Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Brill ένα νέο βιβλίο για τον Ησαΐα στους Ο΄ ως μετάφραση και ερμηνεία:
Ronald L. Troxel, LXX-Isaiah as Translation and Interpretation. The Strategies of the Translator of the Septuagint of Isaiah, (JSJ Suppl. 124), Brill 2008
ISBN: 978 90 04 15394 3
| € 119.00 |
Περίληψη εκδοτικού οίκου
Το βιβλίο παρέχει μία νέα κατανόηση του πώς μεταφράστηκε ο Ησαΐας στα ελληνικά λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση που άσκησε το αλεξανδρινό περιβάλλον στο μεταφραστή. Ενώ οι περισσότερες μελέτες κατά τα τελευταία 50 χρόνια θεώρησαν το βιβλίο ως ελεύθερη μετάφραση, το οποίο φανέρωνε ότι ο μεταφραστής είχε την πεποίθηση πως οι προφητείες του Ησαΐα είχαν εκπληρωθεί στις μέρες του, η παρούσα μελέτη υποστηρίζει ότι ο μεταφραστής ενδιαφερόταν κυρίως στο να προσφέρει στους ελληνόφωνους ομόθρησκούς του μία συγκροτημένη παρουσίαση των ιδεών του Ησαΐα. Η σύγκριση της ερμηνευτικής τακτικής του μεταφραστή με εκείνες που χρησιμοποιούσαν οι "γραμματικοί" στη μελέτη του Ομήρου παρέχει μία πειστική εικόνα της δουλειάς του ως αλεξανδρινού Ιουδαίου και διασαφηνίζει το πώς αυτή η μετάφραση θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στην αναζήτηση των παλαιότερων μορφών του κειμένου του εβραϊκού Ησαΐα.
[Α.Τ. Στα πρώτα δύο κεφάλαια ο συγγραφέας παρουσιάζει τους τρόπους μελέτης και λογοτεχνικής συγγραφής στο αλεξανδρινό περιβάλλον του μεταφραστή. Συζητά επίσης την επικρατούσα άποψη ότι ο μεταφραστής είχε ως σκοπό να καταστήσει επίκαιρο το βιβλίο του Ησαΐα στους συγχρόνους του. Ειδικότερα το θέμα του πρώτου κεφαλαίου είναι η μελέτη και τη λογοτεχνική παραγωγή στο Μουσείο της Αλεξάνδρειας. Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζεται η θέση της ιουδαϊκής κοινότητας μέσα στο αλεξανδρινό της περιβάλλον. Ο συγγραφέας διερευνά τον τρόπο που αυτή η κοινότητα αντιμετώπιζε το έργο των λογίων του Μουσείου και περιγράφει την πρακτική της μετάφρασης στον ελληνιστικό κόσμο. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μία προσπάθεια ανασύνθεσης του πρωτοτύπου (Vorlage) που έχει υπόψη του ο μεταφραστής, ενώ στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζεται ο τρόπος, με τον οποίο ο μεταφραστής εργάστηκε γλωσσολογικά και μεταφραστικά, αναζητώντας καταρχήν το κατά πόσο η σειρά των ελληνικών λέξεων ακολουθεί εκείνη του εβραϊκού πρωτοτύπου. Επίσης ο συγγραφέας πραγματεύεται τις λεξικολογικές επιλογές του μεταφραστή (π.χ. ελληνικά λεξήματα που ο μεταφραστής χρησιμοποιεί συχνά για να αποδώσει διάφορες εβραϊκές λέξεις). Το πέμπτο κεφάλαιο έχει ως θέμα του το κατά πόσο και με ποιον τρόπο ο μεταφραστής δανείζεται από άλλα σημεία της ιερής γραμματείας για να ερμηνεύσει στίχους του Ησαΐα. Εδώ ο συγγραφέας συζητά και την προηγούμενη άποψη στην έρευνα, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε. Με το θέμα ασχολείται και το κεφάλαιο 6 και μάλιστα όσον αφορά δύο πλευρές αυτής της ισχύουσας ερμηνείας. Αν ο μεταφραστής επεδίωκε μία ερμηνεία της εκπλήρωσης (Erfüllungsinterpretation), τότε θα περίμενε κανείς να συναντήσει εσχατολογική ιδεολογία και ορολογία στο κείμενό του, και οι δυο όμως απουσιάζουν. Επίσης, αν ο αντικειμενικός του στόχος ήταν η "επικαιροποίηση" του βιβλίου του Ησαΐα, τότε θα έπρεπε -σύμφωνα με το συγγραφέα- να έχει αντικαταστήσει τα αρχαία τοπωνύμια με ανάλογα της εποχής του, ώστε να μπορέσουν οι αναγνώστες του να ταυτίσουν τη γεωγραφία του Ησαΐα με τον κόσμο που εκείνοι ήξεραν. Δε συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο. Το έβδομο κεφάλαιο συζητά μοτίβα, τα οποία συνήθως χαρακτηρίζονται ως "τόποι" μέσα από τους οποίους αποκαλύπτει ο μεταφραστής την εποχή, κατά την οποία ζει: η επαναπεριγραφή των δυναστών του Ισραήλ στις προφητείες του Ησαΐα με όρους που συνδέονται με τους Σελευκίδες και ιδιαίτερα τον Αντίοχο Δ΄ Επιφανή και τον περιορισμό της μελέτης και της εφαρμογής του Νόμου κατά την κρίση του 2ου αι. π.Χ. Ο συγγραφέας υποστηρίζει μετά από ανάλυση των σχετικών αποσπασμάτων ότι τίποτε από τα παραπάνω δεν ισχύει. Το όγδοο κεφάλαιο αναλύει ως παράδειγμα το κεφάλαιο 28 για να δώσει μία νέα περιγραφή του τρόπου που ο μεταφραστής προσεγγίζει το κείμενό του. Τέλος το κεφάλαιο 9 σκιαγραφεί το έργο του μεταφραστή του Ησαΐα ως ερμηνευτή.]
[Α.Τ. Στα πρώτα δύο κεφάλαια ο συγγραφέας παρουσιάζει τους τρόπους μελέτης και λογοτεχνικής συγγραφής στο αλεξανδρινό περιβάλλον του μεταφραστή. Συζητά επίσης την επικρατούσα άποψη ότι ο μεταφραστής είχε ως σκοπό να καταστήσει επίκαιρο το βιβλίο του Ησαΐα στους συγχρόνους του. Ειδικότερα το θέμα του πρώτου κεφαλαίου είναι η μελέτη και τη λογοτεχνική παραγωγή στο Μουσείο της Αλεξάνδρειας. Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζεται η θέση της ιουδαϊκής κοινότητας μέσα στο αλεξανδρινό της περιβάλλον. Ο συγγραφέας διερευνά τον τρόπο που αυτή η κοινότητα αντιμετώπιζε το έργο των λογίων του Μουσείου και περιγράφει την πρακτική της μετάφρασης στον ελληνιστικό κόσμο. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μία προσπάθεια ανασύνθεσης του πρωτοτύπου (Vorlage) που έχει υπόψη του ο μεταφραστής, ενώ στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζεται ο τρόπος, με τον οποίο ο μεταφραστής εργάστηκε γλωσσολογικά και μεταφραστικά, αναζητώντας καταρχήν το κατά πόσο η σειρά των ελληνικών λέξεων ακολουθεί εκείνη του εβραϊκού πρωτοτύπου. Επίσης ο συγγραφέας πραγματεύεται τις λεξικολογικές επιλογές του μεταφραστή (π.χ. ελληνικά λεξήματα που ο μεταφραστής χρησιμοποιεί συχνά για να αποδώσει διάφορες εβραϊκές λέξεις). Το πέμπτο κεφάλαιο έχει ως θέμα του το κατά πόσο και με ποιον τρόπο ο μεταφραστής δανείζεται από άλλα σημεία της ιερής γραμματείας για να ερμηνεύσει στίχους του Ησαΐα. Εδώ ο συγγραφέας συζητά και την προηγούμενη άποψη στην έρευνα, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε. Με το θέμα ασχολείται και το κεφάλαιο 6 και μάλιστα όσον αφορά δύο πλευρές αυτής της ισχύουσας ερμηνείας. Αν ο μεταφραστής επεδίωκε μία ερμηνεία της εκπλήρωσης (Erfüllungsinterpretation), τότε θα περίμενε κανείς να συναντήσει εσχατολογική ιδεολογία και ορολογία στο κείμενό του, και οι δυο όμως απουσιάζουν. Επίσης, αν ο αντικειμενικός του στόχος ήταν η "επικαιροποίηση" του βιβλίου του Ησαΐα, τότε θα έπρεπε -σύμφωνα με το συγγραφέα- να έχει αντικαταστήσει τα αρχαία τοπωνύμια με ανάλογα της εποχής του, ώστε να μπορέσουν οι αναγνώστες του να ταυτίσουν τη γεωγραφία του Ησαΐα με τον κόσμο που εκείνοι ήξεραν. Δε συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο. Το έβδομο κεφάλαιο συζητά μοτίβα, τα οποία συνήθως χαρακτηρίζονται ως "τόποι" μέσα από τους οποίους αποκαλύπτει ο μεταφραστής την εποχή, κατά την οποία ζει: η επαναπεριγραφή των δυναστών του Ισραήλ στις προφητείες του Ησαΐα με όρους που συνδέονται με τους Σελευκίδες και ιδιαίτερα τον Αντίοχο Δ΄ Επιφανή και τον περιορισμό της μελέτης και της εφαρμογής του Νόμου κατά την κρίση του 2ου αι. π.Χ. Ο συγγραφέας υποστηρίζει μετά από ανάλυση των σχετικών αποσπασμάτων ότι τίποτε από τα παραπάνω δεν ισχύει. Το όγδοο κεφάλαιο αναλύει ως παράδειγμα το κεφάλαιο 28 για να δώσει μία νέα περιγραφή του τρόπου που ο μεταφραστής προσεγγίζει το κείμενό του. Τέλος το κεφάλαιο 9 σκιαγραφεί το έργο του μεταφραστή του Ησαΐα ως ερμηνευτή.]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου