Μτ 25,31-46 / Mt 25,31-46

Η αυριανή ευαγγελική περικοπή από το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο προέρχεται από το ιδιαίτερο υλικό του Ματθαίου και ανήκει σε μία συνάφεια λόγων του Ιησού προς τους μαθητές λίγο πριν από το Πάθος. Στη μικροσυνάφειά της ανήκει σε μία σειρά λόγων και παραβολών που σχετίζονται με την ημέρα της Κρίσης. Εκεί ο Ιησούς κάνει λόγο για την αιφνίδια έλευσης αυτής της μέρας και προτρέπει σε εγρήγορση και σε αξιοποίηση του παρόντος έχοντας πάντοτε το βλέμμα στραμμένο προς αυτήν την ημέρα. Η αυριανή παραβολή της Τελικής Κρίσης αποτελεί την κατακλείδα αυτής της ενότητας και παρουσιάζει τα κριτήρια με τα οποία θα κρίνει ο Υιός του Ανθρώπου. 

Μερικές σύντομες παρατηρήσεις όσον αφορά στην αφήγηση της παραβολής:

α) Η περιγραφή της έλευσης του Υιού του Ανθρώπου και της Κρίσης θυμίζει ανάλογες εικόνες από την Παλαιά Διαθήκη και από διάφορα αποκαλυπτικά κείμενα του Ιουδαϊσμού. Κι εκεί ο Θεός συνοδευόμενος από τους αγγέλους του έρχεται να κρίνει τους λαούς που έχουν συναχθεί στο ουράνιο αυτό δικαστήριο. Εδώ τη θέση του Θεού την παίρνει ο Υιός του Ανθρώπου, που ήδη νωρίτερα στο κατά Ματθαίον είχε συνδεθεί με την κρίση (10,23· 13,40· 19,28). Φυσικά, όπως και στην υπόλοιπη συνοπτική παράδοση, ο Υιός του Ανθρώπου ταυτίζεται με τον Ιησού. Έτσι, λοιπόν, πλησιάζοντας στο τέλος του κατά Ματθαίον αποκαλύπτεται μία ακόμη ιδιότητα του Ιησού, του οποίου τη ζωή παρακολούθησαν οι αναγνώστες του ευαγγελίου μέσα στην αφήγηση του ευαγγελίου· αυτή του κριτή των λαών της γης. H εικόνα του ποιμένα, η οποία εδώ χρησιμοποιείται, απαντά συχνά στην ΠΔ για να περιγράψει τη σχέση του Θεού με το λαό του και με τα υπόλοιπα έθνη. Είναι επίσης γνωστή στους ακροατές του Ιησού κι ίσως αναφέρεται στη συνήθεια των ποιμένων να ξεχωρίζουν τα μικρά ζώα από τα υπόλοιπα αμνοερίφια, για να τα παραδώσουν σε σφαγή. Στα προφητικά βιβλία της ΠΔ η σφαγή συνδέεται με την τελική κρίση των αδίκων από τον Θεό. Προφανώς εδώ τα ερίφια δεν αντιστοιχούν στα κατσίκια (σε αντιπαραβολή προς τα πρόβατα), όπως συνήθως κατανοούνται στην ερμηνευτική παράδοση, αλλά πρόκειται για τα ζώα που προορίζονται για την σφαγή και συμβολίζουν τους αδίκους, οι οποίοι θα τεθούν στα αριστερά του Μεγάλου Κριτή. Στην αρχαία αντίληψη η αριστερή πλευρά ήταν πάντα η "κακή" πλευρά, ενώ η δεξιά δήλωνε την εύνοια και το καλό. Τα πρόβατα, επομένως, που θα τεθούν στα δεξιά αντιπροσωπεύουν τους δικαίους.

β) Οι δυο διάλογοι του Μεγάλου Κριτή με τις δύο ομάδες ανθρώπων χαρακτηρίζονται από συμμετρία. Και στις δύο περιπτώσεις ο Κριτής εκφέρει την κρίση του χωρίς προηγουμένως να καλέσει τους εναγόμενους σε απολογία. Τα κριτήρια που εφαρμόζονται είναι ακριβώς τα ίδια. Κι οι δύο πλευρές εκφράζουν την ίδια απορία σχετικά με το σκεπτικό της απόφασης. Τέλος, και στις δύο πλευρές δίνεται η ίδια απάντηση στο ερώτημά τους. Και στις δύο περιπτώσεις ο Υιός του Ανθρώπου παρουσιάζεται ως ο απόλυτος κύριος, ο αδέκαστος αλλά κι αντικειμενικός Κριτής. Η μόνη διαφορά στους δύο διαλόγους είναι η τελική απόφαση του Κριτή σε κάθε περίπτωση. Στην περίπτωση των ευλογημένων η ανταμοιβή είναι η Βασιλεία του Θεού, για την οποία ο Κριτής σημειώνει ότι ήταν ετοιμασμένη για αυτούς από καταβολής κόσμου. Αντίθετα, τους άδικους τους περιμένει το πυρ το αιώνιον, το οποίο όμως δεν ήταν προετοιμασμένο για αυτούς αλλά για τον διάβολο και τους αγγέλους του. Επομένως, η αρχική πρόθεση του Θεού είναι η είσοδος όλων των ανθρώπων στη Βασιλεία του - η οποία αποτελεί τον τελικό προορισμό όλων - κι ότι η αιώνια καταδίκη είναι η προσωπική επιλογή των αδίκων και με αυτήν ουσιαστικά συντάσσονται με τις δυνάμεις που αντιμάχονται το θέλημα του Θεού. 

γ) Ως μοναδικό κριτήριο ο Κριτής εφαρμόζει εκείνο της αγάπης προς τον ίδιο. Και στην έκπληξη τόσο των δικαίων και των αδίκων εξηγεί πως η κάθε πράξη αγάπης προς τους ελαχίστους, τους οποίους ονομάζει αδελφούς του ισοδυναμεί με πράξη αγάπης προς τον ίδιο. Ταυτίζει επομένως τον εαυτό του με τους ελαχίστους και τους αδύναμους αυτού του κόσμου. Αναφέρει μάλιστα παραδείγματα έμπρακτης εκδήλωσης αγάπης προς αυτούς. Πρόκειται για τρόπους γνωστούς στους Ιουδαίους ακροατές του Ιησού, αφού σε αυτούς αναφέρονται τόσο τα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης όσο κι εκείνα των ραββίνων. Το νέο στοιχείο εδώ είναι ότι ο τελικός αποδέκτης κάθε πράξης αγάπης είναι ο ίδιος ο Υιός του Ανθρώπου, ο οποίος έτσι ταυτίζεται με όλους τους ελαχίστους.

δ) Ποιοι ομως είναι αυτοί οι ελάχιστοι; Σε πολλά σημεία του κατά Ματθαίον ο Ιησούς αναφέρεται σε αυτούς  (π.χ. 10,10-42). Από αυτά τα κείμενα προκύπτει ότι ως "ἐλάχιστοι" χαρακτηρίζονται πρώτιστα όλοι οι μαθητές του Ιησού που θα ευαγγελισθούν τη Βασιλεία του και για αυτό θα υποστούν στερήσεις, κακουχίες, διωγμούς ακόμη και θάνατο. Επομένως, τα έθνη θα κριθούν με τον τρόπο που θα υποδεχθούν αυτούς τους αγγελιοφόρους κι είτε θα δικαιωθούν είτε θα καταδικαστούν. Αυτή η ερμηνεία ταιριάζει στην ευρύτερη συνάφεια, η οποία, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι εκείνη της κρίσης κι όπου ο Ιησούς μιλώντας προφητικά για το τέλος του κόσμου έκανε επίσης λόγο για τους διωγμούς και τις κακουχίες που θα υποστούν οι δικοί του. 

ε) Στην πατερική, ωστόσο, πρόσληψη κι ερμηνεία της περικοπής, όταν πια το ευαγγέλιο είχε ήδη διαδοθεί στον κόσμο, οι ελάχιστοι κι οι μικροί του ευαγγελίου ταυτίστηκαν με όσους υποφέρουν από υλικές στερήσεις κι ασθένειες κι οι οποίοι περνούν δοκιμασίες. Αυτοί έχουν ανάγκη στήριξης υλικής και ηθικής. Ο Ιησούς ταυτίζεται μαζί τους, αφού κι εκείνος πείνασε και ταλαιπωρήθηκε, όπως οι ξένοι κι οι φτωχοί δεν είχε κατοικία (8,20) και στο τέλος γνώρισε την φυλακή, τα βασανιστήρια και τον θάνατο. Ταυτίζοντας, λοιπόν, ο Υιός του Ανθρώπου τον εαυτό του με όλους τους εμπερίστατους αδελφούς του υπενθυμίζει σε όλα τα μέλη της Εκκλησίας τη δική του επίγεια ζωή και θέτει το πραγματικό κριτήριο της εν Χριστώ ζωής και συμμετοχής στη Βασιλεία του Θεού. Το εισιτήριο για τη Βασιλεία του Θεού δεν είναι τα πολλά πνευματικά χαρίσματα ή η εκπλήρωση των θρησκευτικών καθηκόντων αλλά η αγάπη προς τον πλησίον. Ο εμπερίστατος συνάνθρωπος, που ταυτίζεται με τον ίδιο τον Κύριο, γίνεται η απάντηση στην επιθυμία του κάθε χριστιανού να εισέλθει τη Βασιλεία του Θεού. 

Ένα νέο βιβλίο για την αφηγηματική ρητορική του κατά Ματθαίον / A new book on the narrative rhetoric of Matthew

David B. Howell, Matthew's Inclusive Story: A Study in the Narrative Rhetoric of the First Gospel, Bloomsbury Academic, 2015

ISBN:  9781474231428
304 p.
£74.99

Περιγραφή / Description 

Matthew has been described as an 'inclusive story', in which the experiences of the evangelist's post-Easter church are inscribed in the story of Jesus's earthly ministry. This book explores the inclusive nature of the Gospel by means of reader-response literary criticism. Some recent redaction studies of Matthew are reviewed from the perspective of reader-response criticism. Then, in an attempt to understand the interpretative moves readers make, Matthew's story, story-teller and audience are examined.

Χωρισμός κεφαλαίων, περιεχόμενα και επικεφαλίδες σε αρχαία κείμενα / Ancient chapter divisions and headings and tables of contents

Ο Roger Pearse έχει ανεβάσει στο διαδίκτυο μία πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη για το χωρισμό κεφαλαίων, τις επικεφαλίδες και τα περιεχόμενα στα αρχαία χειρόγραφα. Το κείμενο είναι σε μορφή draft αλλά προσφέρει ένα εξαιρετικά πλούσιο σε παραπομπές στις αρχαίες πηγές υλικό: 

Ancient chapter divisions, chapter headings, and tables of contents: a preliminary survey of the question

Το τρέχον τεύχος του TynBull / The current issue of TynBull

Tyndale Bulletin 65:2 (2014)

Jerry Hwang, "My name will be great among the nations : the missio Dei in the Book of the Twelve," 161-180

Recent OT scholarship has increasingly recognised that the Minor Prophets were compiled by Hebrew scribes to be read as a cohesive anthology. While acknowledging that each book of the Minor Prophets exhibits a distinctive individuality, scholars continue to debate how to interpret the collection as a coherent whole. In this vein, I propose that the major themes of the Minor Prophets-land, kingship, the move from judgement to salvation, and the relationship of Israel to the nations-find a unifying link in the missio Dei. The plan of God to redeem his entire creation is progressively unfolded in the Minor Prophets, in that the apostasy of God's people in God's land (Hosea; Joel) is but the first step in a history of redemption which culminates with the recognition by all nations that YHWH alone is worthy: 'For from the rising of the sun to its setting my name will be great among the nations' (Mal. 1:11). As such, the missio Dei in the Minor Prophets not only provides a reading strategy for interpreting the collection as a unified Book of the Twelve; it also shows how the Minor Prophets make a unique contribution to an OT theology of mission.

Edmon L. Gallagher, "The end of the Bible? : the position of Chronicles in the canon," 181-199

Scholars have argued for the originality of the position of Chronicles at the end of the canon based on both external and internal considerations. As for the latter, various 'closure phenomena' allegedly indicate that Chronicles either was written for the purpose of concluding the scriptural canon or was redacted for that purpose. The external evidence includes the Talmudic order of books (b. Bava Batra 14b), various Masoretic manuscripts, and a passage from the Gospels (Matt. 23:35 // Luke 11:51). This paper argues that while Chronicles surely forms an appropriate conclusion to the Bible, the evidence to hand does not demonstrate that it actually took up its place at the end of the Bible before the rabbinic period. 

Thomas W. Simpson,  (Oxford), "Testimony in John's Gospel : the puzzle of 5:31 and 8:14," 201-218

Testimony is a central theme in John's Gospel and he has a developed view on how it works. This paper makes two contributions. First, I show the complexity and sophistication with which John handles different kinds of testimony in his narrative; this constitutes a category of evidence for the centrality of testimony not noted hitherto. Second, I address the central puzzle, namely the prima facie contradiction between 5:31 and 8:14. At issue is whether Jesus' testimony about himself requires corroborating testimony for it rationally to be believed. I argue that 8:14 has interpretative priority: according to John, no such corroboration is required.

Peter M. Head, "The letters of Claudius Terentianus and the New Testament : insights and observations on epistolary themes," 219-245

Eleven papyrus letters from the early second century (P. Mich. 467-480 & inv. 5395) are studied in relation to parallel interests expressed within NT letters, on the topics of physical layout and formatting, discussions of health, the desire for news and the role of greetings, the role of the letter carrier and the use of letters of recommendation.

Armin D. Baum, "Paul's conflicting statements on female public speaking (1 Cor. 11:5) and silence (1 Cor. 14:34-35) : a new suggestion," 247-274

How could in 1 Corinthians women at the same time be permitted to prophesy (1 Cor. 11:5) and prohibited from asking questions (1 Cor. 14:34-35)? Read against their ancient cultural background the two texts reveal a common basic principle which lies behind both of them. According to Paul, female public speaking without male consent was unacceptable (1 Cor. 14:34-35) whereas female public speaking with male consent was tolerable if female chastity was preserved (1 Cor. 11:5).

Justin K. Hardin, "Galatians 1-2 without a mirror : reflections on Paul's conflict with the agitators," 275-303

Despite its dangers and pitfalls as an interpretive technique, mirror reading continues to enjoy pride of place as the preferred method for reconstructing the situation in Galatians. But does reflecting back the opposite of the text aid our understanding of Paul's letter, or does it merely distort the picture? In this essay, we will discuss Paul's conflict with the agitators in Galatians to reveal the inherent methodological problems of mirror reading this letter. Specifically, we will address the question whether the agitators in Galatia were questioning Paul's credentials, prompting Paul to write his lengthy narrative in Galatians 1-2. We will then evaluate recent scholars who have sought to retire the mirror in their interpretation of Paul's narrative, before ourselves providing a fresh reading of Paul's aims in Galatians 1-2. We will suggest that Paul was not defending himself (or his gospel or anything else) in Galatians. Rather, Paul was constructing a self-contrast with the agitators in an effort to persuade the Galatians to turn back to the one true gospel and to reject the judaising tactics of the agitators.

Dissertation Summaries

• Rosalind S. Clarke, "Canonical interpretations of the Song of Songs," 305-308
• Fiona J. Gregson, "Everything in common? : the theology and practice of the sharing of possessions in community in the New Testament with particular reference to Jesus and his disciples, the earliest Christians, and Paul," 309-312
• Ovidiu Hanc, "Paul and empire : a reframing of Romans 13:1-7 in the context of the New Exodus," 313-316
•  Dana T.Benesh, "Thomas Aquinas on Hebrews : the excellence of Christ," 317-320

RBL 13.2.2015

Philippe Abadie, Des héros peu ordinaires: Théologie et histoire dans le livre des Juges
Reviewed by Michael S. Moore

Michael Carasik, ed., The Commentators’ Bible: The JPS Miqra’ot Gedolot: Numbers
Reviewed by Bálint Károly Zabán

Jeffrey L. Cooley, Poetic Astronomy in the Ancient Near East: The Reflexes of Celestial Science in Ancient Mesopotamian, Ugaritic, and Israelite Narrative
Reviewed by Stephen C. Russell

Rebecca S. Hancock, Esther and the Politics of Negotiation: Public and Private Spaces and the Figure of the Female Royal Counselor
Reviewed by Christine Mitchell
Reviewed by Michael S. Moore

Annewies van den Hoek and John J. Herrmann Jr., Pottery, Pavements, and Paradise: Iconographic and Textual Studies on Late Antiquity
Reviewed by Lee M. Jefferson

Brian Howell, In the Eyes of God: A Contextual Approach to Biblical Anthropomorphic Metaphors
Reviewed by Michael B. Hundley

Simon J. Joseph, Jesus, Q, and the Dead Sea Scrolls: A Judaic Approach to Q
Reviewed by Michael Labahn

Shula Keshet, ‘Say You Are My Sister’: Danger, Seduction, and the Foreign in Biblical Literature and Beyond
Reviewed by Nancy Nam Hoon Tan

Nili Wazana, All the Boundaries of the Land: The Promised Land in Biblical Thought in Light of the Ancient Near East
Reviewed by Esias E. Meyer

Ένα νέο βιβλίο για τη συριακή εκδοχή των Ψ-Κλημέντιων / A new book on the Syriac Ps-Clementine

Από τον εκδοτικό οίκο Brepols κυκλοφόρησε η πρώτη αγγλική μετάφραση της συριακής εκδοχής των Ψ-Κλημέντιων. 

F. Stanley Jones, The Syriac Pseudo-Clementines: An Early Version of the First Christian Novel, Brepols 2014

352 σελίδες

ISBN: 978-2-503-55111-1

EUR 55,00

Περιγραφή / Description 

Of imperial family and eventually Peter’s heir as bishop of Rome, Clement relates here how he happened to become a Christian and how Peter instructed his companions as he refutes the arch-heretic Simon Magus in a series of debates. Clement also recounts the astonishing recovery of his long-lost family. All these events occur in the year of Christ’s death.

The Pseudo-Clementines were popular reading throughout the Middle Ages in a Latin translation and reemerged in early modern times via vernacular versions and especially the Faust-legend. Often considered the first and only ancient Christian novel, the Pseudo-Clementines originated in Syrian Jewish-Christianity in the early third century. Two ancient Syriac translations from the fourth century reflect Greek texts no longer preserved; they contain the essence of Clement’s biographical account and of Peter’s teachings and debates with Simon. Of particular interest is Peter’s detailed review of the origins of Christianity, which apparently seeks to rebut the canonical Acts of the Apostles and lays the blame for the unbelief of the Jews squarely at the feet of Paul.

This volume presents the first complete translation of the Syriac into any modern language and thereby opens the door for a new stage of historical research and literary appreciation.

Το τρέχον τεύχος του Bulletin de l᾽ AELAC / The current issue of the Bulletin de l AELAC2

Για όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για τις πρόσφατες δράσεις της γνωστής εταιρίας  AELAC μπορούν να καταφορτώσουν το τελευταίο τεύχος Bulletin de l' AELAC 22-23 (2012-2013). Εκεί  μεταξύ άλλων υπάρχει και το άρθρο του Christophe Guignard, "Les listes grecques d' apôtres et de disciples du Christ: présentation":

Bulletin de l' AELAC 22-23 (2012-2013)

BibAnn 4:1 (2014) / BibAnn 4:1 (2014)

Biblical Annals 4:1 (2014)

• Edward Lipiński, "Contrats de mariage judéo-araméens du Ve siècle av.n.è. La position juridique de l’épouse," 9-41
• Wojciech Pikor, "The Motif of God’s Wrath in Zephaniah’s Prophecy about the Day of Yahweh," 43-55
• Andrzej Piwowar, "Dwie drogi prowadzące do odnalezienia mądrości według Syracha. Analiza egzegetyczno-teologiczna Syr 51,13-30," 57-96
• Marcin Kowalski, "'Chi è quest’uomo che osa anche rimettere i peccati?' (Lc 7,49). La trama ed il clou del racconto lucano sulla donna peccatrice (Lc 7,36-50)," 97-120
• Adam Kubiś, "The Literary Form and the Message of John 8:31-36," 121-145

Tα τέσσερα ευαγγέλια στο έργο του Εφραίμ του Σύρου / The Fourfold Gospel in the work of Ephraim the Syrian

Στο τρέχον τεύχος του Hugoye 18:1 (2015) υπάρχει μεταξύ άλλων και μία μελέτη του Matthew Crawford σχετικά με τις μνείες που κάνει ο Εφραίμ ο Σύρος στο έργο του στα τέσσερα ξεχωριστά ευαγγέλια (ο Εφραίμ μαρτυρείται ότι υπομνημάτισε το Διατεσσάρων του Τατιανού):

M.R. Crawford, "The Fourfold Gospel in the Writings of Ephrem the Syrian," 9-51

Η ιστορία και η σπουδαιότητα των αραμαϊκών / The history andsignificance of Aramaic

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation αναρτήθηκε το άρθρο του Holger Gzella σχετικά με την ιστορία και την σημασία των αραμαϊκών στην κατανόηση του γλωσσικού υπόβαθρου τόσο της Εβραϊκής Βίβλου όσο και της Καινής Διαθήκης: 

Aramaic, the English of the Levant in Antiquity

Συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής (Exegeticum) για τονμήνα Φεβρουάριο / February meeting of Exegeticum

H συνάντηση του Exegeticum για τον μήνα Φεβρουάριο θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 19 Φεβρουαρίου 2015 και ώρα 18.00 στην αίθουσα συνεδριάσεων του 1ου ορόφου της Θεολογικής Σχολής. 

Εισηγητής: 

David Horrell

καθηγητής της ΚΔ, στο Πανεπιστήμιο του Exeter

Θέμα της εισήγησης: 

Ethnicity, Race, and Religion in the Construction of Early Christian and Jewish Identities

Ένα νέο άγραφο λόγιο του Ιησού / A new agraphon

Στο ιστολόγιό του ο Brice Jones ανάρτησε πριν από λίγο μία ενδιαφέρουσα είδηση για ένα άγραφο λόγιο του Ιησού, το οποίο διασώζεται σε ένα μικρό σπάραγμα που βρέθηκε στο μοναστήρι Montserrat στην Ισπανία (P.Monts.Roca 4.59 στον τόμο Alberto Nodar and María Victoria Spottorno, Greek Papyri from Montserrat (P.Monts. Roca IV), Barcelona: 2014. Χρονολογείται πιθανόν στον 4ο/5ο αι. και το κείμενο θυμίζει ομιλητικά κείμενα της πατερικής γραμματείας, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μάλλον πρόκειται για ομιλία. 

Διασώζει ένα άγραφο λόγιο του Ιησού (λόγιο δηλ. που δεν παραδίδεται μέσα στα ευαγγέλια). Το κείμενο πριν από το λόγιο σύμφωνα με τον Brice έχει επιρροές από το Μτ 15,13/Ησ 61,3 (Ο΄). Παραθέτω το κείμενο όπως το δημοσιεύει ο Brice: 

(A)

Πάντες

εὐχόμεθα

εἶναι φυτεία

θ(εο)ῦ. δ[.....]

οὐκ ἐσ̣[.....]

φυτε̣ία̣[.....]

ἀπεφήνα-

το ὁ κριτὴς

κ(αὶ) σωτὴρ ἡμῶ(ν)

εἰπῶν: "Τὰ

γλυκέα φθέγ-

γεσθ(αι) τε-

τήρηται."

___

Οὕτως:

αἰσθητῶς

καὶ νοητ̣[ως]

παρέξε̣[ιν]

τὴν ἐξ

ἀμφοτέ̣-

ρων ὠ̣-

φέλιαν 

κ(αὶ) πρὸ̣ς̣

φι̣δ̣.[

...η̣

(B)

τ[οῦ] ἀσχήμονος

τ̣οῦ μισοῦν κ(αὶ)

τὸ ἀκαλέστα-

τον στυγνὸν

μεταβάλλων

διὰ τῆς ἀγαθῆς

αὐτοῦ προνοί-

ας τοὺς ἀλγι-

νοτάτους

πόνους κα-

ταπαύοντα

.....

A New Saying of Jesus (Agraphon)

Το τρέχον τεύχος του CBR / The current issue of CBR

Current in Biblical Research 13:2 (2015)

• Ronald Troxel, "The Fate of Joel in the Redaction of the Twelve," 152-174 (abstract)
• Amanda M. Davis Bledsoe, "The Relationship of the Different Editions of Daniel: A History of Scholarship," 175-190 (abstract)
• Gregory P. Fewster, "The Philippians ‘Christ Hymn’: Trends in Critical Scholarship," 191-206 (abstract)
• Richard S. Ascough, "What Are They Now Saying about Christ Groups and Associations?," 207-244 (abstract)
• Maxine L. Grossman, "Is Ancient Jewish Studies (Still) Postmodern (Yet)?," 245-283 (abstract)

Ένα νέο βιβλίο για τις διαβατήριες τελετές στην αρχαία Εγγύς Ανατολή / A new book on the rites of passage in ancient Near East

Κυκλοφόρησε από το The Netherlands Institute for the Near East ένας νέος συλλογικός τόμος με θέμα της διαβατήριες τελετές της αρχαίας Εγγύς Ανατολής. Ο τόμος έρχεται να καλύψει ένα κενό στην προηγούμενη έρευνα, καθώς δεν υπάρχει μία ολοκληρωμένη μελέτη για αυτές τις τελετές στην Εγγύς Ανατολή. Οι μελέτες του τόμου παρουσιάζουν λοιπόν χρησιμοποιώντας διαφορετικά η καθεμιά ερευνητικά εργαλεία τελετές που συνδέονται με διάφορες πτυχές της ανθρώπινης ζωής όπως τη γέννηση, την εφηβεία, τις αλλαγές στην κοινωνική θέση και τον θάνατο. 

Alice Mouton and Julie Patrier (eds.), Life, Death, and Coming of Age in Antiquity: Individual Rites of Passage in the Ancient Near East and Adjacent Regions / Vivre, grandir et mourir dans l’antiquité : rites de passage individuels au Proche-Orient ancien et ses environs, (PIHANS vol. 124) Leiden 2014 

XIII, 566 pp. softcover

ISBN-13: 978-90-6258-335-5

55 €

Description

The present volume consists of twenty-one contributions by specialists of ancient Mesopotamia, Anatolia, Egypt, and neighbouring cultures. It is structured around three main axes: “Becoming someone: The social dimension of rites of passage”, where the interface between the religious sphere and the socio-political structure is examined; “Real life, symbolic life: Ritualized life and death in rites of passage”, or how each threshold crossed by an individual is perceived as a new beginning; and “Liminality and impurity: The dangers of transformation”, which defines the complex relation between notions of purity and impurity and rites of passage. 

The contributors of this volume are (in alphabetical order): M.-L. Arnette (Egyptology), J. Bidmead (Assyriology), S. Boehringer (Ancient Greek), Cl. Calame (Ancient Greek), V. Dasen (Classics), S. Donnat (Egyptology), Chr. Eyre (Egyptology), A. Gilan (Hittitology), J.-J. Glassner (Assyriology), S. Görke (Hittitology), Chr. Greco (Egyptology), R. Hawley (Ugaritology), F. Huber Vuillet (Assyriology), D. Katz (Sumerology), S. Laribi-Glaudel (Assyriology), D. Lefèvre-Novaro (Greek Archaeology), M. Gr. Masetti-Rouault (Assyriology), Gr. Mobley (Biblical studies), J. C. Moreno García (Egyptology), A. Mouton (Hittitology), J. Patrier (Near Eastern Archaeology), C. Roche (Assyriology), I. Rutherford (Ancient Greek), I. Sachet (Near Eastern Archaeology), C. van den Hoven (Egyptology) and N. Yoffee (Assyriology).

Τέταρτη συνάντηση του Biblicum / Fourth meeting of Biblicum

Η τέταρτη   συνάντηση του Biblicum θα γίνει την  Δευτέρα 16  Φεβρουαρίου 2015, ώρα 19.30 στην αίθουσα συνεδριάσεων: 

Εισηγητής: ομότ. καθηγητής Δημήτριος Καϊμάκης 

Θέμα: "Ο Νόμος στην Παλαιά Διαθήκη και στην προς Ρωμαίους επιστολή"

Παύλος ο Ιουδαίος / Paul the Jew

Κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Augsburg Press ένας νέος συλλογικός τόμος που διερευνά τις σχέσεις του Παύλου με τον Ιουδαϊσμό. Οι μελέτες ξεκινούν από τα συμπεράσματα της λεγόμενης New Perspective και διερευνούν, καθεμιά από τη δική της πλευρά, τον Ιουδαϊσμό του Παύλου: 

Mark D. Nanos / Magnus Zetterholm (επιμ.), Paul within Judaism: Restoring the First-Century Context to the Apostle, Augsburg Press 2015

360 σελίδες

ISBN: 9781451470031

$39.00

Περιεχόμενα / Contents

Το ζωντανό βιβλίο της αφηγηματολογίας / The living book of narratology

Για όσους ασχολούνται με θέματα αφηγηματολογίας το Πανεπιστήμιου του Αμβούργου παρέχει μία εξαιρετική ευκαιρία ενημέρωσης. Πρόκειται για την ιστοσελίδα The Living Book of Narratology, η οποία στηρίζεται στο βιβλίο The Handbook of Narratology, του εκδοτικού οίκου deGruyter κι η οποία συνεχώς ανανεώνεται με νέα κείμενα. Ο χρήστης μπορεί να διαβάσει τα σχετικά κείμενα online ή να τα κατεβάσει σε μορφή pdf και να τα εκτυπώσει, ενώ παρέχεται ακόμη η δυνατότητα βιβλιογραφικής παραπομπής σε αυτά. Πραγματικά ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο.

The Living Book of Narratology 

Tα θαύματα στη συνοπτική παράδοση (VI): θαύματα δωρεάς

Tα θαύματα δωρεάς συνδέονται με την πλούσια και απρόσμενη παροχή αγαθών από τον Ιησού προς τους ανθρώπους που τον περιβάλλουν (μαθητές, πλήθος, καλεσμένοι σε ένα γάμο κτλ.). Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν α) το θαύμα του χορτασμού των πεντακισχιλιών (Μκ 6, 31-44 // Μτ 14, 15-21 // Λκ 9, 12-17 // Ιω 6, 1-13) ή των τετρακισχιλίων (Μκ 8, 1-10 // Μτ 15, 32-29), β) η μετατροπή του νερού σε κρασί στο γάμο της Κανά (Ιω 2, 1-11) και γ) δυο θαυμαστές αλιείες (Λκ 5, 4-11 // Ιω 21, 1-6).

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των θαυμάτων δωρεάς

• Το θαύμα δεν προκαλείται από τα πλήθη, πραγματοποιείται αιφνιδιαστικά και πέρα από τις προσδοκίες αυτών που γίνονται αποδέκτες του.

• Απουσιάζει ο τρόπος περιγραφής της επιτέλεσης του θαύματος. Εξωτερικά όλα φαίνονται «φυσιολογικά». Μόνο το αποτέλεσμα είναι αυτό που αποκαλύπτει το μέγεθος του γεγονότος.

• Το βάρος της διήγησης πέφτει στο αποτέλεσμα της θαυματουργικής πράξης κι αυτό αποτελεί και την απόδειξη της επιτέλεσής του.

Πολλοί ερευνητές αμφισβήτησαν την ιστορικότητα αυτών των ευαγγελικών αφηγήσεων και υποστήριξαν ότι πρόκειται για παραδόσεις που διαμορφώθηκαν μετά την εμπειρία της Ανάστασης. Τη θέση τους τη στηρίζουν στο γεγονός ότι δεν διασώζονται μαρτυρίες γι’ αυτά τα θαύματα στην Πηγή των Λογίων ή σε αρχαίες μορφές της παράδοσης, όπως ήταν τα summaria. Αντίθετα, φαίνεται ότι αυτές οι διηγήσεις έχουν δεχθεί επιδράσεις από παλαιοδιαθηκικές ή ελληνιστικές παραδόσεις θαυμάτων. Από την άλλη όμως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι θαύματα δωρεάς υπάρχουν ήδη στο αρχαιότερο ευαγγέλιο (Μκ), κάτι που μπορεί να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι οι διηγήσεις σχετικά με αυτά ανήκουν στα αρχαιότερα στρώματα της προφορικής παράδοσης για τον Ιησού και δε θα πρέπει να αμφισβητηθεί η αυθεντικότητά τους. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο προς αυτήν την κατεύθυνση είναι το γεγονός ότι ο θαυμαστός χορτασμός του πλήθους διασώζεται σε δύο παραλλαγές στο Μκ (και Μτ), κάτι το οποίο επιτρέπει την υπόθεση ότι ίσως υπήρξαν δύο διαφορετικές παραδόσεις για το ίδιο γεγονός, τις οποίες ο Μκ ενσωμάτωσε στο κείμενό του. Ακόμη και αν δεχθούμε την επίδραση του ιουδαϊκού και ελληνιστικού περιβάλλοντος στη διαμόρφωση αυτών των αφηγήσεων, δε θα πρέπει να απορρίψουμε την παρουσία μέσα σε αυτά στοιχείων τα οποία σαφώς συνδέονται με την επίγεια δράση του Ιησού. Οι παραδόσεις σχεδόν ποτέ δεν γεννιούνται από το τίποτε. Οι προϋπάρχουσες αντιλήψεις και παραδόσεις του περιβάλλοντος συμβάλλουν στο να κατανοηθεί ένα καινούργιο γεγονός και μέσα από μία συχνά σύνθετη διεργασία δανείζουν παραστάσεις και λέξεις ώστε το νέο γεγονός να περιγραφεί και να ερμηνευθεί. Ως ένα, τέλος, επιπλέον στοιχείο της αυθεντικότητάς τους μπορεί να θεωρηθεί και το γεγονός ότι δεν μαρτυρούνται ανάλογα θαύματα δωρεάς σε θρησκευτικά κινήματα της εποχής του Ιησού. Είναι σαφής η σύνδεσή τους με ανάλογο υλικό της Παλαιάς Διαθήκης, κάτι το οποίο υποδηλώνει τον τρόπο με τον οποίο κατανοήθηκαν αυτά τα θαύματα από τους συγχρόνους του Ιησού.

Ιστορικό υπόβαθρο

Τα θαύματα δωρεάς συνδέονται με μία πολύ συγκεκριμένη κοινωνική πραγματικότητα και παρέχουν την απάντηση στην πρόκληση που αυτή θέτει. Η αναπαράσταση, λοιπόν, αυτού του ιστορικοκοινωνικού υπόβαθρου μπορεί να βοηθήσει και στην κατανόηση της θεολογικής σημασίας των θαυμάτων δωρεάς.

Σύμφωνα με τον G. Theißen τα θαύματα δωρεάς ονομάζονται και «θαύματα του υλικού πολιτισμού» , γιατί σχετίζονται άμεσα με τα υλικά αγαθά. Σε μία κοινωνία κατά βάση αγροτική, όπου τα αγαθά συγκεντρώνονται στα χέρια λίγων, η τροφή αποτελούσε μία από τις βασικές έγνοιες όλων εκείνων, οι οποίοι καταλαμβάνουν την περιφέρεια του κοινωνικού συστήματος, των φτωχότερων δηλαδή κοινωνικών τάξεων. Τα αγαθά τροφής, που αναφέρονται στα θαύματα δωρεάς – και ειδικά ο άρτος και τα ψάρια (αλλά σε δεύτερη μοίρα και το κρασί) – είναι πρωτίστης σημασίας για τον άνθρωπο της Παλαιστίνης του 1ου αι. μ.Χ.  Για να κατανοηθούν οι σχέσεις ανάμεσα στα αγαθά και τον πληθυσμό της Παλαιστίνης δίνεται σχηματικά στη συνέχεια το πλέγμα των οικονομικών σχέσεων μεταξύ των διαφόρων ομάδων. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι 80 – 90 % του πληθυσμού ανήκε στην κατηγορία εκείνων που παράγουν, ουσιαστικά όμως δεν έλεγχαν την παραγωγή τους, ενώ το 10 – 20 % ανήκε στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, τα οποία έλεγχαν την παραγωγή και απολάμβαναν το μεγαλύτερο μέρος της.

Πολιτική οικονομία της Παλαιστίνης κατά τη ρωμαϊκή εποχή

Θεολογική σημασία

Τα θαύματα δωρεάς αποτελούν κι αυτά σημεία της Βασιλείας του Θεού και συνδέονται άμεσα με τις ιουδαϊκές μεσσιανικές προσδοκίες (βλ. π.χ. Ησ 25,6: καὶ ποιήσει κύριος σαβαωθ πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν ἐπὶ τὸ ὄρος τοῦτο. πίονται εὐφροσύνην, πίονται οἶνον, χρίσονται μύρον). Με αυτή τη νέα πραγματικότητα συνδέονται και τα δείπνα του Ιησού με τους αμαρτωλούς και τους τελώνες. Τα θαύματα δωρεάς δηλώνουν την απαρχή του καινούργιου κόσμου του Θεού, όπου οι υλικές ανάγκες θα έχουν υποχωρήσει και δεν θα υπάρχουν πλέον πεινασμένοι. Μέσα από διακειμενικές συνδέσεις με παλαιοδιαθηκικά κείμενα αυτά τα θαύματα βεβαιώνουν ότι ο Ιησούς ενεργεί κατά το πρότυπο των προφητών της Π.Δ. (Ελισσαίος), τους υπερβαίνει όμως. Ταυτόχρονα μέσα από αυτά αναδεικνύεται ο ευεργέτης και σωτήρας των ανθρώπων. Σε ένα δεύτερο επίπεδο αυτά τα θαύματα έχουν παραινετικό και υποδειγματικό χαρακτήρα (ιδιαίτερα το θαύμα του χορτασμού των 5000), διότι παρέχουν το πρότυπο οργάνωσης της εκκλησιαστικής κοινότητας, όπου οι ανισότητες αίρονται και υπάρχει δίκαιη κατανομή των αγαθών (βλ. Πρξ 4, 32-35).

Luise Schottroff (11.4.1934-8.2.2015)

Στις 8 Φεβρουαρίου έφυγε από τη ζωή μία σημαντική καινοδιαθηκολόγος, εκπρόσωπος της φεμινιστικής ερμηνείας η Luise Schottroff. Η Schottroff γεννήθηκε στο Βερολίνο και σπούδασε Θεολογία και πήρε το διδακτορικό της στο Georg-August-Universität (Göttingen). Αρχικά εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Mainz (1971-1986) όχι όμως σε μόνιμη θέση εργασίας εξαιτίας της αντίδρασης που αντιμετώπισε από τους συναδέλφους της αλλά και του Helmut Kohl για τις πολιτικές της πεποιθήσεις και τον κοινωνικό της αγώνα.

Στο διάστημα 1986-1999 δίδαξε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου του Kassel. Από το 2001 κι εξής δίδαξε στη School of Religion του Πανεπιστημίου του Berkeley University στην Καλιφόρνια. Το έργο της, αξιοποιεί την κοινωνιολογική και την φεμινιστική ερμηνευτική μεθοδο. Σήμερα θεωρείται μία από τις σημαντικές εκπροσώπους της φεμινιστικής ερμηνείας και το τελευταίο σημαντικό έργο της ήταν η εμπλοκή της στη γνωστή μετάφραση Bibel in gerechter Sprache. Tιμήθηκε επανειλημμένα για το έργο της και την ενεργό κοινωνική της δράση κι ήταν επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Marburg. Aπό τα έργα της εδώ αναφέρω μερικά: Der erste Brief an die Gemeinde in Korinth, (ThKNT 7), Kohlhammer, Stuttgart 2013· Die Gleichnisse Jesu, Gütersloh 2005· Lydias ungeduldige Schwestern. Feministische Sozialgeschichte des frühen Christentums, Gütersloh 1994· (μαζί με τον W. Stegemann, Jesus von Nazareth - Hoffnung der Armen, Stuttgart 1990· Befreiungserfahrungen. Studien zur Sozialgeschichte des Neuen Testaments (ThB 82), Chr. Kaiser Verlag, München 1990.

Ο Θεός ας την αναπαύσει!

Η βιβλική Libnah στο Tel Burna; / Biblical Libnah in Tel Burna?

Σύμφωνα με δημοσίευμα των International Business Times εντοπίστηκαν υπολείμματα οικισμού στην περιοχή της Tel Burna, τα οποία οι αρχαιολόγοι εικάζουν ότι ταυτίζονται με τον αρχαίο οικισμό της Libnah, για τον οποίο γίνεται λόγος στην Παλαιά Διαθήκη. Εκεί σταμάτησαν οι Ισραηλίτες κατά την είσοδό τους στη γη Χαναάν κι αργότερα εντάχθηκε στο βασίλειο του Ιούδα. Οι κάτοικοί της επαναστάτησαν επί Ιεροβοάμ (Β΄ Χρον 21,10) και εκεί σφαγιάσθηκε ο στρατός του Σενναχερήμπ (Δ΄ Βασ 19,35). Για να διαβάσετε το δημοσίευμα σχετικά με την ανασκαφή, πατήστε στον παρακάτω τίτλο:

Israel: Biblical Libnah Iron Age settlement from Kingdom of Judah 'found' in Tel Burna

Podcast: O J. Collins για τα χειρόγραφα της Νεκράς Θαλάσσης / Podcast: J. Collins on the Dead Sea Scrolls

Στο ιστολόγιο του Neal A. Maxwell Institute έχει αναρτηθεί το podcast με τη συνέντευξη του γνωστού καθηγητή και ειδικού στα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας John Collins σχετικά με τη συλλογή αυτών των χειρογράφων και τη σημασία τους για την κατανόηση του αρχαίου Ιουδαϊσμού και του αρχέγονου Χριστιανισμού:

Investigating the Dead Sea Scrolls, with John J. Collins [ 1:07:37 ]

Συνέδριο για τις χριστιανικές κοινότητα στην Μ.Ασία και Ελλάδα / Conference on the Christian communities in Asia Minor and Greece

Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος ΤΟΡΟΙ διοργανώνεται στο Βερολίνο συνέδριο με τον τίτλο "Authority and Identity in Emerging Christianities in Asia Minor and Greece" στο διάστημα 8-10 Οκτωβρίου 2015: 

Authority and Identity in Emerging Christianities in Asia Minor and Greece

Στο τρέχον τεύχος του BO / In the current issue of BO

Το τρέχον τεύχος του Bibliotheca Orientalis 71:3-4 (2014) είναι αφιερωμένο στα ηλεκτρονικά εργαλεία έρευνας για τις σπουδές στην Εγγύς Ανατολής και στην ΠΔ. Ξεχωρίζουμε μεταξύ τους αυτές που εμπίπτουν στη θεματική του σεμιναρίου:

• Alain Delattre / Paul Heilporn, "Electronic Resources for Graeco-Roman and Christian Egypt
• A Review of the State of the Net (March 2014)," 307-331
• Dominique Charpin, "Ressources assyriologiques sur internet," 331-357
• Federico Giusfredi, "Web Resources for Hittitology," 358-361
• Klaas Spronk, "Web-based Resources in the Field of Old Testament Studies," 361-370
• Stefano Anastasio / Francesco Saliola, "A 'Lean' Approach to Digital Resources for ANE Archaeology," 371-388

Στα τρέχοντα τεύχη του BPTh/ In the current issues of BPTh

Στα δύο τελευταία τεύχη του περιοδικού Biblica et Patristica Thoruniensia μεταξύ των πολλών μελετών στην πολωνική δημοσιεύονται και δύο στα αγγλικά:

7:1(2014)
Michał Wojciechowski, "Teachings of Jesus and Popular Hellenistic Stories"

7:2 (2014)
Stanisław Adamiak, "Who and why will be 'salted with fire' (Mk 9:49)?"

Τα δύο τελευταία τεύχη του HeBAI / The two recent issues of HeBAI

Hebrew Bible and Ancient Israel 3:2 (2014)

Introduction
John Kessler, "Prophetic Hope in the Late-Babylonian and Persian Periods: an Introduction," 155-162
Articles
Laurie E. Pearce, "Continuity and Normality in Sources Relating to the Judean Exile," 163-184
Risa Levitt Kohn, "'As Though You Yourself Came Out of Egypt': The Ethos of Exile in Ezekiel," 185-203 (abstract)
Christl M. Maier, "Prophetic Expectations and Aspirations in Late Babylonian and Early Persian Texts in Jeremiah," 204-224 (abstract)
Mark J. Boda, "Babylon in the Book of the Twelve,"  225-248
Willem A.M. Beuken, "Shifting Settings in (Post-)Exilic Prayer from the Hebrew to the Old Greek Text of Isaiah 26," 249-275 (abstract)
New Findings
Yuval Gadot, "Preliminary Report on the Excavations at Jerusalem's Southeastern Hill, Area D3," 279-292

Hebrew Bible and Ancient Israel 3:3 (2014)
Introduction
Molly M. Zahn, "Introduction: Perspectives on Editing in the Hebrew Bible and Ancient Judaism," 293-297
Articles
Molly M. Zahn, "'Editing' and the Composition of Scripture: The Significance of the Qumran Evidence," 298-316 (abstract)
Alexander Rofé, "Writing, Interpolating and Editing: 2 Samuel 24 and 1 Chronicles 21 as a Case Study," 317-326 (abstract)
Juha Pakkala, "Textual Development within Paradigms and Paradigm Shifts," 327-342 (abstract)

John Van Seters, "Editing the Bible: The Romantic Myths about Authors and Editors,"  343-354 (abstract)

Μεταποικιακή ερμηνεία του Παύλου / Postcolonial interpretation of Paul

Από τον εκδοτικό οίκο Brill κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο του Jeremy Punt σχετικά με την μεταποικιακή ερμηνεία των παύλειων κειμένων:

Jeremy Punt, Postcolonial biblical interpretation: Reframing Paul, (Studies in Theology and Religion 20), Brill, Leiden 2015

ISBN: 9789004288461

225 σελίδες

€110

Summary /  Περίληψη

In Postcolonial biblical interpretation Jeremy Punt reflects on the nature and value of the postcolonial hermeneutical approach, as it relates to the interpretation of biblical and in particular, Pauline texts. Showing when a socio-politically engaged reading becomes postcolonial, but also what in the term postcolonial both attracts and also creates distance, exegesis from a postcolonial perspective is profiled. The book indicates possible avenues in how postcolonial work can be helpful theoretically to the guild of biblical scholars and to show also how it can be practiced in exegetical work done on biblical texts.

Ένα άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος στο τρέχον τεύχος του HTR / An article of biblical interest in the current issue of HTR

Harvard Theological Review 108:1 (2015)

Stephen L. Young, "Paul's Ethnic Discourse on “Faith”: Christ's Faithfulness and Gentile Access to the Judean God in Romans 3:21–5:1," 30-51 (abstract)