Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2017

Εξωκανονικά κείμενα κι η ιστορική αμνησία / Extra-canonical texts and historical amnesia

Στη σελίδα asorblog.org ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Baylor, Philip Jenkins, δημοσιεύει ένα κείμενο σχετικά με τις ανακαλύψεις κατά τα τελευταία χρόνια εξωκανονικών κειμένων και τη συμβολή τους στη μελέτη του αρχαίου Ιουδαϊσμού και του αρχέγονου Χριστιανισμού. Ο Jenkins σημειώνει ότι πολλές από αυτές τις ανακαλύψεις δεν είναι τόσο νέες όσο συχνά υποστηρίζεται από τα ΜΜΕ ούτε συμβάλουν σημαντικά στην αλλαγή του τρόπου κατανόησης του αρχαίου Ιουδαϊσμού και Χριστιανισμού. Τέτοιες ανακαλύψεις κι ο υπερβολικός τρόπος με τον οποίο προβάλλονται ουσιαστικά στηρίζονται στη λογική της ιστορικής αμνησίας: 


[Α.Τ. Αναμφισβήτητα ο Jenkins έχει δίκιο, όταν παρατηρεί ότι ο τρόπος που τέτοιες ανακαλύψεις παρουσιάζονται είναι συχνά υπερβολικός. Είναι επίσης βέβαιο ότι κείμενα, όπως το ευαγγέλιο του Ιούδα ή της Μαρίας ή το αμφιλεγόμενο Ευαγγέλιο της Συζύγου του Ιησού, δεν αλλάζουν σε κάτι τα όσα γνωρίζουμε (ή δεν γνωρίζουμε) για τον ιστορικό Ιησού. Είναι, όμως, εξίσου υπερβολικό να ακυρώνουμε τη σημασία που έχουν τέτοια κείμενα για την κατανόηση του αρχέγονου Χριστιανισμού ή της αρχαίας Εκκλησίας, για τις θεολογικές ζυμώσεις που πραγματοποιούνται ήδη στις πρώτες γενιές μετά τους αποστόλους, για την αλληλεπίδραση μεταξύ Ιουδαϊσμού, Χριστιανισμού αλλά και εθνικού κόσμου. Είναι μάλλον βέβαιο ότι η εποχή των μεγάλων ανακαλύψεων, όπως των κειμένων της Genizah στο Κάιρο, του Κουμράν ή του Nag Hammadi, έχει παρέλθει. Αυτό όμως δεν καθιστά λιγότερο σημαντικές, έστω κι αν δεν είναι τόσο εντυπωσιακές, τις μικρές αυτές ανακαλύψεις που ακολούθησαν. Νομίζω ότι μας βοηθούν να καθαρίσουμε την εικόνα που έχουμε ήδη σχηματίσει ή γνωρίζουμε από τις άλλες πηγές της αρχαιότητας. Η ιστορική αμνησία είναι αναμφισβήτητα ένα σημαντικό μειονέκτημα  όπως όμως είναι κι η ιστορική ακαμψία, η αδυναμία δηλαδή ο σύγχρονος ιστορικός να αξιοποιήσει τις νέες ανακαλύψεις για μία περισσότερο ακριβή κατανόηση του παρελθόντος.] 

Δεν υπάρχουν σχόλια: