Τρίτη 2 Δεκεμβρίου 2008

Η βεβήλωση των τάφων στον ελληνορωμαϊκό κόσμο: επιγραφικές μαρτυρίες

Στο ιστολόγιο Current Epigraphy αναρτήθηκε σήμερα η περίληψη της εισήγησης της καθ. Charlotte Tupman με τον τίτλο “Protecting the dead? Inscribed evidence for illegal behaviour at the Roman grave”. H αγωνία βεβήλωσης της τελευταίας κατοικίας των αγαπημένων προσώπων αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες αγωνίες του ανθρώπου της εποχής, όπως βεβαιώνουν οι διάφορες πηγές (φιλολογικές και επιγραφικές). Αυτό το θέμα πραγματεύεται η Tupman στην εισήγησή της παρουσιάζοντας επιγραφικές μαρτυρίες από Ρώμη και Αφροδισιάδα (Καρία). Παρουσιάζει τις διάφορες βεβήλωσης του τάφου ή του ταφικού μνημείου και τις προειδοποιήσεις και απειλές, που υπάρχουν στις ταφικές επιγραφές, με σκοπό να αποτρέψουν τον πιθανό τυμφωρύχο ή βέβηλο. Εκτός από την αγωνία καταστροφής του μνημείου ή του τάφου στα κείμενα διατυπώνεται η αγωνία μήπως τοποθετηθεί ξένο σώμα μέσα στον τάφο χωρίς την άδεια του ιδιοκτήτη. Συχνά στα επιγραφικά κείμενα αναφέρεται κάποιο μεγάλο χρηματικό πρόστιμο, το οποίο πρέπει να καταβληθεί από τον παραβάτη στο δημόσιο ταμείο ή στο ταμείο ενός ιερού. Φυσικά το πρόστιμο μπορούσε να επιβληθεί μόνο, εάν ο παραβάτης μπορούσε να γίνει γνωστός. Το ποσό αυτό δεν είχε ως στόσο να ικανοποιήσει οικονομικά την οικογένεια του νεκρού, αλλά ίσως για να εμπλέξει το ίδιο το κράτος ή ένα άλλο θεσμό, ο οποίος θα μπορούσε να εγγυηθεί για την επιβολή τελικά του προστίμου. Για να διαβάσετε ολόκληρη την περίληψη, πατήστε εδώ.
Το θέμα είναι ενδιαφέρον για όσους μελετούν την εποχή της Κ.Δ. Πρώτον, διότι αποκαλύπτει αρκετά για τις περί θανάτου αντιλήψεις των ανθρώπων του ελληνορωμαϊκού κόσμου. Και δεύτερον, διότι μία βασική επίσημη εξήγηση που δόθηκε στην ανάσταση (Μτ 28,13) ήταν ότι το σώμα του Ιησού εκλάπη από τους μαθητές. Την κατηγορία συναντούμε και πολύ αργότερα στο μεσαιωνικό κείμενο (το οποίο ωστόσο περιέχει αρχαιότερες παραδόσεις), το οποίο ονομάζεται Toledoth Jeshu. Παραπέμπουμε επίσης στο λεγόμενο "Διάταγμα της Ναζαρέτ", μία επιγραφή που βρέθηκε κατά πάσα πιθανότητα στη Ναζαρέτ και περιέχει ένα αυτοκρατορικό (;) διάταγμα με το οποίο απαγορεύεται η μετακίνηση των σωμάτων από τον τάφο. Αν η επιγραφή αυτή πραγματικά χρονολογείται στον 1ο ή στο 2ο αι., τότε έχει πραγματικά πολύ ενδιαφέρον κι ίσως μπορεί να συνδεθεί με το κήρυγμα του αρχέγονου Χριστιανισμού για την ανάσταση του Ιησού.
(Για μία παρουσίαση της έρευνας σχετικά με την επιγραφή βλ. E. Tsalampouni, "The Nazareth Inscription: a Controversial Piece of Palestinian Epigraphy (1930-1999)", Tekmeria 6 (2001), 70-122)

Δεν υπάρχουν σχόλια: