Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2008

Το νέο τεύχος του Louvain Studies

Στο νέο τεύχος του Louvain Studies 32:1/2 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Geert van Oyen, "What more should we know about Jesus than one hundred years ago?"
Καθώς οι σημαντικότερες πηγές, που διαθέτουμε, για τον ιστορικό Ιησού είναι τα συνοπτικά ευαγγέλια (ιδιαίτερα ο Μάρκος και η Q), η έρευνα για τον ιστορικό Ιησού είναι κυρίως ένα ερμηνευτικό έργο, όπου πίστη και ιστορία συναντιούνται με ένα γόνιμο τρόπο. Ο συγγραφέας παρατηρεί ότι οι ερευνητές σήμερα μοιάζουν κατά πολύ στους συνοπτικούς: και οι δύο ομάδες αποκαθιστούν την εικόνα του Ιησού μέσα από μία συγκεκριμένη κάθε φορά προοπτική επιδιώκοντας να την αποδώσουν αξιόπιστα. Η σύγχρονη έρευνα μπορεί να διδαχθεί από την έρευνα κατά το παρελθόν αποφεύγοντας τρεις κατά τον van Oyen λανθασμένες αντιπαραθέσεις: της ιστορικής έρευνας με τη θεολογία, των εσχατολογικών προσδοκιών με την ήδη παρούσα βασιλεία του Θεού, της ιστορικής συνάφειας με το κείμενο των ευαγγελίων. Ο συγγραφέας κατακλείει το άρθρο του με την παρατήρηση ότι η σύγχρονη ιστορική έρευνα πρέπει να αποδεχθεί την ύπαρξη μία ποικιλίας έγκυρων ερμηνειών του προσώπου του Ιησού.
Gilbert van Belle, "The return of John to Jesus research", 23-48
Στο άρθρο του ο συγγραφέας εξετάζει κατά πόσο το κατά Ιωάννην μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην έρευνα για τον ιστορικό Ιησού. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζει μία επισκόπηση της έρευνας από τον 19ο αι. μέχρι σήμερα, όσον αφορά στο ζήτημα της ιστορικής αξιοπιστίας του κατά Ιωάννην. Στο δεύτερο μέρος ο van Belle υποστηρίζει την ενότητα που παρουσιάζει το κείμενο του ευαγγελίου και την εξάρτησή του από τους συνοπτικούς. Η γλώσσα και το ύφος του κατά Ιωάννην είναι τόσο ομοιγενή και η ικανότητα του συγγραφέα να ενώνει τα διάφορα στοιχεία της αφήγησής του τόσο αναπτυγμένη, ώστε είναι δύσκολο σήμερα να διακριθούν οι άλλες πηγές του εκτός από τους συνοπτικούς. Ο συγγραφέας καταλήγει ότι το ερώτημα, αν το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο μπορεί να είναι ιστορική πηγή για τον Ιησού, θα πρέπει να παραμείνει ανοικτό.
Gerd Theißen, - Annette Merz, "The delay of the parousia as a test case for the criterion of coherence", 49-66
Στόχος του παρόντος άρθρου είναι να παρουσιάσει το κριτήριο της συνοχής ως αυτόνομο κριτήριο αυθεντικότητας και να εξετάσει την αξία του εφαρμόζοντάς το στο θέμα της καθυστέρησης έλευσης της παρουσίας. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι το κριτήριο αυτό θα πρέπει να εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση, που υπάρχει μία ποικιλία τάσεων και μορφών της παράδοσης, ανεξάρτητα από το εάν αυτές προέρχονται από τον Ιουδαϊσμό ή την αρχαία Εκκλησία. Το κριτήριο αυτό πρέπει να συμπληρώνεται και από εκείνο της "συναφειακής ευλογοφάνειας" (contextual plausibility) και να λαμβάνονται επίσης υπόψη οι αναλογίες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός ιστορικού γεγονότος μέσα στη συνάφειά του. Στη συνέχεια οι Theißen - Merz εφαρμόζουν τις παραπάνω θέσεις τους στην περίπτωση του θέματος της καθυστέρησης έλευσης της παρουσίας, το οποίο, επειδή θεωρήθηκε από την έρευνα ως χαρακτηριστικό παράδειγμα προσπάθειας των αρχαίων χριστιανών να αλλάξουν τα αρχικά χαρακτηριστικά αυτής της παράδοσης, αντιμετωπίζεται συνήθως ως μη αυθεντικό. Εφαρμόζοντας τις αρχές, που έθεσαν στην αρχή της μελέτης τους, οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το θέμα της καθυστέρησης μπορεί να συνδεθεί άμεσα με το πρόσωπο του Ιησού, καθώς είναι διάσπαρτο σε όλην την παράδοση.
Gregory W. Dawes, "Paradigmatic explanation : Strauss's dangerous idea", 67-80
O David Friedrich Strauss είναι γνωστός κυρίως για τη μυθική ερμηνεία των ευαγγελίων. Υποστήριξε ότι πολλές από τις ιστορίες, που υπάρχουν σε αυτά, ήταν το αποτέλεσμα του συνδυασμού μεσσιανικών προσδοκιών και πεποιθήσεων. Ο συγγραφέας ξεκινά από αυτήν τη θέση του Strauss για να υποστηρίξει ότι οι συγγραφείς των ευαγγελίων σκέφτονταν και έγραφαν "παραδειγματικά" (paradigmatic) κι όχι ιστορικά. Η παραδειγματική εξήγηση συνταυτίζει το γεγονός, που ερμηνεύεται, με αυτό που θεωρείται πρωτοτυπική περίπτωση θείας δράσης. Διαφέρει από την ιστορική ή επιστημονική εξήγηση, διότι δεν εξηγεί τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα μπορούσε να εφαρμοσθεί. Είναι επομένως ένας εξαιρετικός τρόπος για να κατανοήσει κανείς το παρόν με τη βοήθεια του παρελθόντος.
Sheila G. Davaney, "The outsideless life : historicism, theology and the quest for Jesus", 81-110
Το άρθρο εξετάζει την ιστορία ανόδου του ιστορικισμού στην Ευρώπη και στην Αμερική και τη σχέση του με την έρευνα για τον ιστορικό Ιησού. Στη συνέχεια συζητά τις επιπτώσεις που μπορούν να έχει στη θεολογία και στο ρόλο που διαδραματίζει το πρόσωπο του Ιησού σε αυτήν οι αρχές του ιστορικισμού.
Anthony J. Godzieba, "From "Vita Christi" to "Marginal Jew" : the life of Jesus as criterion of reform in pre-critical and post-critical quests", 111-133
Ο συγγραφέας εξετάζει κατά πόσον μπορεί να διαπιστωθεί μία συνέχεια μεταξύ της λεγόμενης πρώτης, δεύτερης και τρίτης έρευνας για τον ιστορικό Ιησού. Συγκρίνοντας μεσαιωνικές, νεώτερες και σύγχρονες βιογραφίες του Ιησού καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι πραγματικά υπάρχει μία τέτοια συνέχεια. Το κοινό στοιχείο είναι η χρήση του ιστορικού Ιησού ως βάση της κριτικής και αναμόρφωσης. Αυτό το στοιχείο είναι παρόν σε όλην τη χριστιανική παράδοση ανεξάρτητα από τον τρόπο, που κατανοείται το "ιστορικό" κάθε φορά. Ακόμη υποστηρίζει ότι και οι περιπτώσεις βίων, των οποίων οι συγγραφείς θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν αντιεκκλησιαστικοί, είναι θεολογικές κινήσεις, διότι προϋποθέτουν μία σε βάθος χριστολογική κατανόηση της χριστιανικής πρακτικής και την κριτική της.
Bernard P. Prusak, "Reconsidering the quest boundaries in response to N.T. Wright : Schillebeeckx's 'Jesus' as dawning third quest?", 134-152
Τα κριτήρια, με τα οποία γίνεται η σύνδεση ερευνητών / θεολόγων με κάποιο συγκεκριμένο στάδιο της έρευνας για τον ιστορικό Ιησού, είναι ακόμη υπό συζήτηση. Ο συγγραφέας εξετάζει τον τρόπο που προσεγγίζουν τρεις θεολόγοι, οι Sanders, Schillebeeckx και Wright, το θέμα της θανάτωσης του Ιησού -θέμα, το οποίο κυριαρχεί στην τρίτη φάση της έρευνας για τον ιστορικό Ιησού (Third Quest)- για να καταδείξει πόσο ρευστά είναι τα σύνορα μεταξύ της νέας φάσης της έρευνας (New Quest) και της τρίτης φάσης (Third Quest).
Terrence Merrigan, "Faith in the quest : the relevance of the first and third quests to the understanding of the 'Christ-event' ", 153-163
O συγγραφέας συζητά τη θεολογική σημασία, που έχει, η προσπάθεια ανασύνθεσης της ζωής του Ιησού χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η απήχηση, που είχαν οι λόγοι, οι πράξεις και το τέλος του στους αρχαιότερους μάρτυρες. Αυτή η τάση είναι χαρακτηριστική στην πρώτη και τρίτη φάση της έρευνας για τον ιστορικό Ιησού και τις διαφοροποιεί από τη λεγόμενη νέα φάση. Η σπουδαιότητα αυτής της τελευταίας φάσης έγκειται στην προσπάθειά της να δημιουργήσει ένα χώρο, όπου η ιστορική έρευνα και η πίστη στον Χριστό μπορούν να συνυπάρχουν.
Clive Marsh, "Why the quest for Jesus can never only be historical : explorations in cultural Christology", 164-181
Τρία είναι τα βασικά σημεία αυτής της μελέτης: α) η χριστολογία είναι πολύ πιο σύνθετη από ό,τι αντιλαμβόνονται οι συστηματικοί θεολόγοι, β) οι προσπάθειες κατανόησης του προσώπου του Ιησού θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως χριστολογίες, έστω κι αν είναι διατείνονται ότι είναι καθαρά ιστορικές προσεγγίσεις και γ) αυτή η ευρύτερη κατανόηση της έννοιας της χριστολογίας είναι μία μεγάλη πρόκληση για τον τρόπο που μπορούν οι συστηματικές και δογματικές θεολογίες να προσλάβουν και να αξιολογήσουν τις πολιτισμικές ερμηνείες του προσώπου του Ιησού (π.χ. στη λογοτεχνία, κιν/φο κ.ά.)

Δεν υπάρχουν σχόλια: