Άρθρα σχετικά με τον αρχέγονο χριστιανισμό στο νέο ZAC

Στο νέο τεύχος του Zeitschrift für Antikes Christentum 12:3 (2008) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για όσους μελετούν τον αρχέγονο χριστιανισμό:

Hans Förster, " 'Bis ich gewürdigt werde, dich von Angesicht zu sehen' - Zwei Brieffragmente aus der Heidelberger Sammlung", 383-395

Δύο κοπτικές επιστολές από την κοπτική παπυρολογική συλλογή της Heidelberg καθιστούν σαφή τη σπουδαιότητα της τακτικής αλληλογραφίας στον εκκλησιαστικό χώρο του 6ου και 7ου αι. ακόμη και με παραλήπτες, οι οποίοι βρίσκονταν πολύ μακριά. Τα δύο κείμενα αποδεικνύουν ότι συχνά τέτοιες επιστολές δεν πραγματεύονταν συγκεκριμένα ζητήματα, αλλά επαναλάμβαναν κλασικούς κοινούς τόπους, οι οποίοι απαντούν και σε άλλες κοπτικές επιστολές. Για παράδειγμα το θερμό ενδιαφέρον για την υγεία του παραλήπτη, η ευγνωμοσύνη για την παραλαβή της επιστολής και το αίτημα για αμοιβαίες προσευχές και ευλογίες καθιστούν σαφές ότι τέτοιες επιστολές επιδιώκουν να επιβεβαιώσουν ανθρώπινες σχέσεις. Η πρώτη επιστολή προέρχεται από τις μοναστικές κοινότητες που οργανώθηκαν από τον Shenute, η δεύτερη, που είναι περισσότερο κατεστραμμένη, απευθύνεται σε κάποιο πρόσωπο που έχαιρε σεβασμού στην εκκλησιαστική κοινότητα, ίσως σε έναν επίσκοπο.

Silke-Petra Bergjan, "Logic and Theology in Clement of Alexandria. The Purpose of the 8th Book of the Stromata", 396-413
Στο 8ο βιβλίο του έργου του Κλήμεντος Στρωματεῖς υπάρχουν 3 κεφάλαια, στα οποία ο Κλήμης αντιπαραβάλλει το διαλεκτικό συλλογισμό με την απόδειξη. Ο τρόπος ανάπτυξης θυμίζει την αριστοτελική διαλεκτική. Πειστικοί συλλογισμοί μεταδίδουν την αξιοπιστία τους στα συμπεράσματα και οδηγούν στην αξιόπιστη γνώση. Σύμφωνα με τον Κλήμεντα η προσπάθεια απόκτησης αξιόπιστης γνώσης αποτελεί καθήκον του θεολόγου. Όπως είναι αναμενόμενο απαντά συχνά η διαλεκτική ορολογία ιδιαίτερα στα βιβλία 2 και 7 των Στρωματέων.

Το Στρωματείς 8 ξεκινά με έναν σχολιασμό του Μτ 7,7. Σε αντίθεση προς τη μη χριστιανική φιλοσοφία ο Κλήμης υποστηρίζει ότι η χριστιανική φιλοσοφία οδηγεί στην "ανεύρεση", κάτι όμως που δεν καταργεί την "αναζήτηση". Οι χριστιανοί, που αναζητούν την βεβαία γνώση, είναι σύμφωνα με τον Κλήμεντα όχι όπως οι αιρετικοί -που περιγράφει ο Τερτυλλιανός- οι οποίοι συνεχώς ψάχνουν και των οποίων η αναζήτηση δεν οδηγεί πουθενά. Μάλλον αντίθετα ο Κλήμης κατηγορεί τους αντιπάλους του ότι εκφράζουν σκεπτικισμό, όταν δεν καταλήγουν συνειδητά σε ένα συμπέρασμα.
Ο Κλήμης υποστηρίζει επίσης την εκπαίδευση στη διαλεκτική, ενώ ταυτόχρονα στο έργο του απαντούν κι επικριτικές διατυπώσεις, όπου όμως ο Κλήμης δεν αναιρεί την προηγούμενη θέση του για τη διαλεκτική. Εδώ αντιμετωπίζει μία δεύτερη ομάδα αντιπάλων, στους οποίους ο Κλήμης αποδίδει μία επιχειρηματολογία με βάση τα συμπεράσματα της διαλεκτικής, δηλαδή συμπεράσματα, τα οποία ισχύουν λογικά, αλλά σε αντίθεση προς τις δικές του αποδείξεις δεν είναι υποχρεωτικό να είναι και αληθινά. Αυτά τα συμπεράσματα τα συνδέει με τους εριστικούς κατ' επίφασιν συλλογισμούς, όπου όμως καθίσταται σαφές ότι ο ίδιος χρησιμοποιεί αναπτυγμένες διαφοροποιήσεις στη διαλεκτική για να ορίσει τη δική του θέση στις αντιπαραθέσεις του με τους αντιπάλους.

Agnethe Siquans, "Esther in der Interpretation der Kirchenväter: Königin, Vorbild der Tapferkeit oder Typus der Kirche", 414-432

Το άρθρο πραγματεύεται τον τρόπο που ερμηνεύθηκε και χρησιμοποιήθηκε το βιβλίο της Εσθήρ μέσα στην πατερική γραμματεία. Το ενδιαφέρον της συγγρ. εστιάζεται στο ίδιο το πρόσωπο της Εσθήρ. Περιγράφεται και εκτιμάται με πολύ διαφορετικούς τρόπους σε διάφορα κείμενα. Συχνά επαινείται για το θάρρος της και τον τρόπο με τον οποίο έσωσε το λαό της (κάποιες φορές μαζί με την Ιουδίθ). Σε άλλα κείμενα γίνεται ιδιαίτερος λόγος για την προσευχή και τη νηστεία της, οι οποίες της έδωσαν τη δύναμη να σώσει με τη βοήθεια του Θεού το λαό της. Έτσι η Εσθήρ καθίσταται παράδειγμα της χριστιανικής ζωής. Αυτή η ποικιλία στα πατερικά κείμενα μπορεί να είναι πολύ ενδιαφέρουσα για τη σύγχρονη βιβλική επιστήμη.