Το νέο τεύχος του Lectio difficilior / In the new issue of Lectio difficilior

Στο νέο τεύχος του Lectio difficilior 2/2009 δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Sophie Kauz, "Frauenräume im Alten Testament am Beispiel der Siedlung"

Το κύριο ερώτημα σε αυτό το άρθρο είναι σε ποιους χώρους και τόπους ζουν οι γυναίκες σύμφωνα με τα κείμενα της Π.Δ. Μετά από μία προσεκτική ανάγνωση της Π.Δ. εντοπίζονται περισσότερα από 100 κείμενα, όπου οι γυναίκες αναφέρονται σε σχέση με ένα συγκεκριμένο χώρο, ο οποίος αναφέρεται ρητά στο κείμενο. Αυτά τα κείμενα μπορούν να διακριθούν σε δύο βασικές ομάδες: από τη μία είναι εκείνα που αναφέρονται σε οικισμούς και από την άλλη εκείνα που αναφέρονται στη φύση (ο κόσμος έξω από τον οικισμό). Στο άρθρο η συγγραφέας εξετάζει τα κείμενα της δεύτερης κατηγορίας, όπου αναφέρονται σε οικισμούς και κτίρια, όπως π.χ. οικίες, ανάκτορα και πόλεις.

Reuven Kiperwasser, "“Three Partners in a Person”. The Genesis and Development of Embryological Theory in Biblical and Rabbinic Judaism"

Σε αυτήν τη μελέτη ο συγγραφέας προσπαθεί να ρίξει φως στις απαρχές και την εξέλιξη της ραββινικής παράδοσης, η οποία περιγράφει τη δημιουργία του εμβρίου ως ένα κοινό έργο τριών εμπλεκόμενων μερών -των δυο γονέων και του δημιουργού- κι εξετάζει πολιτισμικές και ανθρωπολογικές πλευρές αυτής της παράδοσης. Η παράδοση στηρίζεται σε μία βιβλικά αντίληψη και χρωστά την περαιτέρω εξέλιξή της και την τελικής της διαμόρφωση όμως στη ραββινική σκέψη. Στο άρθρο αναλύονται δύο παραλλαγές της, μία παλαιστινιακή και μία βαβυλωνιακή και εντοπίζονται τα σημεία σύγκλισης και απόκλισης. Το ραββινικό μοντέλο χαρακτηρίζεται από την ιεραρχική διαβάθμιση και κυρίως από μία θεοκρατική ιεραρχία: διατηρεί την ενεργό συμμετοχή του δημιουργού και στη θέση μίας μείωσης του γυναικείου στοιχείου συναντάμε εδώ ένα ισότιμο μοντέλο δημιουργίας του εμβρίου. Η διαφοροποίηση του φύλου στα μέρη του εμβρύου στηρίζεται σε ένα χρωματικό συμβολισμό κι όχι σε μία διαφορά δύναμης. Με βάση την παλαιστινιακή θέση οι δύο γονείς είναι ισότιμοι συνεργάτες κι έχουν επομένως τα ίδια δικαιώματα σε αυτήν τη συνεργασία όπως κι ο δημιουργός. Σύμφωνα με τη βαβυλωνιακή εκδοχή και οι δύο είναι στην πραγματικότητα μία ενότητα, η οποία είναι ισότιμη με τον θείο συνεργάτη. Με βάση την ομοιότητα που παρατηρείται των ταλμουδικών θέσεων για το έμβρυο κι εκείνων στον Bundahischn και στις ινδικέ ςπηγές, μπορεί κανείς να υποθέσει μία ινδο-ιρανική επίδραση στου ραββίνους της Βαβυλώνας.

Ernst Axel Knauf , "Salome Alexandra and the Final Redaction of Psalms"

Η αρχή των στίχων του Ψα 2 δημιουργούν μία ακροστιχίδα "Για τον Yannai από τη μια και τη γυναίκα του από την άλλη, ένας Φαρισαίος". Με αυτήν την ακροστιχίδα, η οποία ανάγεται σε μία αναθεώρηση των Ψαλμών στη περίοδο μεταξύ 76 και 67 π.Χ., έπεται του αρνητικά αντιμετωπιζόμενου δυνάστη του κειμένου Yannai η θετικά προβαλλόμενη χήρα και διάδοχός του Σαλώμη Αλεξάνδρα. Η παρατήση του αναθεωρητή του Ψαλτήρα καθώς και φιλολογικοκοινωνικές παρατηρήσεις συνηγορούν για τη θέση αυτής της μελέτης ότι ο Ψαλτήρας΄αναθεωρήθηκε για τελευταία φορά ως "βιβλίο προσευχής και κατήχησης των Φαρισαίων" στα χρόνια αυτής της βασίλισσας και εντάχθηκε στον κανόνα του Ιουδαϊσμού του Δεύτερου Ναού.

Nancy C. Lee, "Prophetic ‘Bat-‘Ammî’ Answers God and Jeremiah"
Το άρθρο αποτελεί μία συμβολή στη σύγχρονη συζήτηση για τις βιβλικές προφήτιδες. Εξετάζεται η ιδιαίτερη ρητορική και το μήνυμα μίας ανώνυμης προφήτιδος στο βιβλίο του Ιερεμία καθώς και στους Θρήνους, οι οποίοι βρίσκονται σε διάλογο με το βιβλίο του Ιερεμία. Οι νεότερες μελέτες επικεντρώνονται και προσεγγίζουν λογοτεχνικά και ιδεολογικά την ανησυχητική μορφή μίας - δημιουργημένης από τους άνδρες προφήτες και έντονα επικρινόμενης- γυναικείας μορφής (της θυγατρός της Σιών). Στην παρούσα μελέτη η συγγραφέας κινείται πέρα από αυτές τις μελέτες καθώς έχει ως αφετηρία της μία προφορική - ποιητική συνάφεια και προϋποθέτει ότι τόσο ο Ησαΐας όσο και ο Ιερεμίας με τη φράση ‘Bat-‘Ammî’ εννοούν μία συγκεκριμένη προφήτιδα, η οποία όμως επισκιάζεται από την κατασκευασμένη και ρητορικά ανώτερη μορφή της θυγατρός της Σιών. Με βάση τις νεότερες αναλύσεις του κειμένου η συγγραφέας υποθέτει ότι μία συγκεκριμένη προφήτις διαλέγεται με τον Ιερεμία και θεωρεί τις προφήτιδες ως αυθύπαρκτα πρόσωπα με το δικό τους προφορικό - ποιητικό λόγο, των οποίων το κήρυγμα - αν και όχι πλήρως- χρησιμοποιήθηκε από τους αναθεωρητές, τους μεταφραστές και τους αιώνες της παράδοσης και οι ίδιες παρέμειναντελικά ανώνυμες.

Pamela J. Milne, "Son of a Prostitute and Daughter of a Warrior: What Do You Think the Story in Judges 11 Means"
Σε ποιο βαθμό φτάνει τελικά η φεμινιστική-θεολογική εργασία μέχρι τις απλές αναγνώστριες και τους απλούς αναγνώστες της Βίβλου, πέρα δηλαδή από τα ειδικά περιοδικά, τα συνέδρια και τις πανεπιστημιακές αίθουσες; Αυτά τα ερωτήματα αποτελούν το θέμα αυτής της μελέτης, η οποία παρουσιάζει την ερμηνεία από μη ειδικούς της ιστορίας του Ιεφθάε και της κόρης του στο Κρ 11. Η ιστορία του πατέρα, ο οποίος θυσιάζει την ανώνυμη κόρη του εξαιτίας ενός θρησκευτικού όρκου, αποτέλεσε συχνά αντικείμενο φεμινιστικής κριτικής. Οι φεμινιστικές αναλύσεις του Κρ 11 είναι πολλές. Αγγίζουν όμως οι φεμινιστικές αναλύσεις του Κρ 11 ειδικά και της Βίβλου γενικότερα το ευρύτερο αναγνωστικό κοινό κι επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο διαβάζουν και κατανοούν βιβλικά κείμενα, που μαρτυρούν τη βία εναντίον των γυναικών, οι συνηθισμένοι αναγνώστριες και αναγνώστες; Επηρεάζει η φεμινιστική κριτική των πατριαρχικών δομών και της κυρίαρχης ιδεολογίας του φύλου το σύγχρονο αναγνωστικό κοινό, όταν αυτό έρχεται αντιμέτωπο με τέτοιες ιστορίες;

Jane Tolmie, "Eve in the Looking-Glass: Interpretive labour in the Anglo-Norman Jeu d’Adam"
Σε αυτήν τη μελέτη αντιπαραβάλλονται κείμενα από τα υπομνήματα στις βιβλικές αφηγήσεις για τον παράδεισο του Αμβροσίου και του Αυγουστίνου με σκηνές του πειρασμού του Αδάμ και της Εύας από τον Διάβολο στο αγγλονορμανδικό έργο Ordo representacionis Ade, το οποίο συχνά ονομάζεται Jeu d’Adam. Καταδεικνύεται πώς η Εύα σε αυτό το πρώιμο λαϊκό δρώμενο για τη δημιουργία λειτουργεί ως ένας καθρέπτης, στον οποίο ο Αδάμ βλέπει ένα ελλιπές και μη ικανοποιητικό ον, το οποίο επιβεβαιώνει την ιεραρχική υπεροχή του Αδάμ. Το κέντρο βάρους της έρευνας του Jeu d’Adam έγκειται στις αναλυτικές και δημιουργικές προσπάθειες του έργο, σύμφωνα με τις οποίες τονίζεται ο προβληματικός ρόλος της Εύας στο δράμα της δημιουργίας. Η μελέτη καταδεικνύει ότι τόσο σε αυτό το έργο όσο και στα κείμενα του Αμβροσίου και του Αυγουστίνου η Εύα είναι ελλιπής. Αυτές οι διαφορετικές φαινομικά αλλά ίδιες κατά βάση προσεγγίσεις του ρόλου της Εύας στις σχέσεις των δυο φύλων διαφωτίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι πατριαρχικές δομές δημιουργούνται και ανανεώνονται.

Ένα άρθρο βιβλικού ενδιαφέροντος στο RHPR / An article of biblical interest in the new issue of RHRPh

Στο νέο τεύχος του Revue d' histoire et de Philosophie Religieuses 89:4 (2009) δημοσιεύεται μεταξύ άλλων και το άρθρο του καθ. Christian Grappe, της Ευαγγελικής Θεολογικής Σχολής του Στρασβούργου σχετικά με τη ρητορική στα παύλεια κείμενα:

Christian Grappe, "Paul et la rhétorique. Regard sur l' histoire et les enjeux d' un debát", 511-530

H ρητορική προσέγγιση των παύλειων επιστολών, την οποία επανεισήγαγε ο H.D. Betz στα 1975, στην πραγματικότητα αναβιώνει μία πρακτική των πρώτων δεκαετιών της Μεταρρύθμισης, την οποία εφήρμοσαν κυρίως ο Μελάγχθων και ο Καλβίνος. Εκείνη την εποχή συνέβαλε στο να αναδειχθεί η δυναμική του λόγου και για να απομακρυνθεί η ερμηνεία από τη σχολαστική εξήγηση. Εκτός από μερικούς θεολόγους του Μεσαίωνα, οι οποίοι αναζήτησαν την πρόθεση των συγγραφέων, οι ρίζες αυτής της ερμηνευτικής προσέγγισης θα πρέπει να αναζητηθούν στα έργα του Αυγουστίνου και του Χρυσοστόμου. Σύμφωνα με τον Grappe αυτή η προσέγγιση επιτρέπει να αφουγκραστούμε με μεγαλύτερη προσοχή τις διάφορες φωνές του κανόνα και να απελευθερωθούμε από κάθε φονταμενταλιστική ανάγνωση του κειμένου.

Το άρθρο (όπως και τα υπόλοιπα του τρέχοντος τεύχους) μπορείτε να το διαβάσετε ολόκληρο online, πατώντας εδώ.

Στο νέο τεύχος του KuD

Στο τελευταίο για το έτος 2009 τεύχος του περιοδικού Kerygma und Dogma 55:4 (2009)δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και δύο άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

΄
Martin Karrer, „Septuaginta Deutsch – eine theologische Herausforderung“, 276–295

O συγγραφέας σημειώνει το έντονο ενδιαφέρον για την ελληνική μετάφραση των Ο΄ της Π.Δ., το οποίο επιβεβαιώνουν οι πρόσφατες μεταφράσεις αυτού του κειμένου στα γερμανικά, ελληνικά και γαλλικά. Παρατηρεί ότι το ελληνικό κείμενο των Ο΄ κρύβει θησαυρούς μέσα του και θέτει ενδιαφέροντα ζητήματα για τη συστηματική θεολογία:

α) το εύρος του κανόνα ελληνικού κειμένου της Π.Δ. είναι μεγαλύτερο από εκείνο του κανόνα της εβραϊκής Π.Δ. Στη μετάφραση των Ο΄ συμπεριλαμβάνεται και υλικό που κινείται πέρα από την ομάδα των λεγομένων αποκρυφων / ψευδεπιγράφων (Ψαλμοί Σολομώντος, Ωδές). Επομένως γεννάται το ερώτημα, εάν τα όρια του κανόνα θα πρέπει να διευρυνθούν

β) Το κείμενο της μετάφρασης των Ο΄ διαφέρει σε πολλές περιπτώσεις από εκείνο της εβραϊκής Π.Δ. Σε κάποιες περιπτώσεις το κείμενο των Ο΄ προϋποθέτει ένα παλαιότερο εβραϊκό κείμενο, το οποίο σήμερα έχει χαθεί. Επομένως ο συγγραφέας σημειώνει ότι η δυτική παλαιοδιαθηκική επιστήμη θα πρέπει να εξετάσει εάν και πού αυτό το ελληνικό κείμενο θα πρέπει να θεωρηθεί ότι έχει το ίδιο θεολογικό βάρος με εκείνο του μασωριτικού

γ) οι παραλλαγές του κειμένου, οι διορθώσεις και κάποιες φορές πρόσφατες υποθέσεις εμπλουτίζουν τη σημασία του κειμένου. Επομένως ο συγγραφέας παρατηρεί ότι θα πρέπει να γίνεται αποδεκτό ότι κάποιες φορές το ιερό κείμενο μπορεί να έχει περισσότερες από μία σημασίες.

Gunther Wenz, „Die Einheit des Neuen Testaments Zwölf Fragen des Schriftleiters von „Kerygma und Dogma“ an den Neutestamentler Ferdinand Hahn“, 296–303

Πρόκειται για το δεύτερο μέρος μιας συνέντευξης που έδωσε ο γνωστός καθηγητής της Κ.Δ. στο Παν/μιο του Μονάχου Ferdinand Hahn στο συντάκτη του περιοδικού καθηγητή της Συστηματικής Θεολογίας στο Παν/μιο του Μονάχου Gunther Wenz σχετικά με την ενότητα της Κ.Δ. [A.T.: το πρώτο μέρος της συνέντευξης είχε δημοσιευθεί στο προηγούμενο τεύχος του περιοδικού 55:3 (2009) και αφορούσε στην θεολογία του αρχέγονου Χριστιανισμού]. Σημείο αφόρμησης είναι το δίτομο πολύ αξιόλογο έργο του Hahn "Τheologie des Neuen Testaments". O καθ. Hahn απαντά σε 12 ερωτήματα που αφορούν στη σχέση θεολογίας της Κ.Δ. και συστηματικής θεολογίας, στην ύπαρξη ή όχι μίας πολυμορφίας "θεολογιών" μέσα στην Κ.Δ., στην ερμηνεία της Π.Δ. από τον αρχέγονο Χριστιανισμό, στη θεία αποκάλυψη, στη θέση της χριστολογίας ως βασικού άξονα της θεολογίας της Κ.Δ., στη θεολογία του σταυρού, στο πρόβλημα της παρουσίας και στη διδασκαλία περί των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος.

Ἡμεῖς δὲ τί; /What shall we bring?

"Τί σοὶ προσενέγκωμεν, Χριστέ;...

Ἕκαστον γὰρ τῶν ὑπὸ σοῦ γενομένων κτισμάτων

τὴν εὐχαριστίαν σοι προσάγει

οἱ ἄγγελοι τὸν ὕμνον,

οἱ οὐρανοὶ τὸν ἀστέρα,

οἱ μάγοι τὰ δῶρα,

οἱ ποιμένες τὸ θαῦμα,

ἡ γῆ τὸ σπήλαιον,

ἡ ἕρημος τὴν φάτνην,

ἡμεῖς δὲ μητέρα Παρθένον"

"Δεν υπάρχει τίποτα που να μην καλείται να συμμετάσχει στο γεγονός της συνάντησης κτιστού και Ακτίστου. Ό,τι δημιουργήθηκε από τον Θεό, καλείται να βρει την κατά φύσιν λειτουργία του άγοντας την οδό που φέρει στην ανακεφαλαίωση σύμπαντος του κτιστού στο Σώμα του Υιού. Αυτό ακριβώς υπογραμμίζει ο παραπάνω ύμνος παρουσιάζοντας κάθε ον να προσφέρει, να "προσάγει" (καθένα με τον τρόπο του) την καρδιά της ύπαρξής του στον Χριστό.

"Ἣμεῖς δὲ (προσάγομεν) Μητέρα Παρθένον". Η Θεοτόκος είναι η προσαγωγή της ανθρώπινης φύσης, η προσφορά σάρκας στον άσαρκο Θεό. Η ενσυνείδητη συγκατάθεση της Παναγίας στην Ενανθρώπηση (Λουκ. 1:38) ανέδειξε τον άνθρωπο σε εκείνο το ον που "επιτρέπει" την ένσαρκη είσοδο του Θεού στην ιστορία. Στην παραπάνω φράση του ύμνου, λοιπόν, σημαίνεται ο ρόλος με τον οποίο είναι χρεωμένος ο άνθρωπος. Όντας ο ίδιος "σύνδεσμος" όλης της κτίσης, ζωντανό σταυροδρόμι όπου συγκεφαλαιώνονται όλα τα μέρη της δημιουργίας, ο άνθρωπος έχει κληθεί να διακονήσει και να ιερουργήσει το φτάσιμο του κόσμου στον προορισμό του. Τα Χριστούγεννα, λοιπόν, δεν είναι ο επίλογος ή ένα (έστω θαυμαστό) παρελθόν, αλλά η ιστορική έναρξη της συνάντησης Θεού και κόσμου στο Σώμα του Χριστού. Άρα, το ζητούμενο είναι να οικονομούνται έτσι τα πράγματα, ώστε το μυστήριο της σάρκωσής Του να ενεργείται πάντα και παντού και η ενσυνείδητη συνέργεια του ανθρώπου σ' αυτήν να επιβεβαιώνεται και να ανανεώνεται διαρκώς".

Από το βιβλίο του Θ. Παπαθανασίου, Ο Θεός μου ο Αλλοδαπός. Κείμενα για μιαν αλήθεια που είναι "του δρόμου", ΑΚΡΙΤΑΣ 2004, σσ. 28-31

ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

ΕΙΣ ΕΤΗ ΠΟΛΛΑ!

Στο νέο τεύχος του EvTh / In the new issue of EvTh

Στο νέο τεύχος του περιοδικού Evangelische Theologie [69/6 (2009)] δημοσιεύονται μεταξύ άλλων τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Werner H. Schmidt, "Der tötet und lebendig macht" : Elemente biblischer Theologie aus alttestamentlicher Sicht", 432-443
Η μελέτη αναζητά την πιθανή ιδιαιτερότητα του παλαιοδιαθηκικού λόγου για το Θεό η οποία να έ χει ως αφετηρία μία σχέση μεταξύ Παλαιάς και Καινή Διαθήκης (και η οποία να μπορεί να αποδειχθεί και από τη γλώσσα των κειμένων), τις κοινές βασικές τις βασικές δομές της βιβλικές πίστης. Ο συγγραφέας θέτει το ερώτημα, εάν η Π.Δ. διατηρεί μέσα σε αυτήν τη σχέση την ιδιαιτερότητά της και το ειδικό της βάρος.

Rainer Albertz, "Die vergessene Heilsmittlerschaft des Mose : erste Überlegungen zu einem spätexilischen Exodusbuch (Ex 1-34)", 443-459:
Διαφορετικά από ό,τι στην ιουδαϊκή εξήγηση, στην Καινή Διαθήκη (2 Κορ 3,4-18) και στην ιστορία της τέχνης η μικρή σκηνή στο Έξ 34,29-32 (33-35), όπου ο Μωυσής περιβεβλημένος με τη θεϊκή λάμψη κατεβαίνει από το όρος Σινά, δεν έτυχε της δέουσας προσοχής από την ακαδημαϊκή χριστιανική εξήγηση. Αιτία γι' αυτό δεν ήταν μόνο η θεωρία των πηγών, η οποία απομόνωσε αυτό το τμήμα του κειμένου, αλλά και μία αντίληψη για την ιστορία της παράδοσης, η οποία θεώρησε ότι η ιστορία της Εξόδου προϋποθέτει εκ των προτέρων την ιστορία του Ισραήλ στην έρημο και της κατάληψης της γης. Με μία συνεπή εφαρμογή της ιστορίας της σύνθεσης οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι αυτή η σκηνή είναι η κατάληξη ενός παλαιότερα αυτόνομου προϊερατικού βιβλίου της Εξόδου (Εξ 1-34*). Μετά τη σύναψη της Διαθήκης, την πτώση του Ισραήλ και την ανανέωση της διαθήκης ο Μωυσής αντιπροσωπεύει στο πρόσωπό του μία νέα μορφή της ευεργετικής εγγύτητας του Θεού, η οποία καθιστά δυνατή τη συνέχιση της ιστορίας του με τον Ισραήλ παρά την αποστασία του. Η φιλολογική αποκατάσταση έχει σημαντικές επιπτώσεις από απόψεως ιστορίας της σύνταξης. Η μελέτη του Blum απέδειξε ότι πρόκειται για ένα στρώμα επεξεργασίας της ιστορίας στην εποχή μετά τον Ιερατικό Κώδικα.

Το νέο τεύχος του Biblical Interpretation / The new issue of Biblical Interpretation

Στο νέο τεύχος του Biblical Interpretation [18:1 (2010)] δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Stephen Moore / Yvonne Sherwood, "Biblical Studies 'after' Theory: Onwards Towards the Past Part One: After 'after Theory', and Other Apocalyptic Conceits", 1-27

Προς το παρόν η "υψηλή θεωρία", η οποία εκπροσωπείται από το μεταδομισμό, βρίσκεται στη φάση της παρακμής στις λογοτεχνικές σπουδές. Σε αυτό το τριμερές άρθρο εξετάζεται o πολυδιάστατος αντίκτυπος που έχει η συζήτηση για το "μετά τη θεωρία" στις βιβλικές σπουδές, σε ένα χώρο, όπου στο μεγαλύτερο μέρος του φαίνεται να βρίσκεται στην φάση "πριν τη θεωρία". Ο σκοπός των συγγραφέων είναι, όπως δηλώνουν οι ίδιοι, διαγνωστικός και αναλυτικός. Επιθυμούν να εξετάσουν το τι συνέβη, τι δεν έγινε και τι θα μπορούσε ακόμη να γίνει στις βιβλικές σπουδές σε σχέση με τη θεωρία και να διατυπώσουν σκέψεις σχετικά με το τι αποκαλύπτουν αυτές οι διαφορετικές προσλήψεις, προσαρμογές και αποτυχημένες συγκλίσεις όσον αφορά στους διάφορους τομείς του συγκεκριμένου γνωστικού πεδίου το οποίο καταλαμβάνουν οι βιβλικές και οι λογοτεχνικές σπουδές. Επιπλέον παρουσιάζουν τις πολύ διαφορετικές ιστορίες που βρίσκονται πίσω από τη γένεση του καθενός από αυτά τα πεδία σπουδών. Θεωρώντας ότι η σημαντικότερη συμβολή της Θεωρίας είναι οι αυτοκριτικές και μετακριτικές κινήσεις που προκαλεί, το παρόν άρθρο έχει ως σκοπό να παρουσιάσει με ένα νέο και ασυνήθιστο τρόπο τις ιδιαιτερότητες του βιβλικού χώρου.

Richard Walsh, "'Realizing' Paul's Visions: The New Testament, Caravaggio, and Paxton's Frailty", 28-51

Στο άρθρο εξετάζονται τρεις διαφορετικές προσπάθειες αισθητικής απόδοσης εμπειριών οράσεων: της παρουσίασης από τους συγγραφείς της Κ.Δ. της μεταστροφής του Παύλου, τους πίνακες του Caravaggio με το ίδιο θέμα, η κινηματογραφική απόδοση από τον Bill Paxton των τρομερών οραμάτων ενός σύγχρονου οραματιστή στο Frailty. Ta αισθητικά αποτελέσματα των τριών προσπαθειών δεν είναι ρεαλιστικά, αλλά έχουν τη δυναμική μίας ισχυρής επίδρασης επάνω στην πραγματική ζωή του ακροατηρίου τους.

Ένα ενδιαφέρον άρθρο στο νέο ThZ / An interesting article in the new issue of ThZ

Στο νέο τεύχος του Theologische Zeitschrift [65:4 (2009)] δημοσιεύεται μεταξύ άλλων κι ένα άρθρο που αναφέρεται στις τελετές καθαρμού μετά την επαφή με νεκρό, όπως αυτές ορίζονται στο Αρ 19 και προσλαμβάνονται στα κείμενα του Κουμράν:

Angelika Berlejung, "Variabilität und Konstanz eines Reinigungsrituals nach der Berührung eines Toten in Num 19 und Qumran. Überlegungen zur Dynamik der Ritualtransformation", 289–331
Το Αρ 19 ερμηνεύεται διεξοδικά σε πολλά κείμενα του Κουμράν. Μία λεπτομερής σύγκριση των δυο εκδοχών της τελετής, στο κείμενο της Π.Δ. και στο Κουμράν, καταδεικνύει ότι υπάρχουν σταθερές και μεταβλητές στις τελετουργικές οδηγίες, οι οποίες εδώ μελετώνται από την οπτική της μεταμόρφωσης της τελετής. Προκύπτει ότι το παραδοσιακό και κεντρικό τελετουργικό του ραντισμού με το νερό του καθαρμού και τη στάκτη κατά την τρίτη και έβδομη μέρα απαντά σε όλες τις εκδοχές της τελετουργίας, κάτι το οποίο προσδίδει σταθερότητα στο ισχύον σύστημα τελετουργικών κανόνων. Η τελετουργία όμως μεταβάλλεται τόσο σιωπηλά όσο και αποτελεσματικά, καθώς ήδη η σειρά των τελετουργικών πράξεων που απαντούν σε άλλα σημεία επαναλαμβάνεται και πολλαπλασιάζεται. Μέσω αυτής της απλής αρχής αυξάνει η πολυπλοκότητα της τελετουργίας, η οποία τώρα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της πραγματικότητας της τελετουργίας, της επιτέλεσης, της επίδρασης και της τάσης για επαγγελματισμό στη λατρεία. Αυτή η σκόπιμη μεταμόρφωση της τελετουργίας οδηγεί στο συμπέρασμα της ύπαρξης επαγγελματιών "σχεδιαστών της τελετουργίας".

Ένα νέο βιβλίο για το Φιλ 3-4 /A new book on Phil 3-4

Κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Ecumenica Editrice o τόμος με τα πρακτικά συνεδρίου, το οποίο έλαβε χώρα στην Καβάλα τον Απρίλιο 2007 και είχε ως θέμα του την ίδρυση της κοινότητας στους Φιλίππους και την επιστολή του Παύλου προς τα μέλη της. Μεταξύ των εισηγητών, των οποίων οι μελέτες δημοσιεύονται στον τόμο είναι και εκείνες δύο Ελλήνων καθηγητών της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, του κ. Ι. Καραβιδόπουλου και του κ. Φ. Ιωαννίδη:

Filippi - inizio del dialogo di S. Paolo con l'Occidente : esegesi patristica su Fil 3-4 ; VIII Seminario di esegesi patristica realizzato a Kavala (Grecia), 10-15 aprile 2007
Bari : Ecumenica Editrice
2009
ISBN: 978-88-88758-48-0
15 ευρώ

Περιεχόμενα τόμου

• Angelo DiBerardino, "Il cammino dell'evangelizzazione in Grecia", 19-33
• Giacomo Lorusso, "La fondazione della comunità di Filippi e il battesimo di Lidia (At 16,11-40)", 35-42
• Ioannes D. Karabidopulos, "L'Epistola ai Filippesi a confronto con lettere di prigionieri in epoca ellenistica", 43-50
• Giacomo Lorusso, "Cittadini della polis del cielo (Fil 3,1-4,20)", 51-67
• Francesca Cocchini, "La Lettera ai Filippesi e il tema del "progresso" nel Commento di Origene alla Lettera ai Romani", 69-73
• Rosario Scognamiglio, "'Cittadinanza nei cieli' (Fil 3,20) nel commento al Salmo 37 di Didimo il Cieco", 75-89
• Vittorino Grossi, "Indicazioni di approccio all'utilizzazione agostiniana della 'Lettera ai Filippesi'", 91-104
• Photios S. Ioannides, "L'interpretazione di Giovanni Crisostomo al capitolo terzo della lettera di Paolo Apostolo ai Filippesi", 105-110
• Carlo Dell'Osso, "I cap. 3 e 4 del commentario all'Epistola ai Filippesi dello Pseudo Ecumenio", 111-123
• Benedetto Labate, "Filippesi 4,4 nel "De virginibus" di S. Ambrogio di Milano", 127-136
• Claudiu Porneala, "Filippesi 4,13 nelle 'Regole brevi' di San Basilio di Cesarea", 137-144
• Vincenzo Greco, "Efesini 3-4 nel commento al vangelo di Matteo di Origene", 145-151
• Antonio Gaytán, "Io 14,28 e Phil 2,6 nella patristica prenicena", 153-168

Ένα νέο βιβλίο για τη βιβλική εξήγηση στο Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό της Ύστερης Αρχαιότητας / A new book on biblical exegesis in Late Antiquity

Κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Brill ένας νέος συλλογικός τόμος με θέμα τη βιβλική εξήγηση σε ιουδαϊκά και χριστιανικά υπομνήματα της Ύστερης Αρχαιότητας:

E. Grypeou & H. Spurling (εκδ.), The Exegetical Encounter between Jews and Christians in Late Antiquity, (Jewish and Christian Perspectives Series 18), Brill 2009
ISBN: 978 90 04 17727 7
104 ευρώ

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Oι μελέτες που δημοσιεύονται στον τόμο επικεντρώνονται στην ανάλυση ερμηνειών στο βιβλίο της Γενέσεως, ένα κείμενο το οποίο καταλαμβάνει σημαντική θέση τόσο στη χριστιανική όσο και στην ιουδαϊκή παράδοση. Οι μελέτες καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της ιουδαϊκής και χριστιανικής γραμματείας συμπεριλαμβανομένων κυρίως ραββινικών και πατερικών πηγών αλλά επίσης και αποκρύφων, ψευδεπιγράφων, κειμένων του Φίλωνα, του Ιωσήπου και γνωστικών.
Με τη συλλογή αυτών των μελετών διαφόρων επιφανών ερευνητών και ειδικών στο θέμα το βιβλίο παρουσιάζει την τελευταία έρευνα στο ζήτημα και διαφωτίζει μία πληθώρα πρωτοποριακών προσεγγίσεων της ανάλυσης των εξηγητικών "επαφών" μεταξύ των δύο θρησκευτικών ομάδων. Αποτελεί επομένως μία σημαντική συμβολή, διότι ρίχνει φως στην ιστορία των σχέσεων μεταξύ των Ιουδαίων και Χριστιανών κατά την Ύστερη Αρχαιότητα.

Περιεχόμενα του τόμου

• Philip S. Alexander, "'In the beginning΄ : rabbinic and patristic exegesis of Genesis 1:1", 1-29
• Dmitrij F Bumaznov, "Adam alone in paradise : a Jewish-Christian exegesis and its implications for the history of asceticism", 31-41
• Burton L. Visotzky, "Will and grace : aspects of judaising in Pelagianism in light of rabbinic and patristic exegesis of Genesis", 43-62
• Hanneke Reuling, "The Christian and the rabbinic Adam : Genesis Rabbah and patristic exegesis of Gen 3:17-19", 63-74
• Gerard P. Luttikhuizen, "Critical Gnostic interpretations of Genesis", 75-86
• Michael E. Stone, "'Be you a lyre of me' : identity or manipulation in Eden", 87-99
• Robert Hayward, "What did Cain do wrong? : Jewish and Christian exegesis of Genesis 4:3-6", 101-123
• Sebastian Brock, "Creating women's voices : Sarah and Tamar in some Syriac narrative poems", 125-141
• Günter Stemberger, "Genesis 15 in rabbinic and patristic interpretation", 143-162
• Judith Frishman, "'And Abraham had faith' : but in what? Ephrem and the rabbis on Abraham and God's blessings", 163-179
• Emmanouela Grypeou - Helen Spurling, "Abraham's angels : Jewish and Christian exegesis of Genesis 18-19", 181-203
• Alison Salvesen, "Keeping it in the family? : Jacob and his Aramean heritage according to Jewish and Christian sources", 205-220
• Stefan C. Reif, "Early Rabbinic exegesis of Genesis 38", 221-244
• Marc G. Hirshman, "Origen's view of 'Jewish fables' in Genesis", 245-254

Το νέο τεύχος του Currents in Biblical Research / The new issue of Currents in Biblical Research

Κυκλοφόρησε το νέο τεύχος του Currents in Biblical Research 8:2 (2009), στο οποίο δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Claire E. Carroll , "Another Dodecade: A Dialectic Model of the Decentred Universe of Jeremiah Studies 1996—2008", 162-182

Στα χρόνια, που ακολούθησαν την έκδοση της μελέτης του Robert Carroll ‘Surplus Meaning and the Conflict of Interpretations: A Dodecade of Jeremiah Studies (1984—95)’, στο Currents 4 στα 1996, υπήρξαν αλλαγές στις βιβλικές σπουδές, οι οποίες με τη σειρά τους έφεραν ένα άνευ προηγουμένου επίπεδο ανανέωσης. Στην αυξανόμενη ενασχόληση με το στοιχείο του χάους στο κείμενο και στις πρωτοποριακές προσεγγίσεις αυτού του προβληματικού βιβλικού κειμένου περιλαμβάνονται σημαντικές συμβολές της φιλοσοφίας και των πολιτιστικών και φιλολογικών θεωριών. Στην παρούσα επισκόπηση εξετάζεται η τρέχουσα κατάσταση στο χώρο των σπουδών για τον Ιερεμία κι ανιχνεύεται η επίδραση των μεταδομικών μεθοδολογιών στην αποκέντρωση των τρόπων σκέψης για τον Ιερεμία και της προσέγγισής του. Υποστηρίζεται ότι ως επακόλουθο του πανθομολογούμενου τέλους της ηγεμονίας της ιστορικής κριτικής ως το κυρίαρχο μοντέλο βιβλικής ερμηνείας, το οποίο χαρακτηρίστηκε από τον Perdue ως "η κατάρρευση της ιστορίας", οι σπουδές για τον Ιερεμία απέκτησαν τη μορφή και τη φύση μίας διαλεκτικής μεταξύ των αρχών της τάξης και του χάους.

V. Henry T. Nguyen , "The Quest for the Cinematic Jesus: Scholarly Explorations in Jesus Films", 183-206

Στο άρθρο εξετάζεται μία αναδυόμενη ερευνητική τάση στις βιβλικές σπουδές: ο Ιησούς και ο κινηματογράφος. Kατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες οι ερμηνευτές της Κ.Δ. έδειξαν ενδιαφέρον για μια σειρά από ταινίες σχετικές με τον Ιησού όχι μόνο ως πηγές απεικονίσεων του Ιησού αλλά και ως διόδους ερμηνείας των ευαγγελίων - ή όπως το έθεσε ο Larry Kreitzer ως "aναστροφή του ερμηνευτικού ρου". Με αυξανόμενο το ενδιαφέρον γι' αυτόν το νέο τομέα έρευνας η κινηματογραφική προσέγγιση του Ιησού έχει καταστεί μία αποδεκτή κριτική προσέγγιηση στη μελέτη του Ιησού και των ευαγγελίων. Αυτό το άρθρο διερευνά τους διαφόρους τρόπους με τους οποίους οι ερμηνευτές προσέγγισαν τις ταινίες για τον Ιησού, με σκοπό να εξάγουν χρήσιμα συμπεράσματα για δύσκολα ερμηνευτικά ζητήματα (π.χ. το συνοπτικό πρόβλημα). Επιπλέον στο άρθρο εξετάζεται ο τρόπος με τον οι ερμηνευτές κατά τα τελευταία χρόνια άρχισαν να λειτουργούν ως οι κριτικοί των επίμαχων ταινιών για τον Ιησού καθώς και ως σύμβουλοι σε νέες σχετικές ταινίες.

Michael Naylor , "The Roman Imperial Cult and Revelation", 207-239

Το ζήτημα της σχέσης της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής λατρείας και της Αποκάλυψης έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερμηνευτών κατά τα τελευταία εκατό χρόνια. Σε αυτήν την περίοδο έχουν λάβει χώρα σημαντικές μεταβολές τόσο στην αξιολόγηση της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής λατρείας στη συνάφεια της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας όσο και στην ερμηνεία του ρόλου της σε σχέση με το βιβλίο της Αποκάλυψης. Στο άρθρο διερευνώνται και αξιολογούνται αυτές οι τάσεις. Στην αρχή ο συγγραφέας συζητά τις μελέτες για τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική λατρεία από την οπτική των κλασικών σπουδών. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα αποσπάσματα εκείνα από την Αποκάλυψη, τα οποία συνήθως θεωρούνται η απάντηση στη λατρεία του αυτοκράτορα. Το τρίτο και τελευταίο μέρος επικεντρώνεται στις μελέτες για την Αποκάλυψη με ιδιαίτερη έμφαση στις ερμηνευτικές προσεγγίσεις, στην χριστολογία και στο ζήτημα του διωγμού επί Δομητιανού.

James B. Rives , "Graeco-Roman Religion in the Roman Empire: Old Assumptions and New Approaches", 240-299

Το άρθρο εξετάζει τις πρόσφατες τάσεις στην έρευνα της ελληνορωμαϊκής θρησκείας και επικεντρώνεται στον 1ο και στο 2ο αι. μ.Χ. Στο πρώτο μέρος ο συγγραφέας αξιολογεί τις τρέχουσες απόψεις για αυτό το οποίο ονομάζεται η παλιά "κυρίαρχη αφήγηση" (master narrative) της ιστορίας της ελληνορωμαϊκής θρησκείας σε αυτήν την περίοδο, δηλ. στην αντίληψη ότι η παρακμή της παραδοσιακής ελληνορωμαϊκής θρησκείας δημιηούργησε ένα κενό, το οποίο καλύφθηκε από τη μία από το καθαρά πολιτικό φαινόμενο της αυτοκρατορικής λατρείας και από την άλλη από τις μυστηριακές / ανατολικές θρησκείες, οι οποίες απαντούσαν στις συναισθηματικές ανάγκες του πληθυσμού. Στο δεύτερο μέρος ο συγγραφέας συζητά δύο περιοχές του ενδιαφέροντος, οι οποίες ήρθαν στο προσκήνιο με την υποχώρηση της παλαιότερης θέσης: μία προσπάθεια ερμηνεία της παραδοσιακής ελληνορωμαϊκής θρησκείας, την οποία κάποιοι ερευνητές ονόμασαν "μοντέλο της θρησκείας της πόλης" και μία μετατόπιση του ενδιαφέροντος στη θρησκευτική ζωή των επαρχιών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Στο παράρτημα Ι παρουσιάζονται σύντομα οι βασικές μελέτες σε αυτόν τον τομέα έρευνας.

Ένα νέο βιβλίο για τη σχέση του βιβλίου της Γενέσεως, του Πλάτωνα και του Ευριπίδη / A new book on the relation between Genesis, Plato and Euripides

Από τον εκδοτικό οίκο Neukirchener Verlagsgesellschaft και στη σειρά Biblisch-Theologische Studien θα κυκλοφορήσει ένα νέο βιβλίο, της συναδέλφου Ευαγγελίας Δάφνη με θέμα τη σχέση μετάφρασης των Ο΄, Πλάτωνα και Ευριπίδη και μάλιστα στο παράδειγμα του βιβλίου της Γενέσεως:

Evangelia G. Dafni, Genesis, Plato und Euripides. Drei Studien zum Austausch von griechischem und hebräischem Sprach- und Gedankengut in der Klassik und im Hellenismus (Biblisch-theologische Studien 108), Neukirchener Verlag 2010
ISBN: 978-3-7887-2425-2
22,90 ευρώ

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Η μετάφραση των Ο΄ υιοθέτησε εκλεπτισμένους τρόπους έκφρασης των έργων του Πλάτωνα και του Ευριπίδη και τους μετασκεύασε ανάλογα με τις ανάγκες. Αυτές οι μορφές γλώσσας του Πλάτωνα και του Ευριπίδη μέσα στη μετάφραση των Ο΄ μπορούν να θεωρηθούν ως ένα είδος παλαιοδιαθηκικής μεταγλώσσας μεγάλης θεολογικής σημασίας. Αυτή η μεταγλώσσα γεννήθηκε εξαιτίας τoυ φιλοσοφικού στοχασμού για τις παλαιοδιαθηκικές μορφοποιήσεις της γλώσσας και της σκέψης. Έτσι βασικές θέσεις της πίστης της Π.Δ. έγιναν γνωστές στον ελληνιστικό κόσμο.

Για να δείτε τις πληροφορίες που δίνει ο εκδοτικός οίκος για το σχετικό τόμο, πατήστε εδώ.

Άρθρο του G. Vermes για τις μαρτυρίες του Ιωσήπου για τον Ιησού / Vermes' article on Josephus' testimony about Jesus

Από το ιστολόγιο του Jim West έχουμε την πληροφορία για τη δημοσίευση στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Standpoint ενός σύντομου άρθρου του G. Vermes σχετικά με τη μαρτυρία του Ιωσήπου περί Ιησού. Μεταξύ άλλων ο Vermes συζητά και το γνωστό ζήτημα του Testimonium Flavianum για το οποίο υιοθετεί την θέση ότι είναι εν μέρει αυτό το απόσπασμα είναι αυθεντικό έχει όμως δεχθεί την χριστιανική επεξεργασία. Στην αυθεντική του μορφή ο Ιώσηπος πρέπει να παρουσίαζε τον Ιησού ως ένα σοφό άνδρα που έκανε θαύματα και απέκτησε πολλούς οπαδούς, οι οποίοι παρέμειναν πιστοί σε αυτόν ακόμη και μετά το θάνατό του.
Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο, πατήστε εδώ.