Σάββατο 1 Ιανουαρίου 2011

Biblical Studies Carnival για τον Δεκέμβριο

Αναρτήθηκε στο ιστολόγιο του Joseph Kelly כל־האדם η μηνιαία ανασκόπηση των αναρτήσεων στα ιστολόγιο βιβλικού περιεχομένου. Για να διαβάσετε την πολύ καλή παρουσίαση, πατήστε εδώ.

Μετάφραση των Ο΄ και χειρόγραφα της Cairo Geniza / Septuagint and the Cairo Geniza Manuscripts

Στην ηλεκτρονική έκδοση της cambridge news έχει αναρτηθεί η είδηση ότι ο καθηγητής των Εβραϊκών και Ιουδαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Cambridge Nicholas de Lange εντόπισε μεταξύ των χειρογράφων αυτής της συλλογής κάποια που διασώζουν την ελληνική μετάφραση του κειμένου της Παλαιάς Διαθήκης γραμμένη όμως με εβραϊκά γράμματα. Γενικά επικρατεί η άποψη ότι οι Ιουδαίοι της Διασποράς έπαψαν να χρησιμοποιούν στις συναγωγές τους την ελληνική μετάφραση της Βίβλου τους μετά την επικράτηση του χριστιανισμού, ο οποίος οικειοποιήθηκε την ελληνική μετάφραση των Ο΄. Τα χειρόγραφα, που εντόπισε ο de Lange και τα οποία τοποθετούνται στην εποχή της βυζαντινής αυτοκρατορίας (το άρθρο μιλά για 1000 χρόνια μετά την μετάφραση των Ο΄ δε δίνουν όμως ακριβέστερη χρονολόγηση) βεβαιώνουν σύμφωνα με το δημοσίευμα ότι το ελληνικό κείμενο συνέχισε να χρησιμοποιείται στις συναγωγές της βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Για να διαβάσετε ολόκληρο το δημοσίευμα, πατήστε εδώ.

(Πηγή: PaleoJudaica)

[A.Τ.: Ανάλογο φαινόμενο διγλωσσίας παρατηρείται στις ιουδαϊκές επιγραφές από τις συναγωγές της Ρώμης κατά την αυτοκρατορική περίοδο (βλ. για παράδειγμα Silvia Cappeletti, "Latin Inscriptions in Greek characters, Greek inscriptions in Latin characters: a Study of the Jewish Evidence in Rome", Bulletin of Judaeo-Greek Studies 39 (2006-2007), 28-34), όπου λατινικά κείμενα γράφονται με ελληνικούς χαρακτήρες ή ελληνικά κείμενα γράφονται με λατινικούς χαρακτήρες. Πρόκειται για ένα σύνθετο φαινόμενο, το οποίο δεν έχει ασφαλώς μία μόνο εξήγηση. Μία απάντηση ωστόσο ίσως μπορεί να δώσει η θεωρία της ταυτότητας και σύμφωνα με αυτήν η ανάγκη κάθε κοινότητας (ιδιαίτερα όταν είναι μειονότητα) να δηλώσει τα όριά της όχι κατ΄ ανάγκην πάντοτε επιθετικά. Έχει ήδη επισημανθεί η άμεση σχέση μεταξύ κειμένου και ταυτότητας στις κοινωνίες της αρχαίας Μεσογείου. Επίσης έχει περιγραφεί η διαλεκτική φύση της ταυτότητας, η οποία αποτελεί συνισταμένη της αυτοσυνειδησίας της ομάδας και της γνώμης που έχει γι' αυτήν το περιβάλλον και εκδηλώνεται από τη μία ως κοινωνική ενσωμάτωση και από την άλλη ως συσπείρωση της ομάδας. Μέσα σε αυτήν τη διαδικασία οι ομάδες επιλέγουν συγκεκριμένα μεγέθη του πολιτισμικού τους πλούτου -μεταξύ αυτών και κείμενα- και τα χρησιμοποιούν ως μέσο δήλωσης της ταυτότητάς τους. Τι συμβαίνει όμως, όταν δυο ομάδες επιλέγουν το ίδιο μέσο δήλωσης της ταυτότητάς τους - στην περίπτωσή μας την ελληνική Π.Δ.; Σε αυτήν την περίπτωση φαίνεται ότι η διαφοροποίηση γίνεται σε ένα άλλο επίπεδο. Για παράδειγμα η επιλογή της εβραϊκής γραφής μεταγραφής του ελληνικού κειμένου μπορεί να εκφράζει την επιθυμία αυτών των κοινοτήτων, οι οποίες ήταν ελληνόφωνες τουλάχιστον στο χώρο της λατρείας, να δηλώσουν τη διαφορετική τους ταυτότητα από τις χριστιανικές κοινότητες που χρησιμοποιούν και οικειοποιούνται το ίδιο κείμενο μέσα από την επιλογή μίας άλλης γλώσσας.]

Ευχές / New Year Wishes


Καλή χρονιά
με υγεία, χαρά, ειρήνη στις καρδιές μας, σοφία, διάκριση και αγάπη!

Παρασκευή 31 Δεκεμβρίου 2010

Oι μαθητές στο κατά Ιωάννην / The disciples in the Gospel of John

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Mohr Siebeck ένα νέο βιβλίο με θέμα τους μαθητές στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο:

Nicolas Farelly, The Disciples in the Fourth Gospel. A Narrative Analysis of their Faith and Understanding, (WUNT 290), Mohr Siebeck, Tübingen 2010
XIII, 260 σελίδες
ISBN 978-3-16-150583-6
64 ευρώ

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Αξιοποιώντας τη μέθοδο της αφηγηματικής ανάλυσης ο συγγραφέας εξετάζει τον τρόπο που παρουσιάζονται οι μαθητές στο τέταρτο ευαγγέλιο επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον του στην πίστη τους και στον τρόπο κατανόησής τους. Αφού τους μελετήσει ως ομάδα, με τη σειρά που εμφανίζονται στην αφήγηση, επικεντρώνεται σε πέντε μαθητές (Πέτρο, Ιούδα, τον αγαπημένο μαθητή, τον Θωμά και τη Μαρία Μαγδαληνή) και καταλήγει ότι οι μαθητές παρουσιάζονται να πιστεύουν και να έχουν τη ζωή ήδη από την αρχή της αφήγησης, αλλά να παλεύουν ακόμη για να κατανοήσουν την ταυτότητα, τα λόγια και την αποστολή του Ιησού μέχρι τη στιγμή του δοξασμού του. Ο Farelly καταδεικνύει ότι ο τρόπος παρουσιάσης των μαθητών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εκπλήρωση του ρητορικού σκοπού του τετάρτου ευαγγελίου. Μέσα από μία διαδικασία ταύτισης με τους μαθητές η πίστη και η κατανόηση των εννοούμενων αναγνωστών τρέφεται έτσι ώστε να ενδυναμωθούν στη δική τους μαρτυρία.

Τετάρτη 29 Δεκεμβρίου 2010

To τρέχον τεύχος του JBL / In the current issue of JBL

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal of Biblical Literature 129:4 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:
  • Yitzhak Berger, "Esther and Benjaminite Royalty: A Study in Inner-Biblical Allusion", 625-644
  • Matthew J. Goff, "Ben Sira and the Giants of the Land: A Note on Ben Sira 16:7", 645-655
  • Dale Basil Martin, "When Did Angels Become Demons?", 657-677
  • Aaron Amit, "A Rabbinic Satire on the Last Judgment", 679-697
  • David F. Watson, "The Life of Aesop and the Gospel of Mark: Two Ancient Approaches to Elite Values", 699-716
  • Stephen P. Ahearne-Kroll, "Audience Inclusion and Exclusion as Rhetorical Technique in the Gospel of Mark", 717-735
  • Kurt Queller, "'Stretch Out Your Hand!' Echo and Metalepsis in Mark's Sabbath Healing Controversy", 737-758
  • Richard C. Miller, "Mark's Empty Tomb and Other Translation Fables in Classical Antiquity", 759-776
  • David Shepherd, "'Do You Love Me?' A Narrative-Critical Reappraisal of άγαπάω and ϕιλέω in John 21:15-17", 777-792
  • Jake H. O'Connell, "A Note on Papias's Knowledge of the Fourth Gospel", 793-794
  • Tzvi Novick, "Succeeding Judas: Exegesis in Acts 1:15-26", 795-799
  • Leslie Baynes, "Revelation 5:1 and 10:2a, 8-10 in the Earliest Greek Tradition: A Response to Richard Bauckham", 801-816

Ένα νέο άρθρο στο τρέχον τεύχος του JGRChJ / A new article in the current issue of JGRChJ

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism 7 (2010) αναρτήθηκε ένα νέο άρθρο (σε μορφή pdf):

Jintae Kim, "The Concept of Atonement in the Qumran Literature and the New Covenant"

Τρίτη 28 Δεκεμβρίου 2010

Το τρέχον τεύχος του BTB / In the current issue of BTB

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblical Theology Bulletin 41:2 (2011) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Chris Seeman, "Enter the Dragon: Mordecai as Agonistic Combatant in Greek Esther", 3-15
Η άρνηση του Μαρδοχαίου να προσκυνήσει τον Αμάν προκαλεί την κεντρική σύγκρουση στο βιβλίο της Εσθήρ. Στην εβραϊκή εκδοχή αυτής της ιστορίας η αντίδραση του Μαρδοχαίου δεν εξηγείται. Αντίθετα και στις δύο ελληνικές εκδοχές υποστηρίζει ότι το κίνητρό του ήταν η ευσέβεια ("για να μην θέσει την ανθρώπινη δόξα επάνω από τη δόξα του Θεού"). Ενώ οι περισσότεροι αναγνώστες της ελληνικής Εσθήρ δέχονται κατά λέξη τους λόγους του Μαρδοχαίου ο συγγραφέας του παρόντος άρθρου υποστηρίζει ότι αν αυτή η φράση διαβαστεί σε σχέση με άλλες περικοπές του βιβλίου, τότε η αξιοπιστία αυτής της θέσης τίθεται εν αμφιβόλω. Ο συγγραφέας της ελληνικής εκδοχής της Εσθήρ παρουσιάζει τους Αμάν και Μαρδοχαίο ως "δύο μεγάλους δράκοντες που είναι έτοιμοι να παλέψουν", μία εικόνα που παραπέμπει στην αγωνιστική ετοιμότητα και των δύο χαρακτήρων της ιστορίας. Ο συγγραφέας επίσης εξετάζει τη δύναμη των δρακόντων και την πάλη μέσα στις ελληνιστικές και ιουδαϊκές πολιτισμικές συνάφειές τους.

Ahida E. Pilarski, "The Past and Future of Feminist Biblical Hermeneutics", 16-23
Μία ικανοποιητική επισκόπηση του ιστορικού υπόβαθρου και του θεωρητικού πλαισίου της Φεμινιστικής Βιβλικής Ερμηνευτικής (ΦΒΕ) ιδιαίτερα κατά τους τελευταίους τρεις αιώνες καθιστά αναγκαία μία διαφοροποίηση σε δύο στάδια. Πρώτον, περιγράφεται το ιστορικό περιβάλλον μέσα από το οποίο προκύπτει ένας επιστημολογικός χώρος για τη φεμινιστική προσέγγιση και, δεύτερον, γίνεται μία περιγραφή της εξέλιξης της θεωρητικής διατύπωσης της ίδιας της ΦΒΕ, όταν έχει ορισθεί αυτός ο χώρος. Μία επισκόπηση, η οποία να πραγματεύεται και τα δύο στάδια επιτρέπει σε όσους ασχολούνται με τη φεμινιστική προσέγγιση να εκτιμήσουν και να οικειοποιηθούν βασικά επιστημολογικά στοιχεία πάνω στα οποία στηρίζεται η φεμινιστική ανάγνωση των κειμένων.

Jonathan Cahana, "Gnostically Queer: Gender Trouble in Gnosticism", 24-35
Στο άρθρο αναλύονται οι ιδιαίτερες και προκλητικά "παράδοξες" απόψεις για το γένος και τη σεξουαλικότητα που αναπτύχθηκαν στον αρχαίο χριστιανικό γνωστικισμό. Ο συγγραφέας ξεκινά με μία προσεκτική ανάγνωση των κειμένων, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιεί τη σύγχρονη θεωρία για το παράδοξο (queer theory) και κυρίως την επιτελεστική κατανόηση του κοινωνικού φύλου που πρότεινε η Judith Butler. Προκύπτουν στοιχεία για τη γνωστική προσπάθεια να ανατραπούν τα κοινωνικά φύλα και η διάκριση σε αυτά και παρουσιάζεται η λογική που κρύβεται πίσω από αυτήν. Σε όλο το άρθρο γίνονται παραλληλισμοί μεταξύ του αρχαίου γνωστικισμού και κάποιων σύγχρονων προσπαθειών να δημιουργηθούν "παράδοξοι" εαυτοί και παράδοξη "Βίβλος" και γίνονται κάποιες πρώτες παρατηρήσεις σχετικά με αυτό το ζήτημα.

Esa Autero, "Social Status in Luke’s Infancy Narrative: Zechariah the Priest", 36-45
Στο άρθρο εξετάζεται η κοινωνική θέση του Ζαχαρία στο κατά Λουκάν με βάση τη θεωρία του Lenski για την κοινωνική διαστρωμάτωση. Πέρα από το μακροκοινωνιολογικό πλαίσιο γίνεται μία πολυδιάστατη ανάλυση της κοινωνικής θέσης του Ζαχαρία. Επίσης εξετάζεται η θέση του Ζαχαρία μέσα στην ιουδαϊκή ιερατική ιεραρχία κάνοντας χρήση της αφηγηματικής παρουσίασης του Λουκά και της μαρτυρίας του Ιωσήπου σχετικά με τις κοινωνικές συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων ιερατικών ομάδων στην Ιουδαία του 1ου αι. Η πληροφορία της αφήγησης για την "ιερατική τάξη του Αβιά" δεν συζητήθηκε από τους περισσότερους ερευνητές αλλά στο παρόν άρθρο υποστηρίζεται ότι αυτή είναι μία σημαντική λεπτομέρεια για τη θέση του Ζαχαρία μέσα στο σύστημα κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Επίσης η τοποθέτηση του Ζαχαρία στην τάξη των μισθωτών δεν είναι δυνατή. Μάλλον ο Ζαχαρίας παρουσιάζεται στην αφήγηση του Λουκά ως ένας ταπεινός και χαμηλής κοινωνικής θέσης ιερέας που ωστόσο είχε μία μάλλον υψηλή κοινωνική θέση εξαιτίας της ιερατικής του καταγωγής.

Το τρέχον τεύχος του NTS / The current issue of NTS

Στο τρέχον τεύχος του περιοδικού New Testament Studies 57:1 (2010) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Christian Blumenthal, "Augustus’ Erlass und Gottes Macht: Überlegungen zur Charakterisierung der Augustusfigur und ihrer erzählstrategischen Funktion in der lukanischen Erzählung", 1-30
Έχει ήδη επισημανθεί από τους ερμηνευτές του Λκ 2, 1-3 ότι η αναφορά στον καίσαρα Αύγουστο και στο διάταγμά του ανοίγει έναν παγκόσμιο ορίζοντα με σκοπό να υπογραμμίσει την οικουμενική σημασία της γέννησης του Ιησού. Ενώ η πρόσφατη συζήτηση αυτής της σύντομης περικοπής ασχολείται κυρίως με την εξήγηση του ιστορικού υπόβαθρου αυτού του διατάγματος και τον Αύγουστο, στην παρούσα μελέτη, στην οποία το κατά Λουκάν προσεγγίζεται ως μία αφήγηση, γίνεται μία αναλυτική παρουσίαση της εικόνας του Αυγούστου στο κατά Λουκάν ευαγγέλια. Χρησιμοποιώντας την αφηγηματολογική προσέγγιση εξετάζεται πώς ο Λκ χαρακτηρίζει τον Ρωμαίο αυτοκράτορα και το ρόλο που αυτός και το διάταγμά του διαδραματίζουν στην αφήγηση του Λκ 1-2, ειδικά όσον αφορά στο χαρακτηρισμό του Θεού και του Ιησού Χριστού. Στο τέλος της μελέτης τα συμπεράσματά της συνδέονται με το γεωγραφικό προσανατολισμό του κόσμου που σκιαγραφεί ο Λκ στα δύο πρώτα κεφάλαια του ευαγγελίου του.

C. Kavin Rowe, "The Grammar of Life: The Areopagus Speech and Pagan Tradition", 31-50
Στο παρόν άρθρο εξετάζεται η σχέση μεταξύ διανόησης και ζωής στην αρχαία φιλοσοφία και θεολογία μέσα από μία επανεξέταση της περιφήμης ομιλίας του αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο. Αντί αυτός ο λόγος να κατανοηθεί ως μία προσπάθεια επαναπροσέγγισης, ερμηνεύεται ως ένας τόπος, όπου κατά βάση διαφοερικές γραμματικές για τη ζωή στο σύνολό της συγκρούονται μεταξύ τους.

Scott S. Elliott, "‘Thanks, but no Thanks’: Tact, Persuasion, and the Negotiation of Power in Paul's Letter to Philemon", 51-64
Οι ιστορικές αναπαραστάσεις όσον αφορά στην προς Φιλήμονα παρουσιάζουν την γενική τάση να βλέπουν τον Παύλο να ενεργεί με τα πιο αθώα και ξεκάθαρα κίνητρα. Αντίθετα σύμφωνα με τον Elliott η επιστολή μπορεί να διαβαστεί υπό το πρίσμα των σχέσεων δύναμης μεταξύ του Παύλου και του παραλήπτη της επιστολής. Μολονότι ο Φιλήμων ενεργεί ως ο πιθανός πάτρωνας του Παύλου, ο Παύλος αντιστέκεται σε αυτήν την κίνηση και προτιμά να αποδώσει στον Φιλήμονα ένα ρόλο αυστηρά προκαθορισμένο σε σχέση με εκείνον. Ο Παύλος στηρίζεται στις ρητορικές τεχνικές ευγένειας για να αναγκάσει τον Φιλήμονα να υιοθετήσει το ρόλο του "οικειοθελώς". Ο Ονήσιμος εμφανίζεται ως ένα απλό πιόνι στις διαπραγματεύσεις δύναμης και θέσης μέσα στην κοινότητα.


Margaret Y. MacDonald, "Beyond Identification of the Topos of Household Management: Reading the Household Codes in Light of Recent Methodologies and Theoretical Perspectives in the Study of the New Testament", 65-90
Από τα μέσα της δεκαετίας του '70 του προηγούμενου αιώνα μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του '80 οι καινοδιαθηκολόγοι παρήγαγαν σημαντικό έργο υπογραμμίζοντας ότι οι κανόνες οικιακής συμπεριφοράς είχαν τις απαρχές τους στις συζητήσεις για τη "διαχείριση του οίκου" μεταξύ των φιλοσόφων και των ηθικιστών από τον Αριστοτέλη και εξής. Παρά τη γενική συμφωνία πολλά σημεία διαφωνίας παραμένουν ειδικά όσον αφορά στη λειτουργία αυτών των κανόνων σε συγκεκριμένα κείμενα της Κ.Δ. και όσον αφορά στο τι αποκαλύπτουν για τη σχέση των χριστιανών με τον υπόλοιπο κόσμο. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζονται μερικά από τα σημαντικότερα σημεία διαφωνίας και ανιχνεύεται η επίδραση που άσκησε η συζήτηση γι' αυτά στη μετάπειτα έρευνα. Η αναγνώριση των κανόνων οικιακής συμπεριφοράς ως ένα είδος "πολιτικού" λόγου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς επίσης και η επίδραση που αυτή είχε στη μετάπειτα φεμινιστική, πολιτική και μεταποικιακή ερμηνεία. Στο τελευταίο μέρος της μελέτης παρουσιάζονται πέντε σημαντικές κατευθύνσεις στην έρευνα των αρχέγονων χριστιανικών οικογενειών, των οποίων η μελλοντική συζήτηση μπορεί να οδηγήσει σε μία πληρέστερη κατανόηση της διαχείρισης του οίκου μέσα στο πλαίσιο μίας κατ΄ οίκον εκκλησίας.

Udo Schnelle, "Die Reihenfolge der johanneischen Schriften", 91-113
Συνήθως οι τρεις ιωάννειες επιστολές χρονολογούνται μετά το κατά Ιωάννην χωρίς περαιτέρω συζήτηση. Στο παρόν άρθρο ο Schnelle υποστηρίζει ότι και οι τρεις επιστολές γράφηκαν πριν από το ευαγγέλιο του Ιωάννη και αποτέλεσαν το σημείο αφετηρίας της ιωάννειας γραμμής παράδοσης. Εκτός από τη γλωσσική ανάλυση δίνονται δύο επιπλέον επιχειρήματα: (1) η 1 Ιω είναι κάτι περισσότερο από μία απλή βοήθεια στην ανάγνωση του κατά Ιωάννην. Η 1 Ιω δημιουργεί τη δική της θεολογική γραμμή σκέψης. Είναι απαραίτητο να κατανοηθεί αυτή η επιστολή ως ένα ιδιαίτερο μέρος της θεολογικής σκέψης και δεν μπορεί να αποδειχθεί οποιαδήποτε εξάρτηση από το κατά Ιωάννην. (2) Η χρονολόγηση των 2 και 3 Ιω μετά το κατά Ιωάννην και την 1 Ιω θα πρέπει να εξηγήσει την περιορισμένη θεολογική ανάλυση (ιδιαίτερα όσον αφορά στη χριστολογία) σε σχέση με τα άλλα δύο ιωάννεια κείμενα. Μία ικανοποιητική εξήγηση γι' αυτήν την εξέλιξη δεν έχει δοθεί ακόμη. Αντίθετα οι 2 και 3 Ιω αντιπροσωπεύουν την αρχή της ανάπτυξης της ιωάννειας θεολογίας.

Simon Gathercole, "Luke in the Gospel of Thomas", 114-144
Με βάση μία εξέταση εκείνων των σημείων του ευαγγελίου όπου το αναθεωρημένο υλικό του Λκ και όχι του Μκ απαντά στο ΕυαγΘωμ στο άρθρο υποστηρίζεται ότι το Λκ επηρεάζει το ευαγγέλιο του Θωμά. Αυτό έχει ήδη επισημανθεί από διάφορους ειδικούς αλλά ο στόχος της παρούσας μελέτης είναι (α) να αναπτύξει ακόμη περισσότερο τη μέθοδο που χρησιμοποιείται για να υποστηριχθεί αυτή η θέση και (β) να διευρύνει τον κατάλογο των λογίων του ΕυαγΘωμ στα οποία μπορεί να αποδειχθεί η επίδραση του Λκ. Επιπλέον σκοπό έχει (γ) να απαντήσει στην θέση που υποστηρίχθηκε ότι το ΕυαγΘωμ είναι που επηρεάζει το Λκ καθώς και στη θέση ότι το ΕυαγΘωμ δεν παρουσιάζει καμιά εξάρτηση από τους συνοπτικούς.

Jacqueline Assaël - Elian Cuvillier, "À propos de la traduction et de l’interprétation de Jacques 2.1", 145-151
Οι συγγραφείς του άρθρου προτείνουν μία νέα μετάφραση για το Ιακ 2, 1. Στηρίζεται σε μία γραμματική δομή η οποία εντάσσει το στίχο σε μία συνάφεια, όπου τονίζεται η ματαιότητα των αιώνιων εκδηλώσεων δόξας και δεν βιάζει επομένως το κείμενο για να οδηγηθεί σε μία συγκεκριμένη απόδοση των όρων. Αυτή η ερμηνεία υπογραμμίζει τη σχέση που έχει η χριστολογία για τη φράση και για το σύνολο της περικοπής.

Και πάλι το Μυστικό κατά Μάρκον / Secret Mark again


Στο ιστολόγιό του Stephan Huller's Observations ο Stephan Huller παραθέτει τις σημειώσεις που κράτησε σε μία συνέντευξη που πήρε από τον Αγαμέμνονα Τσελίκα, ειδικό παλαιογράφο κι έναν από τους δύο ειδικούς που επιστράτευσε πρόσφατα το περιοδικό BAR για να επαναξιολογήσει το χειρόγραφο με το απόσπασμα από το λεγόμενο Μυστικό κατά Μάρκον και τις πληροφορίες που δίνει γι' αυτό ο πρώτος εκδότης του Morton Smith (για το βιογραφικό του Τσελίκα, βλ. εδώ).
Αυτά που προκύπτουν από τη συνέντευξη (όπως τουλάχιστον γίνεται αυτή κατανοητή από τις σημειώσεις του Huller) είναι τα εξής:
(α) Ο Morton Smith βρέθηκε στην Ελλάδα και στην Παλαιστίνη σε μία δύσκολη πολιτικά εποχή (σίγουρα μετά το 1941) και ο Τσελίκας αφήνει να εννοηθεί ότι ίσως η παρουσία του εδώ δεν ήταν μόνο για καθαρά επιστημονικούς λόγους αλλά μάλλον συνεργαζόταν με τις μυστικές υπηρεσίες της Αγγλίας.
(β) Το χειρόγραφο του Morton Smith ομοιάζει στο γραφικό χαρακτήρα με χειρόγραφα του 17ου και 18ου αι. από την Κεφαλονιά. Σε ένα μάλιστα από αυτά περιγράφεται ο τρόπος που κατασκευαζόταν το μελάνι κατά το την περίοδο αυτή κι ο Τ. είναι βέβαιος ότι ο Morton Smith το διάβασε.
(γ) Κατά τη γνώμη του Τ. είναι 90% πιθανό ο M. Smith να κατασκεύασε αυτό το χειρόγραφο έξω από το μοναστήρι του Αγ. Σάββα και να το εισήγαγε εκεί, αν και ο Τ. δεν είναι απόλυτα βέβαιος πώς ο τόμος του Voss (που περιέχει την επιστολή του Θεοδώρου, όπου και το απόσπασμα από το απόκρυφο κείμενο) τελικά έφτασε στο μοναστήρι. Όσον αφορά στην επιστολή Θεοδώρου ο Τ. αποκλείει να είναι ένα γνήσιο και νεοανακαλυφθέν πατερικό κείμενο.
[Α.Τ. Το υποτιθέμενο αρχαίο απόκρυφο κείμενο που επικράτησε στην έρευνα να ονομάζεται Μυστικό Κατά Μάρκον το παρουσιάσαμε και στο παρόν ιστολόγιο μέσα από τις περιλήψεις του βιβλίου του H.-J. Klauck, Die apokryphe Bibel (βλ. εδώ και εδώ) αλλά και παραπέμποντας σε διάφορα δημοσιεύματα στο διαδίκτυο (βλ. εδώ, εδώ και εδώ)]
Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο του Stephen Huller, πατήστε εδώ (via Apocryphicity)

Δευτέρα 27 Δεκεμβρίου 2010

Ηρώδης ο Τρομερός ή Ηρώδης ο Μέγας; /Herod the Terrible or Herod the Great

Η ηλεκτρονική έκδοση του Standpoint Magazine φιλοξενεί ένα εκτενές άρθρο του Geza Vermes αφιερωμένο στην προσωπικότητα του γνωστού βασιλέα της Ιουδαίας Ηρώδη του Μεγάλου. Ο Vermes συζητά τις πηγές, γραπτές και αρχαιολογικές και καταλήγει πως παρά το γεγονός ότι οι ιουδαϊκές και χριστιανικές πηγές παρουσιάζουν τον Ηρώδη ως ένα φοβερό τύραννο και παρά τα μεγάλα ελαττώματα του χαρακτήρα του, ο ιστορικός δε μπορεί να παραβλέψει τα πολιτικά και πολιτιστικά του επιτεύγματα. Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο, πατήστε εδώ.

Κυριακή 26 Δεκεμβρίου 2010

Το τρέχον τεύχος του BN / In the current issue of BN

To τρέχον τεύχος του περιοδικού Biblische Notizen 147 (2010) φιλοξενεί το πρώτο μέρος ενός αφιερώματος στην πόλη της Αλεξάνδρειας και στη σημασία της κατά την αρχαιότητα:



Reinhard Feldmeier, "Alexandria Stadt der Bildung und der Religion", 3-5

Balbina Bäbler, "Zur Archäologie Alexandrias", 9-24
Στο άρθρο γίνεται μία σύντομη παρουσίαση της ιστορίας της Αλεξάνδρειας με βάση τις φιλολογικές πηγές και τα λιγοστά υλικά απομεινάριά της. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στη βιβλιοθήκη, στο φάρο και στους τάφους, που διασώζουν ελληνικά και αιγυπτιακά χαρακτηριστικά.

Martin Bommas, "Isis in Alexandria", 25-47
Μολονότι ποτέ δεν αμφισβητήθηκε ότι η Αλεξάνδρεια διαδραμάτισε έναν καίριο ρόλο στη διαμόρφωση και διάδοση της λατρείας των αιγυπτιακών θεοτήτων, όπως ήταν η Ίσις και ο Σάραπις, δεν έχουν διερευνηθεί εκτενώς οι μαρτυρίες για τη λεγόμενη αλεξανδρινή Ίσιδα. Σκοπός του συγγραφέα στο παρόν άρθρο είναι να εντοπίσει τις πηγές για την φαραωνική και την ελληνιστική Ίσιδα συμπεριλαμβάνοντας και την εικονογραφία της Ίσιδος στην ελληνιστική εποχή. Υποστηρίζει ότι οι απαρχές της ελληνιστικής Ίσιδας συνδέονται με την ιδιωτική λατρεία στην πρώιμη Αλεξάνδρεια κι όχι με τα πολιτικά ενδιαφέροντα της κυρίαρχης τάξης.

Dorit Engster, "Alexandria als Stadt der Forschung und Technik", 49-66
Στο Μουσείον και στη Βιβλιοθήκη πολλοί επιφανείς αρχαίοι επιστήμονες διεξήγαγαν την έρευνά τους. Κάποια από τα αποτελέσματα της έρευνάς τους επαναλήφθηκαν ξανά μόνο στην πρώιμη νεότερη εποχή. Οι Πτολεμαίοι στήριξαν αυτήν την έρευνα όχι μόνο για πρακτικούς λόγους αλλά κι ως μέσον προπαγάνδας.

Heinz-Günther Nesselrath, "Das Museion von Alexandria", 67-82
Μετά από μία σύντομη συζήτηση της λέξης "μουσείον" ο συγγραφέας συζητά τα αθηναϊκά πρότυπα(Ακαδημία και Λύκειον) του αλεξανδρινού Μουσείου και στη συνέχεια το θεσμό αυτόν καθαυτό: την ίδρυσή του, την οργάνωση και την ιστορία του μέχρι το τέλος του κατά τον 4ο αι. μ.Χ.

Ilinca Tanaseanu-Döbler, "Philosophie in Alexandria. Der Kreis um Ammonios Sakkas", 83-103
Στο άρθρο παρουσιάζονται διαφορετικές πτυχές της Αλεξανδρινής φιλοσοφίας κατά την αυτοκρατορική εποχή και ειδικότερα το παράδειγμα του Αμμώνιου Σακκά. Το ενδιαφέρον εστιάζεται όχι τόσο στη μορφή του ή στη φιλοσοφική του διδασκαλία αλλά στους μαθητές του και στη θέση που αυτοί είχαν στις θρησκευτικές και πνευματικές συζητήσεις της εποχής τους. Από αυτήν την εξέταση προκύπτει ένα ανοικτό δίκτυο στο οποίο η φιλοσοφία παρέχει στους διανοητές με διαφορετικά θρησκευτικά υπόβαθρα έναν τρόπο σκέψης που σαφώς τους μορφώνει ανεξάρτητα από τις ιδιαίτερες θρησκευτικές τους καταβολές.

Jürgen K. Zangenberg, "Fragile Vielfalt. Beobachtungen zur Sozialgeschichte Alexandrias in hellenistisch-römischer Zeit", 107-126
Από την εποχή της ίδρυσής της από τον Μέγα Αλέξανδρο η Αλεξάνδρεια κατέστη οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο στην ανατολική Μεσόγειο κατά τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια. Η γεωγραφική θέση της Αλεξάνδρειας είχε ως αποτέλεσμα να προσελκύσει κατοίκους ποικίλης εθνικής προέλευσης. Οι σημαντικότερες ομάδες κατοίκων της ήταν οι Έλληνες, οι Αιγύπτιοι και οι Ιουδαίοι. Στο παρόν άρθρο εξετάζεται η νομική και κοινωνική θέση αυτών των ομάδων, οι οποίες συχνά με ζήλο υπερασπίζονταν τα δικαιώματά τους απέναντι στους ανταγωνιστές τους. Στο τελευταίο μέρος του άρθρου παρουσιάζεται εν συντομία η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στην πόλη που οδήγησε τελικά στις διώξεις εναντίον των Ιουδαίων κατά την εποχή του Καλιγούλα.

Stefan Schmidt, "Der Sturz des Serapis. Zur Bedeutung paganer Götterbilder im spät-antiken Alexandria", 127-146
Κατά την Ύστερη Αρχαιότητα το επιβλητικό άγαλμα του Σαράπιδος στο κεντρικό ιερό της θεότητας στην Αλεξάνδρεια κατείχε σημαντική θέση τόσο στη λατρεία του θεού όσο και στη ζωή της πόλης. Υπάρχουν γραπτές και άλλες μαρτυρίες για μία λατρεία η οποία επηρεαζόταν όλο και περισσότερο από τις θρησκευτικές παραδόσεις της Αιγύπτου. Μέρος αυτών των αλλαγών ήταν η ταύτιση της θεότητας με το ίδιο το άγαλμα. Ο Σάραπις επομένως ήταν ο κατάλληλος θεός για τους περισσότερους κατοίκους της πόλης και για την κοινότητα της Αλεξάνδρειας. Το ιερό του ήταν το κέντρο της εκπαίδευσης και της φιλοσοφίας της πόλης. Έτσι η καταστροφή του αγάλματός του με εντολή του επισκόπου Θεόφιλου πρέπει να ανάγκασε τους χριστιανούς της πόλης να ξεκαθαρίσουν τη στάση τους απέναντι στις εθνικές παραδόσεις.

Hinrich Biesterfeldt, "„Von Alexandrien nach Bagdad“", 147-163
Οι σταθμοί που σημειώνουν την πορεία υιοθέτησης της ελληνιστικής φιλοσοφίας και των ελληνιστικών επιστημών από την αραβική κουλτούρα προκάλεσαν το ενδιαφέρον των περισσότερων μουσουλμάνων φιλοσόφων και επιστημόνων ήδη κατά τον 10ο και 11ο αιώνα, αρχής γενομένης με την περιγραφή του φιλοσόφου της Βαγδάτης al-Fārābī (πέθανε το 950). Στο παρόν άρθρο παρουσιάζεται ο ρόλος της αλεξανδρινής διανόησης, εξετάζονται οι αραβικές αφηγήσεις “Από την Αλεξάνδρεια στη Βαγδάτη” και κάνοντας χρήση πρόσφατων μελετών (των M. Meyerhof, G. Strohmaier, J. Lameer, D. Gutas) γίνεται η προσπάθεια να εντοπιστούν τα βασικά μοτίβα και να σκιαγραφηθεί το ευρύτερο πλαίσιο αυτής της σύνθετης αφήγησης της ισλαμικής φιλοσοφίας.

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation / On the website The Bible and Interpretation

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation έχουν αναρτηθεί δύο νέα κείμενα:

Το πρώτο είναι του Charles David Isbell (Louisiana State University) και προσπαθεί να απαντήσει το ερώτημα εάν το Γέν 1, 1 επιβεβαιώνει την ύπαρξη της γης πριν ο Θεός αρχίσει το δημιουργικό του έργο που περιγράφεται στη συνέχεια του κεφαλαίου. Ο συγγραφέας καταλήγει ότι γραμματικοί και συντακτικοί λόγοι επιτρέπουν να υποθέσει κανείς ότι εδώ δεν έχουμε μία περιγραφή της δημιουργίας ex nihilo, αλλά η δημιουργική πράξη του Θεού μπορεί να κατανοηθεί ως μία πράξη μεταμόρφωσης της άσχημάτιστης και άδειας γης σε έναν κόσμο τάξης και ομορφιάς. Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο του Isbell, πατήστε εδώ.

Το δεύτερο κείμενο είναι του Paul Anderson (George Fox University) κι είναι μία κριτική συζήτηση του ντοκυμαντέρ του National Geographic με τον τίτλο "Jesus the Man" (2005), το οποίο προβλήθηκε και πάλι στις μέρες μας σε διάφορους τηλεοπτικούς σταθμούς ανά τον κόσμο. Ο Anderson παρουσιάζει εν συντομία τη δομή της ταινίας, συζητά τα θετικά και νέα στοιχεία της και σημειώνει τα αδύναμα σημεία της. Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο, πατήστε εδώ.