Θεατρικές παραστάσεις στα ελληνικά στην Πομπηία / Theatre performances in Greek in Pompeii

H ταφική επιγραφή στο μνημείο του M. Venerius Secundio             
(Φωτο Alfio Giannotti) 

 Ένα νέο αρχαιολογικό εύρημα προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την πολιτιστική και κοινωνική ζωή της αρχαίας Πομπηίας στην εποχή λίγο πριν την καταστροφή της πόλης το 79 μ.Χ. Πρόκειται για ταφικό μνημείο ενός απελεύθερου του Marcus Venerius Secundio που βρέθηκε στη νεκρόπολη της πόλης στη Porta Sarno. Αυτό το μνημείο και οι επιγραφές που βρέθηκαν in situ παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. 

α) Μέσα στο μνημείο βρέθηκαν ο εν μέρει μουμιοποιημένος σκελετός του νεκρού (διασώζεται μέρος των μαλλιών και το ένα αυτί του νεκρού) καθώς και δύο τεφροδόχοι εκ των οποίων η μία περιείχε την τέφρα της Novia Amabilis, ίσως συζύγου του νεκρού. O νεκρός εκτιμάται ότι ήταν 60-70 ετών κατά την ημέρα του θανάτου του. Είναι άξιο προσοχής ότι για τον επώνυμο νεκρό του μνημείου δεν προτιμήθηκε η καύση, ταφική πρακτική συνηθισμένη για τους ενήλικες στο ρωμαϊκό κόσμο.

To ταφικό μνημείο (Φωτο: Alfio Giannotti
/Pompeii Archeological Park / AP)

β) Ο νεκρός, Marcus Venerius Secundio, είναι γνωστός κι από μία κηρωμένη πινακίδα που ανήκε σε κάποιον τραπεζίτη και βρέθηκε στην πόλη. Εκεί εμφανίζεται το όνομα του νεκρού, ο οποίος εμφανίζεται ως δημόσιος δούλος και επιστάτης στο ναό της Αφροδίτης. Στην επιγραφή που βρέθηκε στο νέο μνημείο ο Marcus Venerius Secundio είναι πλέον ελεύθερος και μέλος του collegium augustalium, ενός θρησκευτικού συλλόγου που ήταν υπεύθυνος για την αυτοκρατορική λατρεία (το κτίριο αυτού του συλλόγου βρέθηκε στην πόλη της Πομπηίας). Από αυτά τα στοιχεία αλλά κι από το είδος του μνημείου είναι προφανές ότι ο Secundio κατάφερε να ανελιχθεί κοινωνικά και να αποκτήσει μία τέτοια οικονομική επιφάνεια που του έδινε πλέον τη δυνατότητα να συμμετέχει στη δημόσια ζωή της πόλης. Μία τέτοια κοινωνική κινητικότητα είναι γνωστή κι από άλλα μνημεία του ρωμαϊκού κόσμου κι αποτελεί ένα ενδιαφέρον στοιχείο της κοινωνίας των ελληνορωμαϊκών πόλεων. 

γ) Σύμφωνα με την επιγραφή του μνημείου ο Secundio, ως Augustalis, οργάνωσε επίσης "graeci et latini ludi" διάρκειας τεσσάρων ημερών. Η αναφορά σε ελληνικούς θεατρικούς αγώνες επιβεβαιώνει την πολυπολιτισμικότητα της αρχαίας Πομπηίας και την πολυγλωσσία στην πόλη, μία θεωρία που είχε διατυπωθεί παλαιότερα με βάση κάποιες ενδείξεις. Είναι προφανές από την επιγραφή ότι οι κάτοικοι της πόλης κατανοούσαν τα ελληνικά κι εκτιμούσαν το ελληνικό θέατρο, το οποίο αποτελούσε από ό,τι φαίνεται μέρος της πολιτιστικής ζωής της πόλης. 

Στο διαδίκτυο υπάρχουν αρκετά δημοσιεύματα και φωτογραφίες από τη νέα αρχαιολογική ανακάλυψη. Ενδεικτικά παραθέτω μερικά εδώ:

The tomb of Marcus Venerius Secundio discovered at Porta Sarno with mummified human remains (Pompeiisites.org)

Human remains in tomb are best-preserved ever found in Pompeii (The Guardian)

Archaeologists find skeleton, evidence of Greek in Pompeii (Phys.org)

Unusual Partially Mummified Body Found In Newly Discovered Pompeii Tomb (IFL Science)

Stunningly preserved mummy of slave found in Pompeii graveyard (LiveScience)

Αρχαιολογική ανακάλυψη: Στην Πομπηία ανέβαιναν θεατρικές παραστάσεις στα ελληνικά (KΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)

«Η Πομπηία δεν σταματά να εκπλήσσει»: Τάφος σκλάβου που είχε απελευθερωθεί αποκάλυψε εντυπωσιακά διατηρημένα λείψανα (Lifo.gr)