Άρθρα βιβλικού ενδιαφέροντος στο HTS / Articles of biblical interest in HTS

Στην ιστοσελίδα του περιοδικού Hervormde teologiese studies 65:1 (2009) αναρτήθηκαν οι περιλήψεις και τα κείμενα διαφόρων θεολογικών άρθρων, μεταξύ των οποίων κάποια παρουσιάζουν βιβλικό ενδιαφέρον:

Ernest van Eck, "Interpreting the parables of the Galilean Jesus: A social-scientific approach"

Στο άρθρο προτείνεται μία μεθοδολογία ερμηνείας των παραβολών του Ιησού. Η μεθοδολογία αυτή έχει ως αφετηρία της δύο βασικές θέσεις. Πρώτον, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η διαφορά μεταξύ της συνάφειας των παραβολών του Ιησού, όταν τις είπε ο ίδιος γύρω στο 30 π.Χ. και της φιλολογικής συνάφειας των παραβολών στα ευαγγέλια. Δεύτερον, πρέπει να γίνει μία προσπάθεια ώστε να αποφευχθούν τουλάχιστον τα λάθη του εθνοκεντρισμού και του αναχρονισμού, όταν ερμηνεύονται οι παραβολές. Σε μία προσπάθεια επίτευξης αυτού του στόχου υποστηρίζεται ότι η κοινωνικοκριτική προσέγγιση παρέχει την καλύτερη γραμμή προσέγγισης. Ξεκινώντας από αυτές τις δύο θέσεις η μέθοδος που προτείνεται αναλύεται με 12 επιμέρους θέσεις. Μεταξύ άλλων υποστηρίζεται ότι το κεντρικό θέμα των παραβολών του Ιησού ήταν η μη-αποκαλυπτική βασιλεία του Θεού, ότι οι παραβολές είναι συγκρίσεις και ότι οι παραβολές παρουσιάζουν τον Ιησού ως ένα κοινωνικό προφήτη.

Ernest Van Eck, "When patrons are not patrons: A social-scientific reading of the rich man and Lazarus (Lk 16:19–26)"
Στο άρθρο παρουσιάζει η ερμηνεία της παραβολής του πλούσιου και του φτωχού Λαζάρου με βάση την κοινωνικοκριτική μέθοδο. Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ιστορία της ερμηνείας της παραβολής και στην αυθεντικότητα της ερμηνείας της. Στη συνέχεια προτείνεται μία κοινωνικοκριτική ανάγνωση της παραβολής κι εξετάζονται η στρατηγική και η κατάσταση που απηχεί η παραβολή. Όσον αφορά στο δεύτερο, η παραβολή διαβάζεται έχοντας υπόψη μία αναπτυγμένη αγροτική αριστοκρατική κοινωνία όπου οι πατρωνία και οι πελατειακές σχέσεις διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο. Σχετικά με τη στρατηγική υποστηρίζεται ότι οι διάφορες αντιθέσεις μέσα στην παραβολή συμβάλλουν στον να τονισθεί η μοναδική τους ομοιότητα: αυτοί που έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν και δεν βοηθούν. Το βαθύτερο νόημα της παραβολής είναι ότι οι πάτρωνες που δεν ενεργούν ως πάτρωνες δημιουργούν μία κοινωνία, όπου το χάσμα που δημιουργείται μεταξύ πλούσιων και φτωχών είναι τόσο μεγάλο που δε μπορεί κανείς να το υπερβεί.

Andries G. Van Aarde, "God, the Christ and the Spirit in William P. Young’s bestseller The shack seen from a Pauline and Johannine perspective"

Στο άρθρο αυτό ο συγγραφέας συζητά το νέο μυθιστόρημα The Shack το οποίο είχε θερμούς υποστηρικτές αλλά δέχθηκε και έντονη κριτική. Στο πρώτο μέρος του άρθρο εξετάζεται το θέμα κατά πόσο οι κριτικοί αυτού του μυθιστορήματος αξιολόγησαν την θρησκευτική του νομιμότητα και αξία του μηνύματός του εξετάζοντας κριτικά τη σχέση του με τη χριστιανική Βίβλο. Στο δεύτερο μέρος ο συγγραφέας επικεντρώνεται στην κατηγορία ότι από δογματικής άποψης η αφήγηση του συγκεκριμένου διηγήματος είναι αιρετική ιδιαίτερα όσον αφορά στη στάση του απέναντι στο τριαδικό δόγμα. Σκοπός του άρθρου είναι να υποστηρίξει ότι υπάρχουν πολλά στοιχεία στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα που παρουσιάζουν ομοιότητες με τον παύλειο και ιωάννειο μυστικισμό. Και στις δύο περιπτώσεις εκφράζεται περισσότερο μία συνεχής επικοινωνία με τον υπερβατικό Θεό παρά μία προσδοκία που τοποθετείται στο μέλλον και υπάρχει πέρα από τον ανθρώπινο χώρο και χρόνο. Είναι σα να μετέφεραν τα έσχατα στη σφαίρα του εδώ και τώρα παρουσιάζοντας την κοινωνία με το Θεό ως μία διαδικασία του μέλλοντος η οποία όμως βιώνεται στο παρόν. Η τριαδική θεότητα συναντά την πληγωμένη ανθρωπότητα σε μία καλύβα κι όχι σε ένα "ναό" αυτό καθαυτό, γιατί ο Θεός δεν μπορεί να περιορισθεί.

Christo Lombaard, "Two approaches to life in the Second Temple period: Deuteronomy and Qoholet"
Ο συγγραφέας συγκρίνει τις δύο προσεγγίσεις της ζωής που απαντούν στο Δτν 37 και στο βιβλίο του Εκκλησιαστή. Πρόκειται για δύο ουσιαστικά διαφορετικές ανταγωνιστικές μεταξύ τους στάσεις απέναντι στον τρόπο που πρέπει να ζει κανείς παρά το γεγονός του θανάτου. Βεβαιώνουν την ύπαρξη μέσα στην αρχαία ιουδαϊκή κοινότητα περισσοτέρων από μία ηθικές στάσεις ζωής - μία δυναμική, η οποία συχνά απουσιάζει στην νοτιοαφρικανική συνάφεια.

Original Research - Boston papers

John Y.H. Yieh, "Jesus the ‘teacher-saviour’ or ‘saviour-teacher’: Reading the Gospel of Matthew in Chinese contexts"

Ενώ κάθε ερμηνεία ορίζεται από την πολιτισμική συνάφειά της η κριτική αξιολόγηση των ερμηνευτικών αρχών και οι κοινωνικές συνέπειες των πραγματικών παραδειγμάτων που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς μπορεί να συμβάλει σε νέες αναγνώσεις της Γραφής με μεγαλύτερη δημιουργικότητα, θεολογική συνέπεια και ηθική ευθύνη. Στο παρόν άρθρο εξετάζονται τρεις σημαντικές ερμηνείες του κατά Ματθαίον από τρεις γνωστούς χριστιανούς ερμηνευτές στην Κίνα: τους Hong Xiuquan, Wu Leichuan και Watchman Nee. Μολονότι έχουν διαφορετικούς θεολογικούς προσανατολισμούς, όλοι τονίζουν το ρόλο του Ιησού ως "σωτήρα και διδασκάλου" και προβάλλουν την επί του Όρους Ομιλία. Οι στρατηγικές προσέγγισης του κατά Ματθαίον, τις οποίες υιοθετούν για να κατανοήσουν το ευαγγέλιο και να καταστήσουν το λόγο του Ιησού επίκαιρο, καθιστούν σαφές τι χρειάζεται για να εξασφαλισθεί μία συνεπής ερμηνευτική προσέγγιση. Επιπλέον φέρνουν στο τραπέζι τη μέχρι σήμερα ερμηνευτική συζήτηση για το κατά Ματθαίον και το ρόλο που διαδραματίζει ο Ιησούς στην ευαγγελική αφήγηση και σε διαφοερικά κοινωνικοϊστορικά περιβάλλοντα. Τέλος παρέχουν σημαντικά παραδείγματα διαπολιτισμικής και μεταποικιακής ανάγνωσης των βιβλικών κειμένων.

Andries G. Van Aarde, "‘Foxes’ holes and birds’ nests’ (Mt 8:20): A postcolonial reading for South Africans from the perspective of Matthew’s anti-societal language"

Η Νότια Αφρική ζει ένα ιδιαίτερα έντονο κύμα εγκληματικότητας και πολλοί άνθρωποι, διαφορετικών εθνοτήτων πλήττονται από τη φτώχεια. Το ερώτημα είναι εάν αυτή η έξαρση εγκληματικότητας στη Ν. Αφρική είναι το αποτέλεσμα του νεοαποικισμού ή του μεταποικισμού μεταξύ άλλων κοινωνικών παραγόντων. Στο άρθρο ο συγγραφέας συζητά πώς οι μεταποικιακή ερμηνευτική προσέγγιση μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση των διαφορετικών σύνθετων καταστάσεων στην Αφρική. Η μεταποικιακή αντίληψη σημαίνει ότι η εμπειρία του Άλλου λαμβάνεται σοβαρά από τη δική τους οπτική γωνία. Από την οπτική της αντικοινωνικής γλώσσας του κατά Ματθαίον η μεταποικιακή θεωρία παρουσιάζεται ως ένα εργαλείο βιβλικής ερμηνείας, το οποίο συμβάλει στην κατανόηση των αποικιακών προθέσεων οι οποίες διαμόρφωσαν το νοτιοαφρικανικό περιβάλλον. Μία τέτοια θεωρεί απαιτεί μία εποικοδομητική ανάγνωση ζητημάτων που συνδέονται με τη δικαιοσύνη. Το άρθρο επικεντρώνεται στο λόγο του Ιησού, όπως αυτός επηρεάζεται από τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική πολιτική. Πραγματεύεται την σύγκριση μεταξύ των άγριων θηρίων και του Υιού του Ανθρώπου, που δεν έχει πού να γείρει το κεφάλι του (Μτ 8,20).

Dorothy J. Weaver, "‘They did to him whatever they pleased’: The exercise of political power within Matthew’s narrative"

Το να διαβάσει κανείς το κατά Ματθαίον μέσα στη συνάφεια της παγκοσμιότητας σημαίνει να το διαβάσει vis-à-vis τις επείγουσες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η παγκόσμια κοινότητα. Μία τέτοια πρόκληση αφορά στην άσκηση της πολιτικής εξουσία στην σφαίρα της δημόσιας ζωής. Η αφήγηση του κατά Ματθαίον παρέχει μία ζωηρή εικόνα της πολιτικής εξουσίας που είχαν οι μεσάζοντες της εποχής του Ιησού και τα αθέμιτα μέσα που υιοθετούσαν για να επιτύχουν τους στόχους τους. Επίσης παρέχει περιγραφές της πολιτικής δύναμης που παρείχαν αυτοί που είχαν την εξουσία. Στο άρθρο εξετάζεται ο τρόπος που ο Ματθαίος παρουσιάζει τις αρχές του 1ου αι. μ.Χ, οι οποίες ασκούσαν την εξουσία στην Παλαιστίνη και πέρα από αυτήν. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται αυτές οι αρχές και οι μέθοδοί τους. Στο δεύτερο μέρος αξιολογείται η σημασία αυτών των χρήσεων της εξουσίας μέσα στην αφήγηση του Ματθαίου. Στο τρίτο μέρος υπογραμμίζει την αντιθετική παρουσίαση μέσα στο ευαγγέλιο αυτών των εξουσιών με θετικά πρότυπα αρχηγίας. Στο τέταρτο μέρος αξιολογείται η ρητορική της αφήγησης του κατά Ματθαίον ως ένα εργαλείο για γόνιμη συζήτηση της πολιτικής εξουσίας.

Laura Anderson, "Healthy economics or cautionary tales? The narrative microeconomics of four Matthean healing stories"

Το άρθρο εξετάζει τις τέσσερις ιστορίες του κατά Ματθαίον, όπου ένα άτομο ζητά τη θεραπεία για λογαριασμό κάποιου άλλου: ο κεντυρίων για τον παράλυτο υπηρέτη του, ο άρχοντας για τη νεκρή κόρη του, η Χαναναία για τη δαιμονισμένη κόρη της και ο πατέρας για τον επιληπτικό γιο του. Η συγγραφέας προτείνει μία μεθοδολογία της αφηγηματικής μικροοικονομικής ανάλυσης. Εφαρμόζοντας αυτήν τη μέθοδο στις ιστορίες εντοπίζεται ένα μοτίβο τριών κύριων ανταλλαγών: τοπικές, θεραπείας, σύγκρουσης. Εξετάζοντας το πώς αυτές οι ιστορίες συγκλίνουν ή απομακρύνονται από αυτό το μοτίβο προκύπτει μία σύνθετη εικόνα κειμενικής μικροοικονομίας, η οποία έρχεται σε αντίθεση προς την ενοποιητική μακροαφήγηση της θεραπείας. Η μικροοικονομική ανάλυση αποκαλύπτει ότι ο Ιησούς είναι μία σύνθετη μορφή και σημείον αντιλεγόμενον: προκαλεί συγκρούσεις, καθυστερεί τη διαδικασία θεραπείας, αποκλείει κάποιους πριν ολοκληρώσει την θεραπεία. Οι παιδαγωγικές και θεολογικές συνέπειες αυτών των αφηγήσεων εξετάζονται επίσης μέσα στην τοπική και παγκόσμια συνάφεια.

Lidija Novakovic, "‘Yet even the dogs eat the crumbs that fall from their masters’ table’: Matthew’s Gospel and economic globalisation"
Μία από τις συνέπειες της οικονομικής παγκοσμιοποίησης είναι ότι ενισχύει την κυριαρχία των αναπτυγμένων κρατών και εντείνει την εξάρτηση των υποανάπτυκτων. Οι Χριστιανοί συχνά αντιμετωπίζουν το πρόβλημα τονίζοντας την ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη και την ηθική της αγάπης η οποία εκδηλώνεται με τη γενναιοδωρία και την κοινοκτημοσύνη. Το άρθρο αποτελεί μία συμβολή σε αυτήν τη συζήτηση -μία ανάλυση του τρόπου κατανόησης της δύναμης και της ταυτότητας, η οποία βρίσκεται πίσω από την ιστορία του Ιησού στην αφήγηση του κατά Ματθαίον. Καταλήγει ότι το κατά Ματθαίον παρέχει ένα μήνυμα ενθάρρυνσης και υπευθυνότητας. Ενθαρρύνει τους μη προνομιούχους να εργαστούν για μία αλλαγή των συμβατικών ιεραρχιών οι οποίες ευνοούν τους προνομιούχους και τους καλεί να συμμετάσχουν ενεργά στη δημιουργία τέτοιων σχέσεων. Την ίδια στιγμή υπενθυμίζει ότι εκείνοι που κατορθώνουν να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής τους θα πρέπει να μεταμορφωθούν με τη χάρη που δέχθηκαν και να αγωνισθούν για τη δικαιοσύνη η οποία υπερβαίνει τα ηθικά μέτρα των προηγούμενων ανώτερών τους.

Elaine M. Wainwright, "Reading the Gospel of Matthew within the global context: A response"
Το άρθρο αποτελεί μία απάντηση στην ποικιλία των προσεγγίσεων που παρουσιάσθηκαν στα πέντε άρθρα της ομάδας εργασίας για το Κατά Ματθαίον στη συνάντηση της SBL στη Βοστόνη (Massachusetts), στις 21-28 Νοεμβρίου 2008. Η απάντηση επικεντρώνεται στο ερώτημα που απασχολεί όλα τα άρθρα: τι σημαίνει η ανάγνωση του κατά Ματθαίον μέσα στη συνάφεια της παγκοσμιότητας; Αναλύει δύο ζητήματα. Το πρώτο είναι ο τόπος και η γλώσσα και το δεύτερο είναι η ερμηνευτική μέθοδος και οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιήθηκαν από αυτούς που συμμετείχαν στην ομάδα: John Y.H. Yieh (Virginia Theological Seminary), Andries van Aarde (University of Pretoria), Dorothy Jean Weaver (Eastern Mennonite Seminary), Laura Anderson (Graduate Theological Union, Berkeley) and Lidija Novakovic (Baylor University, Waco).

Daniel W. Ulrich, "Interpreting the Gospel of Matthew in light of current global realities: A response"
Το άρθρο αποτελεί απάντηση στα πέντε άρθρα της ομάδας του κατά Ματθαίον. Επικεντρώνεται σε τρία ερωτήματα: πώς μπορεί η συνειδητοποίηση των διαφορετικών προοπτικών ή παγκόσμιων πραγματικοτήτων να συμβάλει στην κατανόηση του κατά Ματθαίον ευαγγελίου; Με ποιους τρόπους μπορεί το κατά Ματθαίον να απαντήσει σε παγκόσμια προβλήματα όπως είναι η φτώχεια, η αδικία και η βία; Μέχρι ποιο σημείο χρειάζονται οι αναγνώστες τη λεγόμενη ερμηνευτική της υποψίας για να ερμηνεύσουν υπεύθυνα το κατά Ματθαίον λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα παγκόσμια πραγματικότητα;

Review article

Markus Cromhout, "Identity formation in the New Testament"
Το άρθρο συζητά κριτικά το βιβλίο Identity Formation in the New Testament (εκδ.B engt Holmberg καιMikael Winninge, Mohr Siebeck, Tübingen, 2008). Πρόκειται για μία συλλογή διαφόρων άρθρων που χρησιμοποιούν τη διακειμενικότητα, τη θεωρία της λογοτεχνίας (και προσεγγίσεις με τη βοήθεια της θεωρίας για την κοινωνική ταυτότητα), μελέτες για το κοινωνικό φύλο και τη μεταποικιακή θεωρία, όταν εξετάζει τον τρόπο που διαμορφώνεται η ταυτότητα μέσα στην Κ.Δ.