Το νέο τεύχος του περιοδικού ETL

Στο νέο τεύχος του περιοδικού Ephemerides theologicae Lovanienses 84:4 (2008) δημοσιεύονται μεταξύ άλλων και τα εξής άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος:

Harry T. Fleddermann, "The doublets in Luke", 409-444

Οι ερμηνευτές συχνά προβληματίζονται για τον τρόπο που ο Λουκάς χειρίζεται τις διπλές διηγήσεις που βρήκε στο κατά Μάρκον και στην Q. Κάποιοι υποστήριξαν ότι ο Λουκάς αποφεύγει αυτές τις διπλές διηγήσεις. Μία προσεκτική εξέταση του ευαγγελίου καταδεικνύει ότι ο Λουκάς δημιουργεί τέτοιας διπλές διηγήσεις μόνος του και συχνά επεξεργάζεται τις διπλές διηγήσεις που παίρνει από τον Μάρκο και την Q εξομαλύνοντας τις δύο μορφές μεταξύ τους. Όταν ο Λουκάς παραλείπει τις διπλές διηγήσεις, τότε πάντα απορρίπτει την εκδοχή του Μάρκου. Και ακόμη συχνότερα αυτή η παράλειψη οφείλεται στο ότι ακριβώς παραλείπει ένα κείμενο του Μάρκου ακολουθώντας έναν γενικότερο συγγραφικό στόχο όπως για παράδειγμα αυτόν την ένταξης με έναν ομαλό τρόπο την Q μέσα στο γενικό πλαίσιο του Μάρκου. Ο Λουκάς δεν παραλείπει μία διπλή αφήγηση μόνο γιατί είναι διπλή.

Peter Spitaler, "Diatribe and the construction of a negative Pauline anthropology", 445-475

Η αναζήτηση της θεματικής ενότητας μέσα στο Ρωμ 1-3 οδήγησε στη γενική αποδοχή της θέσης ότι εδώ ο Παύλος αναπτύσσει το θέμα της καθολικής αμαρτωλότητας. Αν αφαιρεθεί από το κείμενο, το θέμα λειτουργεί στην ανάλυση αυτών των κειμένων, ως μία μετα-θεματική ερμηνευτική ιδέα (δηλαδή μία ιδέα ευρύτερη από τις θεματικές λεπτομέρειες που περιέχονται στο κείμενο). Από αυτήν προκύπτουν 4 σαφή συμπεράσματα για τη θεολογία και επιχειρηματολογία του Παύλου: (1) η αμαρτωλότητα είναι μία ανθρωπολογική πραγματικότητα, (2) η αγαθότητα είναι μία ανθρωπολογική υπόθεση (3) οι φιλολογικοί τύποι που αποτελούν παράδειγμα της άδικης συμπεριφοράς είναι αντικειμενικά πραγματικοί και (4) οι χαρακτήρες που αποτελούν παράδειγμα δίκαιης συμπεριφοράς είναι αντικειμενικά μη πραγματικοί. Ο σκοπός του άρθρου είναι να ερευνήσει κριτικά τους "λεπτούς" τρόπους με τους οποίους αυτές οι μετα-θεματικές ερμηνείες (δηλ. η ανάγνωση του κειμένου μέσα από το πρίσμα της πανανθρώπινης αμαρτωλότητας), που υποστηρίζονται από το φιλολογικό είδος της διατριβής (δηλ. της θεώρησης των θετικών χαρακτήρων ως πλασματικών και των αρνητικών ως πραγματικών), συμβάλλει σε μία αρνητική παύλεια ανθρωπολογία και στις αρνητικές απεικονίσεις της ισραηλιτικής θρησκείας του 1ου αι. Εξαιτίας της επίδρασης που άσκησαν στο χαρακτηρισμό των Ρωμ 1-3, το άρθρο ξεκινά με μία επισκόπηση της σχέσης μεταξύ της μεταθεματικής και των αναλύσεων της διατριβής. Αυτή η επισκόπηση προετοιμάζει το έδαφος για μία εναλλακτική ανάγνωση της διατριβής του Παύλου.

Christopher T. Begg, "Jacob's descent into Egypt (Gen 45,25-46,7) according to Josephus, Philo and Jubilees", 499-518

Στο Γεν 45,25–46,7 γίνεται λόγος για το τελικό ταξίδι του Ιακώβ και τη συνάντησή του με το Θεό καθώς κατεβαίνει στην Αίγυπτο κι έχει την εμπειρία μίας θεοφάνειας. Στο άρθρο παρουσιάζεται μία λεπτομερής συγκριτική μελέτη τριών αρχαίων ιουδαϊκών επαναφηγήσεων της περικοπής της Γένεσης, δηλ. αυτών στον Ιώσηπο, Ιουδ. Αρχαιολ. 2.168-176a, στον Φίλωνα, Ιωσήφ 252–255 και στα Ιωβηλ. 43.23–44.8. Και οι τρεις νέες εκδοχές, οι οποίες εμπνέονται από τη θεία εντολή στο Γεν 46,3β ότι ο Ιακώβ δεν πρέπει να "φοβηθεί" να πάει στην Αίγυπτο, εισάγουν ένα μέρος σχετικά με τη φύση του φόβου του πατριάρχη, το οποίο το τοποθετούν πριν από τις αντίστοιχες αφηγήσεις της θεοφάνειας. Η εκδοχή του Ιώσηπου για παράδειγμα συμπιέχει τη διπλή απάντηση του Ιακώβ στην πληροφορία των γιων του ότι ο Ιωσήφ ζει σε μία και προσθέτει λεπτομέρειες στο λόγο του Θεού καθώς κάνει μία εκτενή αναδρομή στις θείες δωρέες στη ζωή του Ιακώβ. Η εκδοχή του Φίλωνα επικεντρώνεται στις διάφορες ψυχολογικές καταστάσεις του Ιακώβ κατά την πορεία του συμβάντος κι αφήνει κατά μέρος πολλά στοιχεία της βιβλικής αφήγησης, π.χ. τη στάση του Ιακώβ στην Beer-sheba και τη θυσία εκεί (Γεν 46,1) καθώς επίσης και την αρχική στιχομυθία μεταξύ αυτού και του Θεού, όπως αυτή περιγράφεται στο Γεν 46,2-3α. Τέλος στην αφήγηση των Ιωβηλαίων υπάρχει μία αρκετά πιστή επανάληψη του βιβλικού κειμένου αλλά και η παρεμβολή ενός μεγάλου αριθμού χρονολογικών ενδείξεων που αντικατοπτρίζουν το ενδιαφέρον του συγγραφέα για θέματα ημερολογίου.

Jan Lambrecht, "The line of thought in Matthew 24,1-35 : a discussion of Vicky Balabanski's reading", 519-528

Ο συγγρ. υποστηρίζει ότι είναι δυνατή μία ανάγνωση του Μτ 24,3-35 χωρίς να υιοθετηθεί το σχήμα των δύο διαδοχών, το οποίο πρότεινε η Vicky Balabanski σε ένα πρόσφατο άρθρο της. Στους στ. 4β-11 γίνεται αναφορά στην αρχή των οδυνών του τοκετού. Στους στ. 15-28 περιγράφεται η μεγάλη δοκιμασία που προκλήθηκε εξαιτίας της καταστροφής του Ναού. Στους στ. 29-31 τέλος παρουσιάζεται εν συντομία η παρουσία του Υιού του Ανθρώπου. Στους στ. 32-35 ο Ιησούς επιβεβαιώνει ότι οι μαθητές του θα είναι σε θέση να εντοπίσουν τα γεγονότα που προαναγγέλλουν τον ερχομό του Υιού του Ανθρώπου εν δόξη καθώς επίσης και το τέλος του αιώνος. Επίσης επιβεβαιώνει ότι τα λόγιά του θα έχουν ισχύ. Δίνεται η απάντηση στις δύο ερωτήσεις στο στ. 3, η πρώτη αφορά στην καταστροφή του Ναού και η δεύτερη στο σημείο του στ. 30. Ο ευαγγελιστή, ο οποίος είναι επηρεασμένος πιθανόν από τις μεταπασχάλιες εμπειρίες της κοινότητάς τους, διευρύνει δυο φορές τη σκηνή, στο τέλος των στ. 9-14 (όχι πια μόνο η αρχή) και στο τέλος των στ. 23-28 (όχι μόνο πια ο Ναός και η Ιουδαία). Στον εσχατολογικό του λόγο ο Ιησούς στο κατά Ματθαίον επικεντρώνεται αποκλειστικά στις προφητικές πληροφορίες που δίνει και στην παραίνεση. Πώς θέλει ο Ματθαίος να ερμηνεύσουν οι αναγνώστες τη διαβεβαίωση του Ιησού για το "εὐθέως" στο στ. 29 ή το "ἡ γενεὰ αὕτη" στο στ. 34 παραμένει ασαφές. Όπως και άλλοι συγγραφείς ο ευαγγελιστής δεν επιβεβαιώνει (και δε μπορεί να το κάνει) όλες τις αγαπημένες του ιδέες παντού και κάθε φορά. Δεν είναι όλα τα κείμενα "αμοιβαία σημαντικά". Τα 24,1-35 και 28,18-28 θα έπρεπε να κατανοηθούν σα να βρίσκονται σε ένα διάλογο μεταξύ τους.