Σάββατο 11 Απριλίου 2009

Η διατροφή των αρχαίων χριστιανών της Ρώμης

Στη σημερινή ηλεκτρονική έκδοση των Times του Λονδίνου έχει αναρτηθεί ένα άρθρο για τις διατροφικές συνήθειες των χριστιανών της αρχαίας Ρώμης. Πρόκειται για τα πορίσματα της ανάλυσης 22 ανθρώπινων σκελετών από την κατακόμβη του αγίου Καλλίστου, τα οποία αρχικά δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό The Journal of Archaeological Science. Ο Leonard Rutgers και οι συνεργάτες του, συγγραφείς του άρθρου στο παραπάνω περιοδικό, υποστηρίζουν ότι η διατροφή αυτών των ατόμων περιελάμβανε σε ένα μεγάλο μέρος την κατανάλωση ψαριών του γλυκού νερού. Υποστηρίζουν μάλιστα ότι αυτό αποτελεί ένδειξη της κοινωνικής του κατάστασης και της μικρής οικονομικής τους επιφάνειας. Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

BMCR: βιβλιοκρισία ενός νέου βιβλίου για τη χριστιανική κοινότητα της Κορίνθου

Στην ιστοσελίδα της Bryn Mawr Classical Review έχει αναρτηθεί η βιβλιοκρισία ενός νέου βιβλίου για την ταυτότητα της χριστιανικής κοινότητας της αρχαίας Κορίνθου:

V. Henry T. Nguyen, Christian Identity in Corinth: A Comparative Study of 2 Corinthians, Epictetus and Valerius Maximus, (WUNT II.243), Mohr Siebeck, Tübingen 2008
ISBN 9783161496660.
59.00 ευρώ

Για να διαβάσετε τη σχετική βιβλιοκρισία, πατήστε εδώ.

Φωτογραφίες ελληνικών χειρογράφων της Καινής Διαθήκης

Από το ιστολόγιο Archaic Christianity πληροφορούμαστε για την ανάρτηση στην ηλεκτρονική σελίδα CSNTM (Center for the Study of New Testament Manuscripts) φωτογραφιών των ελληνικών χειρογράφων της Κ.Δ. από τη βιβλιοθήκη Scriptorium του Orlando της Florida. Για να τα δείτε, πατήστε εδώ (αναζητήστε στον κατάλογο εκείνα που στη στήλη 'Location' φέρουν την ένδειξη Scriptorium).
Στην ίδια σελίδα έχει αναρτηθεί ο κατάλογος 8 μη καταλογογραφημένων μέχρι σήμερα χειρογράφων του Μουσείου Μπενάκη (σε αυτά αναφερθήκαμε και σε παλαιότερη ανάρτηση). Πρόκειται κυρίως για ευαγγελιστάρια και μικρογράμματους κώδικες. Το αρχαιότερο από τα χειρόγραφα χρονολογείται στον 9ο αι. Για να δείτε το σχετικό κατάλογο, πατήστε εδώ.

Παρασκευή 10 Απριλίου 2009

Οι περιγραφές του Πάθους του Ιησού στα ευαγγέλια

Στην ηλεκτρονική έκδοση των Times του Λονδίνου δημοσιεύεται ένα άρθρο του Henry Wansborough, μέλους της Pontifical Biblical Commission, στο οποίο ο συγγραφέας παρουσιάζει και συγκρίνει τις διάφορες περιγραφές του Πάθους και του θανάτου του Ιησού στα τέσσερα ευαγγέλια. Καταλήγοντας το άρθρο του και προσπαθώντας να απαντήσει στο ερώτημα γιατί υπάρχουν διαφορετικές αφηγήσεις σχετικά με τα γεγονότα του Πάθους στα τέσσερα ευαγγέλια ο Wansborough σημειώνει το θεολογικό περιεχόμενο αυτών των αφηγήσεων:
"... the emphasis is on the significance and meaning of the events as expressed in the details, rather than on recounting details for their own sake. The Gospels have a message to give about Jesus’s death, not merely a story."
Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε εδώ.

Γνωστικοί, Βασιλείδης και Αβρασάξ

Στο ιστολόγιό της η April DeConick έχει αναρτήσει μία σειρά από σύντομα κείμενα, απαντήσεις σε ερωτήσεις που της τέθηκαν, και τα οποία αφορούν στο πρόσωπο του Βασιλείδη, στην έννοια του Ονόματος στους Γνωστικούς (κυρίως στους Βαλεντινιανούς) και στην ταυτότητα του Αβρασάξ.
Για να διαβάσετε τα σχετικά κείμενα, πατήστε εδώ, εδώ και εδώ.

Αποσπάσματα του 2 Ενώχ στα κοπτικά

Από το ιστολόγιο του Jim Davila (PalaeoJudaica) πληροφορούμαστε την ύπαρξη αποσπασμάτων του βιβλίου 2 Ενώχ, γνωστού μέχρι σήμερα στη σλαβονική του μετάφραση (από όπου και η ονομασία του ως "Σλαβονικού Ενώχ") σε μία αρχαιότερη κοπτική μετάφραση. Τα σχετικά χειρόγραφα είχαν ανακαλυφθεί 40 περίπου χρόνια πριν, οι μεταγραφές όμως των κειμένων και οι φωτογραφίες τους δεν είχαν τύχει προσοχής.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση που παρατίθεται στο ιστολόγιο του Davila τα κείμενα εντόπισε ο επί διδακτορικώ φοιτητής του Παν/μίου του Leiden, Joost Hagen, ενώ εργαζόταν για την προετοιμασία έκδοσης κοπτικών χειρογράφων από την Qasr Ibrim της Νουβίας. Η συγκεκριμένη πόλη ήταν σημαντικό χριστιανικό κέντρο της Νουβίας. Τα χειρόγραφα φαίνεται ότι προέρχονται από τη βιβλιοθήκη κάποιου ναού και χρονολογούνται πριν το 1172, ίσως πριν και το 969. Κατά το δημοσίευμα πάντα πρέπει να τοποθετηθούν μεταξύ 8ου και 10ου αι., είναι επομένως αρχαιότερα της σλαβονικής μετάφρασης (11ος-12ος αι. και 14ος αι.). Η ανακάλυψη αυτών των νέων κειμένων θέτει και πάλι ζητήματα χρονολόγησης του αρχικού κειμένου και ιστορίας του κειμένου. Τα νέα χειρόγραφα περιέχουν αποσπάσματα από τα κεφ. 36-42 του 2 Ενώχ. Ανήκουν στην ομάδα μαρτύρων του συντομότερου τύπου κειμένου και συμπεριλαμβάνουν επίσης το επιπλέον υλικό στο τέλος του κεφ. 36, το οποίο σώζεται μόνο στο αρχαιότερο σλαβονικό χειρόγραφο (U), του 15ου αι. και στο χειρόγραφο Α (16ος αι.). Είναι πολύ πιθανό να υπήρχε ένα πρωτότυπο ελληνικό κείμενο του Βιβλίου των Μυστηρίων του Ενώχ, το οποίο να συντάχθηκε στην Αλεξάνδρεια.
Για να διαβάσετε ολόκληρο το δημοσίευμα στο ιστολόγιο PalaeoJudaica, πατήστε εδώ.

Βιβλιοπαρουσιάσεις του Review of Biblical Literature, 10/04/2009

Στη νέα ηλεκτρονική έκδοση της Review of Biblical Literature έχουν αναρτηθεί οι εξής βιβλιοκρισίες:
Reviewed by Philippe Guillaume

Travis L. Frampton, Spinoza and the Rise of Historical Criticism of the Bible
Reviewed by Seαn P. Kealy

Robert P. Gordon, ed., The God of Israel
Reviewed by Bruce A. Power

Daniel M. Gurtner and John Nolland, eds., Built upon the Rock: Studies in the Gospel of Matthew
Reviewed by J. Christopher Edwards

Norman C. Habel and Peter Trudinger, eds., Exploring Ecological Hermeneutics
Reviewed by Johan Buitendag

John Jarick, 2 Chronicles
Reviewed by Louis C. Jonker

Leonid Kogan, Natalia Koslova, Sergey Loesov, and Sergei Tishchenko, eds., Babel und Bibel 3: Annual of Ancient Near Eastern, Old Testament and Semitic Studies
Reviewed by Lena-Sofia Tiemeyer

Larry J. Kreitzer, Philemon
Reviewed by Torrey Seland

Carmel McCarthy, ed., Biblia Hebraica Quinta: Deuteronomy
Reviewed by Mark McEntire

Jacob Neusner and Alan J. Avery-Peck, eds., Encyclopedia of Religious and Philosophical Writings in Late Antiquity: Pagan, Judaic, Christian
Reviewed by Mark D. Nanos
Reviewed by Glenn E. Snyder

Judith Perkins, Roman Imperial Identities in the Early Christian Era
Reviewed by Ilaria Ramelli

Ephraim Radner, Leviticus
Reviewed by Leigh Trevaskis

Walther Sallaberger, Das Gilgamesch-Epos: Mythos, Werk und Tradition
Reviewed by Gerhard Karner

David Andrew Thomas, Revelation 19 in Historical and Mythological Context
Reviewed by David L. Barr
Reviewed by Ernest van Eck

Πέμπτη 9 Απριλίου 2009

Ένα νέο βιβλίο για τον Αβραάμ στον Ιουδαϊσμό, Χριστιανισμό και Ισλάμ


Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Vandenhoeck & Ruprecht ένα νέο βιβλίο για τη θέση που κατέχει ο Αβραάμ στον Ιουδαϊσμό, Χριστιανισμό και Ισλάμ:

Chr. Böttrich / B. Ego / F. Eißler, Abraham in Judentum, Christentum und Islam, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2009
ISBN 978-3-525-63398-4
19,90 €

Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Ο Αβραάμ ανήκει στις γνωστότερες μορφές της εβραϊκής Βίβλου. Ο αρχέγονος Χριστιανισμός διεκδίκησε των "πατέρα πολλών λαών" ως πρόσωπο αναφοράς. Στην ισλαμική παράδοση εμφανίζεται στο ρόλο του προπάτορα της πίστης και ως ένας από τους ιδρυτές της θρησκείας. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που γίνεται λόγος για τις "θρησκείες του Αβραάμ" ή για την "οικουμένη του Αβραάμ", στους διαλόγους Ιουδαίων, Χριστιανών και Μουσουλμάνων. Στην ιδιαίτερη σχέση του Αβραάμ συναντούμε κάτι από την έκφραση του φαινομένου της πίστης. Ταυτόχρονα στη μορφή του γίνεται κατανοητή και η δύσκολη σχέση μεταξύ της εκάστοτε κοινότητας του ατόμου και των άλλων λαών. Έχοντας ως αφετηρία την παλαιοδιαθηκική ιστορία του Αβραάμ οι τρεις συγγραφείς παρουσιάζουν το πορτρέτο του Πατριάρχη στην ιουδαϊκή ερμηνεία, στην Καινή Διαθήκη, στην πατερική θεολογία, στο Κοράνιο και στις ισλαμικές ιστορίες για τους προφήτες.

G. Vermes: ένα άρθρο στους Times για την ανάσταση

Οι Times του Λονδίνου δημοσιεύουν αυτήν την εβδομάδα με αφορμή τον εορτασμό του Πάσχα (στους Ρωμαιοκαθολικούς και Ευαγγελικούς εορτάζεται φέτος μια εβδομάδα νωρίτερα από τους Ορθοδόξους) άρθρα διαφόρων επώνυμων επιστημόνων και κληρικών με σχετικά θέματα. Στο τεύχος της 6ης Απριλίου έχει δημοσιευθεί ένα ενδιαφέρον σύντομο άρθρο του Geza Vermes, ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης με τον τίτλο:
Myth or history: the hard facts of the Resurrection
Για να το διαβάσετε, πατήστε εδώ.

iTanakh: Οργάνωση της κοινωνίας στον αρχαίο Ισραήλ και στο περιβάλλον του

Στην ιστοσελίδα iTanakh έχουν προστεθεί μία σειρά από άρθρα, μελέτες και βιβλιοκρισίες σχετικά με το κοινωνικό περιβάλλον αλλά και την οργάνωση της κοινωνίας του αρχαίου Ισραήλ.

Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Διάφορες μελέτες για την αποκαλυπτική

Από το ιστολόγιο Higgaion πληροφορούμαστε για τις νέες προσθήκες στη σελίδα iTanakh (πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για όσους μελετούν τον αρχαίο Ισραήλ αλλά και τα ραββινικά κείμενα).
Θα παρουσιάσουμε αυτό το νέο υλικό οργανωμένο σε επιμέρους αναρτήσεις κατά ενότητες για διευκόλυνση όλων των ενδιαφερόμενων αναγνωστών του ιστολογίου.
Σχετικά με την αποκαλυπτική έχουν αναρτηθεί τα εξής:
Βιβλιοκρισίες βιβλίων σχετικών με την αποκαλυπτική:
  • Boccaccini, Gabriele, Roots of Rabbinic Judaism: An Intellectual History, from Ezekiel to Daniel (Eerdmans, 2001) - reviewed by Matthew Goff, Review of Biblical Literature
  • Cook, Stephen L., The Apocalyptic Literature (Abingdon, 2003) - reviewed by Eibert Tigchelaar, Review of Biblical Literature (2004)

Τετάρτη 8 Απριλίου 2009

Συνέδριο για την πολυγλωσσία στην αρχαιότητα και το Μεσαίωνα

Ένα ενδιαφέρον συνέδριο θα λάβει χώρα στο διάστημα 29-30 Μαΐου 2009 στο Faculty of Classics. Διοργανωτής του είναι το Classical and Indo-European Linguistics Caucus, Faculty of Classics, University ofCambridge (Alex Mullen and Patrick James)

Θέμα του είναι:
"Multilingualism from Alexander to Charlemagne: cross-cultural themes and perspectives"

Friday 29th May 2009

Registration: 8.30-11.309.30-11.00 [Speakers and chairs only]
Introduction and round-table sessionon methodology (particularly the practice of interdisciplinarity and the application of modern bilingualism theory to the study of ancientlanguages) Alex Mullen (Lumley Research Fellow, Magdalene College,Cambridge)

11.30-1.00 Issues in the nature and interpretation of evidence for bilingualism
Chair: Pippa Steele
Dr Alderik Blom (Katharine Jex-Blake Fellow in Celtic Studies, Girton College, Cambridge) 'Multilingualism and ritual language'
Professor Rosanna Sornicola (Professor of Linguistics, Department of Modern Philology, University of Naples Federico II)
'Multilingualism in Sicily and Southern Italy in the Early Middle Ages: issues in the nature and interpretation of the evidence'

2.30-4.00 Micro and macro-communities and regional variation
Chair: Eleanor Dickey
Dr Oliver Simkin (Research Associate, the Greek Lexicon Project, Faculty of Classics, Cambridge) 'Language contact in Ancient Spain: direct and indirect evidence'
Dr Trevor Evans (Senior Research Fellow and Lecturer in Ancient Cultures, Macquarie University, Australia) 'Complaints of the natives in a Greek dress: the evidence of the Zenon Archive for a Greek-Egyptian micro-community'

4.30-6.00 The function of languages in multilingual societies
Chair: Patrick James
Dr James Clackson (Senior University Lecturer, Faculty of Classics,Cambridge) 'Stable and unstable bilingualism'
Professor Andrew Wilson (Professor of the Archaeology of the Roman Empire, School of Archaeology, Oxford) 'Punic and Latin inscriptions in Roman North Africa: function and display'

6.30-7.30 Reception: the Museum of Classical Archaeology, Faculty of Classics

Saturday 30th May 2009

9.30-11.00 Bilingual education and literacy
Chair: (t.b.c.)
Professor Scott Bucking (Associate Professor of Ancient Mediterranean Studies, DePaul University, Chicago, USA) 'Archaeology, papyrology, and thestudy of Greek-Coptic education in late antique Egypt'
Dr Pádraic Moran (Research Officer, Department of Anglo-Saxon, Norse andCeltic, Cambridge) 'Multilingualism and the Medieval Irish learned tradition'

11.30-1.00 The linguistic and cultural implications of translation
Chair: Robert Crellin
Professor Coulter George (Assistant Professor of Classics, University of Virginia, USA) 'Expressions of time in the Septuagint and the NewTestament'
Professor David Langslow (Professor of Classics, Department of Classics andAncient History, Manchester) 'Typologies of translation techniques insituations of language contact'

2.30-4.30 Continuity and change in the East and West after 500 AD
Chair: Geoff Horrocks
Dr Bert Vaux (University Lecturer in Linguistics, Department of Linguistics, Cambridge) 'Linguistic manifestations of Greek-Armenian contact in Late Antiquity and Byzantium'
Dr Paul Russell (Reader in Celtic, Department of Anglo-Saxon, Norse and Celtic, Cambridge) 'Habes linguam Latinam? Non tam bene sapio: a view from the early-medieval West'

5.00-6.15 Multilingualism and multiculturalism
Professor Robin Osborne (Professor of Ancient History, Faculty of Classics, Cambridge) 'Cultures as languages and languages as cultures: reflections from Classical Athens'

Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί κανείς να απευθυνθεί στις εξής διευθύνσεις: Alex Mullen (alm45@cam.ac.uk) or Patrick James (pj221@cam.ac.uk).

Διάλεξη του καθ. Παντελή Νίγδελη για τη ρωμαϊκή Μακεδονία

Στο ιστολόγιο Confession of a Bible Junkie διαβάζουμε την είδηση ότι ο καθηγητής της επιγραφικής του ΑΠΘ (και καλός φίλος) Παντελής Νίγδελης θα δώσει την Παρασκευή 10/4/2009 στο Παν/μιο της Virginia (Departments of Classics and History) διάλεξη με θέμα:

"The Institution of Ephebeia in Roman Macedonia: A Particular Kind of Ephebeia?"
(Gibson Room, Cocke Hall, ώρα 15:00)

Ο καθηγητής Π. Νίγδελης έχει ασχοληθεί κατά τα προηγούμενα χρόνια με το επιγραφικό υλικό της Μακεδονίας των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Θα αναφέρω ένα από τα έργα του, το οποίο μάλιστα πρόσφατα βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο Γεωργίου Π. Οικονόμου:

Ἐπιγραφικὰ Θεσσαλονίκεια. Συμβολὴ στὴν πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ ἱστορία τῆς ἀρχαίας Θεσσαλονίκης,
(Ἵδρυμα Μελετῶν Χερσονήσου Αἵμου), University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2008

Σε αυτόν τον τόμο, που έρχεται να συμπληρώσει το σύνταγμα των επιγραφών της Θεσσαλονίκης, το οποίο εκδόθηκε από τον Ch. Edson (IG X.2,1) παρουσιάζονται και σχολιάζονται με μεγάλη λεπτομέρεια 140 επιγραφές των αυτοκρατορικών χρόνων που βρέθηκαν στην Θεσσαλονίκη. Το επιγραφικό υλικό οργανώνεται σε 6 κεφάλαια: 1) Από τη δημόσια ζωή της πόλης, 2) Ιδιωτικοί Σύλλογοι της πόλης, 3) από τον κόσμο των επαγγελμάτων, 4) η πόλη και ο πληθυσμός της, 5) ταφικό λεξιλόγιο και ταφικές πρακτικές και 6) επιγραφές που βρέθηκαν εκτός Θεσσαλονικείς και αναφέρουν Θεσσαλονικείς. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό εργαλείο για όσους θέλουν να ενημερωθούν για τη ζωή της πόλης κατά τα ρωμαϊκά χρόνια. Τα σχόλια του καθηγητή Νίγδελη και η εκτενής βιβλιογραφία που παραθέτει σε κάθε σχολιαζόμενο επιγραφικό κείμενο επιτρέπουν την ανασύνθεση πτυχών του δημόσιου και ιδιωτικού βίου της σημαντικής αυτής πόλης, η οποία, ας σημειωθεί, παρουσιάζει και για κάθε βιβλικό επιστήμονα, ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον (την επισκέφθηκε κατά τα μ. του 1ου αι. μ.Χ. ο Παύλος, ιδρύθηκε σε αυτήν μία από τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες επί ευρωπαϊκού εδάφους και σε αυτήν απευθύνεται το αρχαιότερο κείμενο της Κ.Δ., η Α΄ προς Θεσσαλονικείς επιστολή).
Βιβλιοκρισία του σχετικού τόμου μπορεί να διαβάσει ο αναγνώστης στην ηλεκτρονική έκδοση της Bryn Mawr Classical Review (πατήστε εδώ).

Άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο JThS

Στο νέο τεύχος του Journal of Theological Studies 60:1 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

H. A. G. Houghton, "A Newly Identified Old Latin Gospel Manuscript: Würzburg Universitätsbibliothek M.p.th.f.67", 1-21
Αρκετά λατινικά χειρόγραφα των ευαγγελίων περιγράφονται ως "μεικτά κείμενα", τα οποία συνδυάζουν αναγνώσεις της παλαιολατινικής και της Βουλγάτας. Το χειρόγραφο της Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης του Würzburg M.p.th.f.67, ένα ευαγγέλιο του 9ου αι. πιθανόν με καταγωγή από τη Βρετάνη, έχει χαρακτηρισθεί ως "μεικτό κείμενο" μολονότι δεν έχει καταχωρηθεί στον κατάλογο των παλαιολατινικών χειρογράφων του Institut Vetus Latina. Μία αναλυτική σύγκριση του κειμένου του κατά Ιωάννην αποκαλύπτει ότι δύο περικοπές (Ιω 1,1-5,40 και Ιω 12,34-13,10) μπορούν να χαρακτηρισθούν ως παλαιολατινικές. Πολλές αναγνώσεις αυτών των περικοπών, που δεν προέρχονται από τη Βουλγάτα, απαντούν και σε άλλους παλαιολατινικούς κώδικες (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον Codex Rehdigeranus), ενώ άλλες παραλλαγές που είναι ασυνήθιστες σε αυτό το χειρόγραφο αντιστοιχούν σε γραφικές παραθέσεις στον Αυγουστίνο και τον Ιερώνυμο. Είναι επίσης ένας από τους λίγους λατινικούς μάρτυρες για μία προσθήκη στο Ιω 8,9. Μολονότι το κείμενο των συνοπτικών ευαγγέλιων σε αυτό το χειρόγραφο δεν έχει ακόμη μελετηθεί, παρουσιάζει μία μερική τουλάχιστον συγγένεια προς το κείμενο της παλαιολατινικής μετάφρασης, το οποίο φαίνεται να είναι ιδιαίτερα εκτενές στην περίπτωση του κατά Ματθαίον. Ως αποτέλεσμα αυτής της μελέτης το χειρόγραφο εντάχθηκε στον κατάλογο των παλαιολατινικών κειμένων και του έχει δοθεί ο αριθμός Vetus Latina 11A.

J. Lionel North, "Thou Shalt Commit Adultery’ (Exod. 20:14, AV 1631): A First Survey of Alteration Involving Negatives in the Transmission of the Greek New Testament and of Early Church Responses to it", 22-69
Όπως πολλές φράσεις στην Κ.Δ. το 1/5 των 3.542 παραδειγμάτων αρνητικών φράσεων έχει υποστεί αλλοιώσεις, μικρές ή μεγαλύτερες, μέσα από προσθήκες, παραλείψεις ή αντικαταστάσεις λέξεων. Ωστόσο οι αλλαγές των αρνητικών εκφράσεων είναι περισσότερο προκλητική καθώς, αν λάβουμε τη λειτουργία που έχουν στη λογική σκέψη, μπορούν να δημιουργήσουν αντιφάσεις. Οι Πατέρες της Εκκλησίας έπρεπε να αντιμετωπίσουν ζητήματα δόγματος: ο Παύλος πίστευχει "ότι όλοι δεν θα κοιμηθούμε" ή ότι "όλοι θα κοιμηθούμε", "θα μεταμορφωθούμε" ή "δε θα μεταμορφωθούμε" (1 Κορ 15,51); Ο θάνατος είχε κυριαρχία σε αυτούς που δεν αμάρτησαν όπως ο Αδάμ (Ρωμ 5,14); Η ασταθής άρνηση ήταν γνωστή και στους ιουδαϊκούς, κλασικούς και νομικούς κύκλους. Η ανάλυση περισσοτέρων από 700 πααραδειγμάτων μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη σε όσους ασχολούνται με την κριτική του κειμένου, σε όσους μελετούν τις αντιγραφικές συνήθειες εκείνης της εποχής, στους φιλολόγους καθώς επίσης σε όσους ασχολούνται με τη δογματική και την ιστορία.

Bradly S. Billings, "‘At the Age of 12’: The Boy Jesus in the Temple (Luke 2:41–52), The Emperor Augustus, and the Social Setting of the Third Gospel ", 70-89
Η ιστορία του δωδεκαετούς Ιησούς στο Ναό (Λκ 2,41-52) συχνά διαβάζεται και κατανοείται σε σχέση προς το ιουδαϊκό αφηγηματικό της πλαίσιο. Οι πιθανοί αποδέκτες των Λουκά -Πράξεων ωστόσο, κυρίως εθνικοί που ζούσαν στις πόλεις της Μ. Ασίας κατά το τέλος του 1ου αι. μ.Χ., είχαν απομακρυνθεί τουλάχιστον κατά μία γενεά από τις ιουδαϊκές απαρχές του Χριστιανισμού. Το κοινωνικό υπόβαθρο των αποδεκτών επομένως διαμορφωνόταν όχι από τη λατρεία και τα σύμβολα του Ιουδαϊσμού του Δεύτερου Ναού αλλά από εκείνα της αυτοκρατορικής Ρώμης και κυρίως την παρακαταθήκη και τη λατρεία του πρώτου αυτοκράτορα, του Αύγουστου. Γράφοντας μέσα σε αυτήν την πολιτισμική ατμόσφαιρα ο Λουκάς προσπαθεί να παρουσιάσει τον Ιησού ως μία σημαντική μορφή σύμφωνα με τους κοινούς τόπους της ελληνορωμαϊκής βιογραφίας και να μεταφέρει μέσα από αυτήν την αφήγηση για την παιδική ηλικία του Ιησού εκείνες τις παραδόσεις για το πρόσωπό του, οι οποίες συμβάλλουν στο να παρουσιασθεί ως ανώτερος και διάδοχος του θεοποιημένου Αυγούστου. Το επεισόδιο στο Ναό συμπεριλήφθηκε από το Λουκά στην αφήγησή του για την παιδική ηλικία, γιατί είναι συμβατή με και συμβάλει στον απώτερο σκοπό του ευαγγελίου του.

Τρίτη 7 Απριλίου 2009

Οι αρχαίοι Έλληνες και η οικονομική κρίση

Στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας ΝΕΑ διαβάζουμε σήμερα ένα άρθρο για τη στάση των αρχαίων Ελλήνων απέναντι στο χρήμα και το περιβάλλον. Στο συγκεκριμένο άρθρο της Μαρίας Αδαμοπούλου αναδημοσιεύονται οι θέσεις του καθηγητή του Παν/μίου του Exeter Richard Seaford, οι οποίες ακούστηκαν πρόσφατα σε συνέδριο στη Γλασκώβη. Ας θυμηθούμε και την στάση που τηρούν τα κείμενα της Καινής Διαθήκης απέναντι στον πλούτο και στην εξάρτηση από αυτόν και θα παρατηρήσουμε μεγάλες ομοιότητες στον τρόπο αντιμετώπισης και αξιολόγησής του. Επίσης οι τρόποι διατύπωσης των θέσεων αυτών (μύθοι για παράδειγμα στην περίπτωση των αρχαίων Ελλήνων, παραβολές στην περίπτωση των ευαγγελίων), αν και παρουσιάζουν κάποιες διαφορές, που οφείλονται στις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες όσων παρήγαγαν αυτά τα κείμενα, έχουν επίσης πολλές και σημαντικές ομοιότητες (π.χ. μία σύντομη πλοκή, πρόσωπα και πράγματα που λειτουργούν ως σύμβολα κτλ.).
Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο στα ΝΕΑ, πατήστε εδώ.

Η αρχαιολογία και τα οπτικοακουστικά μέσα

Στην ιστοσελίδα The Bible and Interpretation έχει αναρτηθεί ένα άρθρο του Paul Flesher, καθηγητή του Παν/μίου του Wyoming, σχετικά με τον τρόπο αξιοποίησης των οπτικοακουστικών μέσων και κυρίως του μέσου του ντοκυμαντέρ για την προβολή και διάχυση αρχαιολογικών πληροφοριών. Στο ίδιο άρθρο ο Flesher παραπέμπει σε διάφορα εργαλεία και σελίδες του Διαδικτύου, τα οποία παρέχουν υπεύθυνα πληροφόρηση για αρχαιολογικά ευρήματα κτλ.
Για να διαβάσετε το πλήρες άρθρο, πατήστε εδώ.

Μια χαναανίτισσα βασίλισσα στη Beth Shemesh


Και η επόμενη είδηση προέρχεται από το χώρο της αρχαιολογίας και η πηγή της και πάλι είναι το ιστολόγιο του Jim West. Πρόκειται για μια είδηση που αναρτήθηκε σήμερα στην ηλεκτρονική έκδοση του physorg.com και αφορά σε ένα ενδιαφέρον εύρημα που έφερε στο φως ομάδα αρχαιολόγων από το Παν/μιο του Tel Aviv στο Tel Beit Shemesh. Πρόκειται για μία κεραμική πλάκα με την παράσταση μίας θεάς ντυμένης κατά τον τρόπο που ήταν ντυμένοι οι άνδρες βασιλιάδες της περιοχής. Αυτό οδήγησε τους αρχαιολόγους στην υπόθεση ότι ίσως πρόκειται για παράσταση κάποιας γυναίκας βασίλισσας της περιοχής. Ίσως μάλιστα να αποτελεί αναπαράσταση της "Κυρίας των θηλυκών λιονταριών" μίας χαναανίτισσας βασίλισσας που έστειλε απελπισμένες επιστολές στον Φαραώ περιγράφοντας την αναταραχή και την καταστροφή που βίωνε το βασίλειό της και του ζητούσε στρατιωτική βοήθεια.
Για να διαβάσετε το ενδιαφέρον άρθρο, πατήστε εδώ.

Πλαστογράφηση αρχαιοτήτων από το Ισραήλ: η απάντηση του Victor Sasson

Στο πρόβλημα της πλαστογράφησης αρχαιοτήτων που πιθανόν να συνδέονται με πρόσωπα και γεγονότα της Βίβλου καθώς και στην κυκλοφορία σχετικού βιβλίου από τη δημοσιογράφο Nina Burleigh αναφερθήκαμε σε παλιότερες αναρτήσεις. Ο Jim West παραπέμπει στο ιστολόγιό του στην απάντηση του Victor Sasson, αρχαιολόγου και ειδικού στην Εβραϊκή και Αραμαϊκή Επιγραφική, στις αιτιάσεις της Burleigh για πλαστογράφηση διαφόρων επιγραφών (όπως για παράδειγμα της επιγραφής του Jehoash, της οποίας η αυθεντικότητα αμφισβητείται από πολλούς ειδικούς και την οποία διάβασε και εκτίμησε ο Sasson). Για να βρεθείτε στην ανακοίνωση του Jim και να διαβάσετε το σχετικό κείμενο, πατήστε εδώ.

Μία επιγραφή της εποχής του Βασιλείου του Ιούδα


Χθες κυκλοφόρησε η είδηση σε πολλά ιστολόγια της ανεύρεσης θραύσματος εβραϊκής επιγραφής της εποχής του Βασιλείου του Ιούδα. Σύμφωνα με το δημοσίευμα της Israel Antiquities Authority πρόκειται για ένα τμήμα πλάκας από ασβεστόλιθο που βρέθηκε στην περιοχή της πηγής Gihon εντός της περιοχής των τειχών γύρω από το Εθνικό Πάρκο της Ιερουσαλήμ. Στην πέτρα διασώζονται μόνο μερικά γράμματα από την εβραϊκή επιγραφή που αρχικά έφερε. Χρονολογείται σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων στον 8ο αι. π.Χ. Τα γράμματα που διασώζονται στην πρώτη γραμμή είναι: קיה [... (στον αγγλικό μεταγραμματισμό …]kiah). Σχετικά με την πιθανή ανάγνωση του ονόματος Εζεκίας παραθέτουμε εδώ το κείμενο της ανακοίνωσης στην επίσημη σελίδα της αρχαιολογικής υπηρεσίας του Ισραήλ:
"If the letter preceding the kof was a zayin, we could complete the name to read חזקיה, or Hezekiah in English, and perhaps ascribe historical importance to the inscription. On the other hand, there are other first names that were used in Judah and Jerusalem at that time that could be mentioned here such as Hilkia, Amekiya, etc."
Στη δεύτερη σειρά διακρίνονται τα γράμματα כה [... (=ka). Το ανακοινωθέν της Αρχαιολογικής Εταιρίας του Ισραήλ σημειώνει σχετικά:
"Here we have several possibilities for completing the word such as: בְּרָכָה, or birqa, that is, a greeting expressing best wishes (a possible ending for some sort of commemorative inscription). Another possibility is the word בְּרֵכָה, or brecha, meaning water reservoir. The reconstruction of this word is possible based on the fact that Brechat HaShiloah, or the Shiloah Pool in English, is located nearby, and also based on the fact that a pool is mentioned in the famous Shiloah inscription that was discovered close by."
Πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για μνημείο που στήθηκε σε ανάμνηση της ανέγερσης κάποιου κτιρίου.

Δευτέρα 6 Απριλίου 2009

Ενδιαφέρουσες ανακαλύψεις στην κοιλάδα του Ιορδάνη


Από το ιστολόγιο του Jim West πληροφορούμαστε το δημοσίευμα του Newswise Science News που αφορά στην ανακάλυψη από επιστήμονες του πανεπιστημίου της Χάιφα μεγάλων οχυρωμένων περιοχών, οι οποίες εκτιμούν ότι ταυτίζονται με τα πέτρινα κτίσματα gilgal, που αναφέρονται στη Βίβλο. Πρόκειται για τις πρώτες κατασκευές που έκτισαν οι Ισραηλίτες μετά την είσοδό τους στη Γη της Επαγγελίας, έχουν τη μορφή ενός τεράστιου ποδιού και δηλώνουν συνήθως την κυριαρχία σε ένα τμήμα της γης. Χρονολογούνται στην εποχή του Σιδήρου (13ος -12ος αι. π.Χ.) και συνδέονται πιθανόν με λατρευτικές εκδηλώσεις. Για να διαβάσετε το ενδιαφέρον άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για την τελετουργική μνήμη


Κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Brill ένα νέο βιβλίο σχετικά με τις Απόκρυφες Πράξεις των Αποστόλων και τη λειτουργική ανάμνηση στη Δύση:


Els Rose, Ritual Memory; Τhe Apocryphal Acts and Liturgical Commemoration in the Early Medieval West (c.500-1215), (Mittellateinische Studien und Texte 40), Brill 2009
ISBN: 978 90 04 17171 8
€ 121.00
Περιγραφή εκδοτικού οίκου
Αυτό το βιβλίο φέρνει κοντά δύο περιοχές της έρευνας, οι οποίες μέχρι τώρα σπάνια μελετήθηκαν συγκριτικά: τη λειτουργία και τις Απόκρυφες Πράξεις των Αποστόλων. Στο βιβλίο παρέχεται αρχικά μία ανάλυση της λειτουργικής τελετουργίας στη μεσαιωνική Δύση και εξετάζεται η ένταξη στοιχείων από τα απόκρυφα στις πρακτικές της τελετουργικής ανάμνησης. Αποκαλύπτεται ο ρόλος που διαδραμάτισε η λειτουργία στη διάδοση των Απόκρυφων Πράξεων και παρουσιάζεται ο τρόπος που αυτές οι αφηγηματικές παραδόσεις αναπτύχθηκαν και μεταμορφώθηκαν μέσα από την ένταξή τους σε μία λατρευτική συνάφεια. Το αποτέλεσμα είναι μία δυναμική εικόνα της λατρευτικής πρόσληψης των εξωκανονικών Πράξεων των Αποστόλων κατά το Μεσαίωνα της Δύσης, όπου οι απόκρυφες ιστορίες για το παρελθόν των αποστόλων αντιμετωπίζονταν ως παραδόσεις για τις απαρχές του Χριστιανισμού, οι οποίες δεν έπρεπε να λησμονηθούν.



Το νέο τεύχος του Revue Biblique

Στο νέο τεύχος του Revue Biblique 116:1 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

  • Stéphanie Anthonioz, "Le sang est la vie : réflexion sur la création humaine (Gn 2,7)", 5-14
  • Sun J. Kim, "Les limites de l'omniscience du narrateur dans 1 Sm 15", 15-26
  • Klaus P. Adam, "1 Sam 28 : a comment on Saul's destiny from a late prophetic point of view", 27-43
  • Peter Spitaler, "Household disputes in Rome : Romans 14:1-15:13", 44-69
  • Gregory Tatum, "Galatians 2:1-14/Acts 15 and Paul's ministry in 1 Thessalonians and 1 Corinthians", 70-81
  • Étienne Nodet, "Le baptême des prosélytes, rite d'origine essénienne", 82-110
  • Urban C. VonWahlde, "The pool(s) of Bethesda and the healing in John 5 : a reappraisal of research and of the Johannine text", 111-136
  • Étienne Nodet, "'Le Seigneur, père de mon seigneur' (Si 51,10)", 137-141

Κυριακή 5 Απριλίου 2009

Δύο ενδιαφέροντα άρθρα στο ZThK

Στο νέο τεύχος του Zeitschrift für Theologie und Kirche 106:1 (2009) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων δύο άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Sebastian Grätz, "Esr 7 und die Autorisierung der Tora", 1-19
Σε αυτό το άρθρο εξετάζεται η σχέση μεταξύ του βασιλικού νόμου και του νόμου του Θεού στο Έσδ 7. Αυτό το κείμενο ερμηνεύεται μέσα σε μία ελληνιστική συνάφεια και σκοπός του είναι να παρουσιάζει την Τορά ως ένα κείμενο με αυθεντία σε θέματα θρησκείας και πολιτικής.

Samuel Vollenweider, "Zum Verhältnis von Exegese und Religionsgeschichte", 20-40
Στο άρθρο εξετάζεται η σύνθετη σχέση μεταξύ της καινοδιαθηκικής ερμηνείας, δηλαδή της θεολογικής ερμηνείας και της "θρησκειοϊστορίας" (ιστορία των θρησκειών, θρησκευτικές σπουδές). Μολονότι οι ιστορικές και θεολογικές οπτικές διαφέρουν μεταξύ τους από πολλές απόψεις, χρειάζονται και οι δύο για μία ερμηνευτική προσέγγιση ώστε να οδηγηθεί κανείς σε μία βαθύτερη κατανόηση του αρχέγονου Χριστιανισμού και των κειμένων του.

Βιβλιοκρισία ενός νέου βιβλίου για τον Ιούδα

Από το ιστολόγιο Not Being A Sausage πληροφορούμαστε την ανάρτηση στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας The New York Times της βιβλιοπαρουσίασης του εξής βιβλίου:

Susan Gubar, JUDAS. A Biography
W. W. Norton & Company, 2009
ISBN: 978-0393064834
$27.95

Παραθέτουμε εδώ ένα απόσπασμα του άρθρου σχετικά με το περιεχόμενο του βιβλίου:

"The real subject of “Judas: A Biography” is not the fragments of a life revealed in the New Testament, but the afterlife elaborated by subsequent generations of Christian artists, writers, theologians and propagandists. In keeping with the conceit of her title, Gubar proposes that we read this long history as a biography, in which the figure of Judas ages and changes over time. He is “an enigmatic loner in ancient times who was mercilessly bullied during a fiendish adolescence in premodern societies until he unexpectedly attained a seductive and ethical maturity at moments in the medieval period and with frequency after the Renaissance.” "

Για να διαβάσετε τη σχετική βιβλιοκρισία, πατήστε εδώ.