Δύο νέα άρθρα στο JGRChrJ

Στο τεύχος 5 (2008) του Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism έχουν αναρτηθεί δύο πολύ ενδιαφέροντα νέα άρθρα. Πατώντας επάνω στον τίτλο του κάθε άρθρου μπορείτε να βρεθείτε στο κείμενό του (σε pdf):

Jake O’Connell, Did Greco-Roman Apparitional Models Influence Luke’s Resurrection Narrative? A Response to Deborah Thompson Prince

David Instone-Brewer and Philip A. Harland, Jewish Associations in Roman Palestine: Evidence from the Mishnah

Ένα νέο βιβλίο για την έννοια της θεότητας στην Πεντάτευχο

Ένα νέο βιβλίο κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Brill σχετικά με τον τρόπο που παρουσιάζεται ο Θεός μέσα στην Πεντάτευχο:

Françoise Mirguet, La représentation du divin dans les récits du Pentateuque Médiations syntaxiques et narratives, (Vetus Testamentum Suppl. 123), Brill 2008

ISBN: 978 90 04 17051 3

€ 149.00

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Μολονότι υπάρχουν αρκετές μελέτες, οι οποίες πραγματεύονται τις βιβλικές παραστάσεις στου Θεού, η παρούσα μελέτη εξετάζει τη στάση των βιβλικών κειμένων απέναντι στο θείο με βάση τη συντακτική και αφηγηματολογική ανάλυση. Το βιβλίο εξετάζει στις ιστορίες της Πεντατεύχου διάφορες εμφανίσεις του Θεού: τους λόγους του καθώς επίσης και τους τρόπους με τους οποίους τα κείμενα μεταφέρουν αυτούς τους λόγους, τις πράξεις του και τις οπτικές γωνίες από τις οποίες παρουσιάζονται αυτές οι πράξεις, τις αντιλήψεις και τα συναισθήματά του καθώς επίσης και τη λεγόμενη πάντα γιγνώσκουσα αφήγηση, τέλος κάποιες ερμηνείες και παρερμηνείες των λόγων του. Φαίνεται πως η Πεντάτευχος παρουσιάζει το θείο με έναν κατ' ουσία μιμητικό τρόπο, κυρίως μέσα από την προοπτική άλλων χαρακτήρων και αποτυπώνει διαφορετικές ανθρώπινες εμπειρίες και ερμηνείες του θείου.

Οι 8 σπουδαιότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 2008

Καθώς η χρονιά πλησιάζει στο τέλος της πολλά ιστολόγια κάνουν μία ανασκόπηση των αρχαιολογικών ευρημάτων της χρονιάς. Στο ιστολόγιο Bible Places ο Todd Bolen έχει αναρτήσει τη δική του λίστα των 8 σπουδαιότερων αρχαιολογικών ανακαλύψεων της χρονιάς με σύντομη περιγραφή της καθεμιάς. Για να τις διαβάσετε, πατήστε εδώ.

Οι 50 σπουδαιότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 2008

Ο Antonio Lombatti έχει αναρτήσει στο ιστολόγιό του έναν κατάλογο των 50 σημαντικότερων αρχαιολογικών ανακαλύψεων του 2008. Για να διαβάσετε τον κατάλογο και τις σχετικές παλαιότερες αναρτήσεις του Lombatti σχετικά με αυτές τις ανακαλύψεις, πατήστε εδώ.

Διεθνές συνέδριο για τον άγιο Νεόφυτο τον Έγκλειστο και το έργο του

Ένα διεθνές συνέδριο με τον τίτλο "Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος. Ιστορία - Θεολογία - Πολιτισμός" θα λάβει χώρα στην Πάφο από 22/4/2009 έως 26/4/2009. Ο άγιος Νεόφυτος πολυγραφώτατος ασκητής έζησε στην Κύπρο κατά το 12ο αιώνα. Το συγγραφικό του έργο, του οποίου μέρος έχει σωθεί αλλά και η ζωή του και η γενικότερη προσφορά του στην Εκκλησία της Κύπρου και στη Θεολογία αποτελούν το θέμα αυτού του συνεδρίου, στο οποίο συμμετέχουν ακαδημαϊκοί από την Κύπρο, την Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο.

Ανάμεσα στις εισηγήσεις υπάρχουν και αρκετές βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ: «Πρωτότυπες ερμηνείες της Καινής Διαθήκης από τον άγιο Νεόφυτο»
• Θεοχάρης Δετοράκης, Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Κρήτης: «Μεταφραστικά προβλήματα στην ερμηνεία των Ψαλμών του αγίου Νεοφύτου»
• Ιωάννης Γαλάνης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ: «Η χρήση της Καινής Διαθήκης στην ερμηνεία των Ψαλμών του αγίου Νεοφύτου»
• Βασίλειος Ψευτογκάς, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ: «Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου Το Άσμα των Ασμάτων. Ερμηνευτικά και μεταφραστικά ζητήματα»
• Θεόδωρος Γιάγκου, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ: «Το έργο Ερμηνείαι των Δεσποτικών Εντολών και η σχέση του με το ομώνυμο έργο του Νίκωνος Μαυρορείτη»
• Δημήτριος Καϊμάκης, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ: «Η ερμηνεία της Εξαημέρου κατά τον Άγιο Νεόφυτο»
• Grégoire Sommer, Professeur de l’ Université: «Néophytos le Recluse en correcteur du Cantique des Cantiques. Enjeux rhetoriques et enjeux ésthetiques»
• Κυριακούλα Παπαδημητριου, Επ. Καθηγήτρια Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ: «Η επί του όρους ομιλία κατά τον άγιο Νεόφυτο τον Έγκλειστο».

Για να διαβάσετε το πλήρες πρόγραμμα του συνεδρίου, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο του S. Mason

Στο ιστολόγιο Toshunka διαβάζουμε την έκδοση ενός νέου βιβλίου του καθηγητή της Ιστορίας στο Παν/μιο York, Toronto, Steve Mason, γνωστού για τις μελέτες του στον Ιώσηπο:

Steve Mason, Josephus, Judea, and Christian Origins: Methods and Categories, Hendrickson 2009

ISBN: 9781598562545

$34.95

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Πρόκειται για μία συλλογή μελετών, οι οποίες έχουν ως θέμα τους διάφορα ζητήματα του Ιώσηπου, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όσους μελετούν το υπόβαθρο και την ανάπτυξη του χριστιανισμού.

"Κάποιες από τις βασικές μας αναλυτικές κατηγορίες, όπως "θρησκεία", "Ιουδαϊσμός" ή ακόμη και "ευαγγέλιο" δεν υπάρχουν στις αρχαίες αντιλήψεις ή στην αρχαία γλώσσα." Αυτή η συνειδητοποίηση, στην οποία έφτασαν εδώ και μερικά χρόνια οι βιβλικές σπουδές, ισχύει και στο παρόν βιβλίο. Ο Steve Mason συνδυάζει πρόσφατα δημοσιευμένες μελέτες του με κάποια νέα κείμενα του για να προσφέρει μία σαφή, συνεπή διερεύνηση "μεθόδων και κατηγοριών", οι οποίες είναι σημαντικές για τη μελέτη της Ιουδαίας των ρωμαϊκών χρόνων και των απαρχών του Χριστιανισμού.

Αυτό το βιβλίο πραγματεύεται βασικά αλλά συχνά παραμελημένα προβλήματα της ιστορικής μεθόδου σχετικά με τη μελέτη της Ιουδαίας του 1ου αι και των απαρχών του Χριστιανισμού. Πολλές από αυτά τα ερωτήματα αφορούν στη χρήση του Ιωσήπου για την ιστορική μελέτη της εποχής. Στα κεφάλαια του βιβλίου θέμα είναι η αξιοπιστία του Ιωσήπου, η μέθοδος έκδοσης των έργων του και το ακροατήριό του, ο "Ιουδαϊσμός", οι Φαρισαίοι, Εσσαίοι, το "ευαγγέλιο" και πολλά άλλα.

Η δίκη του Oded Golan και η πλαστογράφηση αρχαιοτήτων

Στο θέμα της δίκης του Oded Golan κ.ά. καθώς και στο φλέγον ζήτημα της πλαστογράφησης αρχαιοτήτων που συνδέονται με βιβλικά γεγονότα και πρόσωπα, αναφερθήκαμε ήδη σε παλαιότερες μας αναρτήσεις. Ο Jim West ανάρτησε σήμερα στο ιστολόγιό του το κείμενο του, ειδικού της επιγραφικής, Victor Sasson, o οποίος κλήθηκε ως μάρτυρας σε αυτήν τη δίκη. Σε αυτό το κείμενο (σε pdf) ο Sasson αναφέρεται σε αυτήν την εμπειρία κι εκφράζει τις σκέψεις του για το πρόβλημα της πλαστογράφησης αρχαιοτήτων. Για να βρεθείτε στη σχετική ανάρτηση του Jim West κι από εκεί στο κείμενο του Sasson, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για την κριτική του κειμένου της Κ.Δ.

Από τον εκδοτικό οίκο Gorgias κυκλοφόρησαν τα πρακτικά συνεδρίου που έλαβε χώρα στο Birmingham και είχε ως θέμα την κριτική του κειμένου της Κ.Δ.

H. A. G. Houghton / D. C. Parker (εκδ.), Textual Variation: Theological and Social Tendencies?: papers from the Fifth Birmingham Colloquium on the Textual Criticism of the New Testament, (Texts and Studies 6), Piscataway, NJ : Gorgias Press, 2008
ISBN: 978-1-59333-789-6
$105.00

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Έκαναν αλλαγές οι αντιγραφείς στο κείμενο της Κ.Δ.; Στο βιβλίο αμφισβητείται αυτή η υπόθεση και υποστηρίζεται ότι οι διαφορετικές αναγνώσεις οφείλονται σε θεολογικά κίνητρα ή κοινωνικές διαφορές. Συγκεντρώνονται στοιχεία από κάποια αρχαιότερα βιβλικά χειρόγραφα με σκοπό να διερευνηθούν τις αντιγραφικές συνήθειες των γραφέων και το ιστορικοκοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο αυτοί εργάστηκαν. Επιπλέον οι εισηγήσεις αυτές μελετούν συγκεκριμένοι αρχαίοι χριστιανοί συγγραφείς και αρχαία χριστιανικά κείμενου, που διαφωτίζουν τάσεις και παρέχουν παραδείγματα αλλαγών του κειμένου. Οι εισηγήσεις αυτές διαβάστηκαν για πρώτη φορά σε ένα συνέδριο του Birmingham. Η διεθνής ομάδα των ομιλητών του συνεδρίου, ανάμεσα στους οποίους και κάποιοι κορυφαίοι στην κριτική κειμένου, καλύπτει με τις εισηγήσεις της ένα ευρύ πεδίο προσεγγίσεων και θεωρίων.

Περιεχόμενα βιβλίου

• Ulrich Schmid, "Scribes and variants : sociology and typology", 1-23
• Richard Goode, "Kings or God? : towards an anthropology of text", 25-33
• Dirk Jongkind, "Singular readings in Sinaiticus : the possible, the impossible, and the nature of copying'', 35-54
• Peter M. Head, "Scribal behaviour and theological tendencies in singular readings in P. Bodmer II (P 66)", 55-74
• Tommy Wasserman, "Theological creativity and scribal solutions in Jude", 75-83
• Jeffrey J. Kloha, "The ethics of sexuality and textual alterations in the Pauline Epistles", 85-108
• Klaus Wachtel, "Towards a redefinition of external criteria : the role of coherence in assessing the origin of variants", 109-127
• William J. Elliott, "A brief study of variations on proper names in lectionaries", 129-131
• Maria Konstantinidou, "Opting for a biblical text type : scribal interference in John Chrysostom's homilies on the letter to Titus", 133-148
• Philip Burton, "On revisiting the Christian Latin Sondersprache hypothesis", 149-171
• David C. Parker, "Scribal tendencies and the mechanics of book production", 173-184

Το νέο τεύχος του Irish Biblical Studies

Στο νέο τεύχος του Irish Biblical Studies 27:3 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

• Nijay K. Gupta, : "'But you were acquitted ...': 1 Corinthians 6.11 and justification and judgment in its socio-literary and theological context", 90-111
• Derek Drysdale, "The dilemma of imminence in New Testament eschatology", 112-135

Άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο νέο ThR

Στο νέο τεύχος του Theologische Rundschau 73:4 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Robert Hanhart, "Vierzig Jahre Septuagintaforschung : (2)", 375-403
• Jürgen Wehnert, "Festschriften zum Neuen Testament : (1)", 404-434

Ένα νέο βιβλίο για τη σοφιολογική γραμματεία, την επιστολή Αριστέα και τη μετάφραση των Ο'

Από τον εκδοτικό οίκο Brill κυκλοφορεί ένα νέο βιβλίο με θέμα τη σοφιολογική γραμματεία του ελληνιστικού Ιουδαϊσμού, την επιστολή Αριστέα και τη μετάφραση των Ο΄:

Benjamin G. Wright III, Praise Israel for Wisdom and Instruction; Essays on Ben Sira and Wisdom, the Letter of Aristeas and the Septuagint, (Suppl. to the JSJ 131), Brill 2008
ISBN: 978 90 04 16908 1
€ 119.00



Περιγραφή του εκδοτικού οίκου

Σε αυτό το βιβλίο είναι συγκεντρωμένες 15 μελέτες, οι οποίες είναι αντιπροσωπευτικές του επιστημονικού έργου του καθ. Wright κατά την τελευταία δεκαετία. Η θεματολογία τους κινείται σε τρία σχετικά μεταξύ τους θέματα του αρχαίου Ιουδαϊσμού. (1) Μετάφραση. Αρκετές από τις μελέτες πραγματεύονται στρατηγικές ιουδαϊκής μετάφρασης καθώς επίσης και κάποια από τα κοινωνικά πλαίσια μέσα στα οποία έλαβαν χώρα αυτές οι μεταφράσεις. (2) Κοινωνικό πλαίσιο. Η προσπάθεια να ενταχθούν τα κείμενα μέσα στο κοινωνικό τους περιβάλλον συνέβαλε στο να καταργηθούν αρκετές από τις παραδοσιακές κατηγορίες. Ιδιαίτερα σχετικοί με το θέμα είναι οι τρόποι με τους οποίους η σοφία και η αποκαλυπτική συνδέονται μεταξύ τους. Ο συγγρ. εξετάζει ακριβώς αυτή τη σχέση. (3) Μετάδοση της παράδοσης. Αρκετές από τις μελέτες ασχολούνται με το πώς το παραδοσιακό υλικό σχηματίσθηκε και εντάχθηκε μέσα σε ένα πλαίσιο, ώστε να εξασφαλισθεί η μετάδοσή του στις επόμενες γενιές.

Ντοκυμαντέρ για τον Ιησού και τον αρχέγονο χριστιανισμό

Από το ιστολόγιο Euangelion πληροφορούμαστε ότι διατίθεται ελεύθερο στο διαδίκτυο το ντοκυμαντέρ του PBS με τον τίτλο: "From Jesus to Christ: The First Christians". Στις τέσσερις ώρες, που διαρκεί το ντοκυμαντέρ, παρουσιάζεται η ιστορία γένεσης του Χριστιανισμού και 12 βιβλικοί και ιστορικοί συζητούν διάφορα ζητήματα που σχετίζονται με τον ιστορικό Ιησού και τις πρώτες εκκλησιαστικές κοινότητες.

Για να βρεθείτε στη σχετική σελίδα, πατήστε εδώ.

Μεταθανάτιες προσδοκίες στον αρχαίο Ισραήλ

Στο ιστολόγιό του Biblische Ausbildung ο Stephen L. Cook ανάρτησε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του, το οποίο είχε δημοσιευθεί στο ηλεκτρονικό περιοδικό Religion Compass πριν ένα χρόνο. Θέμα του άρθρου είναι οι μεταθανάτιες προσδοκίες στον αρχαίο Ισραήλ. Σε αυτό ο συγγρ. παρουσιάζει τις βιβλικές μαρτυρίες, τις οποίες σχολιάζει με τη βοήθεια των αρχαιολογικών και επιγραφικών ευρημάτων και ενός συγκρητικού κοινωνιολογικού μοντέλου, στο οποίο συγκρίνονται τα δεδομένα από τον αρχαίο Ισραήλ με εκείνα από διάφορες αφρικανικές φυλές.

Για να διαβάσετε το σχετικό άρθρο, πατήστε στον παρακάτω τίτλο:

“Funerary Practices and Afterlife Expectations in Ancient Israel,” Religion Compass 1/6 (November 2007): 660–683

Ένα νέο βιβλίο για την προς Εβραίους

Κυκλοφόρησε από την SBL ένα νέο βιβλίο για την προς Εβραίους επιστολή:

Gabriella Gelardini (εκδ.), Hebrews: Contemporary Methods - New Insights, SBL 2008

ISBN 9781589833869

$37.95 (μαλακό εξώφυλλο)

(Το βιβλίο κυκλοφορεί και από το Brill με σκληρό εξώφυλλο)

Περιγραφή του εκδοτικού οίκου

Σε αυτόν τον τόμο περιέχονται 14 μελέτες, στις οποίες χρησιμοποιούνται οι πιο πρόσφατες και παραμελημένες ερμηνευτικές μέθοδοι, οι οποίες προσφέρουν μία νέα και πρωτοποριακή κατανόηση της προς Εβραίους επιστολής. Στο πρώτο μέρος το ενδιαφέρον εστιάζεται στη λατρευτική γλώσσα και στις λατρευτικές αντιλήψεις και πρακτικές της επιστολής. Στο δεύτερο μέρος το θέμα είναι η κοινωνιολογία, η ηθική και η ρητορική της προς Εβραίους. Τέλος στο τρίτο μέρος παρουσιάζονται οι συγκρητικές, διακειμενικές και οι σχετικές με την ιστορία του κειμένου προσεγγίσεις της επιστολής. Αυτός ο τόμος απευθύνεται κυρίως σε φοιτητές, δασκάλους και ερευνητές, οι οποίοι ενδιαφέρονται για τις διάφορες κριτικές προσεγγίσεις του συγκεκριμένου καινοδιαθηκικού κειμένου, το οποίο προέρχεται από τον τρίτο σημαντικότερο θεολόγο της Κ.Δ. μετά τον Παύλο και τον Ιωάννη. Επιπλέον η συζήτηση των ερμηνευτικών, λατρευτικών, κοινωνιολογικών και συγκρητικών ζητημάτων μέσα στο πλαίσιο της βιβλικής, ελληνορωμαϊκής και ραββινικής φιλολογίας καθιστά το βιβλίο ενδιαφέρον και για ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.

Ένα ερευνητικό πρόγραμμα για το βιβλικό Ισραήλ

Ο Jim West έστειλε την παρακάτω είδηση για την έγκριση ερευνητικού προγράμματος με υπεύθυνο τον καθ. του Παν/μίου του Tel Aviv, Israel Finkelstein, και αντικείμενο έρευνας το βιβλικό Ισραήλ. Παραθέτουμε την περιγραφή του προγράμματος στα αγγλικά:

Reconstructing Ancient (Biblical) Israel: The Exact and Life Sciences Perspective

A project titled ‘Reconstructing Ancient (Biblical) Israel: The Exact and Life Sciences Perspective’ has been approved for funding by the European Research Council. The Advance Grant of ca. three million Euros was given to Israel Finkelstein of the Institute of Archaeology at Tel Aviv University (Principal Investigator) and Steve Weiner of the Kimmel Center for Archaeological Science at the Weizmann Institute of Science, Rehovot (Co Investigator).

Following is the abstract of the proposal which was submitted to the European Research Council in March 2008:
The study of Ancient Israel’s texts (the Hebrew Bible), material culture and history has been a keystone of European scholarship since the Enlightenment. Biblical exegesis and archaeology contributed impressively to our understanding of Ancient Israel. Yet, in certain areas conventional research has reached a stalemate. With very few real-time historical records, with the biblical testimony written a long time after the events described (if not mythical) took place, and with the strong theological agenda of both the original authors and some modern scholars, reconstructing the world of Ancient Israel is a complex matter.
The exact and life sciences are not restricted by these preconceptions and are able to reveal data that is not visible to the naked eye.

Advances made in the last decade in archaeological science show that this is the wave of the future. The novelty in this proposal is to deploy an arsenal of 10 research tracks from the exact and life sciences in order to better understand Ancient Israel:
A. The time of Ancient Israel: A1. Radiocarbon: correlating the chronology of Ancient Israel with neighboring lands.
B. The genesis of Ancient Israel: B1. Human genetics and paleodiet. B2.
Geo-archaeology: tracking the subsistence economy of Ancient Israel. B3.
Palynology: relating paleoclimate to settlement oscillations.
C. The life of Ancient Israel: C1. Ceramic petrography: reconstructing trade patterns. C2. Metallurgy: tracking technological advances.
D. The mind of Ancient Israel: D1. Daily mathematics of dimensions:
pottery and architecture. D2. Epigraphy: the use of advanced computational methodologies (e.g., artificial intelligence algorithms) in the study of writing in Israel and Judah.
E. The identity of Ancient Israel: E1. Residue analysis of pottery vessels, and- E2. Archaeo-zoology; both aim at elucidating diet, foodways and possibly identity boundaries.
This project has the potential to revolutionize the study of Ancient Israel. Such a broad research plan in the realm of archaeology and the sciences, focused on a single period/theme, has never been conducted anywhere.

The project will be directed by Israel Finkelstein and Steve Weiner, with the help of Shirly Ben Dor and Yuval Gadot. The different tracks of the project will be carried out by Elisabetta Boaretto, Alexander Fantalkin and Eliezer Piasetzky (radiocarbon); Ruth Shahack-Gross (geoarchaeology); Thomas Litt, Frank Neumann and Mordechai Stein (palynology); Yuval Goren (ceramic petrography); Naama Yahalom and Adi Eliyahu (mettalurgy); Yitzhak Benenson and Elena Zapassky (daily mathematics); Nathan Intrator, Eli Piasetzky, Benjamin Sass and Arie Shaus (epigraphy); Dvora Namdar (residue analysis). The project will support additional post-doctoral researchers and Ph.D. students.

Communication with the project should be directed to Shirly Ben Dor:
bdevian@gmail.com

Πρόσκληση για συμμετοχή στην εταιρεία EABS

Στην European Association of Biblical Scholars έχουμε αναφερθεί σε αρκετές παλαιότερες δημοσιεύσεις. Πρόκειται για μία αξιόλογη προσπάθεια στο χώρο των βιβλικών σπουδών. Σήμερα δημοσιεύουμε κατόπιν παράκλησης των διοργανωτών την επιστολή-πρόσκληση εγγραφής στην εταιρεία, η οποία δραστηριοποιείται κυρίως στον ευρωπαϊκό χώρο (με συνέδρια, εκδόσεις και υποτροφίες σε φοιτητές) αλλά έχει μέλη και από πολλές χώρες εκτός Ευρώπης:

EUROPEAN ASSOCIATION OF BIBLICAL STUDIES

The European Association of Biblical Studies (EABS) is a scholarly organization that has been founded to promote the cause of biblical studies and related areas (e.g., ancient Near Eastern studies, Jewish studies, Early Christian studies) in Europe. It is open to membership from anyone with a scholarly interest in these fields, regardless of nationality or place of residence.

In its annual meetings, the EABS aims at creating an international forum for people working within biblical studies and related areas to meet each other and share their work. Different research programs are organized into seminars. Several of them have a broad orientation on methodological and hermeneutical questions enabling colleagues from contiguous disciplines to interact and learn from each other. We are aiming at an atmosphere of open dialogue crossing the customary disciplinary borders. The next conference will be held from July 26th-29th, 2009 at the University of Lincoln, UK.

The association invites anyone with an initiative to create new seminar groups to do so. It offers a forum, e.g., for locally operating projects to present their work for an international audience. The seminars and sessions can be in a variety of formats and contributions and discussions can be held in any languages deemed appropriate by the organizers.

The EABS has a special emphasis on fostering the development of younger scholars, including postgraduate students, and wants to provide a context that allows and encourages their participation in scholarship, discussion, and debate. The more established scholars are encouraged to share their experience and knowledge with their younger colleagues. Efforts are made to keep the conference registration and accommodation costs as low as possible to enable doctoral students to participate. Moreover, students giving a paper in an EABS meeting can apply for a scholarship to assist in travel expenses.

Interested in the EABS? For further information, please look at http://www.eabs.net/ or contact the executive officer Lester Grabbe (L.L.Grabbe@hull.ac.uk) or the information officer Michael Labahn (am.labahn@t-online.de).

Ιστοσελίδα του συναδέλφου Θεολόγου-Ιστορικού Νίκου Παύλου

Ένας από τους κύριους σκοπούς του ιστολογίου είναι η γνωριμία και ανταλλαγή ιδεών μεταξύ των συναδέλφων που δραστηριοποιούνται στο χώρο των βιβλικών σπουδών και των σπουδών της ιστορίας της εποχής της Κ.Δ. και του αρχέγονου χριστιανισμού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναφέρουμε σήμερα την ιστοσελίδα του συναδέλφου θεολόγου-ιστορικού, Δ/ντού του 14ου Γυμνασίου Λάρισας, κ. Νίκου Παύλου. Σε αυτήν ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να διαβάσει άρθρα βιβλικού και ιστορικού ενδιαφέροντος, κάποια από τα οποία έχουν ήδη δημοσιευθεί σε διάφορα έντυπα περιοδικά και εφημερίδες. Για να βρεθείτε στην ιστοσελίδα του συναδέλφου, την οποία προσθέσαμε στην κατηγορία συνδέσμων "Ενδιαφέροντες ιστοτόποι", πατήστε εδώ.

Πρακτικά συνεδρίου για τη λογεία στις δυο επιστολές προς Κορινθίους και την πατερική ερμηνεία

Κυκλοφορούν τα πρακτικά συνεδρίου που έλαβε χώρα στην Κόρινθο τον Απρίλιο του 2006 και είχε ως θέμα τη λογεία και τη σχέση της Κορίνθου προς την εκκλησία της Ιερουσαλήμ:

Chi semina in benedizioni, in benedizioni raccoglie : teologia della solidarietà cristiana nei commenti patristici a 1 Cor 16, 1-4; 2 Cor 8-9 ; VII Seminario di Esegesi Patristica realizzato a Corinto e a Megara, Centro Domenicano Casa Damaris, 17-23 aprile 2006Bari : Ecumenica Editrice 2007
ISBN 978-88-88758-39-8
15,00 ευρώ

Περιεχόμενα βιβλίου

• Giacomo Lorusso, "Presentazione esegetica e punti nodali di 1Cor 16,1-4 e 2Cor 8-9", 17-29
• Giacomo Lorusso, "Paolo tra Atene e Corinto : spunti per la contestualizzazione", 31-37
• Vittorino Grossi, "La colletta era parte integrante dell'Eucaristia? : testimonianze pre e post nicene", 39-52
• Francesca Cocchini, "Interpretazione origeniana delle "collette" paoline", 53-61
• Carlo Dell'Osso, "Cipriano di Cartagine, "De opere et eleemosynis" : un caso concreto di colletta nella Chiesa africana del III secolo", 63-73
• Francesco Pieri, "'In sanctorum solaci' : Girolamo e le collette di Paolo per la Chiesa di Gerusalemme", 75-89
• Rosario Scognamiglio, "Il "De eleemosyna" di S. Giovanni Crisostomo tra denuncia e teologia", 91-104
• Dominique Cerbelaud, "2Cor 8,9 chez les Pères syriens du IV siècle (Aphraate, le "Liber graduum", Éphrem)", 105-116
• Claudiu Porneala, "Il senso di "diakonia" nella seconda similitudine del "Pastore" di Erma", 119-124
• Tur Eugen-Vasile, "2Cor 9,6-7 in "Quis dives salvetur?" di Clemente Alessandrino", 125-128
• Emeka Nwosuh, "Divine impoverishment and human enrichment : an analysis of 2Cor 8:9 in Gregory Nazianzus' oration", 129-139
• Iordache Catalin-Vasile, "1Corinzi 16,1-2 nell'omelia "De eleemosyna" di San Giovanni Crisostomo", 141-148
• Mario Porro, "Circostanze e significato teologico della colletta paolina nell'esegesi dell' Ambrosiaster", 149-156
• Vincenzo Polignano, "2Cor 8-9 nella riflessione di Massimo il Confessore", 157-162

Το νέο τεύχος του Evangelische Theologie

Στο νέο τεύχος του Evangelische Theologie 68:6 (2008) δημοσιεύονται μία σειρά από άρθρα, τα οποία ως θέμα τους έχουν την πολιτισμική ανθρωπολογίαως ερμηνευτική μέθοδο:

• Gerd Theißen, "Kulturanthropologie - ein Korrektiv der Kulturtheologie? : zur theologischen Bedeutung kulturanthropologischer Exegese", 405-414
• Rainer Kessler, "Identität und Fremdheit und das Rein-unrein-Paradigma", 414-429
• Bernhard Lang, "Von der kriegerischen zur nativistischen Kultur : das alte Israel im Lichte der Kulturanthropologie", 430-443
• Klaus Neumann, "Sexualität im Urchristentum : kulturanthropologische Aspekte", 444-459
• Christian Strecker, "Leben als liminale Existenz : kulturanthropologische Betrachtungen zum frühchristlichen Existenzverständnis am Beispiel von Phil 3", 460-472
• Winfried Thiel, "Ein exemplarischer Jeremia-Kommentar", 473-478

Οι βιβλικές αφηγήσεις για τη γέννηση του Ιησού και οι προφητείες της Π.Δ.

Στο ιστολόγιο της Ένωσης Θεολόγων Ν. Λάρισας έχει αναρτηθεί ένα κείμενο του θεολόγου και ιστορικού κ. Ν. Παύλου σχετικά με τις προφητείες, τις οποίες επιστρατεύει ο ευαγγελιστής Ματθαίος στη διήγησή του για τη γέννηση του Ιησού. Ο συγγρ. παρουσιάζει τις προφητείες αυτές, συζητά τη σημασία της Π.Δ. για την αρχαία εκκλησία και εντάσσει αυτές τις προφητείες στο αρχικό ιστορικό τους πλαίσιο. Τέλος ο συγγραφέας διατυπώνει κάποιες σκέψεις για το ρόλο της Π.Δ. και των προφητειών της μέσα στην εκκλησιαστική κοινότητα, στην οποία απευθύνεται το κατά Ματθαίον και τη σύνδεσή τους με το πρόσωπο του Ιησού. Για να διαβάσετε το άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για τον Υιό του Ανθρώπου

Από το ιστολόγιο του Jim West πληροφορούμαστε για την έκδοση ενός νέου βιβλίου για τη σημασία του όρου "Υιός του Ανθρώπου" και την ερμηνεία του μέσα στην εκκλησιαστική παράδοση:

Mogens Müller, The Expression 'Son of Man' and the Development of Christology. A History of Interpretation (Copenhagen International Seminar), Equinox Publishing 2008

ISBN: 9781845533359

£60.00/$95.00

Περιγραφή του εκδοτικού οίκου

Ο τίτλος "Υιός του Ανθρώπου" είναι στην πραγματικότητα ο μόνος αυτοχαρακτηρισμός του Ιησού στα ευαγγέλια, χρησιμοποιείται όμως χωρίς να δίνεται καμιά πληροφορία για το θεολογικό του περιεχόμενο. Κατά τους πρώτους ωστόσο αιώνες της εκκλησιαστικής γραμματείας ο όρος απέκτησε ένα περιεχόμενο καταρχάς κυριολεκτικό, ως δηλωτικός της ανθρώπινης φύσης του Χριστού. Αργότερα θεωρήθηκε ως χριστολογικός τίτλος. Σήμερα πολλοί ερευνητές τείνουν να δεχθούν ότι ο όρος στην αραμαϊκή του ιστορικού Ιησού δήλωνε περιφραστικά το πρόσωπο που μιλούσε. Το βιβλίο του Mogens Müller παρακολουθεί την εξέλιξη της ερμηνείας του όρου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και καταλήγει ότι οι διάφορες ερμηνείες της φράσης αντικατοπτρίζουν τις διάφορες δογματικές προϋποθέσεις των ερμηνευτών της μέσα στους αιώνες.

Περιεχόμενα

• Introduction
• Chapter 1 Early Church
• Chapter 2 The Son of Man in Gnosticism
• Chapter 3 Nicene and Post-Nicene Fathers
• Chapter 4 The Son of Man in Medieval Exegesis
• Chapter 5 Reformation, Orthodoxy, Counter-Reformation, and Pietism
• Chapter 6 Enlightenment, Rationalism, and Idealism
• Chapter 7 Son of Man and the Life of Jesus Project
• Chapter 8 The Emergence of a Specific Apocalyptic Son of Man Concept
• Chapter 9 The First Aramaic Stage in the Son of Man-Research
• Chapter 10 The Eschatological Interpretation
• Chapter 11 Mostly Backwater
• Chapter 12 The History of Religion School
• Chapter 13 Interlude
• Chapter 14 Continuations
• Chapter 15 The Second Aramaic Stage
• Chapter 16 Exit the apocalyptic Son of man
• Chapter 17 Son of man as an expression or title created in the gospel tradition
• Conclusion
• Appendices:
• A. Text-editions and translations
• B. Monographs and articles containing ‘Son of Man’ or equivalents in the title
• C. Other secondary literature

Klauck: Die apokryphe Bibel (3)

Στη σειρά των αναρτήσεων των περιλήψεων του νέου βιβλίου του καθ. H.-J. Klauck δημοσιεύουμε σήμερα το δεύτερο μέρος του πρώτου κεφαλαίου που είναι αφιερωμένο στο Ευαγγέλιο του Ιούδα (EvJud):

Ο Klauck παρατηρεί πως το EvJud δεν προσφέρει κάτι νέο στη συζήτηση για το ιστορικό πρόσωπο του Ιούδα. Από την άλλη η ιστορικοκριτική ερμηνεία κατά τα τελευταία χρόνια οδήγησε σε ορισμένα ενδιαφέροντα συμπεράσματα όσον αφορά στη μορφή του Ιούδα:

-Μία μερίδα ερευνητών υποστήριξε ότι ο Ιούδας ήταν ο καλύτερος φίλος του Ιησού. Ήταν ο μόνος που ήταν έτοιμος να κάνει ό,τι ήθελε ο Ιησούς, δηλ. να τον παραδώσει για να θανατωθεί και κατάλαβε επομένως ορθά την εντολή του Ιησού στο Ιω 13,27. Κατά μία άλλη εκδοχή ο Ιούδας παρέδωσε τον Ιησού για να τον αναγκάσει να δώσει το σύνθημα για την εξἐγερση. Ἀλλωστε η Κ.Δ. δεν κάνει λόγο για προδοσία αλλά για παράδοση.

-Μία άλλη μερίδα ερευνητών υποστήριξε ότι ο Ιούδας δεν είναι ιστορικό πρόσωπο. Οι πρώτοι χριστιανοί απλά τον επινόησαν ως προσωποποίηση του ιουδαϊκού λαού που απέρριψε τον Ιησού. Γι΄ αυτό του έδωσαν και το συμβολικό όνομα "Ιούδας".

Εκτός όμως από τις παραπάνω σχετικά ακραίες τάσεις ο K. αναφέρει και μία σειρά από στοιχεία, τα οποία κατά τη γνώμη του απαρτίζουν το σκληρό ιστορικό πυρήνα:

-το όνομά του "Ιούδας" φαίνεται να δηλώνει ότι προερχόταν από μία πιστή στις παραδόσεις ιουδαϊκή οικογένεια, η οποία έδωσε στο γιο της το όνομα ενός αγαπητού πατριάρχη (κάτι ανάλογο προδίδουν και τα ονόματα της οικογένειας του Ιησού: Ιησούς, Ιάκωος, Ιούδας, Σίμων κτλ.)

-το επίθετο "Ισκαριώτης" μάλλον δηλώνει γεωγραφική καταγωγή (ο άνδρας από την Kerioth). Μπορεί μάλιστα να συνδέεται και με τη λ. keriotha = πόλη και να εννοείται η Ιερουσαλήμ, να καταγόταν δηλ. ο Ιούδας από την Ιερουσαλήμ. Ο Κ. αναφέρει και κάποιες άλλες κατά τη γνώμη του ενδιαφέρουσες ερμηνείες του ονόματος: α) η λ. προέρχεται από τη λ. σικάριος, που με τη σειρά της προέρχεται από τη λ. sicca (μικρό αιχμηλό μαχαίρι), που Ζηλωτές χρησιμοποιούσαν σε δολοφονίες. Έτσι ο Ιούδας συνδέεται με την ομάδα των Ζηλωτών, όμως σύμφωνα με τον Κ. αυτή η ομάδα αποκτά δύναμη αργότερα λίγο πριν τον πρώτο ιουδαϊκό πόλεμο, β) η λ. έχει αραμαϊκή προέλευση και σημαίνει "άνθρωπος ψεύδους", οπότε ο Ιούδας απέκτησε το προσωνύμιο κατά πάσα πιθανότητα μετά την ανάσταση. Ο Κ. ωστόσο εκτιμά ότι μια τέτοια ερμηνεία θα ταίριαζε περισσότερο στην περίπτωση που ο Ιούδας ήταν μία μη ιστορική μορφή.

-ο Ιούδας ανήκε από την αρχή στην ομάδα των 12, οι οποίοι με τη σειρά τους αντιπροσωπεύουν το λαό του Ισραήλ. Ένας μαθητής λοιπόν με το όνομα ενός πατριάρχη ήταν πολύ κατάλληλο γι' αυτό το ρόλο. Η ιδέα ότι ο Ιησούς από την αρχή γνώριζε ότι ο Ιούδας θα ήταν ο προδότης και τον ανέχθηκε στην ομάδα του αναπτύχθηκε αργότερα από τους απολογητές και ίχνη της υπάρχουν και στο Ιω (π.χ. 6,69-70), ο Κ. όμως θεωρεί ότι μάλλον δεν είναι ιστορικά πιθανή.

-κατά τις τελευταίες μέρες στην Ιερουσαλήμ ο Ιούδας έπαιξε έναν σκοτεινό ρόλο. Σαφώς είχε απομακρυνθεί από τον Ιησού και συνέβαλε στη νυχτερινή σύλληψη του. Δεν είναι εύκολο να εξηγήσουμε σήμερα τα κίνητρά του. Ως πιθανότερα θεωρεί ο Κ. τη μη εκπλήρωση στο πρόσωπο του Ιησού των μεσσιανικών του προσδοκιών. Η πράξη του ιστορικά σωστά και με θεολογική σημασία χαρακτηρίζεται στην Κ.Δ. ως "παράδοση" κι όχι ως προδοσία (αυτό εννοείται μόνο στο Λκ 6,16).

-μετά από αυτήν την πράξη η απομάκρυνσή του από την ομάδα του Ιησού ήταν οριστική. Για τη χριστιανική κοινότητα ήταν πια νεκρός, γι' αυτό το λόγο, σύμφωνα με τον Κ., κυκλοφόρησαν τόσες ιστορίες για το θάνατό του.

Εκτός όμως από αυτά τα στεγνά γεγονότα, υπάρχουν και μία σειρά από άλλα θέματα στην ιστορία του, που συνδέονται με την ερμηνεία, την πρόσληψη και την περαιτέρω ανάπτυξη της ιστορίας. Σε αυτά ο Κ. θεωρεί ότι ανήκουν τα 30 αργύρια, το φίλημα του Ιούδα και η αυτοκτονία του. Πολλά από αυτά τα θέματα έχουν αντληθεί από την Π.Δ. Η μορφή του συνδέθηκε με τον πόλεμο Θεού και σατανά και κατέστη το κατεξοχήν παράδειγμα προς αποφυγήν.

Όσον αφορά στους εκκλησιαστικούς συγγραφείς μόνο ο Ωριγένης παρουσιάζει τον Ιούδα θετικά. Ο Ιούδας είχε πιστέψει ειλικρινά στον Ιησού κι ο Ιησούς από την άλλη του είχε μεγάλη εμπιστοσύνη. Όπως και οι άλλοι μαθητές (το κείμενο στο Μκ 10,41 κάνει λόγο για 10 μαθητές) ενοχλήθηκε από την απαίτηση των δύο γιων του Ζεβεδαίου να καθίσουν δεξιά και αριστερά του Ιησού. Κανείς από τους μαθητές δε μπόρεσε να πιστέψει ότι ο Ιούδας θα έφτανε στην προδοσία. Ο Ωριγένης δέχεται ότι ο Ιούδας αυτοκτόνησε, ήθελε να προφτάσει τον Ιησού στην άλλη ζωή και να του ζητήσει συγχώρηση.

Ο Κ. θεωρεί ότι ο συγγρ. του EvJud προσεγγίζει την ιστορία του Ιούδα με παρόμοιο τρόπο όπως ο Ωριγένης μόνο που ακολουθεί μία άλλη ακραία γραμμή ερμηνείας. Αποκαθιστά τον αντι-ήρωα αμφισβητώντας τη στάση της παράδοσης απέναντί του. Παρόμοιες τάσεις είδαμε ότι εκδηλώθηκαν κατά καιρούς και στη σύγχρονη ερμηνεία.

Ένα νέο βιβλίο για το Α΄Ενώχ

Ένα νέο βιβλίο με θέμα το Α Ενώχ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Brill:

Michael A. Knibb, Essays on the Book of Enoch and Other Early Jewish Texts and Traditions, (Studia in Veteris Testamenti Pseudepigrapha, 22), Brill 2009

ISBN: 978 90 04 16725 4

€ 129.00

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Σε αυτόν το τόμο έχουν συγκεντρωθεί 21 μικρές μελέτες του Michael Knibb που έχουν ως θέμα τους το Α΄ Ενώχ και άλλα αρχαία ιουδαϊκά κείμενα και παραδόσεις. Τα κείμενα αυτά αρχικά είχαν δημοσιευθεί σε περιοδικά, τιμητικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους. Μία σειρά από αυτές τις μελέτες ασχολoύνται με θέματα σχετικά με την πολύπλοκη ιστορία του κειμένου και τη φιλολογική πορεία γένεσης του Α΄Ενώχ. Το μεγαλύτερο μέρος τους ωστόσο ασχολούνται με την ερμηνεία συγκεκριμένων κειμένων ή με ειδικά θέματα όπως εκείνο του μεσσιανισμού. Σε αυτές τις μελέτες καθίστανται σαφή ορισμένα από τα κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντα του Michael Knibb και κυρίως εκείνο της σπουδαιότητας της ιδέας της Αιχμαλωσίας, του πώς τα αρχαιότερα κείμενα θεωρούνταν αυθεντικά και επανερμηνεύονταν σε μεταγενέστερα κείμενα καθώς και της σχέσης των αποκαλυπτικών κειμένων με εκείνα της σοφιολογικής γραμματείας.

ΚΑΚΟS: ένα νέο βιβλίο για την κακία στην αρχαιότητα

Ένα νέο βιβλίο για την κακία και την αντι-αξίες στην αρχαιότητα κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Brill.

Ineke Sluiter & Ralph M. Rosen (εκδ.), KAKOS, Badness and Anti-Value in Classical Antiquity (Mnemosyne Suppl. 307), Brill 2008

ISBN: 978 90 04 16624 0

€ 156.00

Περίληψη εκδοτικού οίκου

Το τέταρτο βιβλίο της σειράς, η οποία διερευνά τις πολιτισμικές και ηθικές αξίες στην κλασική αρχαιότητα εξετάζει το αρνητικό παράδειγμα, τις αντι-αξίες, σε αντίθεση προς τις οποίες γίνονται αντιληπτές και προσδιορίζονται οι θετικές αξίες. Το βιβλίο περιέχει 18 κεφάλαια που προσεγγίζουν το θέμα από διαφορετικές οπτικές γωνίες - ιστορικά, φιλολογικά, νομικά και φιλοσοφικά. Τι είναι αυτό που καθιστά κάποιον παράδειγμα "κακού"πολίτη; Ή απεχθή διανοούμενο; Ποια είναι η σχέση μεταξύ της ασχήμιας και της αξίας; Πώς λειτουργούν οι εικόνες της σεξουαλικής διαστροφής, θηριωδών αυτοκρατόρων και βδελυρών συνηθειών μέσα στη φιλοσοφική και ρητορική πρόζα; Σε αυτό το βιβλίο παρουσιάζονται οι πολλές ρητορικές εκφράσεις της ιδέας της "κακίας" σε διάφορους τομείς κατά την κλασική αρχαιότητα.

Δύο άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο Theological review

Στο νέο τεύχος του Theology Review (Beirut: The Near East School of Theology) 29:2 (2008) δημοσιεύονται τα εξής δύο άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Kenneth Bailey, "A banquet of death and a banquet of life : a contextualized study of Mark 6:1-52", 67-82
• Najib G. Awad, "How the Church Fathers read the Gospel of Mark as a reliable theological text : a comparison between early and modern scholarship", 83-114

Το νέο τεύχος του περιοδικού Forum

Το νέο τεύχος του Forum: Foundations & Facets 7:2 (2004) είναι αφιερωμένο στον απόστολο Παύλο:

• Richard I. Pervo, "Converting Paul : the call of the Apostle in early Christian literature", 127-158
• Arthur J. Dewey, "The masks of Paul", 159-175
• Daryl D. Schmidt, "Paul on Paul : Galatians 1:13-24", 177-194
• Roy W. Hoover, "Loss and gain in the economy of heaven : Paul's polemic in Philippians 3:1b-11", 195-209
• Perry V. Kea, "Second Corinthians 11:22-33 and related texts", 211-228
• Dennis E. Smith, "What did Paul consider rubbish? : reconsidering Philippians 3:1b-11", 229-238

Ευχές στους αναγνώστες του ιστολογίου

"Ο Κύριος λέει τα εξής:
Ένα κλωνάρι θα βλαστήσει από τη ρίζα του Ιεσσαί,
κι άνθος από τη ρίζα θα προβάλει.
Πάνω του θ' αναπαύεται το πνεύμα του Θεού ...
θα αποδώσει στον ταπεινό δικαιοσύνη,
τους ταπεινούς της χώρας θα δικαιώσει
τη χώρα θα συντρίψει με τον λόγο που βγαίνει από το στόμα του,
μ' ένα φύσημα από τα χείλη του τους ασεβείς θα εξολοθρεύσει
με δικαιοσύνη θα περιζώσει τη μέση του,
κι η αλήθεια θα καλύπτει την πλευρά του.
Ησ 11,1εξ.

Χ ρ ό ν ι α

π ο λ λ ά !

(Η μετάφραση του κειμένου του Ησαΐα από το νέο βιβλίο Προφητολόγιο, σ. 537)

Άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο HTS 64:2 (2008)

Στο τεύχος 64:2 (2008) του περιοδικού HTS : teologiese studies - theological studies δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

John H. Elliott, "Elders as leaders in 1 Peter and the early Church", 681-695

Λαμβάνοντας υπόψη μία κατάσταση κρίσης μέσα στην οποία ήταν απαραίτητοι γενναίοι και υποδειγματικοί ηγέτες, η Α΄ Πέτρου στην περικοπή 5,1-5 χρησιμοποίησε μία ομάδα λέξεων και εικόνων (πρεσβύτεροι, ποιμήν, ποιμαίνειν, ποίμνιον κτλ.), οι οποίες μαρτυρούν μία αυξανόμενη συγχώνευση όρων για τους επικεφαλής και τις λειτουργίες τους μέσα στο αρχαίο κίνημα του Ιησού. Καθώς το Α΄ Πε 5,1-5α είναι μία από τις αρχαιότερες μαρτυρίες για την συγκέντρωση τέτοιων όρων και του συμβολισμού των επικεφαλής της κοινότητας ως ποιμένων και επισκοπούντων, το κείμενο αυτό πρέπει να τύχει μεγαλύτερης προσοχής από ό,τι έτυχε μέχρι σήμερα.

Eduard Verhoef, "Syncretism in the church of Philippi", 697-714

Για ένα μεγάλο διάστημα η ιστορία του χριστιανισμού αντιπετωπιζόταν ως μία διαδικασία υιοθέτησης συγκρητιστικών στοιχείων. Αυτό σήμερα θεωρείται ένα γενικότερο φαινόμενο στις νέες θρησκείες, οι οποίες για να αναπτυχθούν αναγκαστικά προσαρμόζονται στο προϋπάρχον πλαίσιο αναφοράς. Δεν προκαλεί επομένως έκπληξη ότι στοιχεία της ελληνιστικής λατρείας των ηρώων υιοθετήθηκαν στη λατρεία των χριστιανών μαρτύρων. Πριν έναν αιώνα ο E. Lucius παρουσίασε διάφορα παραδείγματα τέτοιων φαινομένων στο βιβλίο του, Die Anfänge des Heiligenkults in der christlichen Kirche (1904), στο οποίο υποστήριζε ότι οι χριστιανικές εκκλησίες υιοθέτησαν διάφορες τελετουργικές πράξεις και ιδέες από παλαιότερες εθνικές λατρείες. Πραγματικά οι ανασκαφές στους Φιλίππους αποκάλυψαν μία σύνδεση κατά τις πρώτες δεκαετίες του 4ου αι. μεταξύ της χριστιανικής λατρείας κι εκείνης της λατρείας κάποιου Ευηφένους, υιού Εξηκέστου. Πιθανόν ήταν μύστης στις μυστηριακές τελετές των Καβείρων. Αυτό μπορεί να δηλώνει απλά ότι στους Φιλίππους, όπως και αλλού, συγκρητιστικά λατρεία είχαν εισχωρήσει στη χριστιανική λατρεία. Στις αρχές του 4ου αι. η βασιλική του Παύλου κτίσθηκε επάνω από το ελληνιστικό ιερό έτσι ώστε τα δύο κτίρια είχαν ένα κοινό τοίχο. Κατά το α΄ μ. του 5ου αι. αυτή η βασιλική αντικαταστάθηκε από το μεγαλύτερο Οκτάγωνο. Κατασκευάστηκε επίσης ένα βαπτιστήριο και το ελληνιστικό ηρώο ενσωματώθηκε στο νέο αυτό οικοδομικό σύμπλεγμα. Σε αυτήν την εποχής η λατερία του ελληνιστικού ήρωα Ευηφένους αντικαταστάθηκε από τη λατρεία του κατεξοχήν χριστιανού ήρωα, του αποστόλου Παύλου.

A van Aarde, "“Anthropological rabbits” and “positivistic ducks”: An experiential reflection on Pieter Craffert's “shamanic Jesus” ", 767-798

Στο άρθρο εξετάζονται κάποιες προτάσεις του Pieter Craffert, τις οποίες διατύπωσε στο βιβλίο του για τον ιστορικό Ιησού, The life of a Galilean shaman: Jesus of Nazareth in anthropological-historical perspective (2008). Σε αυτό το βιβλίο χρησιμοποιούνται στοιχεία του "σαμανικού συμπλέγματος" για να εξηγήσουν τα διάφορα στρώματα των παραδόσεων ως επαναδιαμορφώσεις της καθεμιάς μέσα στον ίδιο πολιτισμικό χώρο. Υποστηρίζεται η συνέχεια που υπάρχει από την πολιτισμική συγκρότηση ενός κοινωνικού προσώπου στην επικοινωνία και ένταξη αυτού του κοινωνικού προσώπου μέσα στο ίδιο πολιτισμικό σύστημα. Οι θεραπείες του Ιησού και η συνάντησή του με τα πνεύματα κατανοούνται με τη βοήθεια των διάφορων φάσεων της συνείδησης ως πολυφασική συνείδηση. Σημείο αφετηρίας του βιβλίου είναι η πεποίθηση ότι μία ανθρωπολογικά ευαισθητοποιημένη ανάγνωση παρέχει την επιστημολογική εναλλακτική λύση προς εκείνη, όπου το βάρος πέφρτει στην ιστορικοκριτική ανάλυση της πορείας ανάπτυξης της παράδοσης του Ιησού. Η έρευνα της διαστρωμάτωσης της παράδοσης του Ιησού, η οποία θεωρείται από μία μερίδα ερευνητών ως κεντρική στη συζήτηση για τον ιστορικό Ιησού εκτιμάται ως συμπληρωματική προς μία πολιτισμικά ευαισθητοποιημένη ανάγνωση του κειμένου.

Dennis C. Duling, "'Whatever gain I had ...' : ethnicity and Paul's self-identification in Philippians 3:5-6", 799-818

Αυτή η μελέτη δεν είναι μία άσκηση με βάση τα πορίσματα του Vernon Robbin στο έργο του The Tapestry of Early Christian Discourse and Exploring the Texture of Texts. Παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την ιδέα του Robbin για το "κοινωνικό και πολιτισμικό πλέγμα". Επίσης αγγίζει το θέμα της "εσωτερικής δομής" σε σχέση με το έμμεσο επιχείρημα του Παύλου, της "διακειμενικότητας" σε σχέση πάντα με τη σημασία που έχει η Γραφή για τον Παύλο, το "ιδεολογικό πλέγμα" σε σχέση με τις δηλώσεις του Παύλου για τη δικαιοσύνη του Θεού, τις εσχατολογικές προσδοκίες, τις ηθικές επιταγές σε αντιδιαστολή προς την εθνική του ταυτότητα. Αυτές οι υποθέσεις στην πραγματικότητα άξιοποιούν μόνο εν μέρει τις δυνατότητες που έχει κανείς χρησιμοποιώντας τηςν κοινωνικορητορική κριτική να ερμηνεύσει την έννοια της εθνικότητα στην προς Φιλιππησίους. Οι εξοικειωμένοι με αυτήν τη μέθοδο ειδικοί θα δουν πολύ περισσότερες δυνατότητες χρήσης της, κάτι που επιδιώκει και ο συγγραφέας του συγκεκριμένου άρθρου.

Dennis C. Duling, "2 Corinthians 11:22 : historical context, rhetoric, and ethnicity", 819-843

Ο συγγραφέας συνδυάζει την ιστορική κριτική, τη ρητορική κριτική και τη θεωρία της εθνικότητας με σκοπό να ερμηνεύσει την καύχηση του Παύλου στο 2 Κορ 11,22 για την εθνικότητά του. Η θεωρία του διαμερισμού επιτρέπει να διαμορφώσουμε την ιστορική /κοινωνική συνάφεια, σύμφωνα με την οποία το 2 Κορ 10-13 είναι ένα απόσπασμα από την "επιστολή των δακρύων", η οποία αντιπροσωπεύει το χαμηλό σημείο (low point) (υψηλή σύγκρουση, high conflict) στις σχέσεις του Παύλου με τους Κορίνθιους. Η ρητορική, στην οποία συμπεριλαμβάνεται ο "λόγος του άφρονος" και ο οποίος εμπεριέχει ειρωνεία, αυτοέπαινο και σύγκριση, μας βοηθά να κατανοήσουμε στην καύχηση του Παύλου στο πλαίσιο της απολογίας του. Η θεωρία της εθνικότητας μας επιτρέπει να ερμηνεύσουμε τον τρόπο που ο Παύλος δομεί την εθνική του ταυτότητα. Ο Παύλος καυχιόταν για την εθνικότητά του χρησιμοποιώντας τη ρητορική σύγκριση και τον αυτοέπαινο. Το έκανε όμως στο λεγόμενο "λόγο του άφρονος", ο οποίος είναι γεμάτος ειρωνεία: η εθνική του κληρονομιά ήταν μέρος του επιχειρήματός του ότι είναι ίση με αυτήν των αντιπάλων του, όμως -εδώ είναι η κύρια ειρωνεία- η εθνικότητά του "εν τη σαρκί" ουσιαστικά δεν είχε καμιά αξία γι' αυτόν.

Francois P. Viljoen, "The significance of dreams and the star in Matthew's infancy narrative", 845-860

Τα φαινόμενα των ονείρων και του άστρου της Βηθλεέμ στην αφήγηση της γέννησης στο κατά Ματθαίον έχουν προκαλέσει την προσοχή των ειδικών σε όλες τις εποχές. Η ακαδημαϊκή έρευνα πέρασε όλα τα στάδια όσον αφορά την ταυτότητα προέλευσης του υλικού και την ιστορικότητα αυτών των γεγονότων. Η σύγχρονη έρευνα κινείται σε ένα νέο επίπεδο αναζήτησης του νοήματος αυτών των αφηγήσεων. Ο συγγραφέας εξετάζει τη σημασία που έχουν αυτές οι ασυνήθιστες μορφές αποκάλυψης.

Christo J. Lombaard, "Isaac multiplex : Genesis 22 in a new historical representation", 907-919

Στο άρθρο προσφέρεται μία νέα ερμηνεία του Γεν 22,1-9. Με βάση τη νέα άποψη για τη βιβλική ιστοριογραφή ως ανεκδοτική (Frykenberg) και στηριζόμενος στις πρόσφατες σπουδές του συγγρ. στα σχετικά ιστορικά προβλήματα και στις ιστορικά ευαισθητοποιημένες αφηγηματικές ερμηνευτικές δυνατότητες αυτού του κειμένου της Γενέσεως προσφέρεται μία νέα ερμηνεία και μία νέα χρονολόγησή του. Το κείμενο αντικατοπτρίζει το τέλος ενός αγώνα κυριαρχίας ανάμεσα στους διαφορετικούς φορείς των πατριαρχικών παραδόσεων, όπου οι φορείς της παράδοσης του Αβραάμ υποτάσσουν με αυτό το κείμενο (Γεν 22) τους φορείς της παράδοσης του Ισαάκ. Αυτό έλαβε χώρα αργά στην ιστορία σύνθεσης της Πεντατεύχου, δηλ. μεταξύ του 400 και 250 π.Χ.

DF O'Kennedy, "Vergifnis ter wille van JHWH se Naam (Ps 25:11) ", 921-934

Η συγχώρηση στο όνομα του Γιαχβέ (Ψα 25,11). Σε αυτό το άρθρο διερευνάται η έννοια της θεϊκής συγχώρησης, όπως αυτή παρουσιάζεται στον Ψα 25 και ειδικά στο στ. 11. Το Ψα 25,11 είναι μία από τις τέσσερις αναφορές στους Ψαλμούς, όπου απαντά η εβραϊκή ρίζα πςο (βρέθηκε συγχώρηση). Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η έκκληση για συγχώρηση στο στ. 11 αποτελεί τον πυρήνα ή το κέντρο όλου του Ψαλμού. Στο άρθρο προσφέρεται μία πιθανή απάντηση στο ερώτημα: τι ωθεί τον ψαλμωδό να ζητήσει συγώρηση;Σε αντιπαράθεση προς άλλα χωρία του Ψαλτήρα δε θεωρείται εδώ η μετάνοια ή η υπακοή ως κίνητρο για το αίτημα. Αντίθετα ο ψαλμωδός τονίζει το γεγονός ότι η αμαρτία του είναι μεγάλη (στ. 11β). Το αληθινό του κίνητρο για αυτήν την προσευχή για συγχώρηση βρίσκεται στο όνομα και στην τιμή του Γιαχβέ (στ. 11α). Βίωσε τον Γιαχβέ ως "ένα πιστό Θεό"στο παρελθόν. Επομένως έχει το θάρρος και την τιμιότητα να ζητήσει συγχώρηση.

Paul A. Krüger, "Vreugde en verdriet in die huis van Jakob", 935-957

Ευτυχία και θρήνος στον οίκο του Ιακώβ: Η αφήγηση γέννησης στο Γεν 29,31-30,24 είναι ένα περιεκτικό μικρό δράμα από μόνη της, μολονότι είναι ενσωματωμένο στις αφηγήσεις για τους πατριάρχες και ως τέτοια παρέχει το σημαντικό υπόβαθρο για το δράμα που ξετυλίγεται στο σπίτι του Ιακώβ. Σε αυτήν την αφήγηση ο αναγνώστης ενημερώνεται για τις πολύπλοκες σχέσεις μίας δυσλειτουργικής πολυγαμικής οικογένειας, όπου οι δύο αντίζηλοι επικοινωνούν ο ένας με τον άλλο μέσω των ονομάτων που δίνουν στα παιδιά τους και στα παιδιά των δούλων τους. Ο συγγραφέας επικεντρώνεται στην αναζήτηση της ευτυχίας, η οποία είναι έκδηλη στις γεννήσεις και στην ονοματοδοσία μέσα στον οίκο του Ιακώβ. Μολονότι η ευτυχία παραμένει κάτι άπιαστο στο τέλος και οι δυο γυναίκες παίρνουν το μισθό που τους αρμόζει. Ο θεός διατηρεί τις ισορροπίες μεταξύ των δύο αντιζήλων όμως η γέννηση του γιου της Ραχήλ αήνει ανοικτό το θέμα μίας απόφασης που πρέπει να παρθεί.

Philippus J. Schutte, "The origin of the resurrection idea : a dialogue with George Nickelsburg", 1075-1089

Πρόκειται για τη βιβλιοκρισία του νέου βιβλίου του Nickelsburg, Resurrection, immortality, and eternal life in intertestamental Judaism and early Christianity.

Διόρθωση όσον αφορά στη νέα έκδοση του Προφητολογίου

Στην έκδοση του Προφητολογίου, μίας ιδιαίτερα χρηστικής έκδοσης της Βιβλικής Εταιρείας που περιλαμβάνει κείμενο και μετάφραση των λειτουργικών αναγνωσμάτων από την Π.Δ. όλου του έτους, είχαμε ήδη αναφερθεί σε ανάρτησή μας στις 12/12. Τότε παραπέμπαμε στη δημοσίευση του Ιστολογίου Θεολόγων Ν. Λάρισας, όπου εκ παραδρομής αναφερόταν ότι η έκδοση αυτή είχε ως μοναδικό συγγραφέα τον καθ. Π.Δ. της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Μ. Κωνσταντίνου. Καθώς η έκδοση αυτή είναι τώρα στα χέριά μας, επανερχόμαστε για να διορθώσουμε την αρχική είδηση. Ο καθ. Μ. Κωνσταντίνου είναι ο εκδότης του βιβλίου, ενώ για τις μεταφράσεις συνεργάστηκαν οι καθηγητές των Θεολογικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Δαμιανός Δόικος, Δημήτριος Καϊμάκης, Άννα Κόλτσιου-Νικήτα, Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Ιωάννης Μούρτζιος, Νικόλαος Ολυμπίου, Κυριακούλα Παπαδημητρίου, Νικόλαος Παπαδόπουλος, Βελουδία Παπαδοπούλου-Σιδέρη, ιερομόναχος Ευσέβιος Βίττης. Το τελικό κείμενο της μετάφρασης επιλήθηκε φιλολογικά η φιλόλογος Καίτη Χιωτέλλη.

Ως βάση για τη μετάφραση χρησιμοποιήθηκε το κείμενο των Ο΄ της έκδοσης που επιμελήθηκε ο αείμνηστος καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών Παναγιώτης Μπρατσιώτης, το οποίο κυκλοφορεί σήμερα με έγκριση της Ι.Σ. της Εκκλησίας της Ελλάδος. Σε αυτό το κείμενο έγιναν κάποιες διορθώσεις τεχνικής κυρίως φύσης, την ευθύνη των οποίων φέρει ο καθ. Μ. Κωνσταντίνου. Το έργο προλογίζει ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος Β΄.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα χρήσιμο βιβλίο, που σκοπό έχει να καταστήσει προσιτό το περιεχόμενο και το νόημα του μηνύματος της Αγίας Γραφής και να αναδείξει τη θεολογική σημασία των κειμένων της Π.Δ. μέσα στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας.

Με αφορμή τη διόρθωση στην παλαιότερη ανάρτηση ζητούμε συγνώμη από τους αναγνώστες του ιστολογίου για την προηγούμενη ελλιπή πληροφόρηση.

Ένα νέο άρθρο: Γιαχβισμός και Ιουδαϊσμός

Στο ιστολόγιο Bible and Interpretation έχει αναρτηθεί ένα νέο άρθρο με θέμα σχετικά με το Γιαχβισμό και τον Ιουδαϊσμό και την κίνηση από την πολυθεΐα προς το μονοθεϊσμό στον αρχαίο Ισραήλ:

Charles David Isbell, "From Yahwism to Judahism"

Αξιολόγηση διαφόρων μεταφράσεων δευτεροκανονικών και ψευδεπιγράφων

Από το ιστολόγιο Biblical Studies and Technological Tools πληροφορούμαστε ότι ο Bob Burns (Summa Scriptura) ανάρτησε έναν ενδιαφέροντα πίνακα, όπου παρουσιάζονται όλες οι αγγλικές μεταφράσεις των δευτεροκανονικών βιβλίων της Π.Δ. και κάποιων ψευδεπιγράφων και αξιολογούνται (με γαλάζιο φόντο είναι όλες εκείνες που αξιολογούνται θετικά). Τον τρόπο αξιολόγησης παρουσιάζει ο Burns σε ένα μήνυμά του στον ηλεκτρονικό κύκλο συζητήσεων Τhe Biblicalist (πατήστε εδώ για να δείτε το μήνυμα)

Για να δείτε τον πίνακα, πατήστε εδώ.

Ένα σπάνιο μισό shekel βρέθηκε στην Ιερουσαλήμ 2

Στο ενδιαφέρον εύρημα των δύο νομισμάτων, που βρέθηκαν σε δομικά υλικά και χώμα που προέρχονται από την περιοχή του Ναού, αναφερθήκαμε σε ανάρτηση της Παρασκευής. Τότε είχαμε αναρτήσει και την εικόνα του δεύτερου νομίσματος της εποχής του Αντιόχου Δ΄. Σήμερα η ηλεκτρονική έκδοση της Arutz Sheva επανέρχεται στην εύρεση αυτών των δύο σπάνιων νομισμάτων από έναν 14χρονο εθελοντή (βλ. φωτό) και δημοσιεύει φωτογραφία και του δεύτερου νομίσματος, ενός μισού shekel του 66/67//μ.Χ., το οποίο σύμφωνα με την εκτίμηση των αρχαιολόγων χρησιμοποιούνταν για την πληρωμή του φόρου στο Ναό. (βλ. φωτογραφία).

Για να διαβάσετε ολόκληρο το δημοσίευμα, πατήστε εδώ.

Το νέο τεύχος Journal for the Study of Judaism

Στο νέο τεύχος του Journal for the Study of Judaism 40:1 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Alan Appelbaum, "'The Idumaeans' in Josephus' The Jewish War", 1-22

Οι "Ιδουμαίοι" είναι ένας ιδιαίτερος συλλογικός χαρακτηρισμός στο έργο του Ιωσήπου, Ιουδαϊκός Πόλεμος. Στο άρθρο του αυτό ο Applebaum διερευνά ποιους χαρακτηρίζει ως "Ιδουμαίους" ο Ιώσηπος και συζητά εάν με τον όρο αυτό εννοεί "Ιουδαίους" από την Ιδουμαία ή ένα ξεχωριστό έθνος ή μια εθνική ομάδα. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι ο χαρακτηρισμός αυτός δεν είναι αντιπροσωπευτικός για τους Ιδουμαίους της εποχής του Ιωσήπου, αλλά πρέπει να κατανοηθεί με τη σύγχρονη έννοια του εθνικού στερεότυπου. Για τον Ιώσηπο οι Ιδουμαίοι είναι αιμοδιψείς hooligans, μια εικόνα που προέρχεται από τη στρατιωτική παράδοση των Ιδουμαίων. Το άρθρο τελειώνει με μια νέα ανάγνωση του Ιουδαϊκού Πολέμου χωρίς την εθνική προκατάληψη του Ιωσήπου για τους Ιδουμαίους με σκοπό να καταστεί σαφής ο ρόλος τους ως πολεμιστές κατά τον πρώτο πόλεμο εναντίον της Ρώμης.

Ted M. Erho, "The Ahistorical Nature of 1 Enoch 56:5-8 and Its Ramifications upon the Opinio Communis on the Dating of the Similitudes of Enoch", 24-54

H υπόθεση ότι το 1 Ενώχ 56,5-8 αναφέρεται έμμεσα στην παρθική εισβολή στην Παλαιστίνη το 40 π.Χ. έχει κερδίσει πολλούς υποστηρικτές. Ως συνέπεια αυτής της υπόθεσης οι Αλληγορίες του Ενώχ χρονολογούνται στην ηρωδιανή περίοδο. Το παρόν άρθρο όμως υποστηρίζει ότι υπάρχει μία περισσότερο γόνιμη ερμηνευτική προσέγγιση του σχετικού κειμένου και σύνδεσή και προτείνει τη σύνδεσή του με την (πρωτο-)αποκαλυπτική παράδοση. Σύμφωνα με την αυτήν υπήρχε η προσδοκία ότι ξένοι λαοί θα ξεκινούσαν πόλεμο εναντίον της Ιερουσαλήμ κατά τα έσχατα. Καθώς και άλλα κείμενα που περιέχουν αυτήν την παράδοση (Ιεζ 38-39. Σιβυλ. 3.657-732. Αποκ 20:7-10; 4 Έσδρα 13:5-11) δε θεωρούνται ότι να στηρίζονται στο vaticinium ex eventu, αμφισβητείται η εγκυρότητα της ιστορικής μεθόδου, η οποία εφαρμόζεται για τη χρονολόγηση του συγκεκριμένου κειμένου του Ενώχ.

Yonatan Adler, "Ritual Baths Adjacent to Tombs: An Analysis of the Archaeological Evidence in Light of the Halakhic Sources", 55-73

Σε αυτήν τη μελέτη εξετάζονται οι αρχαιολογικές μαρτυρίες για τα ιουδαϊκά τελετουργικά λουτρά (miqwa'ot), που κτίζονταν δίπλα στους τάφους και τα οποία χρονολογούνται στην περίοδο του Δεύτερου Ναού μέχρι και τον 3ο-4ο αι. Ο συγγραφέας συζητά αυτά τα ευρήματα με τη βοήθεια της halakhah. Mε μία πρώτη ματιά φαίνεται ότι τα αρχαιολογικά ευρήματα έρχονται σε αντίθεση προς τις χαλακχικές εντολές, οι οποίες προέβλεπαν ότι λουτρά καθαρμού εξαιτίας της επαφής με νεκρό έπρεπε να λαμβάνουν χώρα στο τέλος της επταήμερης διαδικασίας καθαρμού. Μία προσεκτικότερη όμως ανάγνωση των βιβλικών και ραββικών κειμένων αποκαλύπτει πως, ενώ η επταήμερη διαδικασία καθαρμού απαιτείται για κάποιον που δεν είναι πλέον καθαρός εξαιτίας της επαφής με ένα νεκρό ή ένα τάφο, η ρυπαρότητα που προέκυψε εμμέσως (δηλ. μέσω της φυσικής επαφής με κάποιον άλλον που ήρθε άμεσα σε επαφή με νεκρό ή τάφο) μπορεί να αποκαθαρθεί με λουτρά την ίδια μέρα που συνέβη η "μόλυνση". Στη μελέτη υποστηρίζεται ότι τα miqwa'ot δίπλα στους τάφους χρησιμοποιούνταν μετά το τέλος της ταφικής τελετής από όσους συμμετείχαν σε αυτήν κι είχαν "μολυνθεί" έμμεσα.

Η Αθήνα στην εποχή του Αυγούστου και των Ιουλιοκλαυδίων

Ένα νέο και ενδιαφέρον βιβλίο κυκλοφόρησε από τον εκδοτικό οίκο Brill. Θέμα του είναι η Αθήνα της εποχής του Αυγούστου και των Ιουλιοκλαυδίων και μάλιστα οι επιγραφικές μαρτυρίες της πόλης και η προσωπογραφία των κατοίκων της. Σε εκείνον που επιθυμεί να κατανοήσει την κοινωνική κατάσταση της πόλης και κατά την εποχή που την επισκέφθηκε ο Παύλος σύμφωνα με τη μαρτυρία των Πράξεων, το βιβλίο μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο:

Geoffrey C. R. Schmalz, Augustan and Julio-Claudian Athens A New Epigraphy and Prosopography (Mnemosyne, Supplements, History and Archaeology of Classical Antiquity, 302), Brill 2009

ISBN 978 90 04 17009 4

125 ευρώ

Περιγραφή εκδοτικού οίκου

Ενώ η Αθήνα των ρωμαϊκών χρόνων αποτελεί τα τελευταία χρόνια αντικείμενο έρευνας, η ιστορία της πόλης κατά την εποχή του Αυγούστου και των Ιουλιοκλαυδίων εξακολουθεί να παραμένει σχετικά άγνωστη και να μην έχει μελετηθεί διεξοδικά. Έτσι τα μόνα εκτενή ιστορικά έργα για την πόλη και τις επιγραφές της από αυτήν την εποχή παραμένουν εκείνα του Paul Graindor, τα οποία εκδόθηκαν πριν την ανακάλυψη της αρχαίας αθηναϊκής Αγοράς και του πλούσιου επιγραφικού υλικού της. Η παρούσα μελέτη ως στόχο της έχει να λειτουργήσει ως βάση για την έρευνα της πρώιμης ρωμαϊκής Αθήνας προσφέροντας ένα είδος ιστορικού και επιγραφικού βιβλίου αναφοράς. Το έργο αυτό χωρίζεται σε δύο μέρη: Ο επιγραφικός κατάλογος (μέρος Α΄) είναι ένας σχολιασμός κι ένα συμπλήρωμα του αττικού corpus των επιγραφών (Inscriptiones Graecae, Minor edition) και αναφέρεται στα επιγραφικά ευρήματα της εποχής του Αυγούστου και των Ιουλιοκλαυδίων. Ο προσωπογραφικός κατάλογος (μέρος Β΄) παρέχει μία ενημερωμένη προσωπογραφία της περιόδου καθώς έχει ως σημείο αναφοράς του τον επιγραφικό κατάλογο του Α΄ μέρους. Στο παράρτημα δίνεται ένας χρονολογικός κατάλογος όλων των αξιωματούχων, λειτουργών και ιερέων της περιόδου.

Δύο διαλέξεις για τις ασσυριακές θεότητες Assur και Ιstar

Από το ιστολόγιο Awilum πληροφορούμαστε ότι ο καθηγητής Ασσυριολογίας του Παν/μίου του Ελσίνκι Simo Parpola έδωσε δύο διαλέξεις στις 9 και 16 Δεκεμβρίου 2008 στο Collège de France με θέμα τις δύο θεότητες Aššur και Ištar. Τα κείμενα των δύο διαλέξεων στα γαλλικά έχουν αναρτηθεί στο Digital Orient blog. (πατήστε στο όνομα για να βρεθείτε στη σχετική ιστοσελίδα).

Μνήμη, προφορικότητα και παράδοση

Την Τετάρτη 17.12.2008 ο Mark Goodacre ανάρτησε στο ιστολόγιό του μία πολύ ενδιαφέρουσα απάντηση στις παλαιότερες αναρτήσεις της April DeConick σχετικά με την προφορικότητα και την παράδοση και έναν κριτικό σχολιασμό της τελευταίας σύντομης μελέτης της "Human Memory and the Sayings of Jesus" στο έργο του Tom Thatcher (εκδ.), Jesus, the Voice and the Text: Beyond The Oral and Written Gospel (Waco: Baylor University Press, 2008): 135-80. Ανάμεσα σε αυτά που τονίζει περισσότερο από παλαιότερες ανάλογες μελέτες είναι η διαπίστωση ότι "the synoptic problem is mainly a problem of literary dependence" (σσ. 178-9). Ωστόσο το ενδιαφέρον της συγγραφέως δεν επικεντρώνεται τόσο στο συνοπτικό πρόβλημα όσο στις προ-συνοπτικές παραδόσεις και ειδικότερα στο ερώτημα πώς η μνήμη λειτούργησε στη μεταβίβαση αυτών των παραδόσεων. Ο Goodacre εκφράζει τις αμφιβολίες του για το κατά πόσο πειράματα μνήμης, όπως αυτά που χρησιμοποίησε στη μελέτη της η DeConick μπορούν να δώσουν μιαν απάντηση για τη σχέση μνήμης και αρχαίων χριστιανικών παραδόσεων.

Οι λόγοι τους οποίους επικαλείται ο Goodacre είναι οι εξής:

1) Η δυσκολία μεταφοράς σημερινών πορισμάτων σε παλαιότερες εποχές. Ο τρόπος που έχει εκπαιδευτεί η μνήμη των σημερινών σπουδαστών (με τους οποίους έγινε το πείραμα της DeConick) είναι διαφορετικός από εκείνων των ανθρώπων της αρχαιότητας.

2) Δυσκολίες σχετικά με το στήσιμο του πειράματος. Δεν είμαστε σε θέση σήμερα να δημιουργήσουμε τις συνθήκες μέσα στις οποίες οι αρχαίοι συγγραφείς και ειδικότερα οι ευαγγελιστές δούλεψαν.

3) Πειράματα βασισμένα σε κείμενα. Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε για την προσυνοπτική παράδοση η μετάδοσή της ήταν μία δυναμική διαδικασία, όπου οι πληροφορίες μεταδίδονταν προφορικά κι όχι με βάση ένα γραμμένο κείμενο. Αντίθετα τα σημερινά πειράματα στηρίχθηκαν σε γραπτά κείμενα.

4) Η χρήση άγνωστου υλικού. Η επιλογή άγνωστου υλικού/κειμένων για το συγκεκριμένο πείραμα (EvTh 75.97 Ευαγγέλιο Παιδικής Ηλικίας του Θωμά 10,1-2) έχει ως αποτέλεσμα οι σπουδαστές να έχουν μία απόσταση από το συγκεκριμένο υλικό, που τους μεταδίδεται και στη συνέχεια εκείνοι μεταδίδουν. Στην αρχαία χριστιανική προφορική παράδοση αυτό θα μπορούσε να συμβεί μία μόνο φορά σε κάθε περίπτωση κι από εκεί και πέρα ο κάθε φορέας της συγκεκριμένης παράδοσης μετέδιδε κάτι ήδη γνωστό σε εκείνον.

5) Σύνθεση και δημιουργικότητα. Το ενδιαφέρον του πειράματος για την ακρίβεια στη μετάδοση του μηνύματος αφήνει εκτός το θέμα της δημιουργικότητας και της συνθετικής ικανότητας των συγγραφέων.

Ο Goodacre καταλήγει ωστόσο και με έναν θετικό λόγο. Η χρήση αναλογιών είναι αναγκαία καθώς ο ιστορικός του σήμερα παλεύει να κατανοήσει έναν κόσμο τόσο διαφορετικό από το δικό μας. Είναι αναγκαίο ωστόσο να θυμόμαστε πάντοτε ότι αυτές οι αναλογίες έχουν πάντα τα όριά τους και κάποιες φορές μπορεί να είναι και παραπλανητικές.

Το θέμα της προφορικότητας της παράδοσης είναι ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα και δύσκολα προβλήματα της σύγχρονης έρευνας για τον ιστορικό Ιησού και την σύνταξη των κειμένων της Κ.Δ. Προσωπικά θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο κανείς για όλους τους παραπάνω λόγους -και κυρίως εξαιτίας της αδυναμίας να επαναλάβει τις συνθήκες του παρελθόντος-να κατανοήσει πλήρως τον τρόπο που λειτούργησε η προφορικότητα στις αρχαίες χριστιανικές ομάδες. Το πρόβλημά μου είναι ότι προσπαθούμε να πάμε πίσω χρονικά από το κείμενο, αυτό όμως που έχουμε στη διάθεσή μας είναι το γραπτό κείμενο κι όχι ένα προφορικό και σίγουρα η φύση ενός προφορικού κειμένου είναι διαφορετική από εκείνη του γραπτού. Επίσης τα κείμενα που έχουμε (λόγια, θαύματα κτλ. του Ιησού) σήμερα βρίσκονται μέσα σε μια συγκεκριμένη κειμενική συνάφεια, μέσα στην οποία είναι οργανικά ενταγμένα. Είναι αδύνατο σήμερα να αναπαραστήσουμε την αρχική συνάφειά τους στην προφορική μορφή της παράδοσης (αν και δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι πρόκειται για μία και την ίδια κάθε φορά συνάφεια). Επομένως μολονότι αυτές οι αναλογίες με σημερινές συνθήκες είναι χρήσιμες έχουν όρια και παραμένουν πάντα αναλογίες.

Ένα νέο βιβλίο για την Α΄ Πέτρου

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις της SBL (μαλακό εξώφυλλο) και τις εκδόσεις Brill (σκληρό εξώφυλλο) ένα νέο βιβλίο στην Α΄ Πέτρου:

Bonnie Howe, Because You Bear This Name: Conceptual Metaphor and the Moral Meaning of 1 Peter, SBL 2008

ISBN 9781589833838

$49.95 (μαλακό εξώφυλλο)

Περίληψη εκδοτικού οίκου

Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η εννοιολογική μεταφορά, η οποία στηρίζεται στην ενταγμένη μέσα στο ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο ανθρώπινη εμπειρία, καθιστά δυνατή μία συζήτηση για την ηθική μεταξύ των συγγραφέων της Κ.Δ. και των σημερινών αναγνωστών της Κ.Δ. Το βιβλίο επικεντρώνεται σε τρία σημεία: εξηγεί γιατί ο παραδοσιακός τρόπος κατανόησης της μεταφοράς είναι ανεπαρκής, εισάγει τη θεωρία για την εννοιολογική μεταφορά και τη μεθοδολογία της και χρησιμοποιεί αυτές τις μεθόδους για να αναλύσει την πολιτισμική λογική, το ηθικό περιεχόμενο και τις πρακτικές ηθικές προεκτάσεις στην Α΄ Πέτρου.

Ένα σπάνιο μισό shekel βρέθηκε στην Παλαιστίνη

Ένα σπάνιο μισό shekel του 66/67 μ.Χ. βρήκε ένας 14χρονος στην Ιερουσαλήμ. Το νόμισμα συνδέεται άμεσα με το Ναό των Ιεροσολύμων και κόπηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης εξέγερσης εναντίον των Ρωμαίων. Στη μπροστινή πλευρά φέρει διακόμηση με τρία ρόδια και την εβραϊκή επιγραφή "ιερά Ιερουσαλήμ". Στην πίσω πλευρά φέρει την επιγραφή "μισό shekel". Τέτοια νομίσματα χρησιμοποιούνταν στην καταβολή του φόρου του Ναού . Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Dr. Gabriel Barkay μάλλον είχε κοπεί με εντολή των αρχών του Ναού. Το εύρημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό γι' αυτόν το λόγο. Παρόμοια νομίσματα έχουν βρεθεί στην Ιερουσαλήμ και στη Masada, αν και είναι ιδιαίτερα σπάνια. Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα από την ίδια περιοχή είναι ένα νόμισμα κοπής 175-163 π.Χ. επί βασιλείας Αντιόχου Δ΄ Επιφανούς. Για να διαβάσετε το σχετικό με τα ευρήματα άρθρο, πατήστε εδώ.

Ένα νέο βιβλίο για την Β΄ Αποκάλυψη Βαρούχ

Από τον εκδοτικό οίκο Brill κυκλοφόρησε ένα νέο βιβλίο για τον τρόπο που αντιμετωπίζει η Β΄Αποκάλυψη Βαρούχ την ιδέα της γης του Ισραήλ:

Liv Ingeborg Lied, The Other Lands of Israel Imaginations of the Land in 2 Baruch, (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 129), Brill 2008

ISBN: 978 90 04 16556 4

€ 119.00

Περίληψη εκδοτικού οίκου

Σύμφωνα με την εκτίμηση που κυριαρχεί στη σύγχρονη έρευνα η αποκάλυψη Β΄ Βαρούχ, η οποία συντάχθηκε μετά την πτώση της Ιερουσαλήμ, είτε απέρριπτε την ιδέα της γης του Ισραήλ ως τόπου σωτηρίας είτε την θεωρούσε ελάσσονος σημασίας. Με τη βοήθεια της κριτικής θεωρίας του χώρου (Critical Spatial Theory) ο συγγραφέας εξετάζει τις προϋποθέσεις πίσω από αυτή την εκτίμηση της σύγχρονης έρευνας λαμβάνοντας υπόψη την επιστημολογία του χώρου και συζητά την αντίληψη της γης της επαγγελίας ως μία ευρεία σωτηριολογική κατηγορία. Το αποτέλεσμα είναι μία νέα εικόνα της ζωντάνιας αυτού του θέματος της γης της επαγγελίας κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και μία νέα προοπτική της αντίληψης του χώρου στην Β΄ Βαρούχ.

Άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο Scriptura (Stellenbosch)

Στο νοτιοαφρικανικό περιοδικό Scriptura (Stellenbosch) 3 (96) (2007) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

• Alec Basson, "Metaphorical explorations of the heart (lev/levav) in the Old Testament : a few remarks", 310-315
• Hendrik L. Bosman, "Remembering Moses as a model of Israelite and early Jewish identity", 326-333
• Markus Cromhout, "Covenantal nomism as a 'symbolic universe'", 348-371
• Jacobus W. Gericke, "Yahwism and projection : an a/theological perspective on polymorphism in the Old Testament", 407-424
• Douglas G. Lawrie, "Figuring it and figuring it out : the historical imagination at work in and on Judges 19-21", 425-440
• Jeremy Punt, "Subverting Sarah in the New Testament : Galatians 4 and 1 Peter 3", 453-468
• Cornelia Roux, "Hermeneutics and religion teaching and learning in the context of social constructivism", 469-485
• Eben Scheffler, "Oorlog in die wêreld van die Ou Testament : verskeie perspektiewe", 486-500

Πρόσφατα άρθρα στο Journal of Hebrew Scriptures

Από το ιστολόγιο PaleoJudaica πληροφορούμαστε για την ανάρτηση δύο άρθρων στην ιστοσελίδα του περιοδικού Journal of Hebrew Scriptures 8 (2008), άρθρα 23 και 24 (στο άρθρο 25 παραπέμψαμε σε παλαιότερη ανάρτησή μας):

Shaaraim Nadav Na'aman, "The Gateway To The Kingdom Of Judah"

Το άρθρο πραγματεύεται το θέμα γεωγραφικού εντοπισμού της πόλης Shaaraim, η οποία αναφέρεται στα Ιησ 15,36 και 1 Σαμ 17,52. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η πόλη πρέπει να βρισκόταν στο δρόμο που οδηγούσε από την κοιλάδα του Ελά στην πόλη Γαθ.

Andrew E. Steinmann, "Letters of Kings about Votive Offerings, The God of Israel and the Aramaic Document in Ezra 4:8–6:18"

Μετά από συζήτηση των προηγούμενων θέσεων για το Έσδρα 4,8-6,18 ο συγγραφέας καταλήγει ότι πρόκειται για ένα καθαρά λογοτεχνικό δημιούργημα, ένα κείμενο που σκοπό έχει να πείσει τον αναγνώστη ότι οι κάτοικοι της Ιουδαίας είχαν το δικαίωμα να κτίσουν στην Ιερουσαλήμ. Η συμπερίληψη αυτού του αραμαϊκού κειμένου στο βιβλίο του Έσδρα είναι ο τρόπος του συγγραφέα να δηλώσει πως ακόμη και κάτω από ξένη κυριαρχία οι κάτοικοι της Ιουδαίας θα ευημερήσουν, γιατί ο Θεός τους έχει τον έλεγχο των γεγονότων που παρουσιάζονται στην αφήγηση και μιλά μέσω φιλικών προς τους Ιουδαίους συγγραφείς έστω και σε ξένη γλώσσα.

Περιλήψεις εισηγήσεων από την τελευταία συνάντηση της SBL

Στο ιστολόγιο Evangelical Textual Criticism έχουν αναρτηθεί οι περιλήψεις από μία μεγάλη σειρά συνεδριών της συνάντησης της SBL το Νοέμβριο 2008. Για να τις δείτε, πατήστε εδώ.

Αφιέρωμα στην επί του όρους ομιλία στο περιοδικό Studies in Christian Ethics

To νέο τεύχος Studies in Christian Ethics 22:1 (2009) είαι αφιερωμένο στην επί του όρους ομιλία:

• Susan Frank Parsons, "Usus Gratiae: How Am I to Hear the Sermon on the Mount?", 7-20
• Oliver O'Donovan, "Prayer and Morality in the Sermon on the Mount", 21-33
• Jennifer A. Herdt, "Rain on the Just and the Unjust: the Challenge of Indiscriminate Divine Love", 34-47
• John Battle, "The Sermon on the Mount and Political Ethics", 48-56
• Glen H. Stassen, "The Sermon on the Mount as Realistic Disclosure of Solid Ground", 57-75
• Richard Bauckham, "Reading the Sermon on the Mount in an Age of Ecological Catastrophe", 76-88

Ένα νέο περιοδικό: Sacra Scripta

Από το ιστολόγιο του Mark Goodacre, NTGateway, πληροφορούμαστε την έκδοση ενός νέου περιοδικού βιβλικού περιεχομένου στη Ρουμανία.

Παραθέτουμε την ανακοίνωση, όπως την έστειλε ο Ulrich Luz:

Sacra Scripta

the new Romanian journal for Biblical Studies

edited by the Centre for Biblical Studies of Babes Bolyai Universität Cluj-Napoca

Executive editor: Korinna Zamfir

Editorial board: Gjörgy Benyik, Ioan Chirilla, Erik Eynikel, Marius Furtuna, Hans Klein, Lehel Lszai, Ulrich Luz, Sorin Martian, Janos Molnar, Tobias Nicklas, Zoltan Olah, Joseph Verheyden

Two issues of ca 120 pages per year.

Articles are accepted in English, German, French and Italian.

Among the authors of the years 2007/08 were Ioan Chirilla, Walter Dietrich, Marco Frenschkowski, Hans Klein, Johannes Klein, Ulrich Luz, Daniel Mihoc, Vasile Mihoc, David Moessner, Tobias Nicklas, Constantin Oancea, Armand Puig y Tarrech, Stelian Tofana, Gerd Theißen, Michael Tilly, Michael Wolter, Korinna Zamfir

Subcriptions: for two issues 35 € incl. postage (in Europe) (for students 20 €)

Subscribers from Eastern European countries get special prices.

Applications for subscriptions to: Anisoara Taut: anisoara_t@yahoo.com

Bank account: Associatia Diatheke, Banca Transilvania, Sucursala Cluj-Napoca, B-dul Eroilor 36. Please add: For "Sacra Scripta". IBAN: RO11BTRL01304205B80615XX

Please support the emerging Romanian Biblical Scholarship through a subscription for your

library!

Τρίτη συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής

Την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου 2008 και ώρα 18:00 θα λάβει χώρα η τρίτη συνάντηση του Σεμιναρίου Ορθοδόξου Ερμηνευτικής του Τομέα Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ. Η συνάντηση θα λάβει χώρα στην Αίθουσα Συνεδριάσεων στον 4ο όροφο της Θεολογικής Σχολής.
Ομιλητής θα είναι ο καθηγητής της Καινής Διαθήκης της Ευαγγελικής Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μονάχου Jörg Frey, o οποίος χαίρει διεθνούς αναγνώρισης για τις μελέτες του στην ιωάννεια γραμματεία.

Θέμα της εισήγησής του θα είναι "Η σύγχρονη έρευνα για την ιωάννεια γραμματεία" - "Recent research on the Johannine literature". (Η εισήγηση θα γίνει στα αγγλικά)

Ανεύρεση μίας ιουδαϊκής πόλης της εποχής του Δεύτερου Ναού

Από το ιστολόγιο του Antonio Lombatti πληροφορούμαστε για την ανάρτηση μίας ενδιαφέρουσας είδησης στην ηλεκτρονική σελίδα της Arutz Sheva. Μία ιουδαϊκή πόλη της εποχής του Δεύτερου Ναού εντοπίστηκε στα σύνορα ερήμου της Σαμάρειας. Ανάμεσα στα ευρήματα είναι τα ερείπια ενός mikveh, διάφορα λίθινα εργαλεία και κρυφές αίθουσες. Τα ευρήματα θα παρουσιασθούν στο τέταρτο Frontier and the Desert Conference υπό την αιγίδα του Frontier and the Desert Conference, το οποίο θα λάβει χώρα στις 29/12.

Για να διαβάσετε το άρθρο, πατήστε εδώ.

SBL: συνεδρία για τα graffiti

Στο ιστολόγιο του Ben Witherington έχει αναρτηθεί η περίληψη των εισηγήσεων που διαβάστηκαν στο πλαίσιο του Graffiti Seminar της ετήσιας συνάντησης της SBL στην Boston. Στην αρχή ο Witherington δίνει έναν ορισμό των graffiti:

1) advertisements for politicians or for various sorts of businesses, often for the sex trade or for the sale of property; 2) religious comments of various sorts, usually about and for minority or even illegal religions or philosophies. We can also distinguish between graffiti that is meant to be timely and therefore is not put up in a semi-permanent way (e.g. painting on a wall) and graffiti that is meant to have more of a shelf life (e.g. something inscribed into stucco or even into stone or brick of some sort).

Mια πολύ ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι αποτελεί ένα σημαντικό δείκτη αλφαβητισμού (επομένως αυτός είνα υψηλότερος από το 10-15%, όπως συνήθως υπολογίζεται). Ο Witherington κάνει επίσης διάκριση μεταξύ της ικανότητας ανάγνωσης και της ικανότητας γραφής.

Για να διαβάσετε τις περιλήψεις των εισηγήσεων, πατήστε εδώ.

Η εβραϊκή γλώσσα και το βιβλίο του Κουμράν Pesher Habakkuk

Από τον Jim West πληροφορούμαστε για ένα νέο άρθρο στο The Journal of Hebrew Scriptures 8 (2008):

Ian Young, "Late Biblical Hebrew and the Qumran Pesher Habakkuk", άρθρο 25

(πατήστε επάνω στον τίτλο για να βρεθείτε στο άρθρο).

BMCR: ένα νέο βιβλίο για τη νεότητα στη ρωμαϊκή κοινωνία

Στην ιστοσελίδα του BMCR έχει αναρτηθεί η βιβλιοκρισία-βιβλιοπαρουσίαση του συλλογικού τόμου με θέμα τη νεότητα στην αρχαία Ρώμη:

Christian Laes, Johan Strubbe, Jeugd in het Romeinse Rijk: Jonge jaren, wilde haren?. Leuven: Davidsfonds, 2008.

ISBN 978058265272.
EUR 24.95

Για να διαβάσετε τη βιβλιοκρισία, πατήστε εδώ.

Μια παρουσίαση του έργου και της επιστημονικής προσφοράς του W.M.Ramsay

Από το ιστολόγιο BiblicalStudies.org πληροφορούμαστε για την ανάρτηση στο διαδίκτυο μίας σύντομης μελέτης για το έργο και την επιστημονική προσφορά του W.M. Ramsay αρχαιολόγου και ιστορικού (1850-1939). Ο Ramsay, καθηγητής του Παν/μίου Aderbeen έκανε πολλές περιοδείες στη Μ. Ασία, κατέγραψε και δημοσίευσε μία σειρά από επιγραφικά και άλλα μνημεία της περιοχής. Ασχολήθηκε εκτενώς και με θέματα της Κ.Δ. Από τα καλύτερά του έργα, νομίζω, είναι το δίτομο έργο The Cities and Bishoprics of Phrygia και το έργο The Historical Geography of Asia Minor. Γνωστά έργα του είναι επίσης: St Paul the Traveller and the Roman Citizen, The Cities of St Paul , Luke the Physician κ.ά.

W. Ward Gasque, Sir William M. Ramsay: Archaeologist and New Testament Scholar. A Survey of His Contribution to the Study of the New Testament. Grand Rapids: Baker Book House, 1966. pp.95.