Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2012

Codex Bezae Claromontanus online

Σελίδες του Codex Bezae Claromontanus (D, 06) υπάρχουν ψηφιοποιημένες στη σελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης των Παρισίων, όπου φυλάσσεται σήμερα:

RBL 22/12/2012

Frederick Dale Bruner, The Gospel of John: A Commentary
Reviewed by Sonya S. Cronin

Georg Fischer and Dominik Markl, Das Buch Exodus
Reviewed by Paul Sanders

Peter Hon Wan Lau, Identity and Ethics in the Book of Ruth: A Social Identity Approach
Reviewed by Timothy Stone

Nancy C. Lee, Lyrics of Lament: From Tragedy to Transformation
Reviewed by Ulrich Berges
Reviewed by Leonard Mare

Mikeal C. Parsons, Body and Character in Luke and Acts: The Subversion of Physiognomy in Early Christianity
Reviewed by Stephan Witetschek

Matthew S. Rindge, Jesus' Parable of the Rich Fool: Luke 12:13-34 among Ancient Conversations on Death and Possessions
Reviewed by Matthew Hauge

John H. Sailhamer, The Meaning of the Pentateuch: Revelation, Composition and Interpretation
Reviewed by Andrew Steinmann

Simon P. Stocks, The Form and Function of the Tricolon in the Psalms of Ascents: Introducing a New Paradigm for Hebrew Poetic Line-form
Reviewed by Gert T. M. Prinsloo

Klaus Wachtel and Michael W. Holmes, eds., The Textual History of the Greek New Testament: Changing Views in Contemporary Research
Reviewed by James Leonard

Στο τρέχον τεύχος του Lectio difficilior / In the current issue of Lectio difficilior

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Lectio difficilior 2/2012 δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Nέα άρθρα στο τρέχον JHS / New articles in the current JHS

Στην ηλεκτρονική σελίδα του τρέχοντος τεύχους του περιοδικού Journal of Hebrew Scriptures 12 (2012) έχουν αναρτηθεί τα εξής άρθρα:

Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2012

O παλίμψηστος του Εφραίμ online / Codex Ephraimi rescriptus online

Ο παλίμψηστος του Εφραίμ είναι πλέον κι αυτός online

Codex Ephraimi rescriptus

(Πηγή: Evangelical Textual Criticism)

Από τι πέθανε ο Ηρώδης / What killed Herod?

Ένα ενδιαφέρον άρθρο για τις αιτίες του θανάτου του Ηρώδη έχει αναρτηθεί στην ηλεκτρονική έκδοση της Montreal Gazette. Ο συγγραφέας του, A. Mark Clarfield, συζητά τις διάφορες ιστορικές μαρτυρίες και καταλήγει: 

"The combination of symptoms was a challenging one, especially the presence of gangrene of the genitalia — something one does not see every day. The scientists used a clever bit of clinical reasoning and came to a tentative conclusion: chronic kidney failure of unknown cause complicated by the rare (thank God) Fournier’s gangrene of the testicles. There are other candidates, of course, such as syphilis or other sexually transmitted diseases, but the kidney diagnosis seemed to fit the symptoms best."

Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο, πατήστε στον τίτλο: "What Killed Herod the Great?"

Ψηφιακά βιβλιοθήκη των χειρογράφων της Νεκρής Θάλασσας / DSS digital library

Ένδεκα χρόνια μετά την ολοκλήρωση της δημοσίευσής τους και 65 χρόνια μετά την ανακάλυψή τους τα χειρόγραφα της Νεκρής Θάλασσας υπάρχουν πλέον σε ψηφιοποιημένη μορφή και σε ελεύθερη για κάθε ενδιαφερόμενο πρόσβαση στο Διαδίκτυο.Για την επίτευξη αυτού του δύσκολου έργου συνεργάστηκαν το Leon Levy Foundation, το Arcadia Fund, η Αρχαιολογική Υπηρεσία του Ισραήλ και το Google.

Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2012

Το νέο τεύχος του περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ / The recent issue of THEOLOGIA

Κυκλοφόρησε το 3ο τεύχος του τόμου 83 (2012) του περιοδικού ΘΕΟΛΟΓΙΑ με ποικίλης ύλης άρθρα. Παραθέτουμε το σχετικό δελτίο τύπου:



Δελτίο Τύπου

Κυκλοφόρησε τὸ νέο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ «Θεολογία» (τόμος 83, τεῦχος 3, Ἰούλιος-Σεπτέμβριος 2012), τὸ ὁποῖο περιλαμβάνει ἄρθρα ποικίλης ὕλης. Στό «Προλογικό», μὲ τίτλο «Γιὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ καὶ τὸ θεολογικό του ἔργο», ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου δίνει μιὰ σύντομη ἀλλὰ περιεκτικὴ ἐπισκόπηση τοῦ θεολογικοῦ ἔργου τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ. Στὸ πρῶτο ἄρθρο «The Reception of Palamas in the West Today», ὁ Norman Russell προσφέρει μιὰ ἀναλυτικὴ ἐπισκόπηση τῆς πλούσιας θεολογικῆς ἔρευνας καὶ τῆς ἰδιάζουσας στάσης τῆς σύγχρονης δυτικῆς θεολογίας ἀπέναντι στὸν Γρηγόριο Παλαᾶ καὶ τὴ σκέψη του. Ὁ Σταῦρος Γιαγκάζογλου στὸ ἑπόμενο κείμενο «Ὁ ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς καὶ ἡ νεώτερη δυτικὴ θεολογία» μὲ ἀφορμὴ τὸ ἄρθρο τοῦ Russell ἀποπειρᾶται μιὰ διευρυμένη ἱστορικὴ περιγραφὴ τῆς ἐπιφυλακτικῆς στάσης τῆς δυτικῆς θεολογίας ἔναντι τοῦ Γρηγορίου Παλαμᾶ (ἤδη ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς Τουρκοκρατίας, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴ σχολὴ τοῦ M. Jugie μέχρι σήμερα), τῆς συμβολῆς τῆς νεώτερης ὀρθόδοξης σκέψης (V. Lossky, J. Meyendorff, κ.ἄ.), καθὼς ἐπίσης καὶ τὴ θετικὴ στροφὴ τῶν σύχρονων παλαμικῶν σπουδῶν στὴ Δύση. Ἡ Ivana Noble μὲ τὸ ἄρθρο της «The Reception of Palamas in the West today: A response to Norman Russell» μὲ ἀφορμὴ καὶ πάλι τὸ κείμενο τοῦ Russell ἐπιχειρεῖ νὰ ἀναδείξει τὴ σημασία τῆς βιωματικῆς προσέγγισης τῆς θεολογικῆς διδασκαλίας τοῦ Γρηγορίου Παλαμᾶ καὶ νὰ ὑπερασπιστεῖ θεολογικὰ τὸν Ἡσυχασμὸ μέσῳ μιᾶς κριτικῆς τῆς μεταφυσικῆς, ἐπισημαίνοντας στὸ τέλος τὴν κεντρικὴ σημασία τῆς διάκρισης οὐσίας-ἐνεργειῶν στὸν Θεό. Ὁ Καθηγητὴς Γεώργιος Μαντζαρίδης  στὸ κείμενό του «Ἡ ἁπλότητα τοῦ Θεοῦ κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ» μὲ ἀφορμὴ τὴ διαμάχη τοῦ Παλαμᾶ μὲ τοὺς ἀντι-ἡσυχαστὲς ἀναδεικνύει τὴ σημασία τῆς σχετικῆς διδασκαλίας γιὰ τὴν ἁπλότητα τοῦ Θεοῦ στὸν Παλαμᾶ. Στὴ συνέχεια ὁ Ettore Perrella, ὁ ἐκδότης τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ στὴν ἰταλικἠ γλώσσα, στὸ κείμενό του «Ὁ Γρηγόριος Παλαμᾶς καὶ ἡ Δύση» ἐξετάζει τοὺς λόγους ποὺ ἡ σκέψη τοῦ Παλαμᾶ ἔχει παραμείνει ἄγνωστη ἢ ἔχει κατὰ βάση παρερμηνευθεῖ στὴ Δύση, τονίζοντας πόσο γόνιμη θὰ ἦταν μεταξὺ ἄλλων, π.χ. γιὰ τὸ φιλοσοφικὸ ζήτημα τῆς σχέσης λογικῆς-ἠθικῆς ἡ παρακαταθήκη τοῦ ἡσυχαστῆ θεολόγου. Στὸ ἄρθρο μὲ τίτλο «”Ἡ ὁμορφιὰ θὰ σώσει τὸν κόσμο”: ἡ διαμόρφωση τῆς βυζαντινῆς πνευματικότητας», ὁ π. A. Louth ἐξετάζει ὁρισμένα βασικὰ γνωρίσματα τῆς βυζαντινῆς πνευματικότητας βάσει τοῦ ἔργου τοῦ Διονυσίου Ἀρεοπαγίτη, τοῦ Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ καὶ τοῦ Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ. Ὁ Καθηγητὴς Χρῆστος Οἰκονόμου στὸ ἑπόμενο μελέτημα μὲ τίτλο «Ἡ Πνευματολογία τοῦ κατὰ Ἰωάννην εὐαγγελίου» μέσῳ μιᾶς ἱστορικο-θεολογικῆς προσέγγισης τοῦ Δ’ Εὐαγγελίου διερευνᾶ ἀρχικὰ τὴ σχέση Πνεύματος, Χριστοῦ καὶ ἐσχάτων, καὶ στὴ συνέχεια τὴ σχέση Παρακλήτου-Χριστοῦ καὶ μαθητῶν-Ἐκκλησίας. Ὁ Καθηγητὴς π. Γρηγόριος Παπαθωμᾶς στὸ πρῶτο μέρος τοῦ ἄρθρου του «Ἡ συνοδικὴ καταδίκη στὸν 19ο αἰ. τῆς ἐκκλησιακῆς συνεδαφικότητας τῶν Ἐκκλησιῶν Ρώμης (1848) καὶ Βουλγαρίας (1872), καὶ οἱ ἀπορροές της στὴν ἐξέλιξη τοῦ Ρωμαϊκοῦ Πρωτείου (1870 κ.έ) καὶ τῆς Ὀρθοδόξου “Διασπορᾶς” (1920 κ.ἑ.)» ἀποπειρᾶται μιὰ σύντομη ἱστορικο-κανονικὴ ἐξέταση τῶν κανονικῶν κριτηρίων ποὺ υἱοθετήθηκαν καὶ λειτούργησαν στὴ συνοδικὴ ἀντιμετώπιση δύο κρίσιμων ζητημάτων, αὐτὸ τῆς ἐπανίδρυσης τοῦ Λατινικοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων καὶ τῆς γέννησης τοῦ φαινομένου τοῦ ἐκκλησιολογικοῦ ἐθνοφυλετισμοῦ. Ὁ Ἐπίσκοπος Ἀβύδου Κύριλλος στὸ ἄρθρο του «John Hick: Ἡ “κοπερνίκεια ἐπανάσταση” στὴ θεολογία» ἀποπειρᾶται μιὰ κριτικὴ παρουσίαση τῶν θέσεων τοῦ πλέον σημαντικοῦ ἀπὸ τοὺς εἰσηγητὲς τοῦ θρησκευτικοῦ πλουραλισμοῦ θεολόγου, John Hick, ὁ ὁποῖος προτείνει μιὰ σωτηριολογικὴ διερεύνηση τῶν θρησκειῶν ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ π. Θεόδωρος Μεϊμάρης μὲ τὸ κείμενό του «Ἀξιολόγησις καὶ προοπτικαὶ τοῦ 30ετοῦς Διεθνοῦς Θεολογικοῦ Διαλόγου Ὀρθοδόξων καὶ Λουθηρανῶν (1981-2011)» ἀποπειρᾶται μιὰ ἀξιολόγηση τοῦ ἀρχαιότερου διμεροῦς διαλόγου τῆς Ὀρθοδοξίας βάσει τῶν πορισμάτων τῆς Διορθοδόξου Διασκέψεως στὴν Ἀθήνα καὶ τῆς 15ης Μικτῆς Θεολογικῆς Ἐπιτροπῆς Ὀρθοδόξων καὶ Λουθηρανῶν στὴ Βυττεμβέργη. Ἡ Maria Brun στὸ ἄρθρο της «Ἡ συμβολὴ τοῦ Μητροπολίτου Δαμασκηνοῦ (Παπανδρέου) στοὺς διαχριστιανικοὺς καὶ διαθρησκειακοὺς διαλόγους» παρουσιάζει καὶ ἀξιολογεῖ τὴν πολύπλευρη πολύτιμη συμβολὴ τοῦ ἀείμνηστου Μητροπολίτη Δαμασκηνοῦ ἀπὸ τὴ θέση τοῦ Γραμματέα ἢ τοῦ Συμπροεδρεύοντα στοὺς διαλόγους. Στὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ, μὲ τίτλο «Ὁ Papyrus Vindobonensis Graecus 2325 (“Σπάραγμα τοῦ Fayum”) καὶ ἡ σχέση του μὲ τὰ Εὐαγγέλια τοῦ Κανόνος τῆς Κ.Δ.», ὁ Βασίλειος Τζέρπος, ἀφοῦ ἐξετάσει διάφορα γραμματολογικῆς φύσεως ζητήματα σχετικὰ μὲ τὸ ἐν λόγῳ σπάραγμα παπύρου, παραθέτει τὸ σχετικὸ κείμενο ἐντοπίζοντας τὰ παράλληλα μὲ τὰ κανονικὰ καινοδιαθηκικὰ κείμενα, συμβάλλοντας ἔτσι στὴ σχετικὴ βιβλικὴ ἔρευνα. Ὁ Χριστάκης Εὐσταθίου στὸ ἄρθρο του «Οἱ πρῶτοι ἀνώνυμοι Κύπριοι ἱεραπόστολοι καὶ ἡ συμβολή τους στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀντιόχειας καὶ τῆς Κύπρου» διερευνᾶ τὸ γενικότερο ἱστορικὸ καὶ θεολογικὸ πλαίσιο πρὶν τὴν ἐμφάνιση τῶν πρώτων ἱεραποστόλων, ἐπισημαίνοντας τὴ σημασία τῆς δράσης τους γιὰ τὴν ἑδραίωση τοῦ χριστιανισμοῦ στὴ Μεγαλόνησο. Ὁ Γεώργιος Κουντούρης στὸ μελέτημά του μὲ τίτλο «Ἀρχιεπίσκοπος Ἀλκίσων, Μητροπολίτης Νικοπόλεως τῆς Παλαιᾶς Ἠπείρου» παρουσιάζει τὴν προσωπικότητα καὶ τὴ δράση ἑνὸς ἀπὸ τοὺς ἐπισκόπους τῆς Παλαιᾶς Ἠπείρου (τέλη 5ου  - ἀρχὲς 6ου αἰώνα), ὁ ὁποῖος διαθέτοντας τὸ κατάλληλο θεολογικὸ βάρος ὑπῆρξε ἔνθερμος ὑποστηρικτὴς τῆς Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς Χαλκηδόνας. Στὸ μελέτημα «Χριστιανοὶ τῆς Δύσης στοὺς Ἁγίους Τόπους: Προσκυνηματικὰ θαλάσσια ταξίδια κατὰ τὴν Ὕστερη Ἀρχαιότητα» ὁ Δημήτριος Τσουλκανάκης παρουσιάζει τὰ θαλάσσια ταξίδια τῶν προσκυνητῶν (αἴτια, συνθῆκες καὶ διάρκεια ταξιδιῶν κλπ.), οἱ ὁποῖοι μεταξὺ τοῦ 4ου καὶ 6ου αἰώνα ξεκινοῦσαν ἀπὸ τὴ Δύση γιὰ προσκυνηματικὴ ἐπίσκεψη στοὺς Ἁγίους Τόπους. Ὁ Σταῦρος Γουλούλης στὴ στήλη «Ἰδιόμελα» μὲ τὸ ἄρθρο του «Ὑπῆρξε ἡ ἑορτὴ τῆς Concordia (5 Φεβ.), ἡμέρα ἐκδόσεως τοῦ “Διατάγματος τοῦ Μεδιολάνου”;» ἐπιχειρεῖ μὲ τὴ χρήση τῶν σχετικῶν ἱστορικῶν πηγῶν καὶ μαρτυριῶν νὰ συμβάλει στὸν προσδιορισμὸ τῆς ἀκριβοῦς ἡμερομηνίας ἐκδόσεως τοῦ περίφημου Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων, ἀπὸ τὴν ἔκδοση τοῦ ὁποίου συμπληρώνονται ὁσονούπω 1.700 ἔτη. Τὸ τελευταῖο κείμενο τοῦ τεύχους εἶναι τοῦ Νίκου Ζαχαρόπουλου στὴ στήλη «Παρεμβάσεις», μὲ τίτλο «Θεολογικὲς Σπουδὲς στὴν Κύπρο», ὅπου παρουσιάζεται μὲ συντομία τὸ Τμῆμα Μεταπτυχιακῶν Θεολογικῶν Σπουδῶν τοῦ Πανεπιστημίου “Νεάπολις” στὴν Πάφο. Τὸ τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ συμπληρώνεται μὲ τὶς πλούσιες μόνιμες στῆλες. Τὰ «Θεολογικὰ Χρονικά», ὅπου περιλαμβάνονται ἀναφορὲς σὲ ἐπιστημονικὰ συνέδρια, θεολογικὰ γεγονότα, ἀνακοινωθέντα καὶ πορίσματα συνοδικῶν συνδιασκέψεων, τὰ «Περιοδικὰ Ἀνάλεκτα», ὅπου γίνεται σύντομη ἐπισκόπηση τῶν ἑλληνικῶν καὶ ξένων θεολογικῶν περιοδικῶν, τὸ «Βιβλιοστάσιον», ὅπου δημοσιεύονται βιβλιοκριτικὰ δοκίμια καὶ παρουσιάσεις θεολογικῶν μονογραφιῶν, βιβλίων καὶ λοιπῶν ἐκδόσεων καί, τέλος, τὸ «Ἀναλόγιον», ὅπου δημοσιεύεται ἐνημερωτικὸ δελτίο πρόσφατων θεολογικῶν ἐκδόσεων. Τὸ ἑπόμενο 4ο τεῦχος τῆς Θεολογίας μὲ το δεύτερο μέρος του ἀφιερώματος: «Θεολογία καὶ Οἰκονομία. Προσεγγίσεις στὴ σύγχρονη κρίση» θὰ κυκλοφορήσει τὸν προσεχῆ Ἰανουάριο.

Ψηφιοποιημένες δημοσιεύσεις του Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών του Παν/μίου του Chicago / Digitalized publications of the Oritental Institute (Univ. of Chicago)

Το Ινστιτούτο Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Chicago έχει αναρτήσει σε ψηφιοποιημένη μορφή παλαιότερες μελέτες του: 

SAOC 46. The Organization of Power: Aspects of Bureaucracy in theAncient Near East. McGuire Gibson and Robert Biggs, editors 1991

SAOC 41. Ecology and Empire: The Structure of the Urartian State. Paul Zimansky. 1985 

SAOC 36. The Hilly Flanks and Beyond. Essays on the Prehistory ofSouthwestern Asia Presented to Robert Braidwood. T. Cuyler Young, Philip Smith, and Peder Mortensen, editors. 1983 

SAOC 32. Patterns in the Early Poetry of Israel. Stanley Gevirtz. 1963 

SAOC 25. The Comparative Archeology of Early Mesopotamia. Ann Louise Perkins. 1949 

SAOC 24. Babylonian Chronology, 626 BC-AD 45. Richard Parker and Waldo Dubberstein. 1942.

SAOC 23. The Comparative Stratigraphy of Early Iran. Donald McCown. 1942 

SAOC 22. Hurrians and Subarians. Ignace Gelb. 1944 

SAOC 21. Hittite Hieroglyphs 3. Ignace Gelb. 1942 

SAOC 18. The Hyksos Reconsidered. Robert Engberg. 1939 

SAOC 15. The Kurrah Papyri from Aphrodito in the Oriental Institute. Nabia Abbot. 1938

SAOC 14. Hittite Hieroglyphs 2. Igance Gelb. 1935 

SAOC 13. The Oriental Origin of of Hellenistic Kingship. Calvin McEwan. 1934 

SAOC 11. Epiphanius' Treatise on Weights and Measures: The SyriacVersion. James Elmer Dean. 1935

SAOC 10. Notes on the Chalcolithic and Early Bronze Age Pottery ofMegiddo. Robert Engberg and Geoffry Shipton. 1934 

SAOC 9. Die Pakhy-Sprache. Julius von Meszaros. 1934

SAOC 7. Plano-Convex Bricks and the Methods of Their Employment: TheTreatment of Clay Tablets in the Field. Pinhas Delougaz. 1933 

SAOC 6. Kitab al-Zahrah: The Book of the Flower. Composed by Abu BakrMuhammad ibn Abi Sulaiman Dawud al-Isfahani. A. R. Nyki, editor. 1932 

SAOC 4. Archeology and the Sumerian Problem. Henri Frankfort. 1932 http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/saoc/saoc4.html

SAOC 3. Dei Hittitische Bilderschrift. Emil Forrer. 1932 

SAOC 2. Hittite Hieroglyphs 1. Ignace Gelb. 1931

Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2012

Πρόγραμμα του συνεδρίου για τον O. Hofius / Programme of the programme for O. Hofius

Ο Άρτος Ζωής και η Ελληνική Βιβλική Εταιρία διοργανώνουν εκδήλωση προς τιμήν του καθηγητή Otfried Hofius, με την ευκαιρία των 75ων γενεθλίων του και της έκδοσης του βιβλίου του: Η Αλήθεια του Ευαγγελίου, εκδόσεις Άρτος Ζωής, Αθήνα 2012.

Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2012 και ώρα 17.00, αμφιθέατρο Αργυριάδη, Κεντρικό Κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών (Προπύλαια), Πανεπιστημίου 30.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

5.0 μ.μ. Εισαγωγικοί χαιρετισμοί (Σταύρος Ζουμπουλάκης, Μιχαήλ Χατζηγιάννης).

5.20 μ.μ. Χρήστος Καρακόλης, εκλεγμένος αναπληρωτής καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του ΕΚΠΑ. «Otfried Hofius: Μια περιήγηση στον βίο και στο έργο του».

6.20 μ.μ. Χαράλαμπος Ατματζίδης, επίκουρος καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ. «Ο καθηγητής Otfried Hofius ως ερμηνευτής της Βίβλου».

6.40 μ.μ. Παναγιώτης Κανταρτζής, ποιμένας της Α” Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Αθηνών. «Ιλασμός και καταλλαγή: Ο σταυρός στη σκέψη του Otfried Hofius».

7.0 μ.μ. π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, διδάσκων στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Institute for Orthodox Christian Studies (Καίμπριτζ). «Η χριστολογία του Otfried Hofius». 

7.20 μ.μ. Otfried Hofius, ομότιμος καθηγητής της Καινής Διαθήκης στην Ευαγγελική Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Τυβίγγης. «Το ερώτημα περί του “ιστορικού Ιησού” ως θεολογικό πρόβλημα».

Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012

Συνέδριο προς τιμήν του καθ. O. Hofius / Conference honoring Prof. O. Hofius

Η αλήθεια του ευαγγελίου στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού

Ο ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ και η Ελληνική Βιβλική Εταιρία διοργανώνουν εκδήλωση προς τιμήν του καθηγητή της Καινής Διαθήκης Otfried Hofius με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 75ων γενεθλίων του και της έκδοσης του βιβλίου του Η αλήθεια του ευαγγελίου από τον ΑΡΤΟ ΖΩΗΣ.

Ομιλητές θα είναι οι: Χρήστος Καρακόλης, Χαράλαμπος Ατματζίδης, Παναγιώτης Κανταρτζής, Δημήτριος Μπαθρέλλος κι ο ίδιος ο τιμώμενος καθηγητής, που θα μιλήσει με θέμα
"Το ερώτημα περί του 'ιστορικού Ιησού' ως θεολογικό πρόβλημα"

Τρίτη 18 Δεκεμβρίου 2012, ώρα 17.15
Αμφιθέατρο Αργυριάδη, Κεντρικό Κτίριο Πανεπιστημίου Αθηνών (Προπύλαια), Πανεπιστημίου 30

Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2012

Συνάντηση Biblicum / The next Biblicum

Η δεύτερη συνάντηση της χρονιάς 2012-2013 θα γίνει την Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου, ώρα 7.30΄μ.μ. στην αίθουσα συνεδριάσεων της Σχολής (1ος όροφος).
Εισηγήτρια η δρ. ΑΝΝΑ ΤΙΡΙΚΑΝΙΔΟΥ με θέμα:

 "Οι περί ενδυμασίας αντιλήψεις και εθιμοτυπία στην Αγία Γραφή"

Σεμινάριο Ορθοδόξου Ερμηνευτικής / Seminar of Orthodox Hermeneutics

Την Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012 και ώρα 18.00 θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Συνεδριάσεων της Θεολογικής Σχολής η συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας. 
Εισηγήτρια θα είναι η επίκουρη καθηγήτρια κ. Κυριακούλα Παπαδημητρίου. 

Τίτλος της εισήγησης: 
"Τι ελληνικά μιλούσαν οι Ιουδαίοι της εποχής της Καινής Διαθήκης;"

Ο Σαμψών ως Μεσσίας / Samson as Messiah

Στο ηλεκτρονικό περιοδικό Jewish Studies, an Internet Journal 11 (2012) έχει αναρτηθεί το άρθρο του Shimon Fogel, "Samson as Messiah - Another Look" (στα εβραϊκά), στο οποίο ο συγγραφέας εξετάζει την αντιμετώπιση του Σαμψών ως ενός αποτυχημένου Μεσσία σε μέρος της εβραϊκής ερμηνευτικής παράδοσης.
Παραθέτω την αγγλική περίληψη του άρθρου:

"This paper deals with Samson as Messiah. In some midrashic sources, especially those concerning Jacob’s blessing to Dan (Genesis 49:15-18), Samson is described as a failed messiah. Samson began some messianic activity but did not succeed in completing the task. Some of these sources are explicit, whereas others use motifs and terms that carry messianic connotations in rabbinic literature. Portraying Samson as a failed messiah should lead to a reevaluation of rabbinic ideas about messianism. The model reflected here is quite different from the common one: Samson is a lone military hero, not one who stands out for piety. The fact that Samson is not denounced for his messianic activity may point to a “soft” messianic model, in which the messiah is not a predestined redeemer, but a human being with potential to succeed that may or may not be fulfilled. The appendix deals with Samson’s messianism in the late midrashic literature attributed to R. Moses the Preacher (Provence, 11th century). There we find an explicit statement to the effect that the future messiah will be very similar to Samson. This fact reflects the important role that messianic issues occupy in this literature."

Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012

Το τρέχον τεύχος του Biblica / In the current issue of Biblica

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblica 93:3 (2012) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα (ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να τα διαβάσει online επιλέγοντας τους παρακάτω τίτλους): 

O ιστορικός Ιησούς: hassid ή ζηλωτής / The historical Jesus: hassid or zealot?

Το πρόβλημα της τοποθέτησης του ιστορικού Ιησού μέσα στο ιδεολογικό κλίμα της εποχής του συζητά ο Ken Hanson (University of Central Florida) στο σύντομο άρθρο του στη γνωστή ιστοσελίδα The Bible and Interpretation. Ο συγγραφέας εξετάζει τις δύο κυρίαρχες σήμερα στην έρευνα απόψεις, ότι δηλ. ο Ιησούς και το κήρυγμά του παρουσιάζει συγγένεια είτε με το χασιδικό/φαρισαϊκό Ιουδαϊσμό είτε με το κίνημα των Ζηλωτών. Ο Ηanson καταλήγει στο πρώτο λαμβάνοντας βέβαια υπόψη τη σχέση των hassidim με τους Ζηλωτές στην εποχή του Ιησού. 
Για να διαβάσετε το άρθρο, πατήστε εδώ:

Συνέδριο του ΑΡΤΟΥ ΖΩΗΣ: Η επιστροφή της Ηθικής / Conference of ARTOS ZOES: The Comeback of Ethics

Το ίδρυμα ΑΡΤΟΣ ΖΩΗΣ διοργανώνει το ετήσιο διεπιστημονικό του συνέδριο (το τρίτο κατά σειρά) με τον τίτλο 14 και 15 Δεκεμβρίου. Σε αυτό συμμετέχουν θεολόγοι (βιβλικοί και συστηματικοί), εκπρόσωποι των  διαφόρων χριστιανικών ομολογιών, καθηγητές της φιλοσοφίας και της πολιτικής επιστήμης κ.ά. και συζητούν πτυχές του προβλήματος της ηθικής που παραμένει πάντοτε επίκαιρο και φλέγον.
Για να διαβάσετε το πρόγραμμα του συνεδρίου, πατήστε εδώ.

Οι μολύβδινοι κώδικες στο BBC / The lead Jordan codices on BBC

Το ντοκυμαντέρ του BBC για τους μολύβδινους κώδικες Iορδανίας, που προκάλεσαν μεγάλη συζήτηση το 2011 κι οι οποίοι θεωρούνται από την πλειοψηφία των ειδικών ως πλαστοί, έχει ανεβεί στο youtube.

Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2012

RBL 7/12/2012

David L. Balch and Jason T. Lamoreaux, eds., Finding A Woman's Place: Essays in Honor of Carolyn Osiek
Reviewed by Ralph K. Hawkins

John Barton, The Theology of the Book of Amos
Reviewed by Tyler Mayfield
Reviewed by Heinz-Dieter Neef

Keith Bodner, Jeroboam's Royal Drama
Reviewed by Matthew Suriano

Michael D. Coogan and Mark S. Smith, eds., Stories from Ancient Canaan: Second Edition
Reviewed by Henk Potgieter

Dean Flemming, Philippians: A Commentary in the Wesleyan Tradition
Reviewed by Matt O'Reilly

Frank Lothar Hossfeld and Eric Zenger, Psalms 3: A Commentary on Psalms 101-150
Reviewed by Thomas Kraus

Alice L. Laffey, First and Second Kings
Reviewed by Ginny Brewer-Boydston

Thomas C. Oden, The African Memory of Mark: Reassessing Early Church Tradition
Reviewed by J. Christopher Edwards

Nicholas Perrin and Richard B. Hays, eds., Jesus, Paul and the People of God: A Theological Dialogue with N. T. Wright
Reviewed by James P. Sweeney

Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2012

RBL 30/11/2012

A. Graeme Auld, First and Second Samuel: A Commentary
Reviewed by Phillip G. Camp

Michael F. Bird and Joel Willitts, eds., Paul and the Gospels: Christologies, Conflicts and Convergences
Reviewed by Thomas P. Nelligan

Eva Cancik-Kirschbaum, Margarete van Ess, and Joachim Marzahn, eds., Babylon: Wissenskultur in Orient und Okzident
Reviewed by Michael S. Moore

Gordon D. Fee, Revelation
Reviewed by Alexander Stewart

Mavis M. Leung, The Kingship-Cross Interplay in the Gospel of John: Jesus' Death as Corroboration of His Royal Messiahship
Reviewed by Michael Labahn

Alan T. Levenson, The Making of the Modern Jewish Bible: How Scholars in Germany, Israel, and America Transformed an Ancient Text
Reviewed by George Savran

Hans-Peter Mathys, Das Astarte-Quadrat
Reviewed by Sven Petry

Vincent Sénéchal, Rétribution et intercession dans le Deutéronome
Reviewed by Paul Sanders

Marvin A. Sweeney, Tanak: A Theological and Critical Introduction to the Jewish Bible
Reviewed by Jason M. Silverman

J. Brian Tucker, "Remain in Your Calling": Paul and the Continuation of Social Identities in 1 Corinthians
Reviewed by H. H. Drake Williams III

Σάββατο 24 Νοεμβρίου 2012

RBL 23/11/2012

Jan N. Bremmer, The Rise of Christianity through the Eyes of Gibbon, Harnack, and Rodney Stark
Reviewed by Brent Nongbri

Giovanni Garbini, Letteratura e politica nell'Israele antico
Reviewed by Dempsey Rosales Acosta

Randall Heskett and Brian P. Irwin, eds., The Bible as a Human Witness to Divine Revelation: Hearing the Word of God through Historically Dissimilar Traditions
Reviewed by S. D. Giere

Benno Jacob; ed. Ernest Jacob and Walter Jacob, The First Book of the Bible: Genesis (Augmented Edition)
Reviewed by Joel S. Baden

Dale Launderville, Celibacy in the Ancient World: Its Ideal and Practice in Pre-Hellenistic Israel, Mesopotami, and Greece
Reviewed by Pancratius C. Beentjes

Erle Leichty, The Royal Inscriptions of Esarhaddon, King of Assyria (680-669 BC)
Reviewed by Paul Sanders

Frank J. Matera, Romans
Reviewed by Pablo T. Gadenz

Lauren A. S. Monroe, Josiah's Reform and the Dynamics of Defilement: Israelite Rites of Violence and the Making of a Biblical Text
Reviewed by Ovidiu Creanga

Rob Starner, Kingdom of Power, Power of Kingdom: The Opposing World Views of Mark and Chariton
Reviewed by Tom Nelligan

Stephen O. Stout, The "Man Christ Jesus": The Humanity of Jesus in the Teaching of the Apostle Paul
Reviewed by Tony Costa

Τρίτη 13 Νοεμβρίου 2012

Δημοσιεύσεις του Oriental Institute / Oriental Institute publications

Το Oriental Institute έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του 16 παλαιότερες δημοσιεύσεις του (μεταξύ των οποίων και τις ετήσιες εκθέσεις του Ινστιτούτου της δεκαετίας του 1980): 

The Oriental Institute Annual Reports 1980-1989
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/ar/81-90/
 
AS 20. Sumerological Studies in Honor of Thorkild Jacobsen. Edited by
S. J. Lieberman. 1976
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/as/as20.html
 
AS 23. Kanissuwar: A Tribute to Hans G. Guterbock. Edited by Harry
Hoffner and Gary Beckmen. 1986
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/as/as23.html
 
AS 25. The Hittite State Cult of theTutelary Deities. G. McMahon. 1991
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/as/as25.html
 
AS 26. Perspectives on Hittite Civilization. Edited by Harry Hoffner. 1997
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/as/as26.html
 
MSKH 1. A Catalogue of Cuneiform Sources Pertaining to Specific
Monarchs of the Kassite Dynasty. J. A. Brinkman. 1977
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/mskh/mskh1.html
 
OIC 24. The American Expedition to Idalion, Cyprus. Edited by L. E.
Stager and A. M Walker. 1989
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/oic/oic24.html
 
OIC 25. Figurines and Other Clay Objects from Sarab and Cayonu. V. B.
Morales. 1990
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/oic/oic25.html
 
OIP 108. The Holmes Expedition to Luristan. E. F. Schmidt, M. van
Loon, and H. Curvers. Two volumes, Text and Plates. 1989
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/oip/oip108.html
 
OIP 109. Town and Country in Southeastern Anatolia, Volume 1. T. J.
Wilkinson. 1990
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/oip/oip109.html
 
OIP 110. Town and Country in Southeastern Anatolia, Volume 2. Two
volumes, Text and Plates. G. Algaze et al. 1990
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/oip/oip110.html
 
SAOC 43. A Neolithic Village at Tell e-Kowm in the Syrian Desert. R.
Dornemann. 1986
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/saoc/saoc43.html
 
SAOC 49. A Critical Study of the Temple Scroll from Qumran. Michael Wise. 1990
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/saoc/saoc49.html
 
SAOC 50. Subsistence, Trade, and Social Change in Early Bronze Age
Palestine. D. L. Esse. 1991
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/saoc/saoc50.html
 
MISC. Aqaba: Port of Palestine on the China Sea. D. Whitcomb. 1988
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/misc/aqaba.html
 
MISC. Letters from Turkey. G. Maynard. 1994
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/misc/letters.html
 
MISC. Ayla: Art and Industry in the Islamic Port of Aqaba. D. Whitcomb. 1994
http://oi.uchicago.edu/research/pubs/catalog/misc/ayla.html

Ένα ισραηλιτικό ιερό του 11ου αι. π.Χ. / An Israelite cult shrine of the 11th c. BCE

Στη διάρκεια των ανασκαφών στην τοποθεσία Tel Beth-Shemesh αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου του Tel Aviv έφεραν στο φως ένα ενδιαφέρον ιερό που χρονολογείται στον 11ο αι. π.Χ. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους πρόκειται για αρχαίο ισραηλιτικό ιερό, το οποίο, ωστόσο, κάποια στιγμή πέρασε στα χέρια των Φιλισταίων και σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα καταστράφηκε και βεβηλώθηκε. Πιθανόν ο χώρος ξαναχρησιμοποιήθηκε αργότερα ως ιερός.
Το εύρημα θα παρουσιασθεί αργότερα αυτόν το μήνα στην ετήσια συνάντηση των American Schools of Oriental Research (Chicago). 

Για να διαβάσετε το δημοσίευμα, επιλέξτε τον παρακάτω τίτλο:
"Desecrated Ancient Temple Sheds Light on Early Power Struggles at Tel Beth-Shemesh"

Το πρόσφατο τεύχος του Relegere / In the current issue of Relegere

Tο πρόσφατο τεύχος του ηλεκτρονικού περιοδικού Relegere 2:2 (2012) είναι αφιερωμένο στον Ιουδαιοχριστιανικό πολιτισμό:


Συνέντευξη της Karen King / Karen King's Interview

Στην ηλεκτρονική έκδοση της Boston Globe φιλοξενείται η συνέντευξη της καθηγήτριας Karen King, στην οποία παρουσιάζεται το έργο της αλλά και η πρόσφατη παρουσίαση του σπαράγματος του Ευαγγελίου της Συζύγου του Ιησού.
Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη που αξίζει να την διαβάσετε:


"Harvard divinity professor relishes adventure, research"

Τετάρτη 7 Νοεμβρίου 2012

Ένα νέο άρθρο στο JGRChrJ ./ A new article on

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism 8 (2011-2012) έχει αναρτηθεί ένα νέο άρθρο:


Stanley E. Porter, "Early Apocryphal Non-Gospel Literature and the New Testament Text", 192-98

Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2012

Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2012

O Ιησούς στη σύγχρονη εβραϊκή λογοτεχνία / Jesus in contemporary Jewish literature

Στη σελίδα The Bible and Interpretation έχει αναρτηθεί ένα άρθρο του Νeta Stahl (The John Hopkins University) σχετικά με την εικόνα του Ιησού στη σύγχρονη εβραϊκή λογοτεχνία:

Neta Stahl, "The Homecoming of the Other: Representations of Jesus in Twentieth Century Hebrew Literature"

Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2012

Στο τρέχον τεύχος του BiblInt / In the current issue of BiblInt

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblical Intepretation 20:3 (2012) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

  • Jonathan Yovel, "The Creation of Language and Language without Time: Metaphysics and Metapragmatics in Genesis", 205-225
  • Samantha Joo, "A Fine Balance between Hope and Despair: The Epilogue to 2 Kings (25:27-30)", 226-243
  • Johanna Stiebert, "The Peoples' Bible, Imbokodo and the King's Mother's Teaching of Proverbs 31", 244-279
  • Elaine M. Wainwright, "Images, Words and Stories: Exploring their Transformative Power in Reading Biblical Texts Ecologically", 280-304
  • Kelly R. Iverson, "Jews, Gentiles, and the Kingdom of God: The Parable of the Wicked Tenants in Narrative Perspective (Mark 12:1-12)", 305-335

To τρέχον τεύχος του NovT / In the current issue of NovT

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Novum Testamentum 54:4 (2012) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Beniamin Pascut, "The So-Called Passivum Divinum in Mark's Gospel", 313-333
Ο συγγραφέας εξετάζει μία σειρά από ρήματα παθητικής φωνής που χαρακτηρίστηκαν ως passivum divinum κι υποστηρίζει ότι ο Μάρκος δεν χρησιμοποιεί πάντοτε την παθητική για να τονίσει θεολογικές ιδέες σχετικά με τη δραστηριότητα του θείου. Κάποιες φορές, ενώ η παθητική φωνή οδηγεί στην εντύπωση ότι ο Θεός είναι που προκαλεί την πράξη, η πράξη ουσιαστικά εκτελείται από άλλο πρόσωπο και κάποιες άλλες φορές η παθητική φωνή έχει αμετάβατη σημασία και δεν υπονοείται κανένα πρόσωπο που ενεργεί. Τα ρήματα στην παθητική χρησιμοποιούνται για να τονίσουν συγκεκριμένες πράξεις και για να υποβαθμίσουν τη σημασία του ενεργούντος προσώπου, όταν αυτό δε διαδραματίζουν ρόλο στην πλοκή της αφήγησης. Στην παράδοση των θαυμάτων δεν υπάρχει η passivum divinum και η παθητική φωνή χρησιμοποιείται για να δηλώσει τις πράξεις του Ιησού. 

Clare K. Rothschild, "Pisidian Antioch in Acts 13", 334-353
Σύμφωνα με το Πρξ 13, αφού ο Βαρνάβας και ο Παύλος αντιμετωπίζουν τον Ιουδαίο μάγο Βαριησού στην Κύπρο κι εξασφαλίζουν τη συμμαχία του Ρωμαίου ανθυπάτου, Σεργίου Παύλου, οι ταξιδιώτες φτάνουν στην Αντιόχεια της Πισιδίας. Το Σάββατο εκεί ο Παύλος κάνει τον μοναδικό του λόγο προς Ιουδαίους στο βιβλίο των Πράξεων (13, 16β-41). Ο William M. Ramsay, ο oποίος υιοθέτησε τη θεωρία της "Νότιας Γαλατίας" θεωρεί ότι οι αποδέκτες της προς Γαλάτας ήταν εκείνοι που έγιναν χριστιανοί μετά από αυτόν το λόγο. Ο Ramsay μάλιστα προχωρά πολύ στην προσπάθειά του να συνδέσει την επιστολή με το λόγο. Ο H.D. Betz, αντίθετα, υποστηρίζει ότι η επιστολή γράφηκε για τους εθνικούς της Β. Γαλατίας. Ο Betz δεν θεωρεί ότι η επιστολή αποδεικνύει την ιστορικότητα της διήγησης των Πρξ. Η συγγραφέας του άρθρου υποστηρίζει ότι τόσο ο Betz όσο κι ο Ramsay έχουν από κάποια άποψη δίκιο. Η επίσκεψη του Παύλου στην Αντιόχεια της Πισιδίας στο Πρξ 13 εξηγεί την ίδρυση των εκκλησιών της Γαλατίας ανεξάρτητα από την ιστορικότητα της αφήγησης των Πρξ. Επιπλέον υποστηρίζει ότι η στάση του Παύλου εκεί προσφέρει ένα συγκεκριμένο πλεονέκτημα στην αφήγηση. Παρέχει μία ρωμαϊκού τύπου στάση στην αρχή των ταξιδιών αυτού του Ρωμαίου, με Ρωμαϊκό όνομα αποστόλου, του Παύλου.

Markus Lembke, "Die Apokalypse-Handschrift 2846", 369-395
Συγκρίσεις σε διάφορες περικοπές σε όλα τα χειρόγραφα της Αποκάλυψης, που δεν χρησιμοποιήθηκαν από τον H.C. Hoskier κατέδειξαν ότι ένα από τα μικρογράμματα χειρόγραφα που πρόσφατα εντοπίσθηκαν ανήκει στο λεγόμενο Αλεξανδρινό τύπο. Είναι το χειρόγραφο Grec. 977 στην Bibliothèque Nationale στο Paris, γνωστό κι ως 2846 στην Kurzgefaßte Liste. Όσον αφορά στη συμφωνία με το κείμενο του Nestle-Aland σε σύγκριση προς το Βυζαντινό κείμενο η σειρά είναι ως εξής: A C 2846 P47 2062 2050 2053 2329 2344 P 1611 κ.ά. Ενώ ο Ρ47 διαφέρει από τους A C, ο 2846 συμφωνεί στο μεγαλύτερο βαθμό με τους Α και C.

Στο τρέχον τεύχος του ZAW / In the current issue of ZAW

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft 124:3 (2012) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:


  • Joel S. Baden, "On Exodus 33,1-11", 329-340 
  • Christoph Berner, "Die eherne Schlange : zum literarischen Ursprung eines "mosaischen" Artefakts", 341-355 
  • Ernest W. Nicholson, "Once again Josiah and the priests of the high places : (II Reg 23,8a.9)", 356-368
  • Jenö Kiss, "Die letzte Konfession : Jer 20,7-18", 369-384 
  • Richard Benton, "Verbal and contextual information : the problem of overlapping meanings in the Niphal and Hitpael", 385-399 
  • Urmas Nommik, "The idea of ancient Hebrew verse", 400-408 
  • Matthew R. Schlimm, "At sin's entryway (Gen 4,7) : a reply to C.L. Crouch", 409-415 
  • Tchavdar S. Hadjiev, "The translation problems of Zephaniah 3,18 : a diachronic solution", 416-420 
  • Brent A. Strawn, "A woman at prayer (Psalm 131,2b) and arguments 'from parallelism'", 421-426

Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2012

To πρόβλημα της ιστορίας / The problem of history

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation ο καθηγητής των Ιουδαϊκών Σπουδών (University of California) Richard Elliott Friedman απαντά στο πρόσφατο άρθρο του Niels Peter Lemche σχετικά με το πρόβλημα της βιβλικής ιστορίας και της ιστορίας γενικότερα (εάν μπορούμε να μιλάμε για αντικειμενική ιστορία ή εάν η ιστορία είναι ένα κατασκεύασμα). Ο Friedman είναι ιδιαίτερα επικριτικός και θεωρεί ότι τέτοιες μινιμαλιστικές προσεγγίσεις, όπως αυτή που προτείνει ο Lemche οδηγούν σε παρερμηνείες της βιβλικής ιστορίας. 

Response to Lemche’s “Writing Israel out of the History of Palestine.”

Στο τρέχον τεύχος του BTB / In the current issue of BTB

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblical Theology Bulletin 42:4 (2012) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Joel Edmund Anderson, "Jonah in Mark and Matthew: Creation, Covenant, Christ, and the Kingdom of God", 172-186
Σε αυτό το άρθρο ο συγγραφέας αναλύει το πώς η μορφή του Ιωνά εντάσσεται μέσα στα συνοπτικά και ειδικότερα στον Μκ και στον Μτ. Επιπλέον ο συγγραφέας εξετάζει τη γνωστή περικοπή για το "σημείο του Ιωνά" στον Μτ και στον Λκ καθώς επίσης και τις έμμεσες αναφές στον Ιωνά στο θαύμα της κατάπαυσης της τρικυμίας και υποστηρίζει ότι υπάρχει μία χρήση του Ιωνά στον Μκ και στον Μτ που διατρέχει όλο το ευαγγέλιο από την αντιπαράθεση για τον Βεελζεβούλ στα Μτ 3, 20-35 / Μτ 12, 22-32 μέχρι την Μεταμόρφωση στα Μκ 9, 2-32 / Μτ 17, 1-23. Αυτό το μεγαλύτερο θέμα του Ιωνά μέσα στον Μκ και στον Μτ  τονίζει όχι μόνο τη σαφή σχέση της παραμονής του Ιωνάς τρεις μέρες στο κήτος με την τριήμερο ταφή του Ιησού αλά συνδέεται και με τα γενικότερα ζητήματα της ταυτότητας του Ιησού, της φύσης της Βασιλείας και της αποστολής στον εθνικό κόσμο. 

Peter Admirand, "Millstones, Stumbling Blocks, and Dog Scraps: Children in the Gospels", 187-195
Ο συγγραφέας εξετάζει τις διαφορετικές και αντίθετες κάποιες φορές μεταξύ τους περιπτώσεις που τα παιδιά αναφέρονται στα ευαγγέλια και το πώς η συχνά αμφίσημη ερμηνεία τους δημιουργεί ηθικά και θεολογικά ζητήματα σήμερα. Ο συγγραφέας συζητά τη σημασία του να είναι κανείς παιδί σύμφωνα με τα ευαγγέλια κι εξετάζει κατά πόσο η εικόνα του παιδιού ως πρότυπου για τον Χριστιανό μπορεί να αποτελέσει έμπνευση για τους χριστιανούς σήμερα. Ενώ το μήνυμα της ταπείνωσης και της διακονίας των άλλων βρίσκονται πίσω από το ρηξικέλευθο κήρυγμα του Ιησού, η περικοπή για τα παιδιά είναι προβληματική σήμερα, όταν τη διαβάζει κανείς υπό το φως της κακοποίησης των παιδιών και των παιδιών-στρατιωτών. Η απλότητα, το ευάλωτο και ανήμπορο του παιδού δεν είναι το καλύτερο ιδεώδες μέσα σε μία πραγματικότητα αδικίας και κακοποίησης.  

Zeba A. Crook, "Memory and the Historical Jesus", 196-203
Η θεωρία της μνήμης  εξακολουθεί να αξιοποιείται με διάφορους τρόπους στη μελέτη του Ιστορικού Ιησού και των παραδόσεων για τον Ιησού που περιέχονται στα ευαγγελια. Ο συγγραφέας συζητά τις πρόσφατες μελέτες κι εξετάζει το πώς αυτές υιοθετούν τα πρόσφατα πορίσματα της ψυχολογικής και νευρο-γνωσιακής ανάλυσης της μνήμης.  

John W. Daniels, Jr., "Gossip in the New Testament", 204-213
To κουτσομπολιό ήταν ένα ζωτικής σημασίας κοινωνικό φαινόμενο στο βιβλικό κόσμο κι ιδιαίτερα στην Κ.Δ. Ο συγγραφέας στην αρχή παρουσιάζει τη σημασία που είχαν τα συμπεράσματα της σύγχρονης έρευνας  αυτού του φαινομένου προφορικότητας στη μελέτη της Κ.Δ. Στη συνέχεια εξετάζει διάφορα κείμενα σχετικά με το κουτσομπολιό στα ευαγγέλια και στις παύλειες επιστολές και υπογραμμίζει το ρόλο της μαζί με άλλες κοινωνικές διαδικασίες στη διαμόρφωση ταυτότητας. Σκοπός του συγγραφέα είναι να καταδείξει πώς η ανάγνωση των κειμένων μέσα από αυτό το πρίσμα παρέχει νέες και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τον κοινωνικό κόσμο της Κ.Δ.

Στο τρέχον τεύχος του NTS / In the current issue of NTS

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού New Testament Studies 58:4 (2012) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Markus Lau, "Geweißte Grabmäler. Motivkritische Anmerkungen zu Mt 23.27–28", 463-480
Στην ερμηνεία του κατά Ματθαίον ευαγγελίου δεν έχει ακόμη δοθεί μία ικανοποιητική εξήγηση όσον αφορά στο έκτο ουαί (Μτ 23, 27-28). Λαμβάνοντας υπόψη την καθημερινή ζωή των Ιουδαίων, η θετικά φορτισμένη εικόνα των ασπρισμένων τάφων φαίνεται να μη μπορεί να αιτιολογηθεί. Μάλλον το άσπρο είναι ένα χρώμα προειδοποίησης σε σχέση με τους τάφους και δηλώνει και προειδοποιεί ότι είναι ακάθαρτοι. Ο συγγραφέας του παρόντος άρθρου αντίθετα προς αυτήν την άποψη υπογραμμίζει την ύπαρξη ασπρισμένων τάφων που θεωρούνταν όμορφοι στον Ιουδαϊσμό του 1ου αι.: οι τάφοι των πατριαρχών στην Χεβρώνα και ο τάφος του βασιλιά Δαυίδ στην Ιερουσαλήμ, τους οποίους εξωράισε ο Ηρώδης ο Μέγας. Υπό το φως αυτών των παραλλήλων το ουαί στο Μτ 23, 27-28 αποκτά ιστορική συνάφεια και ίσως συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της γνώμης που έχει ο Ματθαίος για τον Ηρώδη. 

Matthias Adrian, "Der Blick durch die enge Tür: Lk 13.22–30 im architekturgeschichtlichen Kontext der städtischen domu", 481-502
Η εικόνα της στενής πύλης στο κατά Λουκάν θα πρέπει να αναγνωσθεί μέσα στη συνάφεια ενός συμποσίου σε μία ρωμαϊκή οικία. Η ανάπτυξη του υλικού από την Q συνδέεται με τις σχέσεις πάτρωνα-πελάτη και τις αρχιτεκτονικές και πολιτισμικές παραμέτρους αυτής της σχέσης (salutatio, cena). Με την εξαγγελία των εσχάτων η περικοπή προειδοποιεί τους κυρίους των οίκων στην κοινότητα ότι πρέπει να ανοίξουν τα σπίτιά τους για να δεχθούν τους περιοδεύοντες προφήτες και να υπακούσουν έτσι στη διδασκαλία του Ιησού. 

Jonathan Bourgel, "Les récits synoptiques de la Passion préservent-ils une couche narrative composée à la veille de la Grande Révolte Juive?", 503-521
O συγγραφέας του παρόντος άρθρου υποστηρίζει ότι οι συνοπτικές αφηγήσεις του Πάθους περιέχουν ένα στρώμα το οποίο συντάχθηκε στην Ιουδαία τις παραμονές της Ιουδαϊκής επανάστασης. Αυτή η πρόταση μπορεί να παρέχει λύση σε διάφορα ζητήματα, όπως της ταυτότητας εκείνων που συνέλαβαν τον Ιησού, της δίκης του από το Sanhedrin και της απελευθέρωσης του Βαραββά. Υπάρχουν λόγοι που επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι ο συγγραφέας / οι συγγραφείς αυτού του στρώματος της αφήγησης προσπάθησαν να τονίσουν την ενοχή των αρχιερέων για τον θάνατο του Ιησού σε μια εποχή που τα μέλη του αρχιερατείου ήταν μισητά από τους Ιουδαίους.

George H. van Kooten, "Ἐκκλησία τοῦ θεοῦ: The ‘Church of God’ and the Civic Assemblies (ἐκκλησίαι) of the Greek Cities in the Roman Empire: A Response to Paul Trebilco and Richard A. Horsley", 522-548
Σε αυτό το άρθρο ο συγγραφέας του εξετάζει το πρόσφατο επιχείρημα του Paul Trebilco σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο παρόν περιοδικό ότι ο όρος ἐκκλησία έχει το υπόβαθρό του στη μετάφραση των Ο΄. O van Kooten υποστηρίζει ότι η ελληνορωμαϊκή σημασία της λέξης ως "σύναξη των πολιτών" ήταν αποφασιστικής σημασίας για να υιοθετηθεί τελικά ο όρος από τον Παύλο κι ότι ο Παύλος επιθυμούσε να παρουσιάσει τις κοινότητές του ως εναλλακτικές μορφές οργάνωσης παράλληλες προς τις συνελεύσεις της πόλης. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ο van Kooten ασκεί κριτική στη θέση του Richard Horsley ότι αυτή η θέση του Παύλου είναι κριτική προς το υπάρχον πολιτειακό σύστημα. Η αντιπαράθεση εκ μέρους του Παύλου των δύο τύπων "ἐκκλησίας" είναι μία έκφραση της άποψής του για τα δύο είδη πολιτεύματος, μία διάκριση, η οποία έχει τις βάσεις της στη στωική διδασκαλία για τη διπλή πολιτεία. Παρουσιάζοντας τον όρο ἐκκλησία στην ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο ο van Kooten καταδεικνύει ότι ο τρόπος που λειτουργεί η χριστιανική εκκλησία σε πολλά σημεία αντικατοπτρίζει τον τρόπο λειτουργίας των συνελεύσεων της πόλης. 

Alexander N. Kirk, "Building with the Corinthians: Human Persons as the Building Materials of 1 Corinthians 3.12 and the ‘Work’ of 3.13-15", 549-570

Σύμφωνα με την κοινά αποδεκτή ερμηνεία του Α΄ Κορ 3, 12-15 τα οικοδομικά υλικά στο 3, 12 και το "έργο" στο 3, 13-15 αφορούν στη δραστηριότητα των οικοδόμων και κατανοούνται ως το κήρυγμα, η διδασκαλία ή ο ευαγγελισμός. Αυτή η ερμηνεία οδηγεί σε σοβαρά θεολογικά προβλήματα στο 3, 15. Μία εναλλακτική ανάγνωση, την οποία πρότεινε ο Adolf Schlatter κι η οποία όμως δεν λήφθηκε ποτέ υπόψη, θεωρεί τα οικοδομικά υλικά και το "έργο" ως ανθρώπους. Ο Kirk υιοθετεί την ερμηνεία του Schlatter και την στηρίζει με επιχειρήματα από τη συνάφεια, τη γλωσσολογία, τη θεολογία και την πατερική γραμματεία. Επιπλέον συζητά τέσσερις πιθανές αντιρρήσεις σε αυτήν την ανάγνωση. 

Michael Bachmann, "Identität bei Paulus: Beobachtungen am Galaterbrief", 571-597
Στη συζήτηση του ζητήματος της "ταυτότητας" στα κείμενα του Παύλου, το ερώτημα εάν ο απόστολος έχει μία συγκεκριμένη αντίληψη για την ιστορία της σωτηρίας δεν έχει απαντηθεί. Οι σημαντικότερες πλευρές του θέματος της "ταυτότητας" απαντούν στην προς Γαλάτας: δηλ. η προσωπική, η κοινωνική, η διανοητική και αυτή που αφορά στα ήθη και στα έθιμα. Στο 1, 6 -2, 14 ο Παύλος συζητά την μεταστροφή του. Στο 2, 15-21 το θέμα είναι οι Ιουδαιοχριστιανοί και στο 3, 1 -6, 17 οι εξ εθνών χριστιανοί. Σίγουρα ο Νόμος σχετικοποιείται (βλ. 2, 14β). Η εντολή της περιτομής δεν πρέπει να έχει ισχύ στους εξ εθνών χριστιανούς (5, 2-6), επειδή η σωτηρία δεν επιτυγχάνεται με τα έργα του Νόμου. Σύμφωνα με τον Παύλο, όταν κανείς ενωθεί με τον Χριστό (πρβλ. 2, 10. 3, 18.15. 4, 7: οὐκέτι), θα πρέπει να αποφύγει τον κίνδυνο να επιστρέψει στην προηγούμενη κατάσταση (πρβλ. 2, 18. 4, 9β. 5, 1: πάλιν). Επιπλέον, ο απόστολος περιμένει από τους παραλήπτες, κι αυτό προκαλεί έκπληξη, ένα ήθος κι ένα τρόπο ζωής που να συμφωνεί με τον Νόμο (βλ. 5, 14. 23β. 6, 2). Κι ο "Ισραήλ του Θεού" (πρβλ. κυρίως Ψα 127 [128], 6. 4QMMT C31–32; PapMur 42.7) χαιρετίζεται μάλιστα με τον χαιρετισμό της ειρήνης στο 6, 16. Αυτή η ανάγνωση της επιστολής μάλλον έρχεται σε αντίθεση με πολλές εξηγητικές προσδοκίες (εξαιτίας κυρίως της σαφώς μη ιουδαϊκής ταυτότητας των Χριστιανών μέσα στους αιώνες).  



Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012

John Collins: Τα χειρόγραφα της Ν. Θαλάσσης / John Collins: Dead Sea Scrolls

Στην ηλεκτρονική έκδοση του Huffington Post έχει αναρτηθεί ένα σύντομο άρθρο του γνωστού καθηγητή της Π.Δ. στο Yale Divinity School, John Collins, ο οποίος κάνει μια γενική αποτίμηση των κειμένων της Νεκράς Θαλάσσης και των προβλημάτων που συνδέονται με αυτά:

Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2012

Eξετάσεις στον πάπυρο του GJW / Tests on the papyrus fragment o GJW

Στην ηλεκτρονική σελίδα του LiveScience αναρτήθηκε ένα νέο δημοσίευμα σχετικό με το απόσπασμα του GJW. Σύμφωνα με αυτό, ο ιδιοκτήτης του σπαράγματος του παπύρου δέχθηκε να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και αναλύσεις στο εύρημα προκειμένου να πιστοποιηθεί η αυθεντικότητά του. Επίσης στο δημοσίευμα επισημαίνεται ότι το HTR θα προχωρήσει στη δημοσίευση του άρθρου της Karin King εφόσον από τις εξετάσεις προκύψει ότι ο πάπυρος είναι αυθεντικός:

Άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του JThS / Articles of biblical interest in the current issue of JThS

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal of Theological Studies 63:2 (2012) δημοσιεύονται μεταξύ των άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Max Rogland, "‘Moses Used to Take a Tent’? Reconsidering the Function and Significance of the Verb Forms in Exodus 33:7–11", 449-466
To κείμενο Έξ 33, 7-11 γενικά θεωρείται ότι περιγράφει την επαναλαμβανόμενη συνήθεια του Μωυσή να στήνει την Σκηνή του Μαρτυρίου έξω από το στρατόπεδο των Ισραηλιτών. Μια τέτοια όμως ερμηνεία προκαλεί μια σειρά από εξηγητικά, φιλολογικά και ιστορικά προβλήματα που απασχόλησαν και απασχολούν τους ερμηνευτές. Ενώ στη σύγχρονη ερμηνεία δίνονται ερμηνείες στη βάση της ιστορίας των πηγών ή της ιστορίας της σύνταξης, δεν έχει δοθεί μια ικανοποιητική απάντηση για την τοποθέτηση αυτής της περικοπής μέσα στην περικοπή για το χρυσό μόσχο. Ο συγγραφέας του παρόντος άρθρου προτείνει μια διαφορετική ανάγνωση της περικοπής. Αντί να θεωρηθεί ως μία αφήγηση που περιγράφει τη συνήθεια του Μωυσή να στήνει την σκηνή έξω από την παρεμβολή, θα πρέπει να θεωρηθεί ότι είναι μια αφήγηση που τον παρουσιάζει να αλλάζει την τοποθεσία της Σκηνής. Ο συγγραφέας παρουσιάζει στη συνέχεια μια σειρά γραμματικών, φιλολογικών και εξηγητικών στοιχείων που δικαιολογούν μια τέτοια ερμηνεία.


C. A. Strine, "The Role of Repentance in the Book of Ezekiel: A Second Chance for the Second Generation", 467-491 
Το βιβλίο του Ιεζεκιήλ γενικά θεωρείται απόλυτα θεοκεντρικό. Μολονότι αυτή είναι μία χρήσιμη ιδέα, στην περίπτωση της ανθρώπινης μετάνοιας ορισμένοι ερμηνευτές έχουν οδηγήσει τα πράγματα στα άκρα καταλήγοντας σε μια απόλυτη θεοκεντρικότητα η οποία δεν αφήνει χώρο για τον ανθρώπινο παράγοντα. Μία ανάγνωση των Ιεζ 14, 18, 33 και 20 σε συνδυασμό με τα κείμενα που κάνουν λόγο για "μια νέα καρδιά και μια νέα ψυχή" (Ιεζ 11, 14-21. 18, 30-32. 36, 23β-38), η οποία λαμβάνει υπόψη τις έμμεσες αναφορές στην παράδοση της Εξόδου και και την κεντρική θέση που καταλαμβάνει σε αυτήν η γη, καθιστά σαφές ότι η ανθρώπινη μετάνοια διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στον καθορισμό του μέλλοντος της κοινότητας του Γιαχβέ. Αυτή η μελλοντική κοινότητα σαφώς παραλληλίζεται με τη δεύτερη γενιά της Εξόδου, μία  άλλη κοινότητα, που υπέστη την θεία δίκη στην έρημο για να μπορέσει να κατοικήσει τη γη που της υποσχέθηκε ο Γιαχβέ. Η δεύτερη έξοδος του Ιεζεκιήλ στηρίζεται σε αυτήν την εικόνα του Γιαχβέ και εξαρτάται απόλυτα από την θεϊκή εκλογή. Ο Ιεζεκιήλ ωστόσο θεωρεί ότι αυτή η έξοδος θα πραγματοποιηθεί μόνο μέσα από τη διαδικασία της ανθρώπινης μετάνοιας. Η ανθρώπινη συμμετοχή, η οποία εκδηλώνεται με την πίστη στον Γιαχβέ παρά τις διάφορες δοκιμασίες, είναι το μέσο διά του οποίου επιτυγχάνεται ο δοξασμός του Γιαχβέ.  

Benjamin Schliesser, "‘Abraham Did not “Doubt” in Unbelief’ (rom. 4:20): Faith, Doubt, and Dispute in Paul’s Letter to the Romans", 492-522 

Ο συγγραφέας παρέχει μία θεολογική-εξηγητική ανάλυση του Ρωμ 4, 29: "δεν αμφιταλαντεύτηκε (διακρίνεσθαι) ως προς την εκπλήρωση της επαγγελίας του Θεού, αλλ’ αντίθετα, η πίστη του δυνάμωσε και δόξασε το Θεό". Η ερμηνεία, που προτείνει, θέτει υπό συζήτηση τη συνηθισμένη άποψη ότι στη στάση του Αβραάμ θα πρέπει να εφαρμοσθούν οι γενικές αντιλήψεις για την αμφιβολία. Όταν ο Παύλος χρησιμοποιεί τη λ. "διακρίνεσθαι" σε αυτήν τη συνάφεια, δεν θέλει να πει πως ο Αβραάμ ήταν απαλλαγμένος από κάθε αμφιβολία κι, αβεβαιότητα. Μάλλον ο Παύλος είχε κατά νου ότι ο Αβραάμ δεν έφερε αντίρρηση στο Θεό και δεν τον προσέβαλε με μία υπεροπτική στάση ούτε τον αμφισβήτησε. Αυτή η ερμηνεία αμφισβητεί την communis opinio, αλλά βρίσκει υποστηρικτές σε παλαιότερους ερμηνευτές - τον Ιωάννη Χρυσόστομο, τον Ιωάννη Καλβίνο και τον Markus Barth -, ενώ την ίδια στιγμή συμφωνεί με το γενικότερο τρόπο της σκέψης του Παύλου στην επιστολή. Το σημείο της κριτικής του Παύλου προς τους Έλληνες και του Ιουδαίους (Ρωμ 1-3) δεν είναι τόσο η διαπροσωπική αντιπαράθεση αλλά η διαπροσωπική σύγκρουση μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Αυτό το επιχείρημα που στηρίζεται στη συνάφεια επιβεβαιώνεται επίσης κι από ένα λεξικογραφικό δεδομένο: το ρ. "διακρίνεσθαι" με τη σημασία του "αμφιβάλλω" δεν απαντά αλλού στην Κ.Δ. Στην κλασική ελληνική και στην ελληνιστική κοινή σημαίνει μεταξύ άλλων και τη "διάκριση" και τη "διαφωνία".  

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Bibliotheca Sacra / In the current issue of Bibliotheca sacra

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Bibliotheca Sacra 169/675 (2012) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

  • Eugene H. Merrill, "The conquest of Jericho : a narrative paradigm for theocratic policy?", 304-316
  • Monte A. Shanks, "An alternate Solution to an alleged contradiction in the Gospels", 317-327
  • Benjamin L. Merkle, "What is the meaning of "idols" in 1 John 5:21?", 328-340
  • Andrew M. Woods, "Have the prophecies in Revelation 17-18 about Babylon been fulfilled? : part 3", 341-361

Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2012

Το όνομα Yoseh στους τάφους του Talpiot / The name Yoseh in the Talpiot tombs

Η ανακάλυψη των τάφων στο Talpiot κι η σύνδεσή τους με την οικογένεια του Ιησού εξακολουθεί να απασχολεί την επιστημονική κοινότητα. Ο Eldad Keynan (Bar Ilan), επανέρχεται στο θέμα και συζητά σε ένα σύντομο άρθρο του στην ιστοσελίδα The Bible and Interpetation το όνομα Yoseh το οποίο σύμφωνα με τη συνοπτική παράδοση ήταν ένας από τους αδελφούς του Ιησού. Ο Keynan υποστηρίζει ότι δεν θα πρέπει να ταυτιστεί με το ιδιαίτερα διαδεδομένο Yosey κι ότι ήταν ένα σπάνιο όνομα της εποχής του Ιησού. Σκοπός του είναι να καταρρίψει το γενικότερο επιχείρημα ότι τα ονόματα που απαντούν στα οστεοφυλάκια του Talpiot είναι συνηθισμένα εβραϊκά ονόματα εκείνης της εποχής κι ότι ο συνδυασμός τους στο Talpiot δε μπορεί να αποτελέσει απόδειξη ότι πρόκειται για την οικογένεια του Ιησού.

Eldad Keynan,"Yoseh/Yosey – Heavyweight Names at Talpiot

Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2012

Ο Νώε στις ραββινικές πηγές / Noah in rabbinic sources

Ο Rabbi Aaron Alexander ανάρτησε χθες στην ηλεκτρονική έκδοση του Huffington Post ένα σύντομο κι ενδιαφέρον άρθρο για το πρόσωπο του Νώε και το πρόβλημα που απασχόλησε τους ραββίνους της αρχαιότητας, εάν ήταν πραγματικά δίκαιος.

Διαβάστε το πλήρες άρθρο εδώ:

Πρόσφατες ανακαλύψεις στη Βηθσαϊδά / Recent discoveries in Bethsaida

Στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Popular Archaeology έχει αναρτηθεί ένα ενδιαφέρον άρθρο για τα πρόσφατα ευρήματα από την αρχαία πόλη της Βηθσαϊδά, πατρίδας των Πέτρου, Ανδρέα και Φιλίππου: τμήμα ενός δρόμου αυτής της εποχής, τμήματα κτιρίων και του τείχους με ίχνη της καταστροφής του 732 π.Χ., ένας ναός της ρωμαϊκής εποχής κι ένα κελάρι με πιθάρια για τη φύλαξη του κρασιού. Για να διαβάσετε το πλήρες άρθρο, επιλέξτε τον παρακάτω τίτλο:

Τρίτη 16 Οκτωβρίου 2012

Δύο νέα άρθρα στο JHS / Two new articles on JHS

Στην ιστοσελίδα του τρέχοντος τεύχους του περιοδικού Journal of Hebrew Scriptures 12 (2012) έχουν αναρτηθεί δύο νέα άρθρα:

Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2012

Ένα νέο ένθετο / A new newspaper section

Στην εφημερίδα ο ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ εγκαινιάζεται από σήμερα ένα ένθετο με τον τίτλο "Θρησκευτικά Αναγνώσματα", το οποίο θα κυκλοφορεί κάθε Κυριακή μαζί με την εφημερίδα. Το πρώτο τεύχος είναι αφιερωμένο στον Απόστολο Παύλο κι έχει τα εξής περιεχόμενα:

8-11. TO ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ Πώς ο φανατικός Φαρισαίος, τρομοκράτης, διώκτης και εξολοθρευτής των Χριστιανών έγινε ένθερμος κήρυκας και αφοσιωμένος υπηρέτης τον Χριστού. 
 ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΛΑΙΤΣΑΚΗ

12-27. ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ (ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ) Η μεταστροφή του απηνούς διώκτη του Χριστιανισμού σε θεμελιωτή της Εκκλησίας. Οι αποστολικές περιοδείες σε Ασία και Ευρώπη. Το πέρασμα από Φιλίππους, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Αθήνα, Κόρινθο και Κρήτη. Το ναυάγιο. Η φυλάκισή του, η δίκη και το μαρτύριό του στη Ρώμη.
 ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ I. ΜΠΕΛΕΖΟΥ

28-41. Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (51 μ.Χ.) Η έλευση του Αποστόλου στην υπό ρωμαϊκή κυριαρχία πολυθεϊστική πόλη. Το κήρυγμά του προς τους Ιουδαίους και τους φιλοσόφους. Η ομιλία του στον Άρειο Πάγο. Ο «Άγνωστος Θεός» και η διδασκαλία της Αλήθειας στο πρόσωπο τον Ιησού Χριστού.
 ΤΟΥ π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ. ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΥ

28-41. Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ (51 μ.Χ.) Η έλευση του Αποστόλου στην υπό ρωμαϊκή κυριαρχία πολυθεϊστική πόλη. Το κήρυγμά του προς τους Ιουδαίους και τους φιλοσόφους. Η ομιλία του στον Άρειο Πάγο. Ο «Άγνωστος Θεός» και η διδασκαλία της Αλήθειας στο πρόσωπο τον Ιησού Χριστού.
 ΤΟΥ π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ. ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΥ

42-47. ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ) 48-57. Η ΚΟΡΙΝΘΟΣ, ΟΙ ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥΣ Η δεκαοκτάμηνη παραμονή του Παύλου στην Κόρινθο και η σημασία του Corpus Paulinum. Ενότητα της Εκκλησίας χωρίς διαιρέσεις. Ισότιμη συμμετοχή των γυναικών. Μετάνοια, αγάπη, ταπεινότητα. Η Ανάσταση, οριστική νίκη επί τον θανάτου.
 ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ I. ΜΠΕΛΕΖΟΥ

58-77. ΧΑΡΑΣΣΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΟΔΟ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗ: Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ Η πορεία του Παύλου μέσα σε έναν εχθρικό ρωμαϊκό κόσμο. Η αναζήτηση σημείου επαφής με τους εθνικούς. Η γνώση της ελληνικής γλώσσας. Το μήνυμά τον για ένα χριστιανικό τρόπο ζωής που προέκρινε την αγάπη, την ελπίδα και την πίστη.
 ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΦΑΣΣΑ

78-95. Ο ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ Η θεωρία τον Γερμανού επιστήμονα Heinz Warnecke εισάγει νέα δεδομένα τα οποία ταυτίζουν τη Μελίτη των Πράξεων με την Κεφαλληνία. Η εκδοχή για το κροατικό νησί Μλιέτ και οι μεγάλες ομοιότητες της Μελίτης με το ελληνικό νησί του Ιονίου.
 ΤΟΥ π. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δ. ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΥ

(Πηγή: το ιστολόγιο του συναδέλφου Μόσχου Γκουτζιούδη, "Θεολογικά Δρώμενα")

Ένα νέο άρθρο του καθ. Μ. Κωνσταντίνου / A new article of Prof. M. Konstantinou

Το τρέχον τεύχος του περιοδικού International Journal for the Study of the Christian Church 12:2 (2012) φιλοξενεί κείμενα που διαβάστηκαν στην Consultation on "Church and Nation in Orthodox Ecclesiology". Μεταξύ των άλλων κειμένων δημοσιεύεται το άρθρο του καθηγητή της Π.Δ. στο ΑΠΘ κ. Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, το οποίο πραγματεύεται το θέμα της μετάφρασης:

Μ. Κonstantinou, "Bible Translation and national identity: the Greek case", 176-186
H μετάφραση της Αγίας Γραφής στη δημοτική υπήρξε πάντοτε ένα ιδιαίτερα περίπλοκο ζήτημα, διότι, εκτός από τις γενικές θεολογικές παραμέτρους, δημιουργούνται και διάφορα άλλα ζητήματα που προκύπτουν από τις ιστορικές και πολιτισμικές συνθήκες, οι οποίες διαμόρφωσαν την αυτοσυνειδησία της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα. Στο άρθρο εξετάζεται η επίδραση που είχε η μετάφραση της Γραφής στη διαμόρφωση της ελληνικής ιστορικής ταυτότητας, κάτι το οποίο φέρνει στο φως ένα σημαντικό ζήτημα: η ελληνική Ορθοδοξία αντιμετωπίζει ένα δίλημμα σχεδόν τόσο τραγικό όσο εκείνο που αντιμετώπιζε ο Ιουδαϊσμός του 1ου αι. μ.Χ. Είτε θα ανοιχθεί προς τον κόσμο αξιοποιώντας τη δυναμική της που προκύπτει από την πίστη της, την παράδοσή της και τη Γραφή είτε κλεισθεί στον εαυτό της σε μια εναγώνια προσπάθεια αυτοπροστασίας. 


Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2012

Δύο σύντομα κείμενα για την παραβολή του Σπορέως / Two short texts on the parable of the Sower

Κυριακή του Σπορέως και στο διαδίκτυο μπορείτε να βρείτε δύο σύντομα κείμενα που ερμηνεύουν την σχετική περικοπή:

Ι. Καραβιδόπουλου,"Η παραβολή του Σπορέα, ένα αφυπνιστικό προσκλητήριο προς αυτοκριτική και αυτογνωσία"

 Μ. Κωνσταντίνου, "Η αναγεννητική δύναμη του λόγου του Θεού (Λου 8:5-15)"


New English Translation of the Septuagint (NETS)

Η δεύτερη βελτιωμένη έκδοση της New English Translation of the Septuagint (ΝΕΤS) έχει τη δική της ιστοσελίδα όπου μπορείτε να καταφορτώσετε ή να διαβάσετε online την μετάφραση των επιμέρους βιβλίων της ελληνικής Π.Δ. (των Ο΄): 

+ Friedrich Avemarie (1960-2012)

Πριν από λίγο ο Jörg Frey πληροφόρησε την ακαδημαϊκή κοινότητα πως ο γνωστός καινοδιαθηκολόγος στο Πανεπιστήμιο του Marburg Friedrich Avemarie απεβίωσε χθες λίγες μέρες πριν τα 52α γενέθλιά του. Ο θάνατός οφείλεται σε καρδιακή προσβολή. 
Ο Friedrich Avemarie υπήρξε ειδικός στις ραββινικές σπουδές και η διατριβή του Tora und Leben θεωρείται από τους ειδικούς ορόσημο στη μελέτη του αρχαίου Ιουδαϊσμού. Γεννήθηκε στις 19.10.1960 στο Gießen. Σπούδασε ευαγγελική θεολογία στα πανεπιστήμια της Heidelberg, München, Montpellier και Tübingen και ιουδαϊκή γραμματεία στην Ιερουσαλήμ και στο Βερολίνο. Στο διάστημα 1991-2002 εργάστηκε στο Institut für antikes Judentum und hellenistische Religionsgeschichte (Tübingen)κι από το 2002 δίδαξε Καινή Διαθήκη στο Marburg.

Ο Θεός ας τον αναπαύσει.

Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2012

H Mαρία Μαγδαληνή στην κανονική και εξωκανονική παράδοση / Mary Magdalene in canonical and extra-canonical tradition

Η Μαρία Μαγδαληνή αποτελεί αναμφισβήτητα μία από τις αινιγματικές μορφές του αρχέγονου Χριστιανισμού. Με αφορμή την πρόσφατη δημοσίευση του σπαράγματος του GJW το πρόσωπό της επανήλθε στο προσκήνιο και διάφορα δημοσιεύματα κυκλοφόρησαν σε έντυπα και στο διαδίκτυο (σε κάποια του ελληνικού χώρου παρέπεμψα σε παλαιότερες αναρτήσεις του ιστολογίου). 
Η ιστοσελίδα History of the Ancient World παραπέμπει σήμερα σε ένα παλαιότερο δημοσίευμα του William S. Miller στο ηλεκτρονικό περιοδικό Constructing the Past 10:1 (2009):  

Στα δύο τελευταία τεύχη του SEA / In the two recent issues of SEA

Svensk exegetisk årsbok 75 (2010)

  • Thomas Römer, "The Exodus in the book of Genesis", 1-20
  • Christophe Nihan, "'Moses and the Prophets' : Deuteronomy 18 and the emergence of the Pentateuch as Torah", 21-55
  • Kåre Berge, "Was there a wisdom-didactical Torah-redaction in the Exodus story (Exodus 1-15)?", 57-76
  • Tommy Wasserman, "The Greek New Testament manuscripts in Sweden with an excursus on the Jerusalem colophon", 77-107
  • Torsten Löfstedt, "Paul, sin and Satan : the root of evil according to Romans",109-134
  • Dag Oredsson, "The Shoshenq connection in the Old Testament", 135-154
  • René Kieffer, "Evald Lövestam in memoriam", 155-156


Svensk exegetisk årsbok 76 (2011)

  • John J Collins, "Apocalypse and Empire",1-19
  • Adela Y. Collins, "The reception of Paul's apocalyptic eschatology in the Letter to the Colossians", 21-39
  • Cecilia Wassén, "Visions of the temple : conflicting images of the eschaton", 41-59
  • Nils A. Røsaeg, "Myth in Plutarch and Paul : painting with words and other metaphorical terms", 61-94
  • Torsten Löfstedt, "Satan's fall and the mission of the seventy-two", 95-114
  • Jan Retsö, "Petra and Qadesh", 115-136
  • Tobias Hägerland, "Retoriska övningar vid den sista måltiden (Luk. 22:14-38)", 137-160
  • Samuel Byrskog, "The apostolate in the early Church : from Luke-Acts to the Pauline tradition", 161-178
  • Magnus Ottosson, "Världsarvet Hasor under sen bronsålder", 179-192
  • Torleif Elgvin, "Mystiske tekster i tidlig jødisk og kristen tradisjon", 193-210

Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2012

GWJ: σύγχρονη πλαστογραφία; / GWJ: a modern forgery?

To πρόσφατα δημοσιευμένο σπάραγμα του λεγόμενου Ευαγγελίου της Συζύγου του Ιησού εξακολουθεί να απασχολεί την ακαδημαϊκή κοινότητα. Έτσι ο Andrew Bernhard δημοσίευσε σήμερα στο gospels.net ένα κείμενο στο οποίο υποστηρίζει ότι κάποιος σύγχρονος πλαστογράφος συνένωσε αποσπάσματα από το Ευαγγέλιο του Θωμά για να κατασκευάσει το κείμενο χρησιμοποιώντας κάποιο εργαλείο όπως το λεγόμενο Grondin's Interlinear. Ο Mark Goodacre συνεχίζοντας την σκέψη του Bernhard υποστηρίζει ότι υπάρχει στο νέο εύρημα και στην Interlinear του Grondin το ίδιο λάθος κάτι που τον οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μάλλον το GJW είναι σύγχρονη πλαστογραφία.

Η Καινή Διαθήκη στο Βυζάντιο / New Testament in Byzantium

Στο διάστημα 26-28 Απριλίου 2013 θα πραγματοποιηθεί το συνέδριο Βυζαντινών Σπουδών στο Dumbarton Oaks με θέμα την πολλαπλή πρόσληψη της Καινής Διαθήκης στο Βυζάντιο. 
Για να διαβάσετε το πρόγραμμα, πατήστε εδώ.

(Πηγή: Facebook group Neotestamentaria)

To τρέχον τεύχος του EvTh / The current issue of EvTh

Το τρέχον τεύχος του περιοδικού Evangelische Theologie 72:4 (2012) είναι αφιερωμένο στη θεολογική ερμηνεία των βιβλικών κειμένων:

Ulrich Luz, "Theologische Hermeneutik des Neuen Testaments als Hilfe zum Reden von Gott: Für Hans Weder zum Übergang in die dritte Lebensphase", 244-259
Στο πρώτο μέρος του άρθρου ο συγγραφέας θέτει το ζήτημα της ιδιαιτερότητας μίας θεολογικής ερμηνευτικής. Σε αυτές τις ιδιαιτερότητες ανήκει και το ότι θέτει το ερώτημα για τον Θεό. Ο συγγραφέας αποπειράται να δώσει απάντηση στο ερώτημα, ποια βοήθεια προσφέρουν τα καινοδιαθηκικά στο να κατανοήσουμε τον Θεό; Στο δεύτερο μέρος ο συγγραφέας αναζητά ένα μοντέλο ερμηνείας που να ανταποκρίνεται στα κείμενα της Κ.Δ. Υποστηρίζει ότι τα καινοδιαθηκικά κείμενα μπορούν να κατανοηθούν περισσότερο ως "γνωστοποιήσεις". Η είδηση καθίσταται γνωστή από τον συγγραφέα, ο οποίος δεν είναι "νεκρός" κι ο οποίος επιδρά στους παραλήπτες, η είδηση επομένως είναι πάντοτε συναφειακή. Στο τρίτο μέρος ο συγγραφέας επιστρέφει στο ερώτημα για τον Θεό: Αν κατανοήσει κανείς την είδηση μέσα στα κείμενα της Κ.Δ. ως την "ιστορία του Χριστού", τότε οι συγγραφείς είναι "μάρτυρες" για το "σχετικό-απόλυτο". Οι αναγνώστες καθίστανται παραλήπτες του μηνύματος κι οι εμπειρίες ζωής που έχουν επιδρούν με τέτοιο τρόπο στις ειδήσεις ώστε οι ιστορίες για τον Χριστό να πρέπει να γίνονται θέμα νέων αφηγήσεων. Για την Καινή Διαθήκη ο Θεός είναι "μια αλήθεια της ιστορίας" κι όχι μία "αιώνια αλήθεια της λογικής".

Philip F. Esler, "Die historische Interpretation des Neuen Testaments als Kommunikation in der Gemeinschaft der Heiligen: Entwurf einer ekklesialen Hermeneutik", 260-275
Ο συγγραφέας ξεκινά με τη θέση ότι η ιστορία πρέπει να καταλαμβάνει κεντρική θέση στη θεολογική ερμηνεία της Καινής Διαθήκης, που σκοπό έχει να προάγει και να εμπλουτίσει την εμπειρία και την ταυτότητα των χριστιανών του παρόντος. Έρχεται σε αντίθεση προς την κυρίαρχη τάση στην θεολογία της Καινής Διαθήκης να αποκόπτονται επιμέρους θέματα από την ιστορική τους συνάφεια και να αξιοποιούνται στη δογματική θεολογία και σε εκείνη του κανονικού δικαίου. Αυτή η κεντρική θέση της ιστορίας καθίσταται εμφανής εφόσον η εκκλησιολογία, κυρίως ως κοινωνία των αγίων, αποτελεί σημαντικό θεολογικό θέμα. Αν θέλουμε να αποκτήσουμε μια ιδιαίτερη σχέση με τους συγγραφείς της Κ.Δ. μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να τους εκτιμήσουμε και να λάβουμε σοβαρά το μήνυμά τους προς τους αναγνώστες τους. Επιπλέον πρέπει επιμείνουμε στην αναγνωρισιμότητα του παρελθόντος παρά τον κάθε μεταμοντέρνο σκεπτικισμό όσον αφορά στην αξιοπιστία της ιστορικής μας γνώσης. Ο συγγραφέας προτείνει ένα μοντέλο για τον διάλογο και την κοινωνία για να καταδείξει ότι μπορεί να εφαρμοσθεί στην επικοινωνία μεταξύ ζωντανών και νεκρών χριστιανών μέσα σε ένα ευρύ φάσμα δυνατοτήτων που ξεκινά από μια νατουραλιστική και καταλήγει σε μια έντονα θεολογική προσέγγιση. Μέσα από το παράδειγμα διάφορων καινοδιαθηκικών κειμένων εξετάζεται στο τελευταίο μέρος του άρθρου η εγκυρότητα ενός τέτοιο μοντέλου. 

Oliver Reis & Thomas Ruster, "Die Bibel als »eigenwilliges und lebendiges« Kommunikationssystem", 275-290 
Οι συγγραφείς προτείνουν ένα μοντέλο, όπου το μυστικό και το φανερό δεν είναι αντίθετα μεταξύ τους. Υποστηρίζουν ότι ένα σύστημα είναι ζωντανό, όταν μπορεί να διακρίνει μεταξύ της ετεροαναφοράς και της αυτοαναφοράς. Η Βίβλος λειτουργεί ως ένα ιδιαίτερο σύστημα επικοινωνίας με το οποίο συνδέονται συστήματα πρόσληψης. Τονίζουν ότι θα πρέπει να γίνεται μια εσωτερική διαφοροποίηση της Βίβλου, της πρόσληψής της από τις διάφορες εκκλησίες και η ικανότητά της σύνδεσης με το περιβάλλον της. 

Gerd Theißen, "Bibelhermeneutik als Religionshermeneutik: Der vierdimensionale Sinn der Bibel", 291-306
Ο συγγραφέας προτείνει μία βιβλική ερμηνευτική, η οποία στηρίζεται σε μία γενική ερμηνευτική των θρησκειών. Οι θρησκείες είναι γλώσσες συμβόλων, που κατασκευάζονται από ανθρώπους. Περιλαμβάνουν τέσσερις διαστάσεις: παραπέμπουν στην υπερβατικότητα, σε μια ιστορία, καθορίζουν μέσα από εντολές τη ζωή και συγκροτούν κοινωνία. Η Βίβλος είναι η βάση του χριστιανικού κόσμου συμβόλων που καθορίζεται από δύο αξιώματα (μονοθεϊσμός και χριστολογία) και πολλά βασικά μοτίβα. Ερμηνεύει και καθιστά δυνατές διάφορες βασικές θρησκευτικές εμπειρίες, όπως την έκπληξη μπροστά στο γεγονός της ύπαρξης όλων των πραγμάτων, την εμπειρία του απόλυτου μυστηρίου και την εμπειρία της ενοχής και της ευθύνης (L. Wittgenstein). Αυτές οι εμπερίες διατρέχουν και τις τέσσερις διαστάσεις της Βίβλου: το κήρυγμα, που στηρίζεται στην υπερβατικότητα, την ιστορική αναφορά στο πρόσωπο του Ιησού, την ηθική της λειτουργία και της κανονική της σημασία, δηλ. τη σημασία της για τις εκκλησίες. Στο σύγχρονο κόσμο η αναφορά της Βίβλου στην κοινότητα σημαίνει και τη σχέση προς τις άλλες θρησκείες. Ο συγγραφέας προτείνει επίσης μία έκδοση της Βίβλου στην οποία θα περιέχονται και απόκρυφα ως παράρτημα. 

Elisabeth Parmentier, "Praktische Theologie als Resonanz auf die Wirkungsmacht der biblischen Offenbarung", 306-320
Η συγγραφέας αναζητά τον κοινό παρονομαστή των διαφόρων πεδίων και μεθόδων της πρακτικής θεολογίας. Η πρακτική θεολογία ορίζεται ως η ανταπόκριση στην επίδραση του ευαγγελικού μηνύματος. Αυτή η ανταπόκριση κατανοείται διπλά: ως αντήχηση της βιβλικής αποκάλυψης, την οποία προσλαμβάνει η θεολογία και ζει από αυτήν, αλλά και ως ενεργή συμμετοχή σε αυτήν τη διαδικασία πρόσληψης. Δεν είναι επομένως ένα μόνο ερμηνευτικό εγχείρημα αλλά κι ένα επιτελεστικό. Θα πρέπει να κατανοείται ως ένα έργο το οποίο λαμβάνει πάντοτε υπόψη τη συνάφεια και τους παραλήπτες προκειμένου το μήνυμα του ευαγγελίου να έχει σε κάθε περίπτωση τη μεγαλύτερη απήχηση. H μέγιστη σύγκλιση του μέσου, της θεολογικής μαρτυρίας, της αναφορά στη συνάφεια και στους παραλήπτες θα ήταν τα κριτήρια για να δοκιμαστεί η χρησιμότητα της πρακτικής θεολογίας στο σημερινό κόσμο.