Την Πέμπτη 1 Μαρτίου 2012 και ώρα 18.00 θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα συνεδριάσεων της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ εκδήλωση της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας του ΑΠΘ με τον τίτλο "Σπουδές Φύλου και Παλαιά Διαθήκη".
Δίνουμε στη συνέχεια τις περιλήψεις των δύο εισηγήσεων που θα γίνουν στο πλαίσιο αυτής της εκδήλωσης:
Christl M. Maier, Kαθηγήτρια Παλαιάς Διαθήκης, Philipps-University Marburg
"Σώμα και Συναισθήματα του Θεού: Παραστάσεις του Θείου στην Παλαιά Διαθήκη εξ επόψεως
Σπουδών Φύλου"
"Σώμα και Συναισθήματα του Θεού: Παραστάσεις του Θείου στην Παλαιά Διαθήκη εξ επόψεως
Σπουδών Φύλου"
Η φεμινιστική διάκριση μεταξύ βιολογικού και κοινωνιολογικού φύλου έχει συμβάλει στην προώθηση μιας νέας έρευνας των ανθρωπολογικών και θεολογικών εννοιών της Αγίας Γραφής. Φεμινίστριες θεολόγοι στη Δυτική Ευρώπη έχουν αμφισβητήσει τις παραδοσιακές ερμηνείες των περί Θεού παραστάσεων της Παλαιάς Διαθήκης ως ανδροκεντρικές, δηλαδή με επίκεντρο το ανδρικό φύλο και τα συμφέροντα των ανδρών. Η διάλεξη θα δείξει ότι ο βιβλικός Θεός δεν είναι μόνο ανδροκεντρικός. Η Εβραϊκή Βίβλος προσφέρει σειρά παραστάσεων περί Θεού οι οποίες μπορεί να χαρακτηρισθούν άλλοτε μεν ως "θηλυκές" άλλοτε δε ως "αρσενικές", διότι αφορούν σε ρόλους που σήμερα αποδίδονται είτε σε άνδρες είτε σε γυναίκες.
Στο πρώτο μέρος, η διάλεξη θα επικεντρωθεί στις περιγραφές του σώματος του Θεού ή, ακριβέστερα, στα τμήματα του σώματος του Θεού που αναφέρονται στα βιβλικά κείμενα. Στην Εβραϊκή σκέψη, τα μέρη του σώματος εκλαμβάνονται δυναμικά και συμβολίζουν ορισμένες ικανότητες. Πολύ συχνά αναφέρεται το πρόσωπο του Θεού, που υποδηλώνει την εγγύτητα και την προσοχή. Επιπλέον, το χέρι του Θεού, ο βραχίονας ή το δεξί χέρι αναφέρονται στη δύναμη και την επενέργειά Του. Η ανάλυση του τρόπου με τον οποίο περιγράφεται το σώμα του Θεού θα αποκαλύψει ότι στην Παλαιά Διαθήκη δεν γίνεται καμία νύξη σε βιολογικά χαρακτηριστικά του θείου σώματος, αλλά υπάρχουν πολλές αναφορές σε κοινωνιολογικά νοούμενες παραστάσεις και ρόλους που αποδίδονται κυρίως στο ανδρικό φύλο. Το δεύτερο μέρος της διάλεξης θα ασχοληθεί με γυναικείους ρόλους που αποδίδονται στο Θεό, και ειδικότερα με την μεταφορά του τοκετού (Ψαλμός 2:7, 90:2, Δευτ. 32:18) και το ρόλο της μητρότητας (Ησ 46:3-4). Στο τρίτο μέρος, η διάλεξη ασχολείται με το ζήτημα των θείων συναισθημάτων. Αν και τα συναισθήματα στην Αγία Γραφή αποτελούν ένα αρκετά νέο ερευνητικό αντικείμενο, εντούτοις η έννοια rachamim "συμπόνια, έλεος" συζητείται εδώ και πολύ καιρό. Φεμινίστριες θεολόγοι βλέπουν να υπάρχει σύνδεση του rachamim με τον εβραϊκό ὀρο rechem που σημαίνει "μήτρα" και έτσι ερμηνεύουν την ευσπλαχνία του Θεού ως ένα συναίσθημα που παραδοσιακά σχετίζεται με το γυναικείο φύλο. Το θέμα της ετυμολογίας και οι συνέπειες μιας τέτοιας σύνδεσης θα αποτελέσουν επίσης θέμα της συζητήσεως.
Στο πρώτο μέρος, η διάλεξη θα επικεντρωθεί στις περιγραφές του σώματος του Θεού ή, ακριβέστερα, στα τμήματα του σώματος του Θεού που αναφέρονται στα βιβλικά κείμενα. Στην Εβραϊκή σκέψη, τα μέρη του σώματος εκλαμβάνονται δυναμικά και συμβολίζουν ορισμένες ικανότητες. Πολύ συχνά αναφέρεται το πρόσωπο του Θεού, που υποδηλώνει την εγγύτητα και την προσοχή. Επιπλέον, το χέρι του Θεού, ο βραχίονας ή το δεξί χέρι αναφέρονται στη δύναμη και την επενέργειά Του. Η ανάλυση του τρόπου με τον οποίο περιγράφεται το σώμα του Θεού θα αποκαλύψει ότι στην Παλαιά Διαθήκη δεν γίνεται καμία νύξη σε βιολογικά χαρακτηριστικά του θείου σώματος, αλλά υπάρχουν πολλές αναφορές σε κοινωνιολογικά νοούμενες παραστάσεις και ρόλους που αποδίδονται κυρίως στο ανδρικό φύλο. Το δεύτερο μέρος της διάλεξης θα ασχοληθεί με γυναικείους ρόλους που αποδίδονται στο Θεό, και ειδικότερα με την μεταφορά του τοκετού (Ψαλμός 2:7, 90:2, Δευτ. 32:18) και το ρόλο της μητρότητας (Ησ 46:3-4). Στο τρίτο μέρος, η διάλεξη ασχολείται με το ζήτημα των θείων συναισθημάτων. Αν και τα συναισθήματα στην Αγία Γραφή αποτελούν ένα αρκετά νέο ερευνητικό αντικείμενο, εντούτοις η έννοια rachamim "συμπόνια, έλεος" συζητείται εδώ και πολύ καιρό. Φεμινίστριες θεολόγοι βλέπουν να υπάρχει σύνδεση του rachamim με τον εβραϊκό ὀρο rechem που σημαίνει "μήτρα" και έτσι ερμηνεύουν την ευσπλαχνία του Θεού ως ένα συναίσθημα που παραδοσιακά σχετίζεται με το γυναικείο φύλο. Το θέμα της ετυμολογίας και οι συνέπειες μιας τέτοιας σύνδεσης θα αποτελέσουν επίσης θέμα της συζητήσεως.
Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Καθηγητής Παλαιάς Διαθήκης ΑΠΘ
Γυναικείες Μορφές στην Λαϊκή Θρησκεία του Βιβλικού Ισραήλ: Η περίπτωση της θεάς Ασερά.
Γυναικείες Μορφές στην Λαϊκή Θρησκεία του Βιβλικού Ισραήλ: Η περίπτωση της θεάς Ασερά.
Στόχος της μελέτης αυτής είναι να φωτίσει μια όψη της ισραηλιτικής λαϊκής θρησκείας, τη λατρεία της θεάς Ασερά, με βάση τα δεδομένα της βιβλικής μαρτυρίας, καθώς και της αρχαιολογίας και κυρίως της επιγραφικής. Ο συγκρητισμός της λαϊκής θρησκείας του Ισραήλ δεν είναι τίποτε άλλο παρά η φυσική συνέπεια της ζωής σε μια ταξικά διαρθρωμένη κοινωνία. Αυτός είναι ο λόγος που η αντίδραση των προφητών κατά του πολυθεϊσμού εκδηλώνεται ως κοινωνική κριτική. Δεν είναι το αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης που υπαγορεύει το περιεχόμενο του προφητικού κηρύγματος, αλλά ο κίνδυνος που διαφαίνεται για το μονοθεϊσμό από την πρόσληψη των κοινωνικών δομών της Χαναάν. Η ειδωλολατρία, και επομένως και η λατρεία της Ασερά, είναι συνέπεια της πρόσληψης αυτής και δεν θα πάψει παρά μόνον όταν αλλάξει η δομή της ισραηλιτικής κοινωνίας. Ο απόλυτος μονοθεϊσμός θα επιτευχθεί μόνον όταν ο Ισραήλ κατά την περίοδο της αιχμαλωσίας ξεκομμένος από την εθνική του κοιτίδα και χωρίς κρατική οργάνωση, αναδειχτεί σε πραγματικό λαό του Γιαχβέ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου