 |
| Dipinto με προτροπές του δασκάλου προς του μαθητές του. 4ος μ.Χ. - Trimithis, Αίγυπτος (Πηγή: Daily Mail) |
Mπορεί να μας χωρίζουν πάνω από 1700 χρόνια από αυτήν την γραπτή επιγραφή (dipinto) που βρέθηκε στον τοίχο ενός αρχαίου σχολείου στην αρχαία Trimithis (σημερινή Amheida), στην όαση Dachla της Αιγύπτου, όμως οι δάσκαλοι, όπως φαίνεται, και το μεράκι τους να διδάξουν τους μαθητές τους δεν αλλάζουν μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Στους τοίχους του σχολείου, του οποίου οι αίθουσες αργότερα εντάχθηκαν στην πολυτελή έπαυλη μίας πλούσιας οικογένειας της περιοχής, ο δάσκαλος έγραψε για τους μαθητές του μικρά και μεγαλύτερα επιγράμματα. Αυτά τα κείμενα μάλλον χρησιμοποιήθηκαν στα μαθήματά του ως υποδείγματα για να διδάξει στους "σχολαστικούς" (στους μαθητές), που τους αποκαλεί μάλιστα "παῖδες", παιδιά του. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου κι ο δάσκαλος της ιστορίας στα επιγράμματά του καλεί τους μαθητές του να κοπιάσουν, γιατί έτσι μόνο μπορούν να γίνουν άνδρες και να σκύψουν να πιουν από την πηγή των "πιερικών" υδάτων της γνώσης και της ποιητικής τέχνης. Στα δύο από τα τρία εικονιζόμενα στη φωτογραφία κείμενα ο δάσκαλος γράφει:
εἰς τοὺς σχολαστικούς
------
παῖδες ἐμοὶ χαρίεντες· ἀπὸ κρήνης [--8--]
πιερικῶν ὑδάτων πίετε μέχρι . [-4-]
εἰς τοὺς αὐτοὺς
Κάμνετέ μ[ο]ι κάματοι δ' εὐηνορ...
Οι αρχαιολογόγοι που δημοσίευσαν τις παραπάνω επιγραφές (R. Cribiore, P. Davoli, D.M. Ratzan) μεταφράζουν ως εξής:
"προς τους μαθητές μου: παιδιά μου ταλαντούχα πιείτε από την πηγή των πιερικών υδάτων μέχρι [να χορτάσετε;]
Προς τους ίδιους: δουλέψτε σκληρά για το χατίρι μου, οι κόποι κάνουν τους αληθινούς άνδρες..."
Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο δάσκαλος σε αυτό και τα υπόλοιπα επιγράμματα είναι πλούσια. Πολλούς από τους όρους που χρησιμοποιεί τους βρίσκουμε ξανά σε ρητορικά κείμενα της Ύστερης Αρχαιότητας και σε κείμενα χριστιανών συγγραφέων της ίδιας περιόδου. Δεν είναι βέβαιο αν ο δάσκαλος εδώ αντιγράφει από κάποια υπάρχουσα συλλογή. Το πιο πιθανό είναι να πρόκειται για κείμενα που ο ίδιος έχει συντάξει μέσα στα χρόνια της διδασκαλικής του πείρας κι ότι τα αντιγράφει από κάποιο χειρόγραφο δικό του. Οι εκδότες των επιγραφών εικάζουν επίσης ότι οι τοίχοι είναι ένα είδος παλίμψηστου, σβήστηκαν και γράφτηκαν δηλ. πολλές φορές, λειτουργώντας ως ένα είδος μαυροπίνακα. Σε κάθε περίπτωση αυτά τα κείμενα αποτελούν μία ακόμη μαρτυρία για το έντονο ενδιαφέρον των ανθρώπων της αρχαιότητας για τη ρητορική και την ποιτητική τέχνη. Τα "προγυμνάσματα" που διδάσκονταν στα αρχαία σχολεία το επιβεβαιώνουν. Διδακτικά επιγράμματα, όπως τα παραπάνω, ενθάρρυναν τους μαθητές να εγκύψουν στην μελέτη της ποιητικής τέχνης και ταυτόχρονα αποτελούσαν υποδείγματα ποίησης για αυτούς. Ο δάσκαλος των επιγραμμάτων της Trimithis παραμένει ανώνυμος. Ίσως ήταν ένας περιοδεύων "καθηγητής" ή να επέστρεψε στην πατρίδα του μετά από χρόνια. Οι μαθητές του προέρχονταν από τις ανώτερες κοινωνικές ομάδες της πόλης.
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία
- Ancient Egyptian SCHOOL unearthed - complete with 1,700-year-old lesson on how to behave on its walls (Daily Mail)
- Raffaella Cribiore, Paola Davoli, David M. Ratzan, "A teacher's dipinto from Trimithis (Dakhleh Oasis)," Journal of Roman Archaeology 21 (2008)
- Paola Davoli, Raffaella Cribiore, "Una scuola di greco del IV secolo d.C. a Trimithis (oasi di Dakhla, Egitto)," Atene e Roma (2010)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου