Συγχρονικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις (2)

Παρουσιάζουμε σήμερα τη συνέχεια του άρθρου του G. Röhser, “Von der Welt hinter dem Text zur Welt vor dem Text“, ThZ 64:3 (2008), 271-293. Στο πρώτο μέρος της ανάρτησης δίνουμε τις υπόλοιπες τέσσερις βασικές συγχρονικές ερμηνευτικές τάσεις και στο δεύτερο μέρος την πρόταση του συγγραφέα για το αν και πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν μαζί οι διαχρονικές και συγχρονικές ερμηνευτικές μέθοδοι.

ε) Ανάλυση της πρόσληψης (reader’s response criticism). Αντικείμενό της είναι η πρόσληψη του κειμένου, από τον εννοούμενο αναγνώστη (implied reader) και η σχέση του με τον πραγματικό αναγνώστη στην αρχαιότητα και στο παρόν. Κινείται καταρχήν στο συγχρονικό επίπεδο. Όταν όμως αρχίζει να αναζητά τον πραγματικό αναγνώστη, τότε περνά στο διαχρονικό-ιστορικό επίπεδο. Σύμφωνα με αυτήν τη μέθοδο είναι άλλοι για παράδειγμα οι εννοούμενοι αναγνώστες της Α΄ Κορ (αυτοί δηλαδή που είχε ο Παύλος στο νου του, όταν έγραφε την επιστολή) κι άλλοι εκείνοι, οι οποίοι την διάβασαν τελικά. Για να προσδιορίσει όμως κανείς τους λεγόμενους «αρχικούς αναγνώστες» χρειάζεται όλα τα μέσα που παρέχει η ιστορική έρευνα.

στ) Με αυτήν την αναζήτηση συνδέονται δυο επιμέρους τάσεις: 1) Η «ρητορική κριτική» (rhetorical criticism), όπου αναζητούνται οι ρητορικές στρατηγικές μέσω των οποίων ο συγγραφέας απευθύνεται στους αναγνώστες του και 2) α) ο ερμηνευτής θέτει το ερώτημα για την επίδραση που είχε ένα κείμενο και την πρόσληψή του τόσο στην αρχή όσο και στη συνέχεια σε ολόκληρη της ιστορία της εκκλησίας (Wirkungsgeschichte) και β) ο ερμηνευτής αναζητά το ρόλο του αναγνώστη στην πορεία ερμηνείας. Εδώ το βάρος πέφτει στη δράση του ίδιου του αναγνώστη. Σύμφωνα με τον R.:

«καθήκον και λειτουργία των αποδεκτών του κειμένου δεν είναι πια να συμπληρώσουν τα κενά του κειμένου αλλά να δημιουργήσουν για τον εαυτό τους το κείμενο και το νόημά του».

Ως προάγγελοι αυτής της τάσης θεωρούνται η ιδέα της διακειμενικότητας (J. Kristeva, R. Barthes) και η θεωρία του «ανοικτού έργου» (“open work” – U. Eco), οι οποίες επικεντρώθηκαν στο παιχνίδι κειμένου και συνειρμών.

ζ) Παρόμοιες τάσεις εντοπίζουμε και στο χώρο της ερμηνευτικής της ιστορίας και της θεωρίας της ιστορίας. Ειδικότερα στο επίκεντρο -και στην περίπτωση της βιβλικής ερμηνείας σε σχέση με το ζήτημα του ιστορικού Ιησού- βρίσκεται η σχέση της ιστορικότητας και της διήγησης, των γεγονότων και της επεξεργασίας τους στη συνέχεια μέσα ένα ιστοριογραφικό / αφηγηματικό κείμενο [Α.Τ.: στο θέμα είχαμε αναφερθεί και σε παλαιότερη ανάρτηση και θα επανέλθουμε στο μέλλον]. Μέσα σε αυτήν την προβληματική ο αναγνώστης - αποδέκτης του κειμένου παραμένει στο επίκεντρο της διαδικασίας.

η) Ο μεταμοντέρνος πλουραλισμός που κυριαρχεί στην ερμηνευτική επιτρέπει να συνυπάρξουν και πολλές παλαιότερες τάσεις προσέγγισης της Βίβλου.

Η πρόταση του Röhser
Στην ερμηνευτική θα μπορούσε να γίνει διάκριση μεταξύ α) του κόσμου πίσω από το κείμενο, β) του κόσμου μέσα στο ίδιο το κείμενο και γ) του κόσμου μπροστά από το κείμενο. Αυτοί οι τρεις «κόσμοι» αντιστοιχούν σε τρία επίπεδα του φιλολογικού κειμένου: α) το ιστορικό επίπεδο, β) το κειμενικό επίπεδο και γ) το επικοινωνιακό επίπεδο. Οι διάφορες ερμηνευτικές μέθοδοι που εφαρμόζονται στο βιβλικό κείμενο αναφέρονται η καθεμιά σε ένα από αυτά τα επίπεδα. Οι διαχρονικές μέθοδοι αναφέρονται στον κόσμο πίσω από το κείμενο, οι συγχρονικές σε αυτόν μπροστά από αυτό. Και οι δύο μαζί αναφέρονται στον κόσμο μέσα στο κείμενο. Μπορούν επομένως να συμπληρώσουν η μία την άλλη. Ο R. παραθέτει επίσης ένα κείμενο του W.R. Tate (Biblical Interpretation. An Integrated Approach, 1997, XXV), το οποίο τονίζει αυτήν την ισορροπία μεταξύ κειμένου και αναγνώστη:

“...Meaning resides in the conversation between the text and reader with the world behind the text informing the conversation. Interpretation is impaired when any world is given preeminence at the expense of neglecting the other two.”

Επομένως σύμφωνα με τον R. είναι αναγκαίες και αλληλοσυμπληρούμενες οι μέθοδοι που κινούνται στα τρία αυτά επίπεδα του κειμένου. Τονίζει επίσης ότι ο κόσμος του συγγραφέα του κειμένου εξακολουθεί να αποτελεί αναπόσπαστο και ουσιαστικό τμήμα του διαλόγου μεταξύ κειμένου και αναγνώστη. Ο R. προτείνει επομένως ότι η λύση, όσον αφορά στο ζήτημα της ερμηνευτικής προσέγγισης του βιβλικού κειμένου, βρίσκεται κάπου ανάμεσα στις δυο ακραίες θέσεις, από τη μια εκείνης, όπου ο συγγραφέας έχει την απόλυτη εξουσία επί του κειμένου (κι επομένως αναζητά κανείς το αρχικό «νόημα» του κειμένου και μόνο αυτό) και από την άλλη εκείνης, όπου ο αναγνώστης είναι εκείνος που αποκλειστικά ορίζει το νόημα του κειμένου. Ένας σταθερός πυρήνας νοήματος του κειμένου δεν αποκλείει σε καμιά περίπτωση τις περισσότερες από μία δυνατότητες νοήματος και προσλήψεις του κειμένου.

Δύο ενδιαφέροντα άρθρα στο νέο GRBS

Στο νέο τεύχος του Greek Roman and Byzantine Studies 48:4 (2008) δημοσιεύονται δύο άρθρα, τα οποία παρουσιάζουν ενδιαφέρον από απόψεως ιστορίας χρόνων της Κ.Δ. και ιστορίας του αρχαίου Ιουδαϊσμού:

Rachel Bryant Davies, "Reading Ezekiel's Exagoge: Tragedy, Sacrificial Ritual, and the Midrashic Tradition," 393-415

Το κείμενο της Εξαγωγής εσκεμμένα απομακρύνεται από τις συνηθισμένες τεχνικές της τραγικής τέχνης για να δραματοποιήσει, πιθανόν μέσα στη λατρευτική συνάφεια της συναγωγής, την ιστορία της Εξόδου εισάγοντας με αυτόν τον τρόπο στη θέση του θυσιαστικού τυπικού ένα άλλο είδος λειτουργικής επιτέλεσης.

Arjan Zuiderhoek, "On the Political Sociology of the Imperial Greek City," 417-44

Στην πόλη των ρωμαϊκών χρόνων συνυπήρχαν στοιχεία της ολιγαρχίας, δημοκρατίας και ιεραρχίας. Η επιβίωση του δημοκρατικού στοιχείου ίσως αντικατοπτρίζει την άνθηση της τάξης των μικρών επιχειρηματιών, η οποία είχε τα δικά της πολιτικά ενδιαφέροντα.

Το νέο τεύχος του JBL

Στο νέο τεύχος του Journal of Biblical Literature 127:4 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

• John T. Strong, "Shattering the Image of God: A Response to Theodore Hiebert's Interpretation of the Story of the Tower of Babel", 625-634
• Mark Leuchter, "The Manumission Laws in Leviticus and Deuteronomy: The Jeremiah Connection", 635-653
• Jacob Stromberg, "The 'Root of Jesse' in Isaiah 11:10: Postexilic Judah, or Postexilic Davidic King?" 655-669
• Raymong de Hoop, "The Interpretation of Isaiah 56:1-9: Comfort or Criticism?", 671-695
• Ralph W. Klein, "Were Joshua, Zerubbabel, and Nehemiah Contemporaries? A Response to Diana Edelman's Proposed Late Date for the Second Temple", 697-701
• Louis Jonker, "Who Constitutes Society? Yehud's Self-understanding in the Late Persian Era as Reflected in the Books of Chronicles", 703-724
• Byron R. McCane, "Simply Irrestistible: Augustus, Herod, and the Empire", 725-735
• Ilaria L.E. Ramelli, "Luke 16:16: The Good News of God's Kingdom Is Proclaimed and Everyone Is Forced Into It", 737-758
• Paul B. Duff, "Transformed 'from Glory to Glory': Paul's Appeal to the Experience of His Readers in 2 Corinthians 3:18", 759-780
• John W. Marshall, "'I Left You in Crete': Narrative Deception and Social Hierarchy in the Letter to Titus", 781-803
• Judith M. Lieu, "Us or You? Persuasion and Identity in 1 John", 805-819

Η έκδοση του Fabricius των ψευδεπιγράφων της Π.Δ.

Από το ιστολόγιο του Jim Davila πληροφορούμαστε την ελεύθερη διάθεση στο διαδίκτυο των δύο τόμων του Johann Albert Fabricius: Codex pseudepigraphicus Veteris Testamenti, τόμ. Ι & ΙΙ (1713).
Ο A. Panayotov τα ανάρτησε σε μορφή .pdf (πατήστε εδώ), αλλά υπάρχουν και σε άλλες μορφές στη σελίδα www.archive.com:
τόμος 1
τόμος 2

Πρόκειται για την πρώτη επιστημονική έκδοση αυτών των κειμένων. Ο Jim Davila είχε αναρτήσει παλαιότερα επίσης ένα σχετικό κείμενο όσον αφορά στον εκδότη και τη σημασία αυτού του έργου. Για να το διαβάσετε, πατήστε εδώ.

Μαγνητοφωνημένες διαλέξεις του P. Harland για τον ιστορικό Ιησού

Ο Phil Harland έχει αναρτήσει στο ιστολόγιό του μία σειρά διαλέξεών του (podcast) με θέμα τον ιστορικό Ιησού και τη μέχρι σήμερα έρευνα σε αυτόν τον τομέα. Έχει αναρτήσει μέχρι σήμερα 6, διάρκειας η καθεμιά 30΄ και υπολογίζει ότι σύντομα θα αναρτήσει μερικές ακόμη πολύ σύντομα. Για να τις ακούσετε, πατήστε εδώ.

Η αυτοβιογραφία του E.P. Sanders

Από το ιστολόγιο του Mark Goodacre πληροφορούμαστε την ανάρτηση μίας εισήγησης που διάβασε ο E.P. Sanders στο πλαίσιο συνεδρίου που έγινε προς τιμήν του και η οποία είναι η επιστημονική του αυτοβιογραφία. Για να τη διαβάσετε, πατήστε στον τίτλο της.

Comparing Judaism and Christianity: An Academic Autobiography
A paper read at “New Views of First-Century Jewish and Christian Self-Definition: An International Conference in honor of E. P. Sanders”, April, 2003
E. P. Sanders, 2004

Ένα βιβλίο για τη ρωμαϊκή οικογένεια

Στην ηλεκτρονική σελίδα του Bryn Mawr Classical Reviews έχει αναρτηθεί η βιβλιοπαρουσίαση / βιβλιοκρισία ενός συλλογικού τόμου με θέμα τη ρωμαϊκή οικογένεια.

Michele George (εκδ.), The Roman Family in the Empire Rome, Italy, and Beyond, Oxford University Press 2005

ISBN: 978-0-19-926841-2

£95.00

Περιγραφή του εκδοτικού οίκου

Ο τόμος περιλαμβάνει μία σειρά από μελέτες, στις οποίες εξετάζεται η ρωμαϊκή οικογένεια στην Ιταλία και στην υπόλοιπη αυτοκρατορία με τη βοήθεια ποικίλων μαρτυριών. Το ενδιαφέρον των συγγραφέων επικεντρώνεται στις τοπικές διαφορές όσον αφορά στη δομή της οικογένειας, στις μορφές του γάμου και στις μορφές συγγένειας. Αυτό συνιστά και την πρωτοτυπία του τόμου, καθώς είναι το πρώτο βιβλίο που συμπεριλαμβάνει μελέτες για την οικογένεια στις ρωμαϊκές επαρχίες. Στο βιβλίο περιέχονται μελέτες για τη ρωμαϊκή Αίγυπτο, την Ιουδαία, την Ισπανία, τη Γαλατία, τη Β. Αφρική και την Παννονία, οι οποίες κάνουν χρήση τόσο των συμβατικών γραπτών πηγών και των επιγραφών καθώς και υλικού, το οποίο χρησιμοποιείται σπανιότερα, όπως κείμενα ιατρών και ιουστινιάνιες αποδείξεις πληρωμής.

Περιεχόμενα του τόμου
Introduction , Michele George
1. Putting the family across: Cicero on natural affection , Susan Treggiari
2. Family imagery and family values in Roman Italy , Michele George
3. The Roman child in sickness and health , Keith Bradley
4. Parent-child conflict in the Roman family: the evidence of Justinian , Judith Evans Grubbs
5. Searching for the Romano-Egyptian family , Richard Alston
6. The Jewish family in Judaea from Pompey to Hadrian - the limits of Romanization , Margaret Williams
7. Family relations in Roman Lusitania: social change in a Roman province?, Jonathan Edmondson
8. Family history in the Roman North-West , Greg Woolf
9. Family and kinship in Roman Africa , Mireille Corbier
10. Children and parents on the tombstones of Pannonia , Mary T. Boatwright

Για να διαβάσετε τη βιβλιοκρισία, πατήστε εδώ.

Επιλογή βιβλιογραφίας για την Π.Δ.

Από τον Jim West πληροφορούμαστε ότι στη σελίδα του Denver Seminary έχει αναρτηθεί ένας κατάλογος με βιβλία σχετικά με διάφορα θέματα της Π.Δ. Κάθε τίτλος συνοδεύεται από μία σύντομη περιγραφή. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Το νέο τεύχος του Neotestamentica

Στο νέο τεύχος του Neotestamentica 42:2 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Paul B. Decock, "Jerome's turn to the Hebraica veritas and his rejection of the traditional view of the Septuagint", 205-222

Μετά από μία σύντομη παρουσίαση της σημερινής κατάστασης της έρευνας όσον αφορά στη μετάφραση των Ο΄ και στη σχέση της προς το μασωριτικό κείμενο, στο έργο έργο του Ωριγένη και τη σημασία των Εξαπλών του και τέλος στις σχέσεις μεταξύ Ωριγένη και Ιερώνυμου, στο άρθρο αντιπαραθέτει τα επιχειρήματα του Ιερώνυμου υπέρ μίας μετάφρασης από το εβραϊκό κείμενο με τα παραδοσιακά επιχειρήματα που αναπτύχθηκαν μέσα στην Εκκλησία. Στο παραδοσιακό επιχείρημα ότι οι απόστολοι παρέδωσαν το κείμενο των Ο΄ στους εθνικούς ως το αποκεκαλυμμένο κείμενο, ένα δώρο που προετοιμάστηκε από τη μετάφραση για τον εθνικό κύριο της Αιγύπτου, ο Ιερώνυμο αντιπαραθέτει ότι η Κ.Δ. παραθέτει από το εβραϊκό κείμενο. Στην παραδοσιακή άποψη για τη θεοπνευστία της μετάφρασης των Ο΄ και για τις θαυμαστές ιστορίες που συνδέονται με αυτήν ο Ιερώνυμος αντιτείνει ότι η μετάφραση των Ο΄ είναι μετάφραση κι όχι αποκάλυψη. Στην παραδοσιακή άποψη ότι οι Ο΄ ήταν αποδέκτες της προφορικής παράδοσης του Μωυσή κι οδηγήθηκαν από αυτήν για να δώσουν έκφραση στο βαθύτερο και κρυφό νόημα του κειμένου ο Ιερώνυμος επισημαίνει ότι όχι η προφορική παράδοση για τον Μωυσή αλλά ο Ιησούς, ο Χριστός, όπως παρουσιάζεται στα κείμενα των αποστόλων, είναι ο πραγματικός οδηγός στο βαθύτερο νόημα των Γραφών. Από την άλλη ο Ιερώνυμος επιμένει ότι σέβεται τη μετάφραση των Ο΄ ως μία μετάφραση, διότι χρησιμοποιήθηκε από την Εκκλησία για αιώνες κι επειδή υπάρχει μία στενή σχέση μεταξύ της μετάφρασης και της χριστιανικής παράδοσης ερμηνείας. Ωστόσο ο Ιερώνυμος υποστηρίζει ότι ως χριστιανός κατανοεί το βαθύτερο νόημα του εβραϊκού κι επομένως μπορεί να το μεταφράσει με μεγαλύτερη ακρίβεια. Το άρθρο δεν επικεντρώνεται στη θέση του Ιερώνυμου για τον κανόνα και στην πρόσληψη που είχαν οι θέσεις του σε αυτό το ζήτημα από τη λατινική Εκκλησία.

Jonathan A. Draper, "Pure sacrifice in Didache 14 as Jewish Christian exegesis", 223-252 (πατήστε στον τίτλο για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο)

Το κεντρικό θέμα του Διδαχή 14 δεν είναι τόσο η ευχαριστία όσο η διαφύλαξη της καθαρότητας της κοινότητας. Μία ανάγνωση αυτού του κειμένου ως ένα είδος haggadah μέσα σε μία ιουδαιοχριστιανική κοινότητα, που στηρίζεται στην ερμηνεία ενός κειμένου της Γραφής, αποκαλύπτει ομοιότητες τόσο με τα κείμενα της Νεκράς Θαλάσσης όσο και με τις ραββινικές οδηγίες. Η τριμερής δομή του κειμένου διακρίνει ανάμεσα στις αμαρτίες που διαπράττονται μπροστά στο Θεό και στις αμαρτίες που διαπράττονται εις βάρος ενός άλλου μέλους της κοινότητας κι αυτό αιτιολογείται μέσω της Γραφής. Ενώ οι παραβάσεις εναντίον του Θεού μπορούν να διευθετηθούν μεταξύ του Θεού και του ανθρώπου που συνδέεται με αυτές (με θυσίες, προσευχή, νηστεία και καλές πράξεις), οι παραβάσεις εις βάρος του πλησίουν μπορούν να διευθετηθούν μόνο με τη δημόσια ομολογία και την αποκατάσταση (ανάμεσα σε άλλα με την αποκατάσταση της τιμής). Η αποκατάσταση και η συμφιλίωση στην περίπτωση μίας προσβολής του πλησίουν μπορεί να επιτευχθεί πριν γίνει δεκτή οποιαδήποτε προσφορά στο Θεό. Ο αποκλεισμός του παραβάτη από το ευχαριστιακό δείπνο στη Διδαχή στηρίζεται σε μία πνευματική κατανόηση της καθαρότητας του Ναού, όπως αυτή μεταφέρεται επίσης σε όλην την κοινότητα με ένα τρόπο όμοιο όπως στη yahad του Qumran και στη φαρισαϊκή haburah.

Nijay K. Gupta," 'I will not be put to shame': Paul, the Philippians, and the honourable wish for death", 253-268 (πατήστε στον τίτλο για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο)

Το Φιλ 1,18β-26 έχε χαρακτηρισθεί ως ο "υπαρξιακός μονόλογος" του Παύλου, όπου ο φυλακισμένος απόστολος αντιμετωπίζει την επερχόμενη δίκη και ζυγίζει τα υπέρ της ζωής και του θανάτου. Κάποιοι ερευνητές ασχολήθηκαν με το θέμα της αρχαίας στάσης απέναντι στην αυτοκτονία και τοποθέτησαν τον Παύλο μέσα σε ένα ελληνορωμαϊκό περιβάλλον, όπου η πράξη δεν ήταν απεχθής. Ωστόσο υπάρχει μία φιλολογική παράδοση, που εντοπίζεται στην ιουδαϊκή γραμματεία της εποχή, στην οποία ίσως στηρίζεται ο Παύλος και η οποία μπορεί να διαφωτίσει το αινιγματικό κείμενο - η έντιμη επιθυμία για το θάνατο. Μέσα στη συνάφεια της τιμής και της αισχύνης ο Παύλος ατενίζει ξανά αυτήν την παράδοση υπό το φως του Χριστού και εξηγεί στους Φιλιππήσιους, που ανησυχούν, ότι αυτός και το ευαγγέλιό του δε θα ντροπιαστούν μέσα στις παρούσες συνθήκες αλλά θα βρουν την τιμή που συνδέεται με τη εν τω σταυρωμένω Χριστώ.

Darian A. Lockett, "Structure or communicative strategy? The 'Two Ways' motif in James' theological instruction", 269-288

Τα σχετικά μεταξύ τους θέματα της δομής και της συνοχής της επιστολής του Ιακώβου είναι χρόνια ζητήματα για τους ερμηνευτές της επιστολής. Μολονότι μία σειρά από μελέτες άρχισε να αναγνωρίζει τη συνοζή της επιστολής, δεν υπάρχει συμφωνία όσον αφορά στη δομή της. Στο άρθρο αυτό ο συγγρ. επιχειρεί να παρακάμψει τα επιχειρήματα σχετικά με τη δομή της επιστολής και να ερευνήσεις πώς το κείμενο επιδιώκει να μεταδώσει το συνολικό (θεολογικό) του μήνυμα. Λαμβάνοντας υπόψη τη δυσκολία να ορισθεί με σαφήνει η γενική δομή της επιστολής του Ιακώβου από τη μια και τη σαφή θεματική χρήση αντιθέσεων από την άλλη, αυτό το άρθρο υποστηρίζει ότι αυτές οι αντιθέσεις έχουν ως σκοπό να οδηγήσουν τους αναγνώστες σε μία απόφαση όσον αφορά στις δύο ακραίες "οδούς" ζωής κι ότι αυτές οι αντιθέσεις ακολουθούν γενικά το παραδοσιακό ιουδαϊκό θέμα "των δύο οδών".

David P. Moessner, "The triadic synergy of Hellenistic poetics in the narrative epistemology of Dionysius of Halicarnassus and the authorial intent of the evangelist Luke (Luke 1:1-4; Acts 1:1-8)", 289-304

Η κριτική που ασκεί ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς στην χρήση από τον Θουκυδίδη του πεζού λόγου παρέχει το πλησιέστερο παράλληλο στη σκέψη και λογική του προλόγου του κατά Λουκάν κι όσων λέγονται εκεί σχετικά με τη "σαφή βεβαιότητα" για τη σημασία όλων των γεγονότων τα οποία θα εναρμονίσει μεταξύ τους στη συνέχεια στην αφήγησή του. Πίσω κι από τα δύο κείμενα κρύβεται η ελληνιστική ποιητική τέχνη, στην οποία παρόντες είναι τρεις λόγοι: α) η ρητορική "διαχείριση" της δημιουργίας πλοκής (emplotment) της αφήγησης από το συντάκτη του κειμένου, β) με σκοπό να επηρεάσει την πραγματική γνωσιολογική και εμπαθή κατανόηση από συγκεκριμένα ακροατήρια γ) των υπονοούμενων μηνυμάτων και εμφάσεων του συγγραφέα. Αυτή η κοινή διηγητική επιστημολογία εξηγεί με πειστικό τρόπο την πορεία σύνταξης των ευαγγελίων ως πειστικές αφηγηματικές επιτελέσεις (performances).

Steve Moyise, "Scripture in the New Testament: literary and theological perspectives", 305-326

Ακολουθώντας το έργο των C.H. Dodd (1952) και R.B. Hays (1989) συχνά υποστηρίζεται ότι ο σκοπός της εξήγησης των παραθέσεων στην Κ.Δ. χωρίων της Π.Δ. είναι να δει κανείς πέρα από τις επιφανειακές ασυμφωνίες και να ανακαλύψει πολύπλοκα σχήματα ή πλαίσια νοήματος. Εκείνοι που υποστηρίζουν ότι προτεραιότητα έχουν οι ρητορικοί στόχοι των συγγραφέων της Κ.Δ. έναντι του νοήματος που είχε το κείμενο στην αρχαία συνάφεια, κατηγορούνται ότι δε βλέπουν αυτό το επίπεδο της έρευνα, το οποίο συχνά ταυτίζεται με την επίκληση κειμένων που έχουν απόσταση από το κείμενο που παρατίθεται. Στο άρθρο του ο συγγραφέας εξετάζει δύο παραθέσεις (Ησ 40,3 και 52,5), για τα οποία οι ερευνητές υποστήριξαν ότι η σημασία και η λειτουργία τους μέσα στο κείμενο της Κ.Δ. (στο Μκ 1,2-3 και Ρωμ 2,24 αντίστοιχα) εξαρτάται από την ικανότητα που έχουν να επαναφέρουν στη μνήμη του αναγνώστη το ευρύτερο πλαίσιο του Ησαΐα. Ο Moyise υποστηρίζει ότι τα επιχειρήματα για το Ησ 40,3 στο Μκ 1,2-3 είναι πολύ ισχυρότερα από ό,τι για το Ησ 52,5 στο Ρωμ 2,24. Στη συνέχεια παρουσιάζει τα αντεπιχειρήματα για την περίπτωση του Ησ 40,3 στο Μκ 1,2-3, τα οποία βέβαια δεν είναι καταλυτικά αλλά οπωσδήποτε θέτουν σοβαρά ζητήματα. Καταλήγει ότι η πιο αδύνατη θέση για το Ησ 52,5 στο Ρωμ 2,24 θα μπορούσε με ασφάλεια να απορριφθεί.

Gert J. Steyn, "An overview of the extent and diversity of methods utilised by the author of Hebrews when using the Old Testament", 327-352

Μετά από μία σύντομη συζήτηση των τρόπων χρήσης της Π.Δ. γενικά στην Κ.Δ. το ενδιαφέρον της μελέτης επικεντρώνεται στις μεθόδους που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας της προς Εβραίους για να παραθέσει χωρία της Π.Δ. Ο άγνωστος συγγραφέας έκανε χρήση μιας μεγάλης ποικιλίας τεχνικών, όταν ήρθε σε επαφή με και παρουσίασε το υλικό της Π.Δ. Αυτές είναι η catena συγκεκριμένων χωρίων, διευρύνσεις παραθέσεων ήδη γνωστών από την παράδοση, υμνολογικές επεξεργασίες των παραθεμάτων, προσθήκη δικού του σχολιασμού (midrash), παραφράσεις, παραπομπές και έμμεσες αναφορές. Μολονότι ένας μεγάλος αριθμός χωρίων επιλέχθηκαν από τον άγνωστο συγγραφέα μέσα από την αρχαία ιουδαϊκή (κείμενα Νεκράς Θαλάσσης, έργα του Φίλωνα) και την πρώιμη χριστιανική (Παύλος) παράδοση, είναι επίσης σαφές ότι κάποια από αυτά τα παραθέματα είναι προσωπική επιλογή του συγγραφέα. Είναι δικαιολογημένο λοιπόν να θεωρείται ότι οι παραθέσεις είναι η ραχοκοκκαλιά ή η αρχική δομή της επιχειρηματολογίας του συγγραφέα. Τα χωρία αυτά παρουσιάζονται σε δύο ομάδες με 7 ζεύγη η καθεμιά. Η πρώτη ομάδα απαρτίζεται σχεδόν αποκλειστικά από υμνολογικά κείμενα, ενώ η δεύτερη εναλλάσσει ζεύγη από την Τορά κι ένα προφήτη, με ένα ζεύγος από την Τορά κι έναν Ψαλμό.

Ronald H. van der Bergh, "A textual comparison of Hebrews 10:5b-7 and LXX Psalm 39:7-9", 253-382

Συχνά διατυπώνονται θεολογικές σκέψεις σχετικά με τις υποτιθέμενες αλλαγές του κειμένου των Ο΄ από το συγγραφέα της προς Εβραίους. Αυτά τα συμπεράματα δε λαμβάνουν ωστόσο συχνά υπόψη τις διαφορετικές παραδόσεις του κειμένου των Ο΄. Στο άρθρο τονίζεται η ανάγκη να ορισθεί το προκείμενο (Vorlage) της προς Εβραίους πριν γίνουν οποιεσδήποτε συγκρίσεις. Αυτό γίνεται με το παράδειγμα του Ψα 39,-7-9 (Ο΄) στο Εβ 10,5β-7. Με τη βοήθεια της κριτικής του κειμένου ορίζεται το πιθανότερο προκείμενο του Ψα 39,-7-9 στο Εβ 10,5β-7. Στη συνέχεια γίνεται μια σύγκριση μεταξύ των δύο κειμένων. Οι διαφορές των δύο κειμένων επισημαίνονται και καταδεικνύονται οι εσκεμμένες διαφοροποιήσεις που έκανε στο αρχικό κείμενο ο συγγραφέας. Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύεται η θεολογική σημασία που κρύβεται πίσω από αυτές τις αλλαγές.

Τα τεύχη του Biblical Studies Bulletin

Από το ιστολόγιο του Mark Goodacre πληροφορούμαστε ότι υπάρχουν διαθέσιμα στο διαδίκτυο τα τεύχη του ηλεκτρονικού περιοδικού Biblical Studies Bulletin. Σε κάθε τεύχος ανακοινώνονται νέα και παρουσιάζονται νέες εκδόσεις στο χώρο των βιβλικών σπουδών. Για να δείτε τα τεύχη μέχρι το 2008, πατήστε εδώ.

Μία μελέτη για την Κιβωτό της Διαθήκης και τα Χερουβείμ

Από το ιστολόγιο του Jim West πληροφορούμαστε την ανάρτηση σε μορφή .pdf μιας ενδιαφέρουσας μελέτης του καθ. της Οξφόρδης John Day για τις αναφορές στα Χερουβείμ και στην Κιβωτό της Διαθήκης στους Ψαλμούς.

Για να βρεθείτε στη σχετική ανάρτηση του J. West και να κατεβάσετε το άρθρο, πατήστε εδώ.

Βιβλιοπαρουσιάσεις στο Review of Biblical Literature 28/1/2009

Στη νέα ηλεκτρονική έκδοση του Review of Biblical Literature δημοσιεύονται οι βιβλιοπαρουσιάσεις των παρακάτω βιβλίων:


Philip S. Alexander, The Targum of Lamentations: Translated, with a Critical Introduction, Apparatus, and Notes
Reviewed by Jan-Wim Wesselius

Margaret Barker, Temple Themes in Christian Worship
Reviewed by Mary L. Coloe

Paul C. Burns, ed., Jesus in Twentieth Century Literature, Art, and Movies
Reviewed by Tsalampouni Ekaterini
Reviewed by Richard Walsh

Bruce Chilton, Abraham's Curse: The Roots of Violence in Judaism, Christianity, and Islam
Reviewed by Marvin A. Sweeney

John Day, ed., Temple and Worship in Biblical Israel: Proceedings of the Oxford Old Testament Seminar
Reviewed by Aren M. Maeir

Timothy Edwards, Exegesis in the Targum of Psalms: The Old, the New, and the Rewritten
Reviewed by Joachim Vette

William A. Ford, God, Pharaoh and Moses: Explaining the Lord's Actions in the Exodus Plagues Narrative
Reviewed by Hee Suk Kim
Reviewed by Brian D. Russell

J. Harold Greenlee, The Text of the New Testament: From Manuscript to Modern Edition
Reviewed by J. K. Elliott

Robert H. Gundry, The Old Is Better: New Testament Essays in Support of Traditional Interpretations
Reviewed by Michael F. Bird

Thomas Krüger, Manfred Oeming, Konrad Schmid, and Christoph Uehlinger, eds., Das Buch Hiob und seine Interpretationen: Beitrδge zum Hiob-Symposium auf dem Monte Verité vom 14.-19. August 2005
Reviewed by Philippe Guillaume

Stuart S. Miller, Sages and Commoners in Late Antique 'Erez Israel: A Philological Inquiry into Local Traditions in Talmud Yerushalmi
Reviewed by Joshua Schwartz

Francis J. Moloney, The Living Voice of the Gospels
Reviewed by Stephan Witetschek

Risto Nurmela, The Mouth of the Lord Has Spoken: Inner-biblical Allusions in Second and Third Isaiah
Reviewed by Christophe Nihan

U. B. Schmid, with W. J. Elliott and D. C. Parker, The New Testament in Greek IV: The Gospel according to St. John: Volume 2: The Majuscules
Reviewed by Marcus Sigismund

Kenton L. Sparks, God's Word in Human Words: An Evangelical Appropriation of Critical Biblical Scholarship
Reviewed by Arthur Boulet
Reviewed by Jeffrey A. Gibbs

Clinton Wahlen, Jesus and the Impurity of Spirits in the Synoptic Gospels
Reviewed by Mark D. Batluck

Thomas R. Yoder Neufeld, Recovering Jesus: The Witness of the New Testament
Reviewed by V. George Shillington

Το νέο τεύχος του BTB

Στο νέο τεύχος του Biblical Theology Bulletin 39:1 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Douglas E. Oakman, "The Perennial Relevance of Saint Paul: Paul's Understanding of Christ and a Time of Radical Pluralism", 4-14

Στο άρθρο εξετάζεται η παύλεια χριστολογία μέσα από 5 θέσεις και υποστηρίζεται ότι ο Παύλος είδε μάλλον στον Χριστό την πληρότητα της ανθρωπότητας παρά την πληρότητα της θεότητας. Η χριστολογία του Παύλου τον ενέπνευσε να είναι ανοικτός ως απόστολος προς τους εθνικούς. Δεν προκάλεσε μία "χριστιανική ιδιαιτερότητα", όπως έκαναν αργότερα χριστολογίες με αποκλειστικές τάσεις. Το έργο του Παύλου που χαρακτηρίζεται από έναν οικουμενικό πλουραλισμό χρησιμοποίησε ως σύμβολό του τη σωτηρία που μπορούσε να υπογραμμίσει το σεβασμό στην ιδιαιτερότητα και ταυτόχρονα να δημιουργήσει μία κοινότητα μέσα σε μία κοινή ανθρωπότητα. Η επιστροφή στην χριστολογία του Παύλου σημερα θα μπορούσε να προσφέρει στονς χριστιανούς μία δημιουργική και κριτική βάση για τη συνάντηση με το σύγχρονο θρησκευτικό πλουραλισμό.

Joseph Hellerman, "Brothers and Friends in Philippi: Family Honor in the Roman World and in Paul's Letter to the Philippians", 15-25

Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να καταδείξει τη σημασία που έχει η αξιοποίηση των συμπερασμάτων των κοινωνικών επιστημών για την ερμηνεία της Κ.Δ. δημιουργώντας ένα νοητό τρίγωνο μεταξύ α) του μοντέλου της πολιτισμικής ανθρωπολογίας για την τιμή της οικογένειας της αρχαίας Μεσογείου, β) των κοινωνικών δεδομένων από τη ρωμαϊκή αποικία των Φιλίππων και γ) της επιστολής του Παύλου προς Φιλιππησίους. Οι αρχαιολογικές μαρτυρίες από τους Φιλίππους σαφώς επιβεβαιώνουν αυτήν την ιδιαίτερη πλευρά του κοινωνικού μοντέλου, δηλαδή, ότι τα μέλη της οικογένειας στον κόσμο της αρχαίας Μεσογείου σαφώς διέφεραν από απόψεως τιμής από πρόσωπα μέσα στην δικές τους ομάδες συγγενών και συναγωνίζονταν στην τιμή με τους εκπροσώπους των άλλων οικογενειών. Και οι δύο δραστηριότητες μαρτυρούνται επιγραφικά στους Φιλίππους. Η παρουσία αυτών των αξιών στην αποικία ρίχνει φως επιπλέον σε μεγάλες ομάδες των Φιλιππησίων, αφού ο Παύλους αντιμετώπιζε την χριστιανική κοινότητα στους Φιλίππους ως μία οικογένεια κι επεδίωκε με το γράμμα του να ενθαρρύνει τους Φιλιππησίους να συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλο σαν θετοί αδελφοί. Αυτό σημαίνει ότι ο Παύλος επιθυμούσε να εδραιώσει ένα ήθος συγγένειας ανάμεσα στους χριστιανούς της αποικία, το οποίο θα απεθάρρυνε από ένα συναγωνισμό για την τιμή ανθρώπους που έπαιρναν στα σοβαρά την ταυτότητά τους ως αδελφών εν Χριστώ.

Mark Bredin, "Ecological Crisis and Plagues (Revelation 11:6)", 26-38

Αυτό το άρθρο συζητά τους δύο μάρτυρες που κτυπούν τη γη και συζητά πώς αυτό το κείμενο μπορεί να εμπνεύσει όσους ενδιαφέρονται για το περιβάλλον. Ο συγγρ. προτείνει ότι αυτοί οι δύο μαρτυρες κατηγορούν την ανθρωπότητα για τις πράξεις που διέπραξε εις βάρος της γης. Οι δύο μάρτυρες καλούν τους "κατοίκους της γης" να εγκαταλείψουν την απληστία τους και την απομόνωσή τους και να αναγνωρίσουν ότι ευθύνονται για την οικολογική καταστροφή και τους καλούν να ζήσουν σε αρμονία με τη γη κι όχι να την λαφυραγωγούν. Οι μάρτυρες αποκαλύπτουν στους καταστροφείς της γης ότι όσα κάνουν θα έχουν συνέπειες. Με αυτόν τον τρόπο το Αποκ 11 εμπνέει το σημερινό έργο της οικολογικής προστασίας ως μία πράξη που ξεκινά τώρα αυτό που θα ολοκληρώσει αργότερα ο Θεός.

John H. Elliott, "1 Enoch, 1 Peter, and Social—Scientific Criticism. A Review Article on a Major 1 Enoch Commentary ", 39-43
Το συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζει τον πρώτο τόμο του υπομνήματος στο 1 Ενώχ του George Nickelsburg. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύνδεση του 1 Ενώχ με την 1 Πέτρου και η ερμηνεία με τη βοήθεια της κοινωνιολογικής μεθόδου.

Το νέο τεύχος του NTS

Στο νέο τεύχος του New Testament Studies δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Camille Focant, "Une christologie de type ‘mystique’ (Marc 1.1-16.8)", 1-21

Ποια είναι η αφηγηματική ταυτότητα του Ιησού όπως αυτή προκύπτει από το ευαγγέλιο του Μάρκου; Αυτό το ερώτημα μπορεί να απαντηθεί σε τέσσερα επίπεδα, τα οποία προκύπτουν από την εξέταση από της χριστολογικής μαρτυρίας στα όρια της ευαγγελικής αφήγησης του Μάρκου, δηλαδή στον πρόλογο και στο τέλος του. Σε ένα δεύτερο επίπεδο το ενδιαφέρον στρέφεται στην ανάπτυξη της πλοκής, στις ενέργειες του πρωταγωνιστή και στις αντιδράσεις που υπάρχουν σε αυτές. Σε ένα τρίτο επίπεδο αναλύονται η αποκάλυψη και η ανάπτυξη του τρόπου με τον οποίο παρουσιάζεται ο Ιησούς. Τέλος μέσα από τη σύνθεση διατυπώνεται η υπόθεση μίας "μυστικής" χριστολογίας στο Μάρκο, μία υπόθεση, την οποία προτιμά ο συγγραφέας έναντι της κλασικής θεωρίας για το μυστικό του Μεσσία.

Tze-Ming Quek, "A Text-Critical Study of John 1.34", 22-34

Οι γνώμες των ερευνητών συνεχίζουν να διΐστανται όσον αφορά στο εάν ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ονομάζει τον Ιησού "υιό του Θεού" ή τον "εκλεκτό του Θεού" στο Ιω 1,34. Στο άρθρο υποστηρίζεται ότι εγγενή αίτια που σχετίζονται και την αντιγραφή και τα οποία υποστηρίζονται και από τη μαρτυρία των χειρογράφων ευνοούν τη δεύτερη γραφή. Ωστόσο υιοθετώντας αυτήν τη γραφή, οι δύο θέσεις ότι α) η γραφή αυτή υιοθετήθηκε στην πορεία της καταπολέμησης του υιοθετισμού και β) ο "εκλεκτός του Θεού" επιτρέπει την υπόθεση ότι η αρχική παράδοση, που κρύβεται πίσω από τις συνοπτικές αφηγήσεις για τη Βάπτιση στηριζόταν εξολοκλήρου στο Ησ 42,1,, αποδεικνύονται μη αναγκαία η πρώτη και μεθοδολογικά προβληματική η δεύτερη.

Michael Bachmann, "Was für Praktiken? Zur jüngsten Diskussion um die ἔργα νόμου", 35-54

Δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των ερμηνευτών όσον αφορά τη φράση "ἔργα νόμου" (στη συζήτηση σχετικά με τη λεγόμενη New Perspective on Paul). Το κύριο ερώτημα είναι; Αναφέρεται η φράση στη halakhot ή (όπως πρόσφατα υποστήριξε ο O. Hofius) σε έργα; Στη πρώτη περίπτωση, σύμφωνα με τον Παύλο, η δικαίωση δεν εξαρτάται από ένα σύστημα κανόνων (κυρίως όχι σε "σημάδια των ορίων της ταυτότητας"), στη δεύτερη περίπτωση η δικαίωση δεν εξαρτάται από τα (καλά) έργα του ανθρώπου. Εν τω μεταξύ μια σημαντική ομάδα ερμηνευτών υποστηρίζουν την εκδοχή της καθώς για παράδειγμα και το Γαλ 3,10 το υποστηρίζει (τὰ γεγραμμένα, αὐτά). Τα διαχρονικά επιχειρήματα ωστόσο, τα οποία δε λαμβάνουν υπόψη τους μόνο το nomen regens (ἔργα) θα πρέπει να ληφθούν επίσης υπόψη (βλ. Αποκ 2,26. Διαθ. Λευί XIX.1. 4QMMT C27. yQid 63d). Η παύλειες αναφορές θα πρέπει να κατανοηθούν επίσης μέσω αυτής της υπόθεσης κι αυτό δε σημαίνει ότι υποποσκελίζεται η έμφαση που έδινε ο Λούθηρος για τη συγχώρηση των αμαρτιών και για το Χριστό (βλ. Γαλ 2,16–17). Έτσι είναι ευκολόγτερο να κατανοηθούν οι θετικές δηλώσεις του αποστόλου όσον αφορά στο Νόμο (βλ. Ρωμ 8,4) και όσον αφορά την κρίση "σύμφωνα με τα έργα του ανθρώπου" (βλ. Ρωμ 2,6).

Eve-Marie Becker, "Ὡς δι' ἡμῶν in 2 Thess 2.2 als Hinweis auf einen verlorenen Brief", 55-72

Η θέση της συγγρ. είναι ότι η φράση "ὡς δι' ἡμῶν" στο 2 Θεσσ 2,2 δεν παραπέμπει στη 1 Θεσσ, αλλά ο ψευδώνυμος συγγραφέας αντιπαρατίθεται εδώ προς μία λανθασμένη ερμηνεία της 1 Θεσσ που διατυπωνόταν σε κάποια επιστολή, η οποία έχει χαθεί κι έτσι έμμεσα προσπαθεί να δώσει μία "ορθή" ερμηνεία της. Αντίθετα προς το 2 Θεσσ 2,2 το 2 Θεσσ 2,15 θα πρέπει να κατανοηθεί ως ευθεία παραπομπή στην "ορθή" διδασκαλία του Παύλου, δηλ. στην 1 Θεσσ ή στην υπάρχουσα 2 Θεσσ. Με αυτήν τη θέση το άρθρο προτείνει μία διαφοροποιημένη τυπολογία σε σχέση με τα παύλεια και δευτεροπαύλεια κείμενα.

Thomas Scott Caulley, "ΒΑΛΑΑΚ in the P72 Text of Jude 11: A Proposal", 73-82

Στο άρθρο προτείνεται ότι η παραλλαγή "Βαλάκ" στο κείμενο του Ιούδα 11 του P72 θα πρέπει να αναγνωσθεί υπό το φως της θεολογικής τάσης του κώδικα Bodmer, όπως αυτή πιστοποιείται από τις χριστολογικές διαφοροποιήσεις του P72. Αρχικά οι ερμηνευτές απέρριψαν τη γραφή "Βαλαάκ" θεωρώντας ότι δεν είναι τίποτε περισσότερο παρά ένα λάθος απροσεξίας ενός άπειρου αντιγραφέα. Μολονότι αναγνωρίζεται ότι αυτές οι παλαιότερες ερμηνείες δεν είναι ικανοποιητικές και οι νεότερες προτάσεις δεν είναι επίσης πειστικές. Με βάση τις ουδέτερες ή θετικές παραδόσεις για τον Βαλαάμ στον Ιουδαϊσμό και στη συνάφεια της αρχαίας χριστιανικής πίστης ότι το Πνεύμα του Χριστού ενέπνευσε τους προφήτες της Π.Δ. (ανάμεσά τους και τον Βαλαάμ) στο άρθρο υποστηρίζεται η επανεκτίμηση αυτής της εναλλακτικής γραφής.

Rita Müller-Fieberg , "Paulusrezeption in der Johannesoffenbarung? Auf der Suche nach dem Erbe des Apostels im letzten Buch des biblischen Kanons", 83-103

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη γράφηκε στη Μ. Ασία, μία περιοχή, στην οποία έδρασε ο απόστολος Παύλος. Μέχρι ποιο σημείο μπορεί να εντοπισθεί η επίδραση του Παύλου ακόμη κατά το τέλος του 1ου αι. όχι μόνο όσον αφορά στις 7 εκκλησίες, στις οποίες απευθύνεται η αποκάλυψη και στις αντιμαχόμενες τάσεις που εκδηλώνονται σε αυτό, αλλά επίσης και όσον αφορά και στον ίδιο τον συγγραφέα της Αποκαλύψεως; Πώς μπορεί να γίνει κατανοητή η στάσή του Ιωάννη απέναντι στην κληρονομιά του μεγάλου αποστόλου των εθνών; Η απάντηση παρέχει μία επιπλέον προσέγγιση του θέματος της πολυμορφίας της αρχαίας χριστιανικής ζωής.

Matti Myllykoski, "The Sinful Woman in the Gospel of Peter: Reconstructing the Other Side of P.Oxy. 4009", 104-115

Στα 1993 ο Dieter Lührmann εξέδωσε μία αποκατάσταση της περισσότερο κατανοητής πλευράς του P.Oxy. 4009. Υποστήριξε ότι αυτή η πλευρά, την οποία ονόμασε recto, απαρτίζεται από κείμενα παράλληλα στο Μτ 10-16 παρ., Λκ 10,3 και 2 Κλημ 5,2-4. Υποστήριξε ότι το κείμενο προέρχεται από το Ευαγγέλιο του Πέτρου. Ωστόσο ο Lührmann το θεωρεί αδύνατο (‘ausgeschlossen’) να αποκασταθεί η άλλη πλευρά του σπαράγματος. Ο σκοπός του συγκεκριμένου άρθρου είναι να καταδείξει ότι η πλήρης αποκατάσταση αυτής της λιγότερο κατανοητής πλευράς του P.Oxy. 4009, στ. 1-13 είναι δυνατή και ότι εμπλουτίζει τη γνώση μας για το ευαγγέλιο του Πέτρο με μία νέα περικοπή, η οποία είναι ένα ενδιαφέρον παράλληλο στο Λκ 7,36-50. Το κείμενο που απεκατέστησε ο Lührmann είναι ουσιαστικά τη verso. Kαι οι δύο πλευρές μαζί παραπέμπουν στις γνωστές αντιιουδαϊκές τάσεις του τελικού συντάκτη του Ευαγγελίου του Πέτρου.

Ulrich Schmidt , "1 Thess 2.7b, c: ‘Kleinkinder, die wie eine Amme Kinder versorgen’", 116-120

Σε μία εξαιρετική μελέτη η B. R. Gaventa ερμήνευσε πρόσφατα εικόνες της γυναικείας φύσης στην παύλεια θεολογία. Ξεκινά με τη συζήτηση του 1 Θεσσ 2,7β και προτιμά τη lectio difficilior νήπιοι αντί για το "ἥπιοι" και μάλιστα με βάση τόσο την κριτική του κειμένου όσο και εξαιτίας της χρήσης του λεξήματος "νήπιος" από τον Παύλο. Έτσι θα μπορούσε εδώ η λ. να αποδοθεί ως ‘infant’/Kleinkind, δηλ. ανήλικος και η λ. "τροφός" ως ‘nurse’/Kindermädchen ή ‘wet nurse’/Amme, (παραμάνα, νταντά). Καταλήγει στην εξής μορφή του κειμένου:

2,7β: ἀλλὰ ἐγενήθημεν νήπιοι ἐν μέσῳ ὑμῶν

2,7: ὡς ἐὰν τροφὸς θάλπῃ τὰ ἑαυτῆς τέκνα

Ποιος έγραψε τα κείμενα του Κουμράν

Στο ιστολόγιο bibbiablog έχει αναρτηθεί ένα άρθρο του Ludwig Rosenberger Professor in Jewish History and Civilization at the Oriental Institute του Πανεπιστημίου του Chicago, Norman Golb, στο οποίο ασκεί κριτική στον τρόπο που παρουσιάζονται τα ευρήματα του Κουμράν στις εκθέσεις, οι οποίες λειτούργησαν και λειτουργούν σε διάφορα σημεία των ΗΠΑ από το 2006 μέχρι σήμερα. Βασική θέση του είναι ότι τα κείμενα αυτά δε συνδέονται με τους Εσσαίους, δεν έχουν καμιά σχέση με το αρχαίο κτίριο, που βρέθηκε στο Khirbet Qumran, προέρχονται από την Ιερουσαλήμ και συνδέονται με διάφορες ιουδαϊκές κοινότητες. Ο Golb παρουσιάζει τις νεότερες τάσεις για διάφορα επιμέρους ζητήματα που σχετίζονται με τα χειρόγραφα της Νεκράς Θαλάσσης. Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα και να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για τη βιογραφία και την ιστοριογραφία

Από τον εκδοτικό οίκο Vandenhoeck & Ruprecht κυκλοφορεί ένας συλλογικός τόμος για την αρχαία ιστοριογραφία και βιβλιογραφία ως φιλολογικά είδη στην Κ.Δ. και στο περιβάλλον της:

Thomas Schmeller (εκδ.), Historiographie und Biographie im Neuen Testament und seiner Umwelt, (ΝΤΟΑ / StUNT 69), Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2009

ISBN 978-3-525-53968-2

54,90 €

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Ο Thomas Schmeller και οι υπόλοιποι συγγραφείς αυτού του συλλογικού τόμου κατατάσσουν σχετικά κείμενα της Κ.Δ. στα ελληνορωμαϊκά είδη της ιστοριογραφίας και βιογραφίας και ανιχνεύουν την σχέση μεταξύ αυτών των δύο ειδών. Από τη μία αυτός ο τόμος περιέχει γενικές μελέτες με θέματα κριτικής του φιλολογικού είδους. Θέμα τους είναι η σχέση της πραγματιστικής και με πάθος καταγραφής της ιστορίας στην ελληνική ιστοριογραφία, στον αρχαίο Ιουδαϊσμός και στην Κ.Δ. Τίθεται το ζήτημα του φιλολογικού είδους των ευαγγελίων, ιδιαίτερα της σχέσης αφηγηματικού ευαγγελίου (π.χ. τα τέσσερα κανονικά ευαγγέλια) και της συλλογής λογίων (π.χ. Q ή το Ευαγγέλιο του Θωμά). Μία μελέτη ασχολείται με τη σχέση μεταξύ της βιογραφίας και της ιστοριογραφίας στην ελληνιστική και πρώιμη χριστιανική γραμματεία. Από την άλλη εξετάζονται συγκεκριμένα κείμενα ή ομάδες κειμένων και αναζητώνται σε αυτά ιστοριογραφικά και βιογραφικά στοιχεία: κατά πόσο είναι το κατά Ιωάννην μία βιογραφία του Ιησού; Πώς κάνει πραγματικότητα ο Λουκάς στις Πράξεις τις ιστοριογραφικές του προθέσεις; Υπάρχουν στον Παύλο στοιχεία αυτοβιογραφίας; Ποια βιογραφικά στοιχεία χαρακτηρίζουν τις δευτεροπαύλειες επιστολές;

Klauck: Die apokryphe Bibel (13)

Στη σημερινή μας ανάρτηση θα παρουσιάσουμε το δεύτερο μέρος του 3ου κεφαλαίου του βιβλίου του Κ. και θα εκθέσουμε τα βασικά σημεία της ανάλυσης από το συγγρ. της ελληνικής Αποκάλυψης του Παύλου και της σύγκρισής της με την κοπτική αποκάλυψη, την οποία ήδη παρουσιάσαμε.

ΙΙΙ. Η ελληνική Αποκάλυψη του Παύλου (Visio Pauli)
Η συγκεκριμένη απόκρυφη αποκάλυψη διασώζεται σε πολλές παραλλαγές στα λατινικά, κάτι που μαρτυρεί τη μεγάλη διάδοσή της κατά το Μεσαίωνα, σε αντίθεση προς τη σύγχρονη εποχή, όπου είναι σχεδόν άγνωστη. Από το αρχαίο ελληνικό κείμενο διασώζονται στην εκδοχή του 5ου αι. ή αργότερα, την οποία εξέδωσε ο Tischendorf στα 1866 με βάση δύο νεότερα χειρόγραφα. Εκτός από αυτό το κείμενο υπάρχουν επίσης μια σειρά μεταφράσεις στις εκκλησιαστικές γλώσσες της Ανατολής και στα λατινικά, όπου το κείμενο διασώζεται σε δύο εκδοχές, μία εκτενέστερη και μία συντομότερη. Η έρευνα γενικά συμφωνεί ότι το χαμένο ελληνικό πρωτότυπο θα πρέπει να χρονολογηθεί γύρω σα 240 μ.Χ. (αν και πρόσφατα προτάθηκε και η εποχή 166-190 μ.Χ.). Μία άλλη ωστόσο ομάδα ερευνητών τοποθετεί τη γένεση του κειμένου στα 400 μ.Χ. Ο Κ. στο βιβλίο του ασχολείται με το ελληνικό κείμενο, το οποίο είναι μία παραλλαγή της αρχαιότερης εκτενέστερης εκδοχής (στο τέλος της ανάλυσής του ο Κ. παραθέτει μετάφραση στα γερμανικά του ελληνικού αυτού κειμένου).

1. Τίτλος και στρατηγική
Ο τίτλος παραπέμπει αμέσως στο 2 Κορ 12,1-5. Η αναφορά σε «ἄρρητα ῥήματα» δημιουργεί την απορία πώς μπορεί αυτό να συνδυάζεται με την ιδιαίτερα πληθωρική περιγραφή στη συνέχεια. Η στρατηγική ωστόσο του κειμένου είναι απλή: όλα όσα ο Παύλος βίωσε κάτω από την περιοχή του Παραδείσου (π.χ. στο στερέωμα ή στην κόλαση), αυτά μπορούν να λεχθούν. Ο Κ. παραπέμπει επίσης στην παρ. 21, όπου ο άγγελος διατάζει τον Παύλο να μην πει τίποτε από όσα θα δει σε αυτόν τον τόπο (τον τρίτο ουρανό;) εκτός από όσα του πει ο ίδιος. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ο Παύλος κάνει αυτό το ταξίδι «ἐν σαρκί».

2. Ο μύθος σχετικά με την ανεύρεση του κειμένου
Στον πρόλογο υπάρχει μία ιστορία για την ανεύρεση του κειμένου. Ένας άνθρωπος που κατοικούσε στην οικία του Παύλου στην Ταρσό βρήκε στα 388 ή στα 420 στα θεμέλια του σπιτιού μετά από υπόδειξη ενός αγγέλου ένα μαρμάρινο κιβώτιο, το οποίο παρέδωσε στο διοικητή της πόλης κι εκείνος με τη σειρά του στον αυτοκράτορα. Μέσα σε αυτό το κιβώτιο βρισκόταν το χειρόγραφο της αποκάλυψης του Παύλου. Το πρωτότυπο απεστάλη στην Ιερουσαλήμ και ο αυτοκράτορας κράτησε ένα αντίγραφο.
Αν υποθέσουμε ότι η αποκάλυψη είναι αρχαιότερη του 4ου-5ου αι., τότε θα πρέπει να δεχθούμε ότι η ιστορία εύρεσης του χειρογράφου προστέθηκε αργότερα σε μία επεξεργασία του κειμένου κατά την εποχή αυτή. Ο ιστορικός Σωζομενός, που γράφει την ίδια εποχή, γνωρίζει το μύθο και τον χαρακτηρίζει ως απάτη (Εκκλ. Ιστ. VII 19,10-11). Μία άλλη προσπάθεια αξιολόγησης αυτού του μύθου είναι εκείνη του Pierluigi Piovanelli, ο οποίος τον συνδέει με το χρονολόγιο της ζωής του Παύλου. Πιθανόν ο Παύλος της αφήγησης να έγραψε αυτό το κείμενο σε μία από τις επισκέψεις του στην πατρίδα, κατά τη δεκαετία του 40, για την οποία αφήνουν περιθώρια τα Γαλ 1,21 και τα Πρξ 9,30. 11,25. Έτσι θα είχαν περάσει τα 14 χρόνια που αναφέρει το 2 Κορ 12,2.

Το θέμα της συγκεκριμένης αποκάλυψης είναι αυτό της απόδοσης της θεϊκής δικαιοσύνης σε αμαρτωλούς και δικαίους. Έτσι ήδη στον πρόλογο κι ενώ ο Παύλος είναι ακόμη στη γη, το θέμα είναι η ανθρώπινη αμαρτωλότητα και αδικία. Οι τιμωροί άγγελοι που βρίσκονται επάνω από το στερέωμα είναι έτοιμοι να επιβάλλουν τη δίκαιη τιμωρία του Θεού, την οποία θα παρουσιάσει στη συνέχεια το κείμενο. Η αντίληψη του κειμένου περί απόδοσης της θείας δικαιοσύνης συγκεκριμενοποιείται αρχικά στο παράδειγμα της κρίσης των τριών ψυχών (ενός δικαίου και δύο αδίκων). Στη συνέχεια δίνεται η περιγραφή της πόλης των Δικαίων (ο τόπος της ανάστασης που πηγαίνουν οι δίκαιοι μετά το θάνατο), της Κόλασης και του Παραδείσου (η περιγραφή ομοιάζει με εκείνης του τόπου των δικαίων), όπου ο Παύλος οδηγείται από έναν άγγελο (angelus interpres). Στην πόλη των δικαίων (και στη συνέχεια στον Παράδεισο) ρέουν τέσσερις ποταμοί με γάλα, μέλι, κρασί και λάδι και εκεί ο Παύλος συναντά τον Αβραάμ, τις ψυχές των φονευθέντων από τον Ηρώδη νηπίων, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ. Στη μέση της πόλης υπάρχει ένας μεγάλος βωμός, όπου συναντά τον Δαυίδ. [Α.Τ.: ο τρόπος απεικόνισης της πόλης του Θεού θυμίζει πολύ παραστάσεις της αιώνιας Ιερουσαλήμ σε τοιχογραφίες με την παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας που συνάντησα σε ναούς της μεταβυζαντινής περιόδου]. Η περιγραφή της Κόλασης, η οποία βρίσκεται εκεί που ο ωκεανός συναντά το στερέωμα, περιέχει στοιχεία που θυμίζουν ανάλογες περιγραφές στην Αποκάλυψη του Πέτρου. Οι σαδιστικές περιγραφές σοκάρουν, όμως ο Κ. υπενθυμίζει ότι εδώ, όπως και σε άλλα κείμενα, έχουμε να κάνουμε με το θεολογικό ερώτημα, αν υπάρχει απόδοση δικαιοσύνης και πότε αυτή θα λάβει χώρα. Ανάμεσα σε αυτούς που τιμωρούνται είναι ένας πρεσβύτερος, ένας επίσκοπος κι ένας διάκονος, κάτι που ίσως παραπέμπει σε μία κριτική του ιερατείου από μοναστικούς κύκλους, με τους οποίους συνδέεται το συγκεκριμένο κείμενο. [Α.Τ.: Ανάλογες παραστάσεις συνάντησα και σε τοιχογραφίες μεταβυζαντινών ναών με παραστάσεις Δευτέρας Παρουσίας, όπου εκτός από τον Ιούδα, τους Ιουδαίους και τους αιρετικούς, στον τόπο τιμωρίας βρίσκονται επίσης εκπρόσωποι των ανώτερων κυρίως βαθμίδων του ιερατείου αλλά και μοναχοί και μοναχές. Κι εδώ σαφώς έχουμε να κάνουμε με μία κοινωνική κριτική, η οποία εκφράζεται εικαστικά και μέσα από μία διεργασία πρόσληψης διαφόρων παραδόσεων και μοτίβων για τη μετά θάνατον απόδοση της θείας δικαιοσύνης. Βλ. ακόμη και τις παραστάσεις σε ναούς της Τουρκοκρατίας κυρίως της Κρήτης, αλλά και άλλων νησιών με κολασμένους, οι οποίες αντιπροσωπεύουν διάφορους κοινωνικούς τύπους ανθρώπων ή κοινωνικές τάξεις]. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο στην περιγραφή της Κόλασης, είναι αυτό της ημέρας αργίας. Ο Παύλος μαζί με τον Γαβριήλ προσεύχονται για τις ψυχές των αμαρτωλών. Στον ουρανό εμφανίζεται ο θρόνος του Υιού του Θεού, ο οποίος απαντά στο αίτημά τους και χορηγεί ανάπαυση από τις τιμωρίες μία ημέρα της εβδομάδας, την Κυριακή. Αυτή η ιδέα απαντά έντονα κατά το Μεσαίωνα και από αυτήν προήλθε σύμφωνα με τον Κ. στη συνέχεια και η ιδέα του Καθαρτηρίου, ιδέα όμως που δε βρίσκουμε στο κείμενό μας. [Α.Τ. Η ιδέα της ανάπαυσης από τις τιμωρίες απαντά και στις σχετικές με την τιμωρία του Ιούδα αφηγήσεις του Μεσαίωνα, πρβλ. Navigatio Sancti Brendani, κείμενο του 1000 μ.Χ., το οποίο ίσως έχει επηρεαστεί από την απόκρυφη αποκάλυψη, που εδώ παρουσιάζουμε]. Μετά την περιγραφή του Παραδείσου το κείμενο έχει καταστραφεί.

IV. Σύγκριση των δύο κειμένων
Η κοπτική αποκάλυψη θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως «γνωστικό» κείμενο.
Η ελληνική αποκάλυψη ανήκει περισσότερο στα κείμενα της ευρύτερης εκκλησιαστικής πραγματικότητας (ο Κ. χρησιμοποιεί εδώ τον όρο «καθολικός», όχι όμως με τον ομολογιακό και δογματικό χαρακτήρα που απέκτησε αργότερα).
Το κοπτικό κείμενο έμεινε γνωστό σε ένα περιορισμένο κύκλο γνωστικών.
Το ελληνικό κείμενο είχε ευρύτερη αποδοχή.
Κοινά στοιχεία στα δύο κείμενα είναι: η προσπάθεια συμπλήρωσης του 2 Κορ 12,1-10, ανθρωπολογικά ζητήματα, η υπέρβαση της μυστικότητας με μία έξυπνη στρατηγική, η διεύρυνση του ουράνιου κόσμου πέρα από τον 3ο ουρανό.
Και στα δυο κείμενα υπάρχει η έννοια της κρίσης και της τιμωρίας, αν και αυτή κατανοείται διαφορετικά στο καθένα.
Και τα δύο κείμενα τονίζουν τον ιδιαίτερο ρόλο του Παύλου: στο κοπτικό αναλαμβάνει το ρόλο σωτήρα, στο ελληνικό διασφαλίζει με την αυθεντία του το κύρος των γραφομένων.
Όσον αφορά τη «γεωγραφία του επέκεινα» οι δύο αποκαλύψεις διαφοροποιούνται ουσιαστικά: η κοπτική με τους δέκα ουρανούς προσεγγίζει το αποκαλυπτικό μοντέλο, η τοποθέτηση της Κολάσεως στο τέλος του ορίζοντα και κάτω από τη γη στην ελληνική αποκάλυψη είναι ένα καινοφανές στοιχείο.
Και τα δύο κείμενα ωστόσο δε φαίνεται ότι κατανόησαν το πραγματικό πνεύμα των γραφομένων στο 2 Κορ 12,1-5. Ο Κ. παρατηρεί συμπερασματικά:

«Η ρητορική αύξηση δεν σημαίνει πάντοτε καλύτερη κατανόηση του πρωτότυπου. Η ιστορία πρόσληψης δεν είναι μονόδρομος. Δε γνωρίζει μόνο τις νόμιμες αναπτύξεις του αρχικού νοήματος και μία εμβάθυνση σε αυτό. Αντίθετα μπορεί να χαρακτηρίζεται και από αποτυχημένες προσπάθειες κατανόησής του. Ακριβώς όμως αυτό καθιστά την ενασχόληση με την ιστορία της πρόσληψης των βιβλικών κειμένων όχι κάτι το περιττό αλλά φαίνεται να είναι ένα κατεπείγον
καθήκον» (σ. 172-173).

Ημερίδα Θεολόγων Ν. Λάρισας

Ο συνάδελφος κ. Ν. Παύλου μας έστειλε την είδηση ότι αύριο, 27 Ιανουαρίου 2009, θα πραγματοποιηθεί παιδαγωγική-θεολογική ημερίδα με τον τίτλο «Η διδακτική του μαθήματος των Θρησκευτικών στο σύγχρονο σχολείο». Η εκδήλωση, την οποία συνδιοργανώνουν η Ι.Μ. Λαρίσης & Τυρνάβου και το Γραφείο Σχολικών Συμβούλων Β/θμιας Εκπ/σης Ν. Λαρίσης, θα ξεκινήσει στις 17:οο με Εσπερινό στον Ι.Ν. Αγ. Τριάδος και θα ακολουθήσουν οι εισηγήσεις στην αίθουσα "Επιούσιος" του Επισκοπείου (Ιωαννίνων 4). Για την ενδιαφέρουσα ημερίδα μπορείτε επίσης να πληροφορηθείτε από το ιστολόγιο της Ένωσης Θεολόγων ν. Λάρισας (πατήστε εδώ).

Ανάμεσα στις ενδιαφέρουσες εισηγήσεις θα υπάρξει και μία βιβλικού ενδιαφέροντος. Ο ομότιμος καθ. της Κ.Δ. της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, κ. Ι. Γαλάνης, θα μιλήσει με το θέμα: «Η σχέση του ανθρώπου με τη φύση κατά την Αγία Γραφή και τη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας μας»

Οι υπόλοιπες εισηγήσεις είναι οι εξής:

-π. Αχίλλιος Τσούτσουρας (πρωτοσύγκελλος της Ι. Μ. Λαρίσης & Τυρνάβου): «Η Εκκλησία για το μάθημα των Θρησκευτικών»

-Απ. Ποντίκας (Σχολικός Σύμβουλος): «Η αξιολόγηση των μαθητών»

-Σωτ. Αναγνωστόπουλος (Δ/ντής του Μουσικού Σχολείου): «Η αξία της εικόνας στη διδασκαλία των Θρησκευτικών»

-Χαρ. Ανδρεόπουλος (Γεν. Γραμματέας της Ενωσης Θεολόγων): «Θρησκευτική παιδεία και σύγχρονη κοινωνία»

Η Πρίσκιλλα ως πιθανή συντάκτρια της προς Εβραίους;

Στο ιστολόγιο Polumeros kai Polutropos έχει αναρτηθεί ένας κατάλογος 10 επιχειρημάτων της Ruth Hoppin, συγγραφέως του βιβλίου Priscilla's Letter: Finding the Author of the Epistle to the Hebrews (2000), στο οποίο, όπως προδίδει και ο τίτλος του υποστηρίζει ότι η συγγραφέας της συγκεκριμένης επιστολής ήταν η Πρίσκιλλα. Για να διαβάσετε την επιχειρηματολογία της, πατήστε εδώ.

Το νέο τεύχος του Bibel und Kirche

Το νέο τεύχος Bibel und Kirche 64:1 (2009) είναι αφιερωμένο στην κοινότητα των Φιλίππων και στη σχέση του Παύλου προς αυτή:

• S. Bieberstein, "Der Brief des Paulus nach Philippi. Eine vielseitige Kommunikation mit einer doch nicht ganz idealen Lieblingsgemeinde", 2-10
• P. Pilhofer, "Philippi zur Zeit des Paulus. Eine Ortsbegebung", 11-17
• R. Kampling, "Das Lied vom Weg Jesu, des Herrn. Eine Annäherung an Phil 2,6-11", 18-22
• D. Hecking, "Elitesoldaten und SklavInnen, der 'Staatsgott' Augustus und der Messias Jesus", 23-32
• S. Schapdick, "Irritierende Vielfalt. Szenarien der Heilsvollendung im Philipperbrief", 33-38
• J.-P. Sterck-Degueldre, "Eine Frau names Lydia. Erstbekehrte nach dem Apostelkonvent", 39-43
• D. Kosch, "Welchen Paulus feiern? Historisch-kritische Gedanken zum Paulusjahr", 44-48

Το κατά Μάρκον ένα αινιγματικό κείμενο για το μυστήριο του θανάτου και της ανάστασης

Στην ιστοσελίδα PaleoJudaica αναρτήθηκε χθες ένα κείμενο του Jay Williams, καθηγητού της Θρησκείας του Hamilton College με θέμα το κατά Μάρκον ευαγγέλιο και το βαθύτερό του περιεχόμενο.

Ο συγγρ. επισημαίνει την απορία της έρευνας μέχρι σήμερα όσον αφορά στο βαθύτερο θεολογικό νόημα αυτού του ευαγγελίου αλλά και το ανοιχτό ερώτημα για τις πηγές του και τη σχέση του με τα άλλα συνοπτικά ευαγγέλια. Ωστόσο σύμφωνα με την κριτική εκτίμηση του Williams καμιά από τις μέχρι σήμερα αναλυτικές μεθόδους δε μπόρεσε να αποκρυπτογραφήσει το νόημα κατά Μάρκον. Ειδικότερα ο Williams παρατηρεί:

"Form critics have most imaginatively picked Mark apart, locating and defining various forms supposedly employed in the oral tradition, but this very speculative work has, to this reader, left only a pile of bones rather than a living, coherent gospel. The same may be said of redaction criticism that may offer us theories as to how the Gospel was put together but provides (to this reader at least) few clues as to the Gospel’s meaning. The message of the work somehow always escapes."

Επίσης ανοικτό μένει το θέμα της πιθανής κοινότητας-αποδέκτη του ευαγγελίου:

"To write about the community of Mark without any certainty about whether that community existed in Rome or Egypt or Asia Minor or whether Mark wrote before or after the fall of Jerusalem in 70 C.E. seems to this author quite futile."

Ο συγγρ. θεωρεί ως πιο γόνιμη προσέγγιση τη ρητορική ανάλυση του κειμένου που προτείνει ο David Rhoads, ο οποίος εξετάζει "the way in which the narrative of Mark is constructed to produce an impact upon the reader or hearer." Και ο Williams προτιμά μία τέτοια προσέγγιση περισσότερο φιλολογική και λιγότερο ιστορική. Εντοπίζει δύο σημαντικές ερμηνευτικές αρχές στο κατά Μάρκον:

α) στο Μκ 4,10-12: το μυστήριο της Βασιλείας προορίζεται μόνο για εκείνους που "γνωρίζουν":

"The Gospel is not meant to be a clear and comprehensible exposition of Jesus’ life and teachings. It is rather intended to conceal and only to hint at the secret, the mysterion of the kingdom (4:11)."

και β) στην αφήγηση για τον Ιωάννη Βαπτιστή στον Ιορδάνη και στα υπόλοιπα συμβολικά θέματα του Μκ 1,2-11. Αυτά αναπτύσσονται περαιτέρω στο τέλος του ευαγγελίου (το οποίο ο Williams τοποθετεί στο 16,8). Μέσα από την εξέταση επιμέρους περικοπών του ευαγγελίου ο συγγραφέας τονίζει μία ψυχική μεταμόρφωση του πιστού μέσω του βαπτίσματος. Ο ψυχικός θάνατος και η ψυχική ανάσταση του πιστού καθιστούν τον άνθρωπο μαθητή του Ιησού. Αυτό το νόημα έχουν για τον Williams και οι παραβολές και τα θαύματα του Ιησού. Το ιστορικό παράδειγμα είναι ο θάνατος και η ανάσταση του ίδιου του Ιησού.

[Α.Τ. Ανάμεσα στα άλλα που δημιουργούν ερωτηματικά στο πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Williams είναι η ασάφεια ορισμένων όρων και ιδέων που είναι κεντρικά στην επιχειρηματολογία του. Δεν είναι για παράδειγμα καθόλου σαφές τι εννοεί ο συγγραφέας με τον όρο "psychic death and rebirth" και πώς επομένως αυτή η "ψυχική" εμπειρία μπορεί να συγκεκριμενοποιείται ιστορικά στο παράδειγμα του Ιησού. Επίσης ασαφής ως όρος και αστήρικτος στο κείμενο είναι ο χαρακτηρισμός του Ιησού ως "Παιδί της Ανθρωπότητας", ο οποίος εμφανίζεται σε φράσεις όπως: "Jesus clearly prefers to identify himself as the Child of Humanity, the new being who appears when the power of spiritual death has done its worst rather than as Christ or Son of God."]

Για να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο του Williams, πατήστε εδώ.

Ι. Καραβιδόπουλου: Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πουρναρά η τρίτη έκδοση της εισαγωγής στην Κ.Δ. του ομότιμου καθηγ. της Κ.Δ. της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, κ. Ι. Καραβιδόπουλου. Πρόκειται για ένα κλασικό πλέον βιβλίο, χρήσιμο εγχειρίδιο των περισσοτέρων από εμάς που σπούδασαν θεολογία, το οποίο μάλιστα έχει μεταφραστεί και σε άλλες γλώσσες όπως σερβικά και λιβανέζικα. Στην τρίτη αυτή έκδοση ο καθ. κ. Καραβιδόπουλος συμπεριέλαβε αρκετά από τα νέα δεδομένα στην έρευνα που μεσολάβησε στα χρόνια μεταξύ της πρώτης έκδοσης της Εισαγωγής (1983) μέχρι το 2007. Τα επιμέρους κεφάλαια του εγχειριδίου ενημερώθηκαν βιβλιογραφικά κι επιπλέον συμπεριλήφθηκαν όλες οι νέες επιτεύξεις στον τομέα των εκδόσεων του κειμένου και των μεταφράσεων της Κ.Δ.

Ι. Καραβιδόπουλου, Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη, (Βιβλική Βιβλιοθήκη 1), Πουρναράς, Θεσσαλονίκη 2007

ISBN: 9789602423677