Μάλιστα το δημοσίευμα επιγράφεται με τον αρκετά πιασάρικο δημοσιογραφικό τίτλο "Η γυναίκα που ταράζει την Εκκλησία των ανδρών".
Επιτρέψτε μου μερικές σκέψεις σχετικά με αυτό το δημοσίευμα. Κατά τη γνώμη μου απουσιάζουν σημαντικά κομμάτια του μωσαϊκού της εικόνας της Μαρίας, όπως αυτή προκύπτει από τις πηγές μας, ενώ παρερμηνεύονται κάποιες από αυτές.
Ειδικότερα ξεκινώντας από τα κείμενα της Κ.Δ. είναι γεγονός ότι η Μαρία εμφανίζεται αρκετές φορές, όπως δε νομίζω ότι προκύπτει από κάπου ότι ήταν εύπορη, όπως υποστηρίζει το δημοσίευμα ή ότι έχει ηγετικό ρόλο μέσα στην ομάδα των γυναικών. Είναι βέβαια γεγονός ότι η Μαρία απαντά μεταξύ των γυναικών που παρακολουθούν την ταφή και πηγαίνουν στον τάφο και στους τρεις συνοπτικούς και στον Ιωάννη. Η επίμονη εμφάνιση του ονόματός της μεταξύ εκείνων των γυναικών καθώς και η ιδιαίτερη αφήγηση για την εμφάνιση του Αναστημένου σε αυτήν στον Ιωάννη μαρτυρεί την ύπαρξη μίας ιδιαίτερης παράδοσης η οποία συνδέεται με το πρόσωπό της. Πολύ πιθανόν συγγενείς ή κάποιος κύκλος που συνδέεται με αυτήν αλλά και με τις άλλες γυναίκες (δεν είναι η μόνη που θυμάται η παράδοση) να διατηρεί τη μνήμη της εμφάνισης του Ιησού σε αυτήν και στις άλλες γυναίκες. Εκεί που η Μαρία αποκτά ηγετικό ρόλο και τη θέση μαθήτριας ανώτερης από τον Πέτρο είναι στα γνωστικά κείμενα, βλ. Ευαγγέλιο Μαρίας ή Ευαγγέλιο Φιλίππου. Υπάρχει όμως μια ανοικτή συζήτηση στην έρευνα από πού προέρχεται αυτή η παράδοση στη διαμόρφωση της οποίας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο κι η αφήγηση του Ιω.
Όσον αφορά στις εμφανίσεις του Ιησού σε αυτήν, το δημοσίευμα δείχνει άγνοια του κειμένου των κανονικών ευαγγελίων και στοιχειωδών γνώσεων Εισαγωγής στην Κ.Δ. Ουσιαστικά μόνο ο Ιωάννης αναφέρει μια ιδιαίτερη συνάντηση της Μαρίας με τον Αναστημένο. Στον Ματθαίο η Μαρία είναι μία από τις γυναίκες που πηγαίνουν στον τάφο από τις οποίες ο Μτ ξεχωρίζει δύο, την Μαγδαληνή και μια άλλη Μαρία, στις οποίες εμφανίζεται ως ομάδα ο Αναστημένος, ενώ στο Μκ, αν ισχύουν όσα γνωρίζουμε από την κριτική του κειμένου, το ευαγγέλιο τελειώνει απότομα στο 16, 8 αφήνοντας ανοικτό το τέλος του ευαγγελίου και αποσιωπώντας μια συνάντηση του Αναστημένου με τις γυναίκες (τα όσα ακολουθούν είναι αρχαία αλλά μεταγενέστερη προσθήκη). Άδικα κατηγορείται ο Λκ για "θάψιμο" της Μαρίας. Η παρανόηση ή παρερμηνεία του Λκ έγινε από τον πάπα Γρηγόριο τον Διάλογο. Πουθενά ο ευαγγελιστής δεν την ταυτίζει με την πόρνη της γνωστής ιστορίας. Αν θέλουμε να μιλήσουμε για αποσιώπηση των γυναικών ως μαρτύρων της Ανάστασης, αυτή έγινε σαφώς πριν τον Λκ και στην παράδοση που ο Παύλος παραλαμβάνει και επαναλαμβάνει στο Α΄ Κορ 15.
Οπωσδήποτε το γεγονός ότι προκρίθηκαν ανδρικές μορφές στην παράδοση, ενώ κάποιες άλλες, γυναικείες, πέρασαν στο παρασκήνιο έχει να κάνει και με τις ανδροκρατούμενες κοινωνικές δομές του περιβάλλοντος της αρχαίας Εκκλησίας, οι οποίες σχετικά νωρίς πέρασαν μέσα στη ζωή και την οργάνωσή της ως αποτέλεσμα πιθανόν της καθυστέρησης της Παρουσίας. Δε νομίζω όμως ότι αυτό αποτελεί την αποκλειστική εξήγηση του φαινομένου. Ας μην ξεχνούμε ότι στην Ανατολή η Μαρία Μαγδαληνή συνέχισε να τιμάται ως ισαπόστολος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα καταλαμβάνοντας μία θέση δίπλα στους άνδρες "συμμαθητές" της. Επιμένω πως η ιστορία είναι πολύ πιο σύνθετη από ό,τι μπορούμε σήμερα να αντιληφθούμε και πως οι απλουστευμένες ερμηνείες του αποσπασματικού υλικού, που έχουμε στη διάθεσή μας, αδικούν την ιστορία και περιορίζονται σε επιφανειακές αναγνώσεις των δεδομένων. Προκαλούν βέβαια εντύπωση και αναδεικνύουν μυθιστορήματα του τύπου Κώδικας ντα Βίντσι στα πλέον ευπώλητα παγκοσμίως, όμως σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν τις μοναδικές αναγνώσεις των λιγοστών δεδομένων και μάλιστα, όπως ισχυρίζονται, απελευθερωμένες από την ανδρική οπτική και νοοτροπία. Κατά τη γνώμη μου τέτοιες ερμηνείες, που αγνοούν δεδομένα ή τα παραποιούν, πέφτουν στο ίδιο ολίσθημα της ιδεολογικοποίησης των δεδομένων και ανακατασκευάζουν κι αυτές την ιστορία μέσα από μία συγκεκριμένη οπτική. Θεμιτό μόνο στο μέτρο που αναγνωρίζουν την υποκειμενική τους προσέγγιση και το μυθιστορηματικό τους, πολλές φορές, χαρακτήρα.
Επιτρέψτε μου μερικές σκέψεις σχετικά με αυτό το δημοσίευμα. Κατά τη γνώμη μου απουσιάζουν σημαντικά κομμάτια του μωσαϊκού της εικόνας της Μαρίας, όπως αυτή προκύπτει από τις πηγές μας, ενώ παρερμηνεύονται κάποιες από αυτές.
Ειδικότερα ξεκινώντας από τα κείμενα της Κ.Δ. είναι γεγονός ότι η Μαρία εμφανίζεται αρκετές φορές, όπως δε νομίζω ότι προκύπτει από κάπου ότι ήταν εύπορη, όπως υποστηρίζει το δημοσίευμα ή ότι έχει ηγετικό ρόλο μέσα στην ομάδα των γυναικών. Είναι βέβαια γεγονός ότι η Μαρία απαντά μεταξύ των γυναικών που παρακολουθούν την ταφή και πηγαίνουν στον τάφο και στους τρεις συνοπτικούς και στον Ιωάννη. Η επίμονη εμφάνιση του ονόματός της μεταξύ εκείνων των γυναικών καθώς και η ιδιαίτερη αφήγηση για την εμφάνιση του Αναστημένου σε αυτήν στον Ιωάννη μαρτυρεί την ύπαρξη μίας ιδιαίτερης παράδοσης η οποία συνδέεται με το πρόσωπό της. Πολύ πιθανόν συγγενείς ή κάποιος κύκλος που συνδέεται με αυτήν αλλά και με τις άλλες γυναίκες (δεν είναι η μόνη που θυμάται η παράδοση) να διατηρεί τη μνήμη της εμφάνισης του Ιησού σε αυτήν και στις άλλες γυναίκες. Εκεί που η Μαρία αποκτά ηγετικό ρόλο και τη θέση μαθήτριας ανώτερης από τον Πέτρο είναι στα γνωστικά κείμενα, βλ. Ευαγγέλιο Μαρίας ή Ευαγγέλιο Φιλίππου. Υπάρχει όμως μια ανοικτή συζήτηση στην έρευνα από πού προέρχεται αυτή η παράδοση στη διαμόρφωση της οποίας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο κι η αφήγηση του Ιω.
Όσον αφορά στις εμφανίσεις του Ιησού σε αυτήν, το δημοσίευμα δείχνει άγνοια του κειμένου των κανονικών ευαγγελίων και στοιχειωδών γνώσεων Εισαγωγής στην Κ.Δ. Ουσιαστικά μόνο ο Ιωάννης αναφέρει μια ιδιαίτερη συνάντηση της Μαρίας με τον Αναστημένο. Στον Ματθαίο η Μαρία είναι μία από τις γυναίκες που πηγαίνουν στον τάφο από τις οποίες ο Μτ ξεχωρίζει δύο, την Μαγδαληνή και μια άλλη Μαρία, στις οποίες εμφανίζεται ως ομάδα ο Αναστημένος, ενώ στο Μκ, αν ισχύουν όσα γνωρίζουμε από την κριτική του κειμένου, το ευαγγέλιο τελειώνει απότομα στο 16, 8 αφήνοντας ανοικτό το τέλος του ευαγγελίου και αποσιωπώντας μια συνάντηση του Αναστημένου με τις γυναίκες (τα όσα ακολουθούν είναι αρχαία αλλά μεταγενέστερη προσθήκη). Άδικα κατηγορείται ο Λκ για "θάψιμο" της Μαρίας. Η παρανόηση ή παρερμηνεία του Λκ έγινε από τον πάπα Γρηγόριο τον Διάλογο. Πουθενά ο ευαγγελιστής δεν την ταυτίζει με την πόρνη της γνωστής ιστορίας. Αν θέλουμε να μιλήσουμε για αποσιώπηση των γυναικών ως μαρτύρων της Ανάστασης, αυτή έγινε σαφώς πριν τον Λκ και στην παράδοση που ο Παύλος παραλαμβάνει και επαναλαμβάνει στο Α΄ Κορ 15.
Οπωσδήποτε το γεγονός ότι προκρίθηκαν ανδρικές μορφές στην παράδοση, ενώ κάποιες άλλες, γυναικείες, πέρασαν στο παρασκήνιο έχει να κάνει και με τις ανδροκρατούμενες κοινωνικές δομές του περιβάλλοντος της αρχαίας Εκκλησίας, οι οποίες σχετικά νωρίς πέρασαν μέσα στη ζωή και την οργάνωσή της ως αποτέλεσμα πιθανόν της καθυστέρησης της Παρουσίας. Δε νομίζω όμως ότι αυτό αποτελεί την αποκλειστική εξήγηση του φαινομένου. Ας μην ξεχνούμε ότι στην Ανατολή η Μαρία Μαγδαληνή συνέχισε να τιμάται ως ισαπόστολος από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα καταλαμβάνοντας μία θέση δίπλα στους άνδρες "συμμαθητές" της. Επιμένω πως η ιστορία είναι πολύ πιο σύνθετη από ό,τι μπορούμε σήμερα να αντιληφθούμε και πως οι απλουστευμένες ερμηνείες του αποσπασματικού υλικού, που έχουμε στη διάθεσή μας, αδικούν την ιστορία και περιορίζονται σε επιφανειακές αναγνώσεις των δεδομένων. Προκαλούν βέβαια εντύπωση και αναδεικνύουν μυθιστορήματα του τύπου Κώδικας ντα Βίντσι στα πλέον ευπώλητα παγκοσμίως, όμως σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν τις μοναδικές αναγνώσεις των λιγοστών δεδομένων και μάλιστα, όπως ισχυρίζονται, απελευθερωμένες από την ανδρική οπτική και νοοτροπία. Κατά τη γνώμη μου τέτοιες ερμηνείες, που αγνοούν δεδομένα ή τα παραποιούν, πέφτουν στο ίδιο ολίσθημα της ιδεολογικοποίησης των δεδομένων και ανακατασκευάζουν κι αυτές την ιστορία μέσα από μία συγκεκριμένη οπτική. Θεμιτό μόνο στο μέτρο που αναγνωρίζουν την υποκειμενική τους προσέγγιση και το μυθιστορηματικό τους, πολλές φορές, χαρακτήρα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου