Τετάρτη 21 Ιανουαρίου 2009

Αφιέρωμα στον Ιώσηπο στο νέο τεύχο PzB

Το νέο τεύχος του Protokolle zur Bibel 17:2 (2008) συνεχίζει το αφιέρωμα στον Φλ. Ιώσηπο. Το πρώτο μέρος του αφιερώματος είχε δημοσιευθεί στο τεύχος 17:1 του ίδιου έτους:

Michael Zugmann, "Josephus Flavius und der Hellenismus", 73-90
Ο Ιώσηπος φαίνεται να είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα Ιουδαίου συγγραφέα της ελληνιστικής Διασποράς. Δεν πρέπει όμως να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι ήταν "Ιουδαίος της Διασποράς καθ' υιοθεσίαν" κι ότι πέρασε το πρώτο μισό της ζωής του στην ιουδαϊκή Παλαιστίνη. Πώς μπόρεσε λοιπόν και συνέταξε το έργο του Ιουδαϊκός Πόλεμος σε πολύ καλό ελληνικό ύφος μόνο πέντε χρόνια μετά την άφιξή του στη Ρώμη; Χρησιμοποίησε " βοηθούς" (πρβλ. Κατά Αππίωνος 1,50), οι οποίοι τον βοήθησαν να γράψει το ελληνικό κείμενο ή ίσως οι ίδιοι συνέταξαν τμήματά του; Ή μήπως γνώριζε την ελληνική γλώσσα ήδη από την εποχή στην Παλαιστίνη και κατόρθωσε γρήγορα να μάθει πώς να γράφει μία ιστορία σε αυτήν τη γλώσσα (πρβλ. Ιουδ. Αρχαιολ. 20,262-264); Στο άρθρο υποστηρίζεται η δεύτερη εκδοχή και επισημαίνονται κάποιες πληροφορίες που δίνει ο ίδιος ο Ιώσηπος για τις γνώσεις που είχε της ελληνικής γλώσσας.

Martin Stowasser, "Pontius Pilatus in der Darstellung des Bellum Iudaicum", 91-103
Η εικόνα του Ποντίου Πιλάτου, του πέμπτου διοικητή της Ιουδαίας, είναι γενικά αρνητική, αλλά αποδεικνύεται αποτέλεσμα μίας σύνθετης λογοτεχνικής στρατηγικής στο έργο του Ιωσήπου Ιουδ. Πόλεμος. Η μορφή του Πιλάτου ορίζεται κατά πολύ από τον αφηγηματικό ρόλο που επέλεξε ο Ιώσηπος να έχει αυτός μέσα στην πλοκή της ιστορίας του. Οι αντιπαραθέσεις του Πιλάτου και των υπηκόων του υποδεικνύουν στους Ιουδαίους αναγνώστες τη σωστή στρατηγική που πρέπει να υιοθετήσουν σε μελλοντικές καταστάσεις σύγκρουσης με τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Επιπλέον ο τρόπος που απεικονίζεται έχει και κοινωνιολογικές διαστάσεις. Ο διοικητής Πόντιος Πιλάτος χρησιμοποείται ως το σκοτεινό φόντο με σκοπό να αναδειχθεί ο αυτοκρατορικός legatus στη Συρία, ο Πετρώνιος, ως ο τέλειος Ρωμαίος πολίτης που προέρχεται από τις ανώτερες τάξεις. Ο χαρακτήρας του Πετρώνιου έχει σκοπό να ενθαρρύνει τον εθνικό αναγνώστη να υιοθετήσει μία θετική και προστατευτική στάση απέναντι στην ιουδαϊκή θρησκεία και παράδοση. Επομένως ο Πετρώνιος λειτουργεί ως πρότυπο, ενώ ο Πιλάτος είναι το αρνητικό παράδειγμα. Η συνηθισμένη σύγκριση μεταξύ του Πόντιου Πιλάτου και των άλλων Ρωμαίων διοικητών της Ιουδαίας δε συμβάλλει τόσο πολύ στο λογοτεχνικό του χαρακτήρα, ακριβώς όπως ο συχνός τονισμός της ευθύνης του Πιλάτου και των συναδέλφων του για την Ιουδαϊκή εξέγερση είναι μία μη πειστική ερμηνεία της λογοτεχνικής αντίληψης που έχει ο Ιώσηπος στον Ιουδ. Πόλεμο.

Markus Tiwald, "ΕINAI BEBAIWS IOUDAIOS (Ant XX,38). "Authentisches Jude-Sein" bei Josephus und Paulus", 105-125
Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα οι ερμηνευτές τόνιζαν τη διάσταση μεταξύ της θεολογίας του Παύλου και της ραββινικής σκέψης. Η σύγχρονη όμως έρευνα για τον Ιουδαϊσμού της εποχής του Δεύτερου Ναού κατέδειξε ότι ο ραββινικός Ιουδαϊσμός γεννήθηκε κατά το 2ο αι. μ.Χ. Επομένως η απαρίθμηση των διαφορών μεταξύ του Παύλου και της ραββινικής διδασκαλίας δεν είναι πια μια έγκυρη απόδειξη ότι ο Παύλος ως μαθητής του Ιησού απέρριψε την ιουδαϊκή του ταυτότητα ή "απεμπόλησε" την Τορά. Στον αρχαίο Ιουδαϊσμό ήταν δυνατό να υπάρχειωμία μεγάλη ποικιλία ιουδαϊκών θέσεων. Επομένως ο Παύλος, ακόμη κι όταν ήταν χριστιανός, εξακολουθούσε να είναι Ιουδαίος. Μία μελέτη του Ιωσήπου και άλλων συγγραφέων της εποχής του αρχαίου Ιουδαϊσμού μπορεί να χρησιμεύσει ως απόδειξη γι' αυτήν την ερμηνεία.

Andreas Vonach, "Josephus Flavius’ Bedeutung hinsichtlich der Topographie und Geographie der Levante in hellenistisch-römischer Zeit", 127-137
Τα σημαντικότερα έργα του Φλ. Ιωσήπου, Ιουδ. Πόλεμος και Ιουδ. Αρχαιολ., περιέχουν πολλές εκτενείς αναφορές στη γεωγραφία και τοπογραφία της Παλαιστίνης και πληροφορίες για την οικονομία, το κλίμα και την κοινωνία. Αυτές οι σημειώσεις είναι συνήθως πολύ ακριβείς κι επομένως εκτιμάται ότι είναι έργο του ίδιου του συγγρ., ο οποίος είχε μια πολύ καλή γνώση της χώρας του. Ωστόσο στα έργα αυτά περιέχονται και κάποια δείγματα "ιδανικής γεωγραφίας", ειδικά όταν δίνονται πληροφορίες για τις σημαντικότερες ιουδαϊκές περιοχές - για παράδειγμμα για τη Γαλιλαία και την Ιερουσαλήμ - ή για τα χαρίσματα του Ηρώδη του Μεγάλου. Γενικά αυτά τα κείμενα είναι μία πολύ σημαντική πηγή για τη γεωγραφία της Παλαιστίνης κατά τη ρωμαϊκή εποχή.

Δεν υπάρχουν σχόλια: