Το νέο τεύχος του ZAW

Στο νέο τεύχος του Zeitschrift für die Alttestamentliche Wissenschaft 121 (2009) δημοσιεύονται τα εξής άρθρα:

Benjamin Ziemer, "Erklärung der Zahlen von Gen 5 aus ihrem kompositionellen Zusammenhang", 1-18

Οι επιμέρους αριθμοί στο Γεν 5 δεν προκύπτουν από κάποιες πηγές της Πεντατεύχου, αλλά χρησιμοποιήθηκαν σκόπιμα από τον (ιερατικό) συντάκτη της Πεντατεύχου με σκοπό να συνδυάσουν στοιχεία από διαφορετικές πηγές και παραδόσεις μέσα στο συγκεκριμένο κείμενο. Η σκόπιμη επανερμηνεία των μη ιερατικών στοιχείων με τη βοήθεια ενός τέτοιου αριθμητικού συστήματος παρέχει την εξήγηση για την απουσία του ενός έτους που μεσολαβεί μεταξύ της σύλληψης και τη γέννησης, για το χρονολογικό πλαίσιο της θεϊκής "ημέρας", η οποία διαρκεί 1000 χρόνια και για τη 17η μέρα του 2ου μήνα ως την αποφασιστικής σημασίας ημερομηνία στην ιστορία του Κατακλυσμού. Το ίδιο σύστημα εφαρμόζεται και σε επιμέρους αριθμούς ετών, τα οποία αναφέρονται στο μασωριτικό κείμενο του Γεν 5 και θα πρέπει να εκτιμηθούν σύμφωνα με τα παραπάνω.

Robert Couffignal, "Le Roi, le Prophète et la nécromancienne. Interprétation du chapitre 28 du Premier Livre de Samuel", 19-30

Ο όρος "ερμηνεία" εδώ σημαίνει την αναζήτηση του κρυμμένου νοήματος, το οποίο ανήκει στο χώρο του ασυνείδητου. Η ιστορία παρουσιάζει τις σχέσεις μεταξύ των μελών της οικογένειας: ο γιος, Σαούλ, ο οποίος είναι ένοχος, γιατί επιτέθηκε στον πνευματικό του πατέρα, τον Σαμουήλ, και πίσω από αυτόν στον ίδιο τον Γιαχβέ, τον υπέρτατο πατέρα. Η μητέρα, το μέντιουμ, που αισθάνεται οίκτο για το γιο της. Η εξέλιξη της αφήγησης περνά από φάσεις που θυμίζουν ψυχολογικές διαδικασίες: την κατάσταση της δίωξης, όταν ο πατέρας ανατρέχει στα λάθη του βασιλιά και ανακοινώνει την τιμωρία του, την κατάσταση της κατάθλιψης, όταν ο πληγωμένος άνδρας απελπίζεται, και τέλος την αποκατάσταση χάρη στην εύσπλαχνη στήριξη της γυναίκας. Έτσι αναδεικνύονται οι φαντασιώσεις που συνιστούν το οιδιπόδειο σύμπλεγμα: η δολοφονία του Πατέρα, η οποία υπονοείται στην ανυπακοή του Σαούλ, ο ευνουχισμός, καθώς ο βασιλιάς χάνει και το θρόνο και τη ζωή του, και η αιμομειξία, η οποία υπονοείται από τη στενή σχέση του με τη μητρική προστασία της γυναίκας. Είναι ένα μοναδικό παράδειγμα στη Βίβλο, όπου το πρόβλημα του Οιδίποδα δε λύνεται κι όπου ο υπέρτατος Πατέρας παρουσιάζει το πρόσωπο της εχθρικής θεότητας της ελληνικής τραγωδίας.

Mark Leuchter, "»The Prophets« and »The Levites« in Josiah's Covenant Ceremony", 31-47

Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει εδώ και χρόνια την παράξενη παραλλαγή "οι λευίτες" στο 2 Χρον 34,30 αντί για το "οι προφήτες" του 2 Βασ 23,2 στις παράλληλες περιγραφές της Τελετής της Διαθήκης στα χρόνια του Ιωσία. Στο παρόν άρθρο υποστηρίζεται ότι η παραλλαγή που απαντά στο βιβλίο των Χρονικών είναι μέρος μίας εσκεμμένης στρατηγικής που σκοπό έχει να προσανατολίσει τους αναγνώστες του βιβλίου στην παράδοση του Ιερεμία, την οποία θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν ως τον ερμηνευτικό φακό μέσω του οποίου πρέπει να διαβάσουν το υλικό των βιβλίων των Βασιλειών. Η στρατηγική του χρονικογράφου ωστόσο αποκαλύπτει επίσης τα βαθύτερα στρώματα του νοήματος, όσον αφορά στην τυπολογία λευίτης - προφήτης, η οποία αναδεικνύεται από την παράδοση του Ιερεμία και η οποία καθόριζε τον τρόπο που εκείνος κατανοούσε το παρελθόν. Η παραλλαγή "λευίτης" στο 2 Χρον 34,30 υποδηλώνει ένα πολύ πιο σύνθετο κοινωνικά κόσμο στις φιλολογικές παραδόσεις που αφορούν στη βασιλεία του Ιωσία, τις οποίες θυμάται ο συγγραφέας των Χρονικών και τις οποίες χρησιμοποιεί για τους δικούς του ιστοριογραφικούς σκοπούς.

Csaba Balogh, "Blind People, Blind God. The Composition of Isaiah 29,15–24", 48-69

Σε αυτό το άρθρο υποστηρίζεται ότι το Ησ 29,15-24 αποτελείται από πέντε συνδεδεμένα μεταξύ τους μέρη. Ο αρχαίος λόγος του Ησαΐα, 29,15+21, επανερμηνεύθηκε με ένα νέο τρόπο από έναν αιχμαλωσιακό συγγραφέα στο 29,16-17 +20. Η προϋποτιθέμενη τυφλότητα του Γιαχβέ που λειτουργεί ως ένα κίνητρο για μια ζωή χωρίς Θεό σε εκείνους, στους οποίους απευθύνεται το 29,15, κατανοείται από τους απελπισμένους Ιουδαίους ως η εξήγηση για την παρούσα ερήμωση της Ιερουσαλήμ. Η προηγούμενη κοινωνική αδικία στην εποχή του Ησαΐα (29,21) επενερμηνεύεται ως η αδικία του ξένου δυνάστη εναντίον του λαού του Γιαχβέ. Τα Ησ 29,18+24 (η τυφλότητα του λαού) και 29,19+23δ-3 (η καταπίεση των ανθρώπων που λατρεύουν τον Γιαχβέ) αναπτύσσου το ίδιο θέμα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο και προϋποθέτουν μία παρόμοια κατάσταση κι έναν παρόμοιο συγγραφέα, όπως αυτοί που υπονοούνται στα 29,16–17+21. Ο συγγραφέας θα πρέπει να ταυτισθεί με τον Δευτεροησαΐα. Μία τελευταία διεύρυνση του κειμένου που επανεκτιμά το όραμα του Ιακώβ και το σεβασμό του Γιαχβέ από τους απογόνους του Ιακώβ εντοπίζεται στους στ. 29,22-23γ, οι οποίοι πιθανόν ανάγονται στη μεταιχμαλωσιακή εποχή.

Marjo C. A. Korpel, "Kryptogramme in Ezechiel 19 und im Ιzbet-Sara-Ostrakon", 70-86

To Ιεζ 19 είναι ένας θρήνος για την πτώση της δαυιδικής δυναστείας. Πολλοί ερμηνευτές υπέθεσαν ότι το Ιεζ 19,12-9 είναι μία επεξεργασμένη εκδοχή ενός παλαιότερου κοσμικού άσματος. Είναι αξιοπρόσεκτο ότι δε γίνεται καθόλου λόγους για το Θεό στο άσμα. Με βαση ένα γρίφο atbash, που βρίσκεται κρυμμένος στους στ. 1-5, μπορεί να υποθέσει κανείς ότι το αρχικό άσμα αναφερόταν στην Ιεζάβελ και στους γιους της Ahaziah και Jehoram. Ο Ιεζεκιήλ επεξεργάστηκε και επικαιροποίησε αυτό το αρχαίο άσμα (πρβλ. στ. 14), επειδή του έκανε εντύπωση η καταπληκτική ομοιότητα μεταξύ της τύχης της Ιεζάβελ και των δυο γιων της κι εκείνη της Hamutal και των δυο γιών της Jehoahaz και Zedekiah. Ο Ιεζεκιήλ πρόσθεσε ένα θρήνο για τη δαυιδική δυναστεία στο τέλος (στ. 10-14), ένα είδος ΄μαθήματος από την ιστορία. Η δυσαρμονία που προκύπτει στο τελικό κείμενο μπορεί να κατανοηθεί καλύτερα ως αποτέλεσμα του συνδυασμού παλαιών και νέων θεμάτων. Η αποκωδικοποίηση atbash ήταν ήδη γνωστή σπό το 12ο αι. π.Χ. κι επομένως μπορούσε σαφώς να χρησιμοποιηθεί και κατά τον 9ο αι. Αυτό καθίσταται σαφές μέσα από μία εντελώς νέα ερμηνεία του μέχρι τώρα αινιγματικού κειμένου στο όστρακο Izbet Sara.

Jonathan Stökl, "Ištar's Women, YHWH's Men? A Curious Gender-Bias in Neo-Assyrian and Biblical Prophecy", 87-100

Σε αυτό το άρθρο ο συγγραφέας πραγματεύεται το εξής ερώτημα: γιατί υπάρχουν τόσο λίγες προφήτιδες στην εβραϊκή Βίβλο; Η νεοασσυριακή και βιβλική προφητεία έχουν κοινή την ιδιαιτερότητα ότι οι προφήτες / οι προφήτιδες και στα δύο σώματα κειμένων έχουν την τάση να ανήκουν στο ίδιο φύλο με τη θεότητα στην οποία απευθύνονται. Η ανθρωπολογική σύγκριση μας διδάσκει ότι αυτή είναι μια ασυνήθιστη αντιστοιχία κι επομένως σημαντική. Η νεοασσυριακή και βιβλική κοινωνία είναι και οι δύο πατριαρχικές αλλά η πλειοψηφία του προφητικού προσωπικού στην νεοασσυριακή αυτοκρατορία είναι γυναίκες. Αυτό οδηγεί στην υπόθεση ότι εξαιτίας αυτής της ιδιαιτερότητας, κι όχι εξαιτίας της πατριαρχικής κοινωνίας αυτής καθαυτής, η μονοθεϊστική / ενοθεϊστική θρησκεία της εβραϊκής Βίβλου αφήνει ελάχιστα περιθώρια για γυναίκες προφήτιδες.

Joel N. Lohr, "»So YHWH established a sign for Cain«: Rethinking Genesis 4,15", 101-103

Το λεγόμενο σημάδι του Κάιν θεωρούνταν για πολλά χρόναι ως κάτι, το οποίο έβαλε ο Θεός στο σώμα του Κάιν ή ως ένα χαρακτηριστικό του Κάιν που θα απέτρεπε τους επίδοξους τιμωρούς. Αυτό που ωστόσο παραβλέπει η συγκεκριμένη ερμηνεία είναι οι λεπτομέρειες που ακολουθούν μετά την ιστορία στο Γεν 4,17, οι οποίες αφορούν στην ανοικοδόμηση μίας πόλης κι οι οποίες πολύ πιθανόν δηλώνουν αυτό το σημάδι. Στο σύντομο αυτό άρθρο ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι αυτό το σημάδι μπορεί να κατανοηθεί καλύτερα όχι ως ένα σημάδι επάνω στο σώμα αλλά ως κάτι που ο Θεός θέσπισε για να προστατεύσει τον Κάιν, ίσως μια πόλη-καταφύγιο.

Zoltán Kustár, "Leerstellen innerhalb biblischer Verse. Ein Beitrag zur hebräischen Textgeschichte", 104-111

Από τις 55-60 περιπτώσεις κενού διαστήματος μέσα στο βιβλικό στίχο (pisqa') στις 37 το κενό απαντά αμέσως μετά από μια εισαγωγική διατύπωση κι επομένως ως σκοπό έχει να δώσει έμφαση στην ευθύ λόγο που ακολουθεί. Σε 11 άλλες περιπτώσεις λειτουργεί ως setumah ή petuchah. Επομένως στο 83% των περιπτώσεων της pisqa' αυτές μπορούν και πρέπει να ερμηνευθούν ως παλαιότερα σημάδια χωρισμού της παραγράφου, οι οποίες στη συνέχεια εντάχθηκαν στο μασωριτικό χωρισμό σε παραγράφους και στίχους.