincoln

Ελληνικά χειρόγραφα της Κ.Δ. στη Σουηδία / Greek NT manuscripts in Sweden

Ο Tommy Wassermann ανάρτησε ως χριστουγεννιάτικο δώρο σε όλους τους αναγνώστες του ιστολογίου Evangelical Textual Criticism ένα κείμενό του για τα ελληνικά χειρόγραφα της Κ.Δ. στη Σουηδία, το οποίο πρόσφατα δημοσιεύθηκε στο Svensk Exegetisk Årsbok¨

Tommy Wasserman, "The Greek New Testament Manuscripts in Sweden with an Excursus on the Jerusalem Colophon," Svensk Exegetisk Årsbok 75 (2010): 77-108.

Γοα να βρεθείτε στη σχετική ανάρτηση του Wassermann και να καταφορτώσετε το άρθρο, πατήστε εδώ.

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Protokolle zur Bibel / In the current issue of Protokolle zur Bibel

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Protokolle zur Bibel 19:2 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Johannes Marböck, "Fragen und Impulse eines Buches an einer Wende", 77-88
Σε αυτό το κείμενο τονίζονται τρία βασικά θέματα από το βιβλίο της Σοφίας Σειράς: α) το Σειρ ως παράδειγμα της σχέσης μεταξύ κειμένου, κανόνα και θεόπνευστης Γραφής της Εκκλησίας, β) το Σειρ ως μαρτυρία μίας πολύπλευρης συζήτησης σε ένα σημείο καμπής της βιβλικής παράδοσης και πέρα από αυτό και γ) η σοφία και ο φόβος Θεού ως θεμελιώδης αρχή αυτού του βιβλίου.

Annett Giercke-Ungermann, "„Und es geschah das Wort“ – Die Moderation von Redebeiträgen und Dialogen durch die Erzählstimme im Buch Jona", 89-105
Οι λειτουργίες που έχει η φωνή τη αφηγητή όσον αφορά το συντονισμό των λόγων και / ή των διαλόγων των προσώπων στο βιβλίο του Ιωνά είναι ποικίλες. Ξεκινούν από την παροχή διάφορων πληροφοριών σε ένα πρώτο επίπεδο αυτών των λόγων μέχρι την εισαγωγή σε ευθείς λόγους, στην παροχή επιπλέον πληροφοριών μέσα στους διαλόγους μέχρι την κατακλείδα των λόγων και / ή των διαλόγων. Αλλά ακόμη κι εκεί, όπου αποφεύγεται να αποτελέσουν την κατακλείδα ευθέων λόγων, αυτό δε συμβαίνει χωρίς να υπάρχει ένας ιδιαίτερος λόγος. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται και αναλύονται οι διαφορετικές λειτουργίες και μορφές παρουσίασης των επιμέρων φωνών του αφηγητή.

Veronika Tropper, "Jesus als Lehrer in der neueren Jesusliteratur", 107-127
Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται η σύγχρονη έρευνα για τον ιστορικό Ιησού και εξετάζεται κατά πόσο μέσα σε αυτή δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη σημασία του Ιησού ως διδασκάλου. Επιπλέον λαμβάνοντας υπόψη το περιβάλλον του και τις προϋποθέσεις του περιβάλλοντός τίθεται το ερώτημα πώς ο ίδιος ο Ιησούς απόκτησε τη μόρφωσή του .

Eduard Verhoef, "The Authenticity of the Paulines Should Not be Assumed", 129-151
Εκείνοι που υποστηρίζουν την αυθεντικότητα των παύλειων επιστολών συνήθως περιορίζονται στην αντιμετώπιση των επιχειρημάτων της απέναντι πλευράς. Ακόμη όμως κι αν έχουν δίκιο, με αυτήν την επιχειρηματολογία δεν αποδεικνύεται η αυθεντικότηα των επιστολών. Στο παρόν άρθρο ο συγγραφέας παρουσιάζει μία μεθολογία, η οποία κατά τη γνώμη του μπορεί να συμβάλει στη συζήτηση. Με τη βοήθεια αυτής της μεθοδολογίας αναζητά σημεία επαφής μεταξύ των επιστολών. Τα περισσότερο ισχυρά σημεία παραπέμπουν στην προέλευση όλων των επιστολών από ένα συγγραφέα, ενώ τα αδύναμα στο αδύνατο συμπέρασμα.

Παύλος και Παλαιά Διαθήκη / Paul and the OT

Ο Matthew D. Montonini στο ιστολόγιό του New Testament Perspectives παραπέμπει στη διατριβή του Brian Abasciano, η οποία κατατέθηκε στο Πανεπιστήμιο του Aberdeen κι η οποία έχει ως θέμα της την χρήση της Παλαιάς Διαθήκης από τον Παύλο στο Ρωμ 9, 1-9. Η διατριβή μπορεί να καταφορτωθεί σε μορφή pdf.

"Paul's use of the Old Testament in Romans 9: 1-9"

(Για να την καταφορτώσετε πηγαίνετε στη σχετική ανάρτηση του Montonini)

Δύο άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του RHPR / Two articles of biblical interest in the current issue of RHPR

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Revue d' Histoire et de Philosophie 90:4 (2010) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Marc de Launay, "Genèse 1 – Une cosmogonie ?"
  
• Christophe Paya, "Le discours d’envoi en mission de Matthieu 10 : état de la recherche et perspectives"
  

Το τρέχον τεύχος του TC / The current issue of TC

Στην ηλεκτρονική σελίδα του περιοδικού TC έχει αναρτηθεί το τρέχον τεύχος του 15 (2010). Τα άρθρα που δημοσιεύονται σε αυτό είναι προσβάσιμα σε μορφή pdf:

• L.W. Hurtado, Going for the Bigger Picture: Eldon Epp as Textual Critic
• Jan Krans, Codex Boreelianus (F 09) and the IGNTP Edition of John
• Timothy J. Finney, Mapping Textual Space
• Tommy Wasserman, A Comparative Textual Analysis of P⁴ and P⁶⁴⁺⁶⁷

Reviews

• Tommy Wasserman, The Epistle of Jude: Its Text and Transmission (Jörg Frey, reviewer)
• Kyoung Shik Min, Die früheste Überlieferung des Matthäusevangeliums (bis zum 3./4. Jh.). Edition und Untersuchung (Ulrich Schmid, reviewer)

Nόμος και Καινή Διαθήκη / Torah and the New Testament

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Τ & Τ Clark ένας νέος συλλογικός τόμος με τις εισηγήσεις που διαβάστηκαν στο Manchester-Lausanne Seminar τον Ιούνιο του 2008:

Michael Tait / Peter Oakes (eds.), Torah in the New Testament Papers Delivered at the Manchester-Lausanne Seminar of June 2008, (The Library of New Testament Studies 401), T & T Clark International, 2010
304 σελίδες
ISBN: 9780567006738
$130.00

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Ο συλλογικός τόμος Torah in the New Testament είναι μία συλλογή εισηγήσεων που διαβάστηκαν στο Manchester—Lausanne Seminar τον Ιούνιο του 2008. Ο τόμος περιέχει μελέτες και από ερευνητές των Πανεπιστημείων Sheffield, Geneva και Ben Gurion. Σκοπός του σεμιναρίου ήταν να προσφέρει κάποιες σημαντικές μελέτες στο γενικό θέμα της Τορά μέσα στην Καινή Διαθήκη με ιδιαίτερη αναφορά σε μεθοδολογικά ζητήματα, στις παραδόσεις για τον Ιησού στα ευαγγέλια και στον Παύλο και στο Νόμο.
Ήδη έχουν εκδοθεί δύο προηγούμενες συλλογές εισηγήσεων από αυτές τις ακαδημαϊκές συνεργασίες στην ίδια σειρά: C.M. Tuckett (ed.), Luke’s Literary Achievement: Collected Essays (LNTS 116, 1995) and T. Klutz (ed.), Magic in the Biblical World: From the Road of Aaron to the Ring of Solomon (LNTS 245, 2003). Η παρούσα συλλογή παρουσιάζει ενδιαφέρον για τους καινοδιαθηκολόγους οι οποίοι εμπλέκονται ενεργά στην έρευνα της σχέσης μεταξύ αρχέγονου Χριστιανισμού και Ιουδαϊκής Τορά. Περιέχει οξείς παρατηρήσεις σε ζητήματα μεθοδολογίας όσον αφορά στη συζήτηση για τον Ιησού και Νόμο και τον Παύλο και τον Νόμο. Από την εποχή της εργασίας του Sanders αλλά και άλλων στη δεκαετία του 80 του προηγούμενου αιώνα αυτά τα θέματα έχουν προκαλέσει το ενδιαφέρον των ερευνητών που προσπαθούν να παρουσιάσουν τον Ιησού, τον Παύλο και τον αρχέγονο Χριστιανισμό μέσα στην κατάλληλη ιουδαϊκή συνάφεια.

Περιεχόμενα τόμου

• James G. Crossley, "Mark 7.1-23 : revisiting the question of 'all foods clean'", 8-20
• Arseny Ermakov, "The salvific significance of the Torah in Mark 10.17-22 and 12.28-34", 21-31
• Andreas Dettwiler, "The source Q and the Torah", 32-64
• Thomas Römer - Jan Rückl, "Jesus, son of Joseph and son of David, in the Gospels", 65-81
• Sean Winter, "The rhetorical function of John's portrayal of the Jewish law", 82-95
• Daniel Marguerat, "Paul and the Torah in the Acts of the Apostles", 98-117
• Simon Butticaz, "Acts 15 or the "return of the repressed"? : the Church and the law in Acts", 118-132
• Emmanuelle Steffek, "Some observations on the Apostolic decree in Acts 15.20, 29 (and 21.25)", 132-140
• Peter Oakes, "Law and theology in Galatians", 143-153
• R.B. Matlock, "Helping Paul's argument work? : the curse of Galatians 3.10-14", 154-179
• George J. Brooke, "Torah, rewritten Torah and the Letter of Jude", 180-193
• Michael Tait, "The end of the law : the Messianic Torah in the Pseudepigrapha", 196-207
• Roger Tomes, "Educating gentiles : explanations of Torah in the New Testament, Philo and Josephus", 208-217
• Francis G. Downing, "Legislation as social engineering in the New Testament world", 218-227
• Ann Conway-Jones, "Filled with the glory of God : the appropriation of tabernacle imagery in the New Testament and Gregory of Nyssa", 228-238
  

Review of Biblical Literature 19/12/2010

Αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο οι νέες βιβλιοκρισίες της Review of Biblical Literature:

Joel S. Baden, J, E, and the Redaction of the Pentateuch
Reviewed by David Carr

Maurice Casey, The Solution to the 'Son of Man' Problem
Reviewed by Panayotis Coutsoumpos

Tom Holmén, ed., Jesus from Judaism to Christianity: Continuum Approaches to the Historical Jesus
Reviewed by Steven M. Bryan

Bruce W. Longenecker and Kelly D. Liebengood, eds., Engaging Economics: New Testament Scenarios and Early Christian Reception
Reviewed by Markus Lang

Jesús Luzarraga, El Padrenuestro desde el arameo
Reviewed by Jeffrey L. Morrow

Kevin B. McCruden, Solidarity Perfected: Beneficent Christology in the Epistle to the Hebrews
Reviewed by Martin Karrer

Alice Mouton, Rêves hittites: Contribution à une histoire et une anthropologie du rêve en Anatolie ancienne
Reviewed by Michael S. Moore

Daniel A. Smith, Revisiting the Empty Tomb: The Early History of Easter
Reviewed by Michael R. Licona

John Strazicich, Joel's Use of Scripture and the Scripture's Use of Joel: Appropriation and Resignification in Second Temple Judaism and Early Christianity
Reviewed by Douglas Watson

Emma Wasserman, The Death of the Soul in Romans 7: Sin, Death, and the Law in Light of Hellenistic Moral Psychology
Reviewed by Karl-Wilhelm Niebuhr

Ένα νέο βιβλίο για τον Πέτρο / A new book on Peter

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο ένα νέο βιβλίο για το πρόσωπο του αποστόλου Πέτρου και την πρόσληψή του από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα:

Markus Bockmuehl, The Remembered Peter in Ancient Reception and Modern Debate (WUNT I 262), Μohr Siebeck, Tübingen 2010
263 σελίδες
ISBN 978-3-16-150580-5
€ 79.00

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Μολονότι ο Σίμων Πέτρος ήταν αναμφισβήτητα μία κεντρική μορφή και κατά τη διάρκεια της δράσης του Ιησού και στη συνέχεια κατά το ἐργο του ευαγγελισμού της αρχαίας Εκκλησίας, η ζωή του και η σκέψη του καλύπτονται με αβεβαιότητα. Ο συγγραφέας προσεγγίζει αυτό το πρόβλημα εστιάζοντας στις διαφορετικές πληροφορίες για το πρόσωπο του Πέτρου και στις διαφορετικές προσλήψεις του στις αρχαίες χριστιανικές πηγές από τη Ρώμη και τη Συρία. Στο πρώτο μέρος αυτού το βιβλίου καταδεικνύεται η συνεχής παρουσία του Πέτρου στην προσωπική και συλλογική μνήμη - ένα φαινόμενο το οποίο καθιστά σαφή τη σημασία του ως ενός "κεντρικού" προσώπου στην αρχαία Εκκλησία. Στη συνέχεια ο συγγραφέας εξετάζει τη θέση του αποστόλου μέσα στη σύγχρονη συζήτηση για τον ιστορικό Ιησού καθώς επίσης στη συνεχιζόμενη συζήτηση για τον Παύλο, η οποία ονομάζεται "New Perspective on Paul" και το πρόβλημα της σχέσης του Παύλου με τον Πέτρο. Στο δεύτερο μέρος ο συγγραφέας συζητά την πολυπλοκότητα της μνήμης για τον Πέτρο στις πηγές από τη Συρία και τη Ρώμη ιδιαίτερα, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον Ιγνάτιο, Ιουστίνο και Σεραπίωνα στην Ανατολή καθώς επίσης και στη σπουδαιότητα της μνήμης του στη Ρώμη για τη συζήτηση του τόπου του θανάτου του Πέτρου. Τέλος, στο τρίτο μέρος του βιβλίου του ο συγγραφέας επασυνδέει αυτήν την έρευνα του "απέγινε ο απόστολος" με περισσότερο συνηθισμένα ιστορικά και εξηγητικά προβλήματα προσπαθώντας να ρίξει φως στη λειτουργία που αυτά ανέλαβαν στη διαμόρφωση του μεταγενέστερου προφίλ του αποστόλου. Ο συγγραφέας εξετάζει τις ιουδαϊκές σημασίες των ονομάτων του Πέτρου, την πολιτισμική και θρησκευτική σημασία της καταγωγής του από την πρόσφατα ανακαλυφθείσα κώμη της Βηθσαϊδά και το προβληματικό θέμα του Λουκά για τη "μεταστροφή" του Πέτρου καθώς αυτό αποτέλεσε ένα χαρακτηριστικό στοιχείο στην αρχαία χριστιανική πίστη και πράξη.

Ένα άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του EvTh / An article of biblical interest in the current issue of EvTh

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Evangelische Theologie 6 (2010), το οποίο είναι αφιερωμένο στην έννοια της Εκκλησίας, δημοσιεύεται μεταξύ άλλων και το εξής άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος:

Ulrich Luz, "Ortsgemeinde und Gemeinschaft im Neuen Testament", 404-415
Στις σημερινές συζητήσεις για εκκλησιαστική ανανέωση συχνά η τοπική κοινότητα υποβαθμίζεται έναντι των τοπικών και υπερτοπικών δραστηριοτήτων μίας εκκλησίας η οποία κατανοείται ως ένας οργανισμός παροχής υπηρεσιών. Σε αυτές τις συζητήσεις ωστόσο δεν χρειαζόμαστε πρώτιστα ένα πρότυπο διοικητικής οργάνωσης αλλά ένα εκκλησιολογικό πρότυπο. Στην Καινή Διαθήκη η "κοινωνία" (η οποία κατανοείται ως κοινωνία με το Χριστό και κοινωνία κάτω από την καθοδήγηση των επικεφαλής της κοινότητας) και η "αγάπη" είναι τα σημαντικότερα "notae ecclesiae". H κοινωνία είναι πάντοτε κάτι συγκεκριμένο και αναφέρεται στον άνθρωπο στο σύνολό του. Γι' αυτόν στην Κ.Δ. οι τοπικές κοινότητες, μέσα στις οποίες διαφορετικοί άνθρωποι μπορούν να ζήσουν την κοινωνία με τον Χριστό, είναι η σημαντικότερη κοινωνική μορφή της Εκκλησίας.

Ένα νέο βιβλίο για το Κουμρἀν και την Βίβλο / A new book on Qumran and the Bible

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Peeters ένας μικρός τόμος με τα πρακτικά συμποσίου προς τιμήν του Emanuel Tov που πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη το 2008 με αφορμή την ανακήρυξή του σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου της πόλης:

N. Dávid / A. Lange, Qumran and the Bible. Studying the Jewish and Christian Scriptures in Light of the Dead Sea Scrolls (Contribution to Biblical Exegesis & Theology, 57), Peeters 2010
ISBN: 978-90-429-2455-0
182 σελίδες
38 €

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Στις 28 Οκτωβρίου 2010 το Πανεπιστήμιο της Βιέννης τίμησε τον Emanuel Tov ανακηρύσσοντάς τον επίτιμο διδάκτορά του σε αναγνώριση μίας ζωής αφιερωμένης στη μελέτη των κειμένων της Νεκράς Θάλασσας και την ιστορία του κειμένου της εβραϊκής και ελληνικής Βίβλου. Για να καταστεί καλύτερα σαφής η επίδραση του Emanuel Tov στα διάφορα πεδία των βιβλικών, ιουδαϊκών και χριστιανικών σπουδών το Πανεπιστήμιο της Βιέννης αποφάσισε να διοργανώσει μαζί με την εκδήλωση απονομής του διδακτορικού και ένα μικρό συμπόσιο με τον τίτλο "Κουμράν και Βίβλος".

Στον παρόντα τόμο συμπεριλαμβάνονται οι εισηγήσεις του συνεδρίου και επιπλέον μελέτες. Στα ακαδημαϊκά του απομνημονεύματα ο Emanuel Tov λέει την ιστορία του σχετικά με τα κείμενα της Νεκράς Θάλασσας και την έκδοσή τους. Ο Lika Tov συνοδεύει το άρθρο το Emanuel με την ιστορία της καλλιτεχνικής της δουλειάς σχετικά με τα κείμενα της Ν. Θάλασσας. Ο Armin Lange επισημαίνει διάφορες αιτίες για την προ-κανονική κειμενική πολυφωνία των Ιουδαϊκών γραφών. Ο Florentino García Martínez παρουσιάζει το πώς τα κείμενα της Ν. Θάλασσας συμβάλλουν στην κατανόηση της ιστορίας του βιβλίου του Ιησού του Ναυί. Ο Heinz-Josef Fabry περιγράφει το φάσμα των ερμηνευτικών τεχνικών και ερμηνευτικών προσεγγίσεων των ιουδαϊκών γραφών μέσα στα κείμενα της Ν. Θάλασσας. Τέλος, ο Loren Stuckenbruck καταδεικνύει πώς τα κείμενα της Ν. Θάλασσας φωτίζουν την Καινή Διαθήκη και τον κόσμο της γλωσσικά, θεολογικά και πολιτισμικά.

Το τρέχον τεύχος του JAJ / In the current issue of JAJ

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal of Ancient Judaism 1:3 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Βeate Ego, "The Book of Esther: A Hellenistic Book", 279-302
Η χρονολόγηση του βιβλίου της Εσθήρ παραμένει θέμα συζήτησης. Οι ειδικοί που το χρονολογούν στην περσική ή ελληνιστική περίοδο ασχολούνται όχι μόνο με το πότε το βιβλίο γράφηκε, αλλά επίσης και με τις συνθήκες συγγραφής του. Στοιχεία που συμβάλλουν στη χρονολόγηση του κειμένου περιλαμβάνουν την κατανόηση των περσικών στοιχείων της αφήγησης, το ιστορικό σκηνικό μέσα στο οποίο συντάχθηκε και τον τρόπο αντιμετώπισης της ξένης κατοχής στο βιβλίο. Μία μετάθεση του ενδιαφέροντος από τα επιμέρους στοιχεία του βιβλίου σε μία αντιμετώπιση του βιβλίου στο σύνολό του υποστηρίζει τη χρονολόγησή του κατά την ελληνιστική εποχή και την τοποθέτησή του στη Διασπορά. Ανάμεσα στα στοιχεία εκείνα που συμβάλλουν προς αυτήν την κατεύθυνση είναι οι θεολογικές θέσεις που κρύβονται πίσω από τα περσικά μοτίβα, ιδιαίτερα η απόρριψη της προσκύνησης μπροστά σε έναν θνητό δυνάστη (Αμάν ή Αλέξανδρο), η αντίστροφη δομή του βιβλίου, ο τρόπος που αντιμετώπιζει τον Ιερό Πόλεμο και ο αποκεκρυμμένος λόγος του Θεού. Η διαχείριση της εξουσίας από τις ξένες δυνάμεις υπό το φως μίας έντασης μεταξύ του Ιουδαϊκού Νόμου και του νόμου μίας εξωτερικής δύναμης οδηγεί στην κατεύθυνση μίας χρονολόγησης του βιβλίου στην εποχή πριν τους Ασμοναίους.

Henryk Drawnel, "The Literary Characteristics of the Visions of Levi (so-called Aramaic Levi Document)", 303-319
Στην έρευνα επικρατεί η τάση να μην αναλύονται τα επιμέρους τμήματα του κειμένου των Οραμάτων του Λευί. Μία επισκόπηση της ιστορίας της έρευνας αυτού του κειμένου αποκαλύπτει ότι ούτε ο όρος "Αραμαϊκή Διαθήκη του Λευί" ούτε ο περισσότερο ουδέτερος "Αραμαϊκό Κείμενο του Λευί" παρέχει ικανοποιητικές πληροφορίες όσον αφορά στο περιεχόμενο του κειμένου. Η προσεκτική εξέταση των φιλολογικών μορφών του κειμένου - ανάμεσα στις οποίες συμπεριλαμβάνονται μία αυτοβιογραφική αφήγηση, μία προσευχή επίκλησης, ένα όνειρο, επανερμηνευόμενα κείμενα της Βίβλου, σοφιολογικές οδηγίες, ένα ονομαστικό midrash κι ένα διδακτικό ποίημα που καταλήγει με έναν προφητικό λόγο με αποκαλυπτικό χρωματισμό - αποκαλύπτουν ότι τα Οράματα του Λευί θα πρέπει να κατανοηθούν ως δείγμα ιουδαϊκής ιερατικής διδακτικής γραμματείας.

Kirsten Schäfers, "Towards a Theology of Qumran: The “Theological Dictionary of the Qumran Texts” (Theologisches Wörterbuch zu den Qumranschriften, ThWQ)", 320-326
Αυτή η επισκόπηση του ερευνητικού προγράμματος “Theological Dictionary of the Qumran Texts” παρουσιάζει το οργανωτικό πλαίσιο και τα θέματά του, ενώ ταυτόχρονα εξηγεί, γιατί είναι απαραίτητο και επιθυμητό να τεθούν θεολογικά ερωτήματα όσον αφορά στα κείμενα του Κουμράν. Το ιδεολογικό πλαίσιο αυτού του προγράμματος και οι προσδοκίες του καθώς και η πρόοδός του παρουσιάζονται στον παρόν άρθρο. Τέλος παρουσιάζεται ως παράδειγμα το λήμμα ba ’ab "πατήρ".

Heinz-Josef Fabry, "Towards a Theology of Qumran: 'The Theological Dictionary of the Qumran Texts' (Theologisches Wörterbuch zu den Qumrantexten, ThWQ). The First Paradigm: ba ’ab 'Father'", 327-335

Ophir Münz-Manor, "Liturgical Poetry in the Late Antique Near East. A Comparative Approach", 336-361
Το άρθρο παρουσιάζει τη σύγχρονη αντίληψη για τη μελέτη του piyyut και καθιστά σαφές ότι η ιουδαϊκή ποίηση της ύστερης αρχαιότητας (στα εβραϊκά και αραμαϊκά) συνδέεται στενά με τη χριστιανική λειτουργική ποίηση (τόσο στα συριακά όσο και στα ελληνικα) και στη σαμαριτική λειτουργία. Αυτές οι σχέσεις εκφράζονται κυρίως με τα συνηθισμένα χαρακτηριστικά της ποίησης και της προσωδίας, τα οποία προκύπτουν από τη μία από την αρχαία συριακή ποίηση (κυρίως βιβλική ποίηση) και από την άλλη από νεωτερισμούς της περιόδου. Οι σημαντικές σχέσεις του περιεχομένου όσον αφορά σε διαφορετικά είδη ποίησης αποκαλύπτουν τη σπουδαιότητα των συγκριτικών μελετών. Έτσι η ποίηση που συντάχθηκε κατά την ύστερη αρχαιότητα παρέχει επιπλέον μαρτυρίες για το ζωντανό πολιτισμικό διάλογο που έλαβε χώρα εκείνη την εποχή.

Στα τελευταία τεύχη του περιοδικού GRBS / In the recent issues of GRBS

Σταχυολογούμε από τα τρία τελευταία τεύχη του περιοδικού Greek Roman and Byzantine Studies 50 (2010) κάποια άρθρα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για όσους μελετούν την εποχή της Καινής Διαθήκης, τον αρχέγονο χριστιανισμό και την ιστορία της πρόσληψης. Τα άρθρα μπορεί κανείς να τα καταφορτώσει σε μορφή pdf:

54:2 (2010)

• Philip F. Venticinque, "Family Affairs: Guild Regulations and Family Relationships in Roman Egypt," 273-294

54:4 (2010)

• Paul C. Dilley, “The Invention of Christian Tradition: ‘Apocrypha’, Imperial Policy, and Anti-Jewish Propaganda,” 586-615
• Nizar Turshan, “The Magi: a Rare Mosaic Floor in the Ya‘amun Church (Jordan),” 616-624

Κριτική έκδοση του βυζαντινού κειμένου του κατά Ιωάννην / Critical edition of the text of John's Gospel

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις των Ηνωμένων Βιβλικών Εταιριών η κριτική έκδοση του εκκλησιαστικού κειμένου του Κατά Ιωάννην Ευαγγελίου. Σύμφωνα με την εισαγωγή η παρούσα έκδοση είναι το αποτέλεσμα του αιτήματος των ίδιων των εκπροσώπων των Ορθόδοξων Εκκλησιών προς τις ΗΒΕ το 1999.

Τα χειρόγραφα που χρησιμοποιήθηκαν στο Ινστιτούτο Κειμενικών Μελετών και Ηλεκτρονικών Εκδόσεων του Παν/μίου Birmingham, στο οποίο εργάστηκαν οι εκδότες της έκδοσης, καλύπτουν το ευρύ χρονικό φάσμα της χειρόγραφης παράδοσης από τον 4ο έως και τον 14ο αι. Ειδικότερα ελήφθησαν υπόψη 70 χειρόγραφα. Ως βασικό κείμενο της έκδοσης (το οποίο τυπώθηκε στο επάνω μέρος της σελίδας) χρησιμοποιήθηκε ο Κώδικας της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Παρισίου Coislin Gr. 199 (στην αρίθμηση των Nestle-Aland 35). Xρονολογείται στον 11ο αι., έχει συστηματική ορθογραφία και διαφέρει ελάχιστα από τις γνωστές έντυπες εκδόσεις του Εκκλησιαστικού κειμένου. Στην κριτική αυτή έκδοση εκτός από μεγαλογράμματα και μικρογράμματα χειρόγραφα ελήφθησαν υπόψη και τα εκλογάδια από τη λίστα που συνέταξε ο καθηγητής της Κ.Δ. Ιωάννης Καραβιδόπουλος, ο οποίος υπήρξε κι ένας από τους πολύτιμους συνεργάτες της έκδοσης. Τέλος στην κριτική αυτή έκδοση ελήφθη υπόψη τα καινοδιαθηκικά παραθέματα από τα έργα των εξής Πατέρων: Βασιλείου Καισαρείας, Ι. Χρυσοστόμου, Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Γρηγορίου Ναζιανζηνού και Γρηγορίου Νύσσης:

The Gospel According to John in the Byzantine Tradition. Ed. for the United Bible Societies by Roderic L. Mullen with Simon Crisp and D.C. Parker, Deutsche Bibelgesellschaft, 2007
ISBN: 978-3-438-05132-5
34 ευρώ

Το κείμενο είναι προσβάσιμο και ηλεκτρονικά. Υπάρχει μάλιστα η δυνατότητα να μελετήσει κανείς τις παραλλαγές του κάθε χειρογράφου επιλέγοντας κάθε φορά διαφορετικό μάρτυρα στο σχετικό πεδίο.

Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Μονοθεϊσμός και Ιωσίας / Monotheism and Josiah

O Richard S. Hess, Earl S. Kalland Professor of Old Testament and Semitic Languages (Denver Seminary) εξετάζει σε ένα σύντομο κείμενο, που έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation κατά πόσο μπορεί να ισχύσουν οι αντιρρήσεις εκείνων που υποστηρίζουν ότι δεν είναι ιστορικά ακριβής η πληροφορία της Βίβλου για την επικράτηση της μονοθεΐας (μονολατρείας) κατά τον 7ο αι. επί Ιωσία στον Ιούδα. Ο Hess παρουσιάζει επιγραφικές μαρτυρίες και μαρτυρίες από τα ονόματα εκείνης της περιόδου και καταλήγει ότι οι εξωβιβλικές μαρτυρίες επιβεβαιώνουν ότι μόνο ο Γιαχβέ λατρευόταν επίσημα κατά τον 7ο αι. στον Ιούδα.

Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για τον ιστορικό Ιησού / A forthcoming boon on the Historical Jesus

Το ζήτημα του ιστορικού Ιησού εξακολουθεί να γοητεύει τους ερμηνευτές και να προκαλεί συζητήσεις. Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation oι Thomas L. Thompson και Thomas S. Verena παρουσιάζουν το περιεχόμενο ενός νέου συλλογικού τόμου που θα κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο Εquinox μέσα στο 2011: Is This Not the Carpenter: A Question of Historicity. Αφορμή για τον τίτλο δίνει το σχετικό περιστατικό που παραδίδεται στους τρεις συνοπτικούς, όπου οι συμπατριώτες του Ιησού εκφράζουν την έκπληξή τους και την απορία τους για τη σοφία του Ιησού, τον οποίο χαρακτηρίζουν υιό του τέκτονος. Οι δυο συγγραφείς του άρθρου κάνουν μία σύγκριση των τριών συνοπτικών παράλληλων ιστοριών και επισημαίνουν τα διαφορετικά τους σημεία και το θεολογικό προσανατολισμό της κάθε εκδοχής, συζητούν εν συντομία την πορεία της έρευνας για τον ιστορικό Ιησού και στο τελευταίο μέρος του άρθρου τους παρουσιάζουν το περιεχόμενο του νέου τόμου. Οι ίδιοι περιγράφουν έτσι το σκοπό του:

"The essays collected in this volume have a modest purpose. Neither establishing the historicity of an historical Jesus nor possessing an adequate warrant for dismissing it, our purpose is to clarify our engagement with critical historical and exegetical methods in the hopes of enabling the central question regarding the function of New Testament literature to resist the endless production of works on the historical Jesus. Our hope is to open a direct discussion of the question of historicity much in the spirit of the more than decade-long discourse and debate by the European Seminar on Methodology in Israel’s History, which has been so profitably engaged in regard to the historicity of figures and narratives of the Hebrew Bible and the related construction of a history of ancient Palestine."

Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για τον Παύλο και τη διαμόρφωση της χριστιανικής ταυτότητας / A new book on Paul and the formation of the Christian identity

Κυκλοφόρησε στη σειρά The Library of New Testament Studies ένας συλλογικός τόμος προς τιμήν του καθηγητή William S. Campbell στον οποίο εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους η θεολογική διδασκαλία του Παύλου συνέβαλε στη διαμόρφωση της αρχαίας χριστιανικής ταυτότητας:

Kathy Ehrensperger / J. Brian Tucker (εκδ.), Reading Paul in Context: Explorations in Identity Formation. Essays in Honour of William S. Campbell, (The Library of New Testament Studies 428), T & T Clark 2010
ISBN: 9780567024671
288 σελίδες
77 ευρώ

Περιεχόμενα τόμου

• Ekkehard W. Stegemann, "Coexistence and transformation : reading the politics of identity in Romans in an imperial context", 3-23
  
• Robert Jewett, "The anthropological implications of the revelation of wrath in Romans", 24-38
  
• Neil Elliott, "Paul's political Christology : samples from Romans", 39-51
  
• Mark D. Nanos, "'Callused', not 'hardened' : Paul's revelation of temporary protection until all Israel can be healed", 52-73
  
• Ian E. Rock, "Another reason for Romans : a pastoral response to Augustan imperial theology ; Paul's use of the Song of Moses in Romans 9-11 and 14-15", 74-89
  
• Kathy Ehrensperger, "'Called to be saints' : the identity-shaping dimension of Paul's priestly discourse in Romans", 90-109
  
• Calvin J. Roetzel, "Paul and "nomos" in the messianic age",113-127
  
• Robert L. Brawley, "From reflex to reflection? : identity in Philippians 2.6-11 and its context", 128-146
  
• Jerry L. Sumney, "'Christ died for us' : interpretation of Jesus' death as a central element of the identity of the earliest church", 147-172
  
• J.B. Tucker, "Baths, baptism, and patronage : the continuing role of Roman social identity in Corinth", 173-188
  
• Kar Y. Lim, "Paul's use of temple imagery in the Corinthian correspondence : the creation of Christian identity", 189-205
  
• Daniel Patte, "Three types of identity formation for Paul as servant of Christ Jesus in Romans", 209-228
  
• Terence L. Donaldson, "The juridical, the participatory and the 'new perspective' on Paul", 229-241
  
• Magnus Zetterholm, "Jews, Christians, and gentiles : rethinking the categorization within the early Jesus movement", 242-254
  
• Select bibliography of William S. Campbell's publications, 255-258

Παλιοί χάρτες της Παλαιστίνης/ Old maps of Palestine

Η Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα της μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και πλούσια συλλογή χαρτών της Παλαιστίνης. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

(Πηγή: ιστολόγιο Ritmeyer Archaeological Design)

Ένα νέο βιβλίο για το βασιλιά Δαυίδ / A new book on King David

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο ένας νέος συλλογικός τόμος για το βασιλιά Δαυίδ και την πρόσληψη αυτής της βιβλικής μορφής από το παρελθόν μέχρι σήμερα:

Tod Linafelt /Timothy Beal /Claudia V. Camp (εκδ.), Fate of King David: The Past and Present of a Biblical Icon (Library of Hebrew Bible/ Old Testament Studies), T & T Clark International 2010
352 σελίδες
ISBN: 978-0567515469
$114.75

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Ο παρών τόμος είναι o 500ος στη σειρά "Library of Hebrew Bible / Old Testament Series" και ταυτόχρονα είναι αφιερωμένος στον καθ. David M. Dunn, έναν από τους ιδρυτές του περιοδικού JOTS κι αργότερα της παρούσας σειράς. Στον τόμο περιέχονται μελέτες σχετικά με τις διάφορες ερμηνείες που δόθηκαν στην προσωπικότητα του Δαυίδ. Στο πρώτο μέρος (Relating to David) οι μελέτες παρουσιάζουν τον Δαυίδ σε σχέση με άλλους χαρακτήρες των βιβλίων του Σαμουήλ. Αυτές οι μελέτες υπογραμμίζουν την αξία της προσεκτικής ανάγνωσης, της ανάλυσης της δομής του κειμένου και της δημιουργικής αλλά πειθαρχημένης φαντασίας στην κατανόηση και ερμηνεία του χαρακτήρα του Δαυίδ. Στο δεύτερο μέρος (Reading David) διευρύνεται ο αφηγηματικός ορίζοντας. Σε αυτές τις μελέτες αναλύεται ο τρόπος που χρησιμοποιήθηκε ο χαρακτήρας του Δαυίδ σε μεγαλύτερες βιβλικές αφηγηματικές συνάφειες. Ο Δαυίδ κατανοείται ως μία λογοτεχνική εικόνα που αποκτά άλλο περιεχόμενο σε κάθε συνάφεια. Εδώ εισάγονται πιο σύνθετοι τρόποi ερμηνείας, όπως θεωρίες της μεταφοράς, μνήμη και ιστορία, ψυχοανάλυση και μεταποικιακή ανάγνωση. Στο τρίτο μέρος (Singing David) το ενδιαφέρον μεταφέρεται στην παρουσίαση του Δαυίδ ως αοιδού και ψαλμωδού. Αυτή συνδυάζεται με τις απεικονίσεις στην αρχαία Εγγύς Ανατολή αυλικών μουσικών και με τους τίτλους και τη γλώσσα στους βιβλικούς ψαλμούς. Στο τέταρτο μέρος (Receiving David) τονίζονται εκείνες οι στιγμές στη μακρά ιστορία της ερμηνεία του βασιλιά στο λαϊκό πολιτισμό, όπως στην ποίηση, στις εικαστικές τέχνες και στην παιδική λογοτεχνία. Τέλος, οι μελέτες στο πέμπτο μέρος (Re-locating David) παρουσιάζει κάποιες από τις σημαντικότερες ερμηνευτικές εργασίες όσον αφορά στο πρόσωπο του Δαυίδ έξω από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Περιεχόμενα τόμου

• "David M. Gunn : a bibliography", XXVII-XXXI:
  
• J.J. Quesada, "King David and tidings of death : "character response" criticism", 3-18
  
• Francis Landy, "David and Ittai", 19-37
  
• Mary E. Shields, "A feast fit for a king : food and drink in the Abigail story", 38-54
  
• David Penchansky, "Four vignettes from the life of David : recollections of the royal court", 55-65
  
• Randall C. Bailey, "Reading backwards : a narrative technique for the queering of David, Saul, and Samuel", 66-81
  
• Walter Brueggemann, "Heir and land : the royal "envelope" of the books of Kings", 85-100
  
• Danna N. Fewell, "A broken hallelujah : remembering David, justice, and the cost of the house", 101-122
  
• Philip R. Davies, "Son of David and son of Saul", 123-132
  
• Carole R. Fontaine, "The sharper harper (1 Samuel 16:14-23) : iconographic reflections on David's rise of power", 135-152
  
• Robert C. Culley, "David and the Psalms : titles, poems, and stories", 153-162
  
• R.C. Heard, "Penitent to a fault : the characterization of David in Psalm 51", 163-174
  
• David J. Clines, "Psalm 23 and method : reading a David Psalm", 175-184
  
• Yvonne Sherwood, "Scenes of textual repentance and critique/confession : King David between the renaissance and the reformation, the secular and the sacred, and Samuel and Psalms", 187-207
  
• Burke O. Long, "From Babylon to David and back again : the sexually charged history of a Victorian drawing", 208-228
  
• David Jobling, "'David on the brain' : Bertold Brecht's projected play 'David'", 229-240
  
• Jo C. Exum, "A king fit for a child : the David story in modern children's Bibles", 241-259
  
• Athalya Brenner, "Michael and David : love between enemies?", 260-270
  
• Judith E. MacKinlay, "Through a window : a postcolonial reading of Michal", 273-288
  
• Jione Havea, "David w(e)aves", 289-301

Στο τρέχον τεύχος του HTR / In the current issue of HTR

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Harvard Theological Review 103:4 (2010) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• François Bovon, "The Soul's Comeback: Immortality and Resurrection in Early Christianity", 387-406
  
• Jennifer Knust and Tommy Wasserman, "Earth Accuses Earth: Tracing What Jesus Wrote on the Ground", 407-446

Τρίτη συνάντηση Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής / The third meeting of the Seminar of Orthodox Hermeneutical Theology

Την Πέμπτη 16 Δεκεμβρίου 2010 και ώρα 18.00 στην αίθουσα συνεδριάσεων της Θεολογικής Σχολής θα λάβει χώρα η τρίτη συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής Θεολογίας του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ.

Ομιλητής θα είναι ο ομότιμος καθηγητής Θρησκειολογίας του ΑΠΘ κ. Γρηγόριος Ζιάκας.

Θέμα της εισήγησης:

"Αγία Γραφή και Κοράνιο. Διαφορές και προσεγγίσεις"

Ένα άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του ETR / An article of biblical interest in the current issue of ETR

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Etudes théologiques et religieuses 85:3 (2010) δημοσιεύεται μεταξύ άλλων και το εξής άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος:

Elian Cuvillier, "Obéissance à la loi et radicalisation dans le premier évangile. Contribution à la question du lien entre Matthieu et le Judaïsme du premier siècle"
H παρούσα μελέτη αναλύει τις εντάσεις, που διακρίνονται σε κάποιες περικοπές του κατά Ματθαίον μεταξύ της υπακοής στις εντολές του Νόμου και της ρηξικέλευθης ερμηνείας τους από τον Ιησού στο κατά Ματθαίον. Ο συγγραφέας αρχικά εξετάζει το Μτ 5, 17-20 και προτείνει μία αναλυτική εξήγηση της περικοπής. Στη συνέχεια επικεντρώνεται σε τρία επεισόδια, όπου τέτοιες εντάσεις είναι ιδιαίτερα εμφανείς: (1) αντιθέσεις στην επί του Όρους ομιλία, (2) την αντιπαράθεση όσον αφορά στο διαζύγιο (19, 1-19), (3) το επεισόδιο με τον πλούσιο νεανία (19, 16-22). Στη συνέχεια εξετάζει πώς αυτές οι τρεις περικοπές είναι συνεπείς με όσα διακηρύττει ο Ιησούς στο Μτ 23, 2-3. Τέλος, ως συμπέρασμα, ο συγγραφέας διατυπώνει κάποιες σκέψεις όσον αφορά στις σχέσεις του Ματθαίου με τον Ιουδαϊσμό κατά το τέλος του 1ου αι.

Δευτεροκανονικές προσθήκες στα βιβλία της Π.Δ. / Deuterocanonical additions of the OT books

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο de Gruyter ένας νέος συλλογικός τόμος με τις εισηγήσεις που διαβάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για τα Δευτεροκανονικά βιβλία που έγινε στην Pápa της Ουγγαρίας το 2008:

Géza G. Xeravits, / József Zsengellér, Deuterocanonical Additions of the Old Testament Books. Selected Studies, (Deuterocanonical and Cognate Literature Studies 5), de Gruyter 2010
ISBN: 978-3-11-024052-8
69.95 ευρώ

Περίληψη εκδοτικού οίκου
Στον τόμο δημοσιεύονται εισηγήσεις που διαβάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο για τα Δευτεροκανονικά βιβλία (Pápa, Ουγγαρία). Σε αυτό το συνέδριο θέμα ήταν οι δευτεροκανονικές προσθήκες των βιβλίων της Π.Δ. Πρόκειται για την πρώτη φορά που γίνεται μία τόσο εκτενής ακαδημαϊκή συζήτηση αυτών των κειμένων. Στον τόμο συμπεριλαμβάνονται άρθρα σχετικά με τις παραδόσεις και τη θεολογία των προσθηκών και παρουσιάζεται η σχέση τους με τη σύγχρονη προς αυτές γραμματεία του αρχαίου Ιουδαϊσμού.

Αρκετά κείμενα της εβραϊκής Βίβλου - όπως η Εσθήρ, ο Δανιήλ ή ο Ιερεμίας - διασώζουν διαφορετικές κειμενικές εκδοχές στην ελληνική τους μετάφραση κι αυτές οι μορφές αποτελούν αναπτύξεις και προσθήκες στην εβραϊκή εκδοχή. Πιστοποιούν τη δημιουργική σκέψη αρχαίων ιουδαϊκών κύκλων, όσον αφορά στις βασικές παραδόσεις αυτών των βιβλίων και την κειμενική ρευστότητα των κειμένων που εξετάζονται εδώ. Οι εισηγήσεις συζητούν αυτές τις προσθήκες, τη σχέση του με τα εβραϊκά κείμενα και την επίδραση που άσκησαν στην ιστορία της ερμηνείας στις μεταγενέστερες εποχές.

Περιεχόμενα τόμου

• József Zsengellér, "Addition or edition? : deconstructing the concept of additions", 1-15
• Beate Ego, "Mordecai's refusal of proskynesis before Haman : according to the Septuagint ; traditio-historical and literal aspects", 16-29
  
• Stefan Schorch, "Genderizing piety : the prayers of Mordecai and Esther in comparison", 30-42
  
• Thomas Hieke, "Atonement in the prayer of Azariah (Dan 3:40)", 43-59
  
• Michal Wojciechowski, "Ancient criticism of religion in Dan 14 (Bel and dragon), Bar 6 (Epistle of Jeremiah), and Wisdom 14", 60-76
  
• Friedrich V. Reiterer, "Verstehst du die Tugenden der Klugheit? : Anfragen zu Gott und zum Wert der von ihm geschenkten Einsicht", 77-125
  
• Benjamin G. Wright, "The Epistle of Jeremiah : translation or composition?", 126-142
  
• Karin Schöpflin, "Susanna's career in Reformation drama : a reception-historical perspective with an outlook on fine art ", 143-170

Δύο άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του Themelios / Two articles of biblical interest in the current issue of Themelios

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Themelios 35:3 (2010) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Daniel J. Estes, "Fiction and Truth in the Old Testament Wisdom Literature"
  
• Daniel J. Brendsel, "Plots, Themes, and Responsibilities: The Search for a Center of Biblical Theology Reexamined"
  
  (Πηγή: Νew Testament Interpretation)

Tα δύο τελευταία τεύχη του Early Christianity / The two recent issues of Early Christianity

Κυκλοφόρησαν τα δύο τελευταία τεύχη του περιοδικού Early Christianity στα οποία δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

1:3 (2010)

James D.G. Dunn, "The Thought World of Jesus", 321-343
Στο παρόν άρθρο εξετάζεται κριτικά μέχρι ποιο σημείο μπορούμε σήμερα να διεισδύσουμε στον κόσμο σκέψης του Ιησού και εξάγονται συμπεράσματα τα οποία στηρίζονται στις πληροφορίες που έχουμε σχετικά με την εκπαίδευση και την διαπαιδαγώγηση των παιδιών από ευσεβείς Ιουδαίους γονείς στη Γαλιλαία του 1ου αι. μ.Χ. (Ι). Η παράδοση για τον Ιησού επιτρέπει επίσης να κατανοήσουμε ότι η οπτική του Ιησού έχει ως αφετηρία τον ίδιο τον Θεό (ΙΙ), και να περιγράψουμε τη ζωή του, που καθορίζεται από τις Γραφές και την Τορά, συμπεριλαμβανομένων και των διαφωνιών του με τους Φαρισαίους για την ερμηνεία της Τορά (ΙΙΙ) καθώς και την αποστολή του προς τον Ισραήλ, η οποία όμως δεν απέκλειε την ελπίδα για τους μη Ιουδαίους. Το άρθρο καταλήγει με μερικές σκέψεις σχετικά με τη σχέση του Ιησού προς την πολιτική της εποχής του (ΙV).

Roland Deines, "Jesus and the Jewish Traditions of His Time", 344-371
Κατά τα τελευταία 30 χρόνια η έρευνα για τον ιστορικό Ιησού διαφώτισε το ιουδαϊκό περιβάλλον του Ιησού από πολλές απόψεις, έτσι ώστε να μην είναι πλέον δυνατή μία μη ιουδαϊκή ή αντι-ιουδαϊκή κατανόηση του Ιησού. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν σημάδια ότι η παρούσα φάση της έρευνας για τον ιστορικό Ιησού φτάνει στο τέλος της. Στο άρθρο ο συγγραφέας συγκρίνει την παρούσα κατάσταση με εκείνη στις αρχές του 20 αι. , όταν και πάλι υπήρχε αυτή η αναζήτηση για νέους δρόμους. Σημείο αφετηρίας είναι το παράδοξο συμπέρασμα της αναζήτησης του Ιουδαίου Ιησού: είναι σαφές ότι ο Ιησούς μπορεί να κατανοηθεί ικανοποιητικά μόνο μέσα στο πλαίσιο των ιουδαϊκών παραδόσεων της εποχής του, αλλά ταυτόχορνα αυτές δεν είναι αρκετές για την πλήρη κατανόησή του. Ο λόγος γι' αυτό, υποστηρίζεται, ότι είναι το ότι η μνήμη για τον Ιησού από την αρχή δεν στρεφόταν πρώτιστα στον Ιουδαίο άνδρα (προφήτη, θεραπευτή κτλ) της Γαλιλαίας αλλά τον κατανοούσε ως μία βιβλική μορφή, τον οποίο προσδοκούσαν στο μέλλον οι ιουδαϊκές άγιες γραφές. Η μελλοντική έρευνα για τον Ιησού θα πρέπει επομένως να δώσει μεγαλύτερη προσοχή από ό,τι έκανε μέχρι σήμερα στην αξία των γραφών ως αυθεντίας και στις παραδόσεις που πηγάζουν από αυτές. Ένα περαιτέρω έργο είναι να σκεφτούμε εκ νέου τι μπορεί να σημαίνει για την ιστορική κατανόηση της ιστορίας το ότι στον Ιουδαίο Ιησού της Ναζαρέτ ο Θεός έγινε άνθρωπος.

Sean Freyne, "Jesus of Galilee: Implications and possibilities", 372-405
Το ερώτημα για τον Ιησού και τη Γαλιλαία αποτελεί αντικείμενο θερμών συζητήσεων ήδη 150 χρόνια τώρα. Κατά τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μία ιδιαίτερη σημασία από τη μία εξαιτίας των αρχαιολογικών ανασκαφών για τη Γαλιλαία των ρωμαϊκών χρόνων κι από την άλλη εξαιτίας του ανανεωμένου ενδιαφέροντος για τον ιστορικό Ιησού. Στο παρόν άρθρο ο συγγραφέας εξετάζει τρεις πλευρές, οι οποίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη συζήτηση: το πολιτιστικό ήθος στη Γαλιλαία των ελληνιστικών χρόνων, τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες σε αυτήν την περιοχή κατά την εποχή της βασιλείας του Αντίπα και τις ιουδαϊκές πρακτικές στη Γαλιλαία. Επιπλέον γίνεται η προσπάθεια να κατανοηθεί το πρόσωπο και το έργο του Ιησού μέσα στο πλαίσιο αυτών τα οποία μπορούν να δοθούν ως βέβαιη απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα.

Martin Ebner, "Face to face-Widerstand im Sinn der Gottesherrschaft. Jesu Wahrnehmung seines sozialen Umfeldes im Spiegel seiner Beispielgeschichten", 406-440
Αντί να αναπαραστήσει τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες στη Γαλιλαία ως το καθοριστικό υπόβαθρο των κειμένων για τον Ιησού - μία οπτική η οποία συχνά αμφισβητήθηκε στη βιβλική έρευνα - ο συγγραφέας θέτει το ερώτημα, εάν αυτές οι σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές δομές, οι οποίες υφίστανται κατά τη ρωμαϊκή εποχή, είναι θέμα συζήτησης μέσα στα κείμενα και ποια είναι στάση που τηρείται απέναντι σε αυτές.

Samuel Byrskog, "The Transmission of the Jesus Tradition: Old and New Insights", 441-468
Στο άρθρο εξετάζονται οι θεωρίες για την προέλευση και την εξέλιξη της παράδοσης για τον Ιησού και ανοίγονται δρόμοι για μία νέα έρευνα της παράδοσης από απόψεως κριτικής της μορφής λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τη διάσταση της μνήμης. Η παράδοση έχει τις ρίζες της στη δραστηριότητα του Ιησού ως δασκάλου και στην κατανόηση του ρόλου που διαδραματίζουν και τη δυναμική της μνήμης που ενέχουν τα λόγια και οι πράξεις του μέσω των μαθητών του. Πολύ νωρίς η παράδοση διαμορφώθηκε με βάση τις παραινετικές ανάγκες. Η διάσταση της ανάμνησης απαιτούσε μία παρουσίαση / επιτέλεσή της και οδηγούσε σε μία αφηγηματική οργάνωση της ιστορίας / των γεγονότων, κάτι που είναι φανερό μέσα στα ευαγγέλια ως χρείαι, οι οποίες συνδέουν το παρελθόν με το ρητορικό παρόν.

Jürgen K. Zangenberg, "Archaeological News from the Galilee: Tiberias, Magdala and Rural Galilee", 471-484

Peter Schäfer, "The Origins of Jewish Mysticism", 487-494

1:4 (2010)
Troy W. Martin, "Ancient Medical Texts, Newly Re-discovered: The Medical Background of Biblical Breathing", 513-538

Candida R. Moss, "On the Dating of Polycarp: Rethinking the Place of the Martyrdom of Polycarp in the History of Christianity", 539-574
Στο άρθρο γίνεται μία νέα αξιολόγηση των έμμεσων πληροφοριών για την ενότητα, αυθεντικότητα, χρονολόγηση και ιστορία της πρόσληψης του "Μαρτυρίου του Πολυκάρπου". Η συγγραφέας συνιστά την προσοχή κατά την εξέταση του κειμένου και τα κείμενα που στηρίχθηκαν σε αυτήν την ιστορία του μαρτυρίου. Στη συνέχεια εξηγεί ότι η αφήγηση είναι ένα φιλολογικό κείμενο, όχι όμως η κατάθεση ενός αυτόπτη μάρτυρα. Επιπλέον οι νομικές ερωτήσεις, τα βιβλικά παράλληλα, ο τρόπος έκφρασης, η "καθολική εκκλησία", η συμπεριφορά του Quintus, η απολογία για την απουσία λειψάνων, ο επίλογος ως inventio και η φροντίδα για το status του μάρτυρα, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η εκτενής εκδοχή συντάχθηκε πολύ αργότερα από τα γεγονότα, ίσως κατά το τέλος του 3ου αι.

Michael Lattke, "Der Tod Jesu Christi in der Apologie des Aristides. Eine Fallstudie mit forschungsgeschichtlicher Einleitung und Bibliographie", 575-601
Αυτή η προκαταρκτική μελέτη για ένα υπόμνημα της Απολογίας του Αριστείδη, η οποία θα εκδοθεί από τον εκδοτικό οίκο Herder στη σειρά Kommentar zu frühchristlichen Apologeten (KfA), έχει τρία μέρη. Το πρώτο μέρος πραγματεύεται κάποια εισαγωγικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης και της μαρτυρίας του Ευσεβίου και παρέχει μία σύντομη περίληψη των 17 κεφαλαίων της Απολογίας. Το δεύτερο μέρος συζητά τη σταδιακή του ανακάλυψη από το 1878 κι εξής και επικεντρώνεται στις τέσσερις πρώτες δεκάδες της ιστορίας της έρευνας (εκδόσεις μετά το 1920 παρουσιάζονται στο Παράρτημα ΙΙ). Το τρίτο μέρος, μία μελέτη του θανάτου του Ιησού στο έργο του Αριστείδη, το οποίο αρχικά γράφηκε στα ελληνικά, αλλά χάθηκε, συγκρίνει τις σωζόμενες μεταφράσεις στα αρμενικά και στα συριακά με τις σχετικές περικοπές στο ελληνικό μυθιστόρημα του Βαρλαάμ. Αυτή η σύγκριση αποκαλύπτει ότι ο ίδιος ο Αριστείδης δεν ανέφερε τη σταύρωση του Ιησού στους Ρωμαίους. Αντί για αυτό το ιστορικό γεγονός This comparison reveals that Aristides himself did not mention the crucifixion of Jesus by the Romans. Instead of this historical event he only speaks of the piercing of Jesus by the Jews, thus contributing to the stereotype of the Jews as murderers of (the son of) God.

Christfried Böttrich, "Neue Dokumente zur Geschichte des ,,Codex Sinaiticus“", 605-619

Ένα νέο άρθρο στο JHS / A new article on JHS

Στην ιστοσελίδα του τρέχοντος τεύχους του περιοδικού Journal of Hebrew Scriptures 10 (2008) αναρτήθηκε ένα νέο άρθρο, το οποίο μπορείτε να καταφορτώσετε (σε μορφή .pdf):

Νili Samet, "'The Tallest Man Cannot Reach Heaven; The Broadest Man Cannot Cover Earth" - Reconsidering the Proverb and its Biblical Parallels"

Η δεύτερη συνάντηση του Biblicum / The second meeting of Biblicum

Τη Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010 και ώρα 19.30 θα λάβει χώρα η δεύτερη συνάντηση του φετινού κύκλου ομιλιών του Τομέα Βιβλικής Γραμματείας και Θρησκειολογίας του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ.

Ομιλητής θα είναι ο καθ. της Π.Δ. κ. Μιλτιάδης Κωνσταντίνου.

Θέμα της εισήγησης: "Μεταφραστικές αρχές των Ηνωμένων Βιβλικών Εταιρειών"

To τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblische Zeitschrift / The current issue of Biblische Zeitschrift

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblische Zeitschrift 54:2 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

• "Erich Zenger (1939-2010) in memoriam", 161
• Reinhard von Bendemann, "Christus der Arzt - Krankheitskonzepte in der
• Therapieerzählungen des Markusevangeliums (Teil II)", 162-178
• Hubert Frankemölle, "Aspekte der Zeit im Römerbrief des Paulus. Eine Auseinandersetzung mit Giorgio Agambens „Die Zeit, die bleibt“", 179-200
• Hans Ulrich Steymans, "Gilgameš und Genesis 1-9", 201-228
• Robert Gnuse, "The Tale of Babel: Parable of Divine Judgement or Human Cultural Diversification?", 229-244
• Jack Barentsen, "Interdisciplinary Approaches to Early Christian Identity - a Review Article", 244-252
• Aron Pinker, "Qohelet 3:14-15", 253-271

Συνοπτική θεολογία της Κ.Δ. / A concise theology of the New Testament

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Πουρναρά ο πρώτος τόμος της συνοπτικής θεολογίας του λέκτορα της Καινής Διαθήκης Χαράλαμπου Ατματζίδη στο Τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ:

Χ.Γ. Ατματζίδη, Από τη βιβλική έρευνα στην πίστη της Εκκλησίας. Συνοπτική Θεολογία της Καινής Διαθήκης. Τόμος Α΄, (Βιβλική Βιβλιοθήκη 48), εκδ. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 2010

ISBN: 9789602424605

756 σελίδες

Το παρόν πόνημα του λέκτορα κ. Χ. Ατματζίδη, το οποίο απευθύνεται σε φοιτητές των Θεολογικών Σχολών αλλά και σε ερευνητές και σε όσους τέλος έχουν θεολογικά ενδιαφέροντα έρχεται να καλύψει την ανάγκη σύνταξης μίας συνοπτικής θεολογίας της Καινής Διαθήκης, ανάγκη η οποία κατά καιρούς έχει επισημανθεί και από άλλους Έλληνες βιβλικούς (βλ. για παράδειγμα Π. Βασιλειάδη, "Προλεγόμενα στη Θεολογία της Κ.Δ.", ΔΒΜ 19 (2000), 5-21). Στον πρώτο τόμο γίνεται μία επισκόπηση των μελετών με θέμα τη θεολογία της Κ.Δ. και παρουσιάζονται με αναλυτικό και μεθοδικό τρόπο θέματα από τη θεολογία των παύλειων επιστολών και της ιωάννειας γραμματείας (στην περίπτωση των παύλειων και δευτεροπαύλειων επιστολών η παρουσίαση των θεολογικών θεμάτων γίνεται αναλυτικά σε κάθε επιστολή ξεχωριστά, ενώ στην περίπτωση της θεολογίας της ιωάννειας γραμματείας, δηλ. του κατά Ιωάννην και των τριών καθολικών επιστολών, η παρουσίαση είναι θεματική). Συζητώντας το ζήτημα που κατά καιρούς τίθεται σε κύκλους ορθοδόξων θεολόγων κατά πόσο είναι θεμιτή η σύνταξη μίας τέτοιας θεολογίας ο συγγραφέας υπογραμμίζει την οργανική σχέση Καινής Διαθήκης και Παράδοσης και τονίζει την αναγκαιότητα μελέτης της θεολογίας της Κ.Δ., η οποία αποτελεί προαπαιτούμενο και βάση της Ορθόδοξης Θεολογίας και επιστέγασμα και συστηματική διατύπωση του περιεχομένου της διδασκαλίας της Κ.Δ., η οποία άλλωστε είναι ένα από τα πρωταρχικά και θεμελιώδη μνημεία της παράδοσης της Εκκλησίας.

Θα κλείσουμε παραθέτοντας ένα απόσπασμα από τον καθ. Ν. Ματσούκα, το οποίο παραθέτει στην εισαγωγή του και ο κ. Ατματζίδης και το οποίο αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο τη σπουδαιότητα της έρευνας της Καινής Διαθήκης, του εντοπισμού και της ανάλυσης σε βάθος της πολύμορφης εκκλησιαστικής πραγματικότητας του αρχέγονου Χριστιανισμού που απηχείται μέσα στα καινοδιαθηκικά κείμενα. "Αφού [στην περίπτωση της Καινής Διαθήκης] πρόκειται πρώτα για ζωή και εμπειρία, και έπειτα για υπομνηματισμό γεγονότων, είναι αυτονόητη η ύπαρξη πολλών και διαδοχικών παραδόσεων, στρωμάτων και ποικίλων μορφών. Έτσι σ' ένα Ευαγγέλιο είναι απαραίτητο να εντοπίσουμε παραδόσεις και στρώματα ή στις επιστολές του Παύλου προπαύλεια παράδοση. Τα βιβλία δεν είναι καρπός υπαγόρευσης ούτε προηγήθηκαν, αλλά γράφτηκαν για να υπομνηματίσουν γεγονότα εξελισσόμενα και τρόπους ζωής μέσα σε μια αυτόνομη ποικιλία τάσεων και ρευμάτων. Κάτι τέτοιο το θεωρεί αυτονόητο πέρα για πέρα η ορθόδοξη παράδοση" (Ν. Ματσούκα, Δογματική και Συμβολική Θεολογία Α΄, σ. 186).

Στο τρέχον τεύχος του JSOT / In the current issue of JSOT

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal for the Study of the Old Testament 35:2 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Cynthia Edenburg, "Intertextuality, Literary Competence and the Question of Readership: Some Preliminary Observations", 131-148
Στο άρθρο επανεξετάζεται ο ρόλος που διαδραμάτισαν η απαγγελία και η απομνημόνευση στη σύνθεση και στη μετάδοση των βιβλικών κειμένων και οι προσπάθειες διάκρισης μεταξύ των ακουστικά αναγνωριζόμενων διακειμενικών αναφορών και των φιλολογικών μοτίβων, τα οποία στηρίζονται στην οπτική αναγνώριση. Η συγγραφέας εφαρμόζει τα ευρήματα των πρόσφατων γνωσιολογικών μελετών σε δυο ομάδες ερωτήσεων: πρώτον, εάν υπάρχουν διαφορετικοί τύποι βιβλικής διακειμενικότητας και, δεύτερον, αν οι γραμματείς, οι οποίοι παρήγαγαν διακειμενικές συνθέσεις στηρίχθηκαν σε γραπτά κείμενα ή εάν η βιβλική διακειμενικότητα προκύπτει από τη μνήμη που έχει ο συγγραφέας κειμένων που διαβάζονταν ή επιτελούνταν.

Andrew J. Schmutzer, "Did the Gods Cause Abraham’s Wandering? An Examination of ‭םיהלא‬ ‭יתא‬ ‭ועתה‬ in Genesis 20.13", 149-166
Στο Γεν 20.11-13, το ‭םיהלא‬ χρησιμοποιείται αμφίσημα με ένα ρήμα στον πληθυντικό στο μασωριτικό κείμενο του Γεν 20, 13. Το ‭םיהלא‭ θα μπορούσε να αναφέρεται στον αληθινό Θεό ή τους "θεούς" των εθνικών. Σε αυτό το άρθρο εξετάζεται αυτό το ασυνήθιστο γραμματικό φαινόμενο από διαφορετικές οπτικές γωνίες (π.χ. μορφολογία, γραμματική / σύνταξη, ιστορία της ερμηνείας) δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στη φιλολογική - θεολογική κίνηση της αφήγησης στην τελευταία της μορφή. Η ιστορία της ερμηνείας συμπεριλαμβάνει επίσης την εξέταση του τρόπου με τον οποίοι οι διάφορες εκδοχές του κειμένου (σαμαριτική Πεντάτευχος, Targum του Onkelos και η Γένεση στη μετάφραση των Ο') ερμήνευσαν το Γεν 20, 13 και ρίχνει φως στον τρόπο με τον οποίο αυτή η αμφισημία μπορεί να καθοδήγησε τους αρχαίους ερμηνευτές στην ερμηνεία τους. Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι ο πληθυντικός του μασωριτικού ‭ועתה‬ με το ‭םיהלא‬ καθιστά "του΄ς θεούς" μία εξηγητικά δυνατή μετάφραση σε αυτήν τη συνάφεια. Ο συγγραφέας επίσης αξιολογεί κάποιες σύγχρονες μεταφράσεις και κάνει κάποιες παρατηρήσεις σχετικά με αυτές. Η γραμματική προσαρμογή στο Γεν 20, 13 υποστηρίζεται κι από την προσωπική και πολιτική πίεση που αισθάνεται ο Αβραάμ, όπου ένας ισχυρός εθνικός βασιλέας κατηγορεί τον πατριάρχη, ο οποίος με τη σειρά του βάζει το μήνυμά του μέσα σε μία συνάφεια που δεν έχει σχέση με το θείο.

Nicholas P. Lunn, "Numbering Israel: A Rhetorico-Structural Analysis of Numbers 1-4", 167-185
Στο άρθρο παρουσιάζεται βήμα προς βήμα η κοινωνικορητορική ανάλυση των πρώτων κεφαλαίων των Αριθμών, τα οποία πραγματεύονται την απογραφή και την οργάνωση σε ομάδες του λαού του Ισραήλ. Η ανάλυση αποκαλύπτει τα φιλολογικά μοτίβα γραμμικής και ανεστραμμένης μορφής. Τα ευρήματα μίας τέτοιας ανάλυψης παραπέμπουν σε μία σκόπιμη και πολύπλοκη οργάνωση του κειμένου, όπου τα μοτίβα εξυπηρετούν συγκεκριμένους φιλολογικούς και ρητορικούς σκοπούς και κυρίως την υπογράμμιση της κατακλείδας του κειμένου, την έμφαση βασικών πληροφοριών και την προετοιμασία του αναγνώστη για τις πληροφορίες που θα ακολουθήσουν. Αυτά τα ευρήματα συμφωνούν με άλλες παρόμοιες μελέτες της δομής κειμένων της Π.Δ.

Howard J. Curzer, "Spies and Lies: Faithful, Courageous Israelites and Truthful Spies", 187-195
Ο ηγέτης ενός μεγάλου λαού σκέφτεται την επίθεση εναντίον μίας χώρας της Μέσης Ανατολής. Οι περισσότερες πληροφορίες των κατασκόπων του υπογραμμίζουν ότι η επιδρομή είναι κακή ιδέα, αλλά ο ηγέτης επιτίθεται τελικά στηριζόμενος στις πληροφορίες μίας μειοψηφίας. Κι όπως ήταν αναμενόμενο, η επιδρομή έχει άσχημη εξέλιξη. Αργότερα ο ηγέτης παρουσιάζει μία παραμορφωμένη εκδοχή των γεγονότων, που οδήγησαν στον πόλεμο, παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως αθώο και κατηγορώντας όσους τον απέτρεψαν για έλλειψη θάρρους και πίστης. Φυσικά ο ηγέτης είναι ο Μωυσής και το περιστατικό είναι εκείνο της αποτυχημένης πρώτης επίθεσης εναντίον της Γης της Επαγγελίας. Η ομάδα των κατασκόπων συναπαρτίζεται από δώδεκα μέλη. Στο άρθρο παρουσιάζεται μία νέα ερμηνεία των Αρ 13-14, μία ερμηνευτική αρχή που αντιμετωπίζει τις ασυμφωνίες μεταξύ του Δευτερονομίου και της υπόλοιπης Τορά και ένα πολιτικό ηθικό δίδαγμα.

C.L. Brinks, "Who Speaks Words without Knowledge? A Response to Wilcox and Bimson", 197-207
Ο συγγραφέας παίρνει με το άρθρο του μέρος στη συζήτηση που αναπτύχθηκε μεταξύ των Karl G. Wilson και John J. Bimson, όσον αφορά στην ερμηνεία του Ιώβ 38, 2. Ο Wilson υποστήριξε ότι η ερώτηση "Ποιος είναι αυτός ...;" αναφέρεται στον Ηλιού κι όχι στον Ιώβ, κάτι που υποδηλώνει ότι οι λόγοι του Ηλιού ανήκαν στο αρχικό κείμενο και δεν ήταν προσθήκες. Ο Bimson απέρριψε την ερμηνεία του Wilcox επικαλούμενος το περιεχόμενων των λόγων του Θεού και την παράθεση από τον Ιώβ των 38, 2 και 42, 3. Στο παρόν άρθρο ο συγγραφέας παρουσιάζει τις αδυναμίες της θέσης του Bimson μέσα από μία σύγκριση της γραμματικής δομής της ερώτησης στο 38, 2 με παρόμοιες δομές αλλού στην Π.Δ. και τονίζοντας τη συνάφειά της στο βιβλίο του Ιώβ στο σύνολό του. Καταλήγει ότι η επιχειρηματολογία του Bimson δεν είναι επιτυχής κι ότι η θέση του Wilcox θα πρέπει να τύχει μεγαλύτερης προσοχής.

Eric Ortlund, "Reversed (Chrono-)Logical Sequence in Isaiah 1-39: Some Implications for Theories of Redaction", 209-224
Στο άρθρο εξετάζεται η δομή των Ησ 1-39 όπου διάφορα τμήματα μίας προφητείας τοποθετούνται σε διαφορετική λογική και χρονολογική σειρά. Ο συγγραφέας αρχικά παρουσιάζει ένα παράδειγμα από τα κεφ. 24-27 και στη συνέχεια συζητά τα κεφ. 11, 30 και 2. Σε καθεμιά από αυτές τις τρεις περιπτώσεις υποστηρίζεται ότι ύστερες περικοπές στα σχετικά κεφάλαια (11,11-16. 30,27-33 και 2,6-22) περιγράφουν αναγκαίες προϋποθέσεις για προηγούμενες περικοπές (11,1-. 30,18-26 και 2,1-5) και ειδικότερα η νίκη του Γιαχβέ επί των εθνών πρέπει να λαμβάνει χώρα πριν την ανανέωση της δημιουργίας, τον Ισραήλ να κατοικεί ασφαλής στην Σιών και τα έθνη να έρχονται εκεί για να λατρεύσουν τον Γιαχβέ. Στη συνέχεια εξετάζονται τα συμπεράσματα, που προκύπτουν από αυτήν την ανάλυση των θεωριών σύνταξης αυτών των τριών κεφαλαίων και διατυπώνεται η υπόθεση ότι η χρονολόγηση των διαφόρων περικοπών σε αυτά τα κεφάλαια σε διαφορετικούς αιώνες είναι λιγότερο πιθανή από την υπόθεση μίας απλούστερης ιστορίας σύνταξης, όπου οι διάφορες περικοπές που συναπαρτίζουν αυτά τα κεφάλαια γράφτηκαν προϋποθέτοντας η μία την άλλη από την αρχή.

Anthony R. Petterson, "The Shape of the Davidic Hope across the Book of the Twelve", 225-246
Πρόσφατα υποστηρίχθηκε ότι το Βιβλίο των Δώδεκα αντικατοπτρίζει μία ποικιλία απόψεων όσον αφορά στην αποκατάσταση της δαυιδικής δυναστείας συμπεριμβανομένων και μίας αισιοδοξίας κατά την πρώιμη περσική περίοδο και της μεταγενέστερης κριτικής. Η ερμηνεία του Ζαχ 11 και των κειμένων που αφορούν στον Ζοροβάβελ είναι σημαντική όσον αφορά σε αυτό. Στο άρθρο παρουσιάζεται μία ερμηνεία αυτών των κείμενων η οποία συμβαδίζει με τον Ζαχαρία και το Βιβλίο των Δώδεκα. Ο συγγραφέας εντοπίζει τη μορφή της δαυιδικής ελπίδας, η οποία διατρέχει το Βιβλίο των Δώδεκα, και διατυπώνει την άποψη ότι η ελπίδα για ένα μελλοντικό βασιλιά από τον οίκο του Δαυίδ εμφανίζεται σε κύρια σημεία του βιβλίου. Έτσι καταλήγει ότι αυτοί που συνέταξαν το βιβλίο των Δώδεκα προσπάθησαν να διατηρήσουν την πρώιμη προφητική ελπίδα για ένα μελλοντικό δαυιδικό βασιλιά.

Bradford A. Anderson, "Poetic Justice in Obadiah", 247-255
Το βιβλίο του Οβδιού έχει συζητηθεί για το μήνυμα του lex talionis. Δεν είναι ωστόσο απλά ένα θέμα αυτού του σύντομου βιβλίου. Μάλλον, σύμφωνα με το συγγραφέα του παρόντος άρθρου, η ιδέα ότι τα έργα του Εδώμ θα επιστρέψουν επάνω του αποτελεί οργανικό μέρος του βιβλίου. Αυτή η "ποιητική δικαιοσύνη" εκφράζεται μέσα από μία σειρά λέξεων και έμμεσων αναφορών που εντοπίζονται σε όλο το βιβλίο του Οβδιού. Τα λογοπαίγνια αντιπαραθέτουν την ταυτότητα και το μέλλον του Εδώμ και του Ισραήλ αντίστοιχα και υπαινίσσονται με διάφορους τρόπους την επερχόμενη τιμωρία του Εδώμ. Μία αναγνώριση αυτών των διαστάσεων του εβραϊκού κειμένου μπορεί να βοηθήσει τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερη τη ρητορική δύναμη και τη φιλολογική τέχνη του συντομότερου προφητικού βιβλίου.