Η χρήση της Π.Δ. στην Αποκάλυψη

Ο Alan Bandy ανάρτησε στο ιστολόγιό του έναν ακόμη ενδιαφέροντα πίνακα με τα χωρία και τα θέματα της Παλαιάς Διαθήκης, τα οποία εμφανίζονται στην Αποκάλυψη. (Για να διαβάσετε την ανάρτηση, πατήστε εδώ).

Το θέμα της χρήσης της Π.Δ. στην Αποκάλυψη έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον το ερμηνευτών (βλ. για παράδειγμα J. Fekkes, Isaiah and Prophetic Traditions in the Books of Revelation, Sheffield 1994, J.P. Ruiz, Ezekiel in the Apocalypse: The Transformation of Prophetic Language in Rev 16,17-19, Frankfurt 1989, S. Moyise, "Intertextuality and the Use of Scripture in the Books of Revelation, Scriptura 84 [2003] 391-401 κ.ά.). Η εκτενής χρήση της Π.Δ. σε έμμεσες κυρίως αναφορές (allusions) είναι αδιαμφισβήτη, αυτό όμως που απασχολεί σήμερα την έρευνα είναι α) ποια κείμενα της Π.Δ. λειτουργούν ως προκείμενο του κειμένου της Αποκάλυψης, β) με ποιον τρόπο αξιοποιούνται αυτά τα παλαιοδιαθηκικά κείμενα από το συγγρ. της Αποκ και γ) ποια σημασία έχει αυτή η χρήση της Π.Δ. για την κατανόηση του μηνύματος του κειμένου.

Παραπέμπω στο πρώτο μέρος της μελέτης του Ian Paul, "The Use of Old Testament in Revelation 12", στο: S. Moyise, The Old Testament in the New Testament. Essays in Honour of J.L. North, Sheffield 2000, σσ. 256 εξ., όπου γίνεται αναφορά σε αυτά τα ζητήματα. Ταυτόχρονα ο τρόπος χρήσης της Π.Δ. από τους συγγραφείς της Κ.Δ. και η ερμηνεία της με αυτόν τον τρόπο καταδεικνύει μία δυναμική και σύνθετη σχέση μεταξύ Παλαιάς Διαθήκης και Καινής Διαθήκης, η οποία δεν εξαντλείται απλά στο σχήμα υπόσχεση - εκπλήρωση.

Σε αυτό το σημείο μία παρατήρηση του I. Paul στην παραπάνω μελέτη είναι νομίζω πολύ ενδιαφέρουσα και επιτυχής:

"It should be noted that intertextuality, as an approach, does not provide a method for interpretation, so much as highlighting the importance of considering the relation between the new context and the old in interpreting allusion and citation. In each case, only study of the texts in question can show the way in which the contexts interrelate." (σ. 259).

Αναζητώντας το πιθανό κείμενο της Π.Δ., που λειτουργεί ως προκείμενο του Αποκ 15,3-4, ο Steve Moyise στο πρόσφατο βιβλίο του Evoking Scripture. Seeing the Old Testament in the New, London 2008) σχολιάζει αυτήν τη σύνθετη σχέση μεταξύ προκειμένου - διακειμένου - αναγνώστη:

"... the literary phenomenon is not captured by terms such as 'exegesis' or 'interpretation'. Narrative theory offers insights into how readers may experience the text but as Ben-Porat points out, allusions are elusive. They do not 'pester' (pesher?) the reader into particulart interpretations but allow 'space' for creative involvement." (σ. 124)